1. Yeova athanie kyaũ ĩũlũ wa ĩvinda yĩĩ tũtwĩe?

YEOVA athanie ũũ ĩũlũ wa ĩvinda yĩĩ tũtwĩe: “Andũ ĩkũmi, kuma ithyomonĩ syonthe sya i mbaĩ, makakwata, ĩĩ, makakwata mũthya wa ngũa ya mũndũ Mũyuti, makyasya, Nĩtũkũthi nenyu, nũndũ nĩtwĩw’ĩte kana Ngai e vamwe nenyu.” (Nzek. 8:23) Ala Ngai wĩtĩkĩsye mauta kwĩsĩla veva mũtheu nĩmo maelekanĩtw’e na “mũndũ Mũyuti.” Na nomo metĩtwe “Isilaeli ma Ngai.” (Aka. 6:16) Namo ala me na wĩkwatyo wa kwĩkala nthĩ tene na tene, nĩmo maelekanĩtw’e na “andũ ĩkũmi.” Asu nĩmesĩ kana Yeova nũathimĩte kĩkundi kĩu kya etĩkĩw’a mauta, na monaa yĩ ndaĩa nene kũmũthaitha me vamwe namo.

2. Elesya ũndũ “andũ ĩkũmi” matonya ‘kũthi’ vamwe na etĩkĩw’a mauta.

² O na kau tũitonya kũmanya masyĩtwa ma kĩla ũmwe wa etĩkĩw’a mauta ala matialĩte ĩũlũ wa nthĩ ũmũnthĩ, * ala me na wĩkwatyo wa kwĩkala ĩũlũ wa nthĩ tene na tene no ‘mathi’ vamwe namo. Ata? Mbivilia yaĩtye kana “andũ ĩkũmi” nĩmo ‘makakwata mũthya wa ngũa ya mũndũ Mũyuti, makyasya, Nĩtũkũthi nenyu, nũndũ nĩtwĩw’ĩte kana Ngai e vamwe nenyu.’ Mũsoa ũsu nũwetete mũndũ Mũyuti. Ĩndĩ ũsyokete ũkatũmĩa ndeto “nenyu” kwonany’a Mũyuti ũsu ti mũndũ ũmwe. Kĩu kĩonany’a Mũyuti ũsu nĩ kĩkundi kyonthe kya etĩkĩw’a mauta.  Ala mate etĩkĩsye mauta mamũthũkũmaa Yeova me vamwe na etĩkĩw’a mauta. Ĩndĩ mayonaa etĩkĩw’a mauta ta atongoi moo nũndũ nĩmesĩ kana Mũtongoi woo nĩ Yesũ.—Mt. 23:10.

3. Twĩsũngĩa makũlyo meva ĩsomonĩ yĩĩ?

³ Nũndũ andũ amwe ma Ngai ũmũnthĩ nĩ etĩkĩw’a mauta, andũ amwe no mende kũmanya atĩĩ: (1) Mo etĩkĩw’a mauta maĩle kwĩkua ata? (2) Ala maĩsaa mũkate na kũnyw’a mbinyu ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkw’ũ kya Yesũ maĩle kwoswa ata? (3) Twoona ũtalo wa ala meũya mũkate na kũnyw’a mbinyu ũyongeleka, nĩtwaĩle kũmaka? Ĩsomo yĩĩ nĩyĩũsũngĩa makũlyo asu.

4. Nĩ ũkany’o wĩva wĩ ĩandĩkonĩ ya 1 Akolintho 11:27-29 etĩkĩw’a mauta maĩle kũsũanĩa mũno, na nĩkĩ maĩle kũũsũanĩa?

⁴ Aklĩsto etĩkĩw’a mauta nĩmaĩle kũsũanĩa mũno ũkany’o ũla wĩ ĩandĩkonĩ ya 1 Akolintho 11:27-29. (Soma.) Mũklĩsto mwĩtĩkĩw’a mauta atonya ata kũya kana akanyw’a “ũndũ vataĩle” mũkate na mbinyu? No atalwe ta weeka ũu ethĩwa aya mũkate na anyw’a mbinyu na ũyĩthĩa ndaatĩĩaa mĩao ya Yeova  mwĩkalĩlenĩ wake. (Aevl. 6:4-6; 10:26-29) Etĩkĩw’a mauta nĩmesĩ kana no nginya mekale me aĩkĩĩku ethĩwa nĩmekwenda kũkwata “mũthĩnzĩo wa Ngai wa kũthi ĩũlũ, ũla Ngai ũnenganĩte kwa ala wametie kwĩsĩla Klĩsto Yesũ.”—Avi. 3:13-16.

5. Etĩkĩw’a mauta maĩle kwĩkua ata?

⁵ Veva mũtheu wa Yeova ũtetheeasya athũkũmi make methĩwe na wĩnyivyo, ĩndĩ ti mĩtũlyo. (Aev. 4:1-3; Ako. 3:10, 12) Kwoou Aklĩsto etĩkĩw’a mauta mayĩw’aa ta ma vata mũno kwĩ andũ ala angĩ. Nĩmethĩawa mesĩ nesa kana ti lasima Yeova amanenge veva mwingangĩ kũvĩtũka athũkũmi ala angĩ. Maisũanĩaa kana me na ũmanyi mwingĩ wa Mbivilia kũvĩtũka andũ ala angĩ. O na mayĩtĩkĩla kũtavya mũndũ o na wĩva kana nĩwaĩle kwambĩĩa kũya mũkate na kũnyw’a mbinyu atĩ nĩkwĩthĩwa meona ta mwĩtĩkĩsye mauta. Vandũ va ũu, wĩnyivyo woo nũmatetheeasya kũmanya kana no Yeova e weka ũthokasya andũ mathi ĩtunĩ.

6. Kwosana na ĩandĩko ya 1 Akolintho 4:7, 8 nĩ maũndũ meva Aklĩsto etĩkĩw’a mauta mataĩle kwĩka?

⁶ O na kũtw’ĩka etĩkĩw’a mauta nĩmew’aa ne ndaĩa nene kũthokw’a mathi ĩtunĩ, mayĩthĩawa na yĩsilya ya kana andũ ala angĩ nĩmaĩle kũmakua kwa nzĩa ya mwanya. (Avi. 2:2, 3) O na ĩngĩ, nĩmethĩawa mesĩ kana yĩla Yeova wametĩkĩsye mauta ndaatangaasĩa andũ angĩ ũndũ ũsu. Kwoou mwĩtĩkĩw’a mauta ndesa kũseng’a akona andũ amwe mate kwĩtĩkĩla mĩtũkĩ kana nĩmwĩtĩkĩsye mauta. Nũmanyaa kana Mbivilia ĩtwĩĩte tũikethĩwe na mĩtũkĩ ya kũĩkĩĩa mũndũ ũkwasya kana Ngai nĩwamũnenga kĩanda kya mwanya. (Ũvu. 2:2) Nũndũ Mũklĩsto mwĩtĩkĩw’a mauta ndethĩawa ayenda andũ mamũsũanĩe mũno, akomana na mũndũ ya mbee ndasembeaa kũmũtavya kana we nĩ mwĩtĩkĩw’a mauta. Na ndekathĩĩaa nũndũ wa wĩkwatyo wake.—Soma 1 Akolintho 4:7, 8.

7. Etĩkĩw’a mauta maĩle kwĩsiĩĩa maikeke ata, na nĩkĩ?

⁷ Aklĩsto etĩkĩw’a mauta mayĩsa kwĩw’a ta maĩle kũtindany’a na etĩkĩw’a mauta ala angĩ me oka, ta ve kyama kyoo maseũvĩtye. O na maitataa kũmantha etĩkĩw’a mauta angĩ nĩ kana maeleany’e ũndũ metĩkĩiw’e mauta kana maseũvye kĩkundi kyoo kya kwĩmanyĩsya Mbivilia. (Aka. 1:15-17) Makeka maũndũ ta asu, vayĩthĩwa ngwatanĩo kĩkundinĩ. Na methĩwa maisiĩĩa veva mũtheu, ũla ũtetheeasya andũ ma Ngai methĩwe na mũuo na ngwatanĩo.—Alo. 16:17, 18.

8. Nĩkĩ waĩle kũsisya mũno ũndũ ũũkua ala maĩsaa mũkate na makanyw’a mbinyu ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkw’ũ kya Yesũ? (O na ĩngĩ, sisya maelesyo ma kwongeleela.)

⁸ Twaĩle kũkua etĩkĩw’a mauta ata? Ti ũndũ waĩle kũnenevya mũndũ o na ethĩwa nĩ mwana-a-asa wa Klĩsto mwĩtĩkĩw’a mauta. (Mt. 23:8-12) Yĩla Mbivilia ĩkũneenea atumĩa, ĩtwĩkĩaa vinya ‘tũatĩĩe ngelekany’o yoo ya mũĩkĩĩo,’ ĩndĩ vai vandũ ĩtwĩĩte tũtw’ĩkĩthye mũndũ mũtongoi witũ o na ethĩwa nũũ. (Aevl. 13:7) Nĩ w’o, ve amwe Mbivilianĩ meĩtwe “manengwe ndaĩa nene.” Ĩndĩ maĩlĩte kũnengwa ndaĩa ĩsu nũndũ “maũngamĩaa maũndũ kwa nzĩa nzeo,” na “methĩawa na kĩthito nthĩnĩ wa kũneena na kũmanyĩsya,” ĩndĩ ti kwĩthĩwa nĩmetĩkĩw’e mauta. (1 Tim. 5:17) Tũkatw’ĩka tũkamakathaa mũno kana tũkamosaa ta ma vata mũno ũndũ vataĩle, no mew’e mate eanĩe. * Na kũthũkya ũvoo, no tũtume mambĩĩa kwĩthĩwa na mĩtũlyo. (Alo. 12:3) Vaiĩ ũmwe witũ wenda kũtuma ana-a-asa ma Klĩsto etĩkĩw’a mauta meka ĩvĩtyo yĩthũkĩte ũu!—Luka 17:2.

9. Tũtonya kwonany’a ata kana nĩtũũnenga ndaĩa Aklĩsto etĩkĩw’a mauta?

⁹ Tũtonya kwonany’a ata kana nĩtũũnenga ndaĩa ala metĩkĩw’e mauta nĩ Yeova? Kwa ngelekany’o, tũyaĩle kũmakũlya mamanyie ata kana nĩmetĩkĩw’e mauta. Ũsu nĩ ũndũ tũtaĩle kũlikĩlĩĩla na ndũtũkonetye o na vanini. (1 Ath. 4:11; 2 Ath. 3:11) Na tũyaĩle kũsũanĩa kana ethĩwa mũndũ nĩ mwĩtĩkĩw’a mauta, asyai make, mũka kana mũũme, kana andũ angĩ ma mũsyĩ o namo maĩle kwĩthĩwa me etĩkĩw’a mauta. Mũndũ ndatiĩawa wĩkwatyo wa kũthi ĩtunĩ nĩ andũ ma mũsyĩ wake. Anengawe wĩkwatyo ũsu nĩ Ngai. (1 Ath. 2:12) O na ĩngĩ, nĩtwaĩle kwĩsũvĩa tũikakũlye mũndũ makũlyo matonya kũmũũmĩsya. Kwa ngelekany’o, tũyaĩle kũkũlya mũka wa mwana-a-asa mwĩtĩkĩw’a mauta ũndũ wĩw’aa asũanĩa kana akekala ĩũlũ wa nthĩ tene na tene ate na mũũme. Na kĩtumi nũndũ twĩ na mũĩkĩĩo vyũ kana yĩla Yeova ũkatw’ĩkĩthya maũndũ meũ ĩtunĩ na nthĩ, akoosa ĩtambya ya “kwĩanĩsya kwenda kwa kĩla kĩndũ kĩ thayũ.”—Sav. 145:16.

10. Twĩsũvĩaa ata tweekĩa kĩthito tũikatw’ĩke andũ ma kwendeesya angĩ?

¹⁰ Tweethĩwa twĩ metho tũikone etĩkĩw’a mauta tamo ma vata kwĩ andũ ala angĩ, tũkeethĩawa tũyĩsũvĩa. Ata? Mbivilia ĩtwĩĩte kana Aklĩsto amwe etĩkĩw’a mauta nĩmatonya kũmũtia Yeova. (Mt. 25:10-12; 2 Vet. 2:20, 21) Kwoou twatata tũikatw’ĩke andũ ma kwendeesya angĩ, tũikesa kũlika mũisyonĩ wa kũmaatĩĩa o na ethĩwa nĩ etĩkĩw’a mauta, nĩ andũ mesĩkĩe mũno, kana nĩ andũ mamũthũkũmĩte Yeova kwa ĩvinda yĩasa. Na ĩndĩ makesa kũemwa nĩ kwĩkala me aĩkĩĩku kana makatia kĩkundi, mayĩsa kũtuma tũeka kũmũĩkĩĩa Yeova kana kũmũthũkũma.

11. Tũtonya kwasya ata twasisya ũtalo wa ala methĩĩtwe maiya mũkate na kũnyw’a mbinyu?

¹¹ Myakanĩ yĩ navu ĩtina, ũtalo wa ala maĩsaa mũkate na kũnyw’a mbinyu waendaa ũolekete. Ĩndĩ myakanĩ ya mĩtũkĩ, ũtalo ũsu wongelekaa kĩla mwaka. Nĩtwaĩle kũmakw’a nĩ ũndũ ũsu? Aiee. Ekai twĩmanyĩsye maũndũ amwe ma vata twaĩle kũlilikana.

12. Nĩkĩ tũtaĩle kũmakw’a nĩ ũtalo wa ala maĩsaa mũkate na makanyw’a mbinyu ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkw’ũ kya Yesũ?

¹² “Yeova nĩwĩsĩ ala make.” (2 Tim. 2:19) Kĩvathũkany’o na Yeova, ana-a-asa ala matalaa  ala meũya mũkate na kũnyw’a mbinyu mayĩthĩawa mesĩ ũla wĩtĩkĩw’e mauta na ũla ũtetĩkĩw’e. Kwoou amwe matalawa mekaa o kwĩsilya mo nĩ etĩkĩw’a mauta. Kwa ngelekany’o, amwe maĩsaa mũkate na makanyw’a mbinyu nĩmaekie ĩtina wa ĩvinda. Namo angĩ nĩmatonya kwĩthĩwa na mathĩna ma kĩlĩko na ma ngoonĩ ala matumaa masũanĩa kana makasumbĩka vamwe na Klĩsto ĩtunĩ. Kũneena w’o, tũyĩsĩ nĩ etĩkĩw’a mauta meana ata matiele ĩũlũ wa nthĩ.

13. Mbivilia nĩwetete nĩ etĩkĩw’a mauta meana ata makethĩwa ĩũlũ wa nthĩ yĩla ũla thĩna mũnene ũkambĩĩa?

¹³ Kũkeethĩwa na etĩkĩw’a mauta matiele kũndũ kwĩ kĩvathũkany’o ĩũlũ wa nthĩ yĩla Yesũ ũkoka kũmatwaa ĩtunĩ. (Mt. 24:31) Mbivilia nĩyathanie kana mĩthenyanĩ ĩno ya mũminũkĩlyo kũkeethĩwa na ũtalo mũnini wa etĩkĩw’a mauta ĩũlũ wa nthĩ. (Ũvu. 12:17) Ĩndĩ ndĩwetete nĩmeana makethĩwa matiele thĩna mũnene ũyambĩĩa.

14. O tondũ ĩandĩko ya Alomi 9:11, 16 yonanĩtye, nĩ kyaũ twaĩle kwĩkala twĩsĩ ĩũlũ wa kũnyuvwa kwa etĩkĩw’a mauta?

¹⁴ Yeova nĩwe ũtusaa nĩ ĩndĩĩ ũkũnyuva Aklĩsto amwe matw’ĩke etĩkĩw’a mauta. (Alo. 8:28-30) Yeova ambĩĩe kũnyuva etĩkĩw’a mauta Yesũ amina kũthayũũkw’a. Veonekana ĩvindanĩ ya atũmwa, Aklĩsto onthe ma w’o maĩ etĩkĩw’a mauta. Ĩndĩ myakanĩ ĩla yaatĩĩe, andũ aingĩ ala maasya nĩ Aklĩsto mayaĩ aatĩĩi ma w’o ma Klĩsto. O na vailye ũu, vaĩ na Aklĩsto avũthũ maĩ ma w’o, na asu nĩmo Yeova wetĩkĩsye mauta. Aklĩsto asu nĩmo maelekanĩtw’e na nganũ ĩla Yesũ waisye ĩkamea katĩ wa ĩthaaa. (Mt. 13:24-30) O na ĩvindanĩ yĩĩ ya mũminũkĩlyo Yeova no ũendeee kũnyuva ala makeanĩsya yĩla ĩsavu ya etĩkĩw’a mauta  144,000. * Kwoou Ngai akatw’a kũnyuva amwe mũthya ũkilyĩ kũvika, tũyĩthĩwa na kĩtumi o na kĩmwe kya kwĩthĩwa na nzika na ũĩ wake. (Soma Alomi 9:11, 16.) * No nginya twĩkale twĩ metho tũikatutye ala athũkũmi Yesũ wawetie. Athũkũmi asu mambĩĩie kũlalamĩka moona ũndũ vwana woo weekana na ala mookie kũthũkũma kũituka.—Mt. 20:8-15.

15. Nĩ etĩkĩw’a mauta onthe methĩawa me amwe ma ĩla “ngombo ndĩkĩĩku na mbũĩ” ĩwetetwe ĩandĩkonĩ ya Mathayo 24:45-47? Elesya.

¹⁵ Ti onthe me na wĩkwatyo wa kũthi ĩtunĩ methĩawa me amwe ma ĩla “ngombo ndĩkĩĩku na mbũĩ.” (Soma Mathayo 24:45-47.) O tondũ kwailye ĩvindanĩ ya atũmwa, ũmũnthĩ Yeova na Yesũ matũmĩaa ana-a-asa avũthũ kũĩthya, kana kũmanyĩsya, aingĩ. O na ĩngĩ, ĩvindanĩ ya atũmwa no Aklĩsto avũthũ etĩkĩw’a mauta matũmĩiwe kũandĩka Maandĩko ma Kĩkiliki ma Kĩklĩsto. O ta ũu, ũmũnthĩ no Aklĩsto avũthũ etĩkĩw’a mauta me na kĩanda kya kũnenga andũ ma Ngai “lĩu ĩvinda yĩla yaĩle.”

16. Ĩsomo yĩĩ yaũmanyĩsya kyaũ?

¹⁶ Ĩsomo yĩĩ yatũmanyĩsya kyaũ? Yeova atw’ĩte kana akanenga Aklĩsto ala aingĩ thayũ wa tene na tene ĩũlũ wa nthĩ, ĩndĩ nũnyuvĩte avũthũ mesumbĩka vamwe na Yesũ. Yeova aathimaa athũkũmi make onthe, methĩwe nĩ ala maelekanĩtw’e na “mũndũ Mũyuti” kana nĩ ala maelekanĩtw’e na “andũ ĩkũmi.” Na ũndũ ũngĩ nĩ kana endaa onthe maatĩĩe mĩao yake na mayĩkala me aĩkĩĩku. No nginya onthe methĩwe na wĩnyivyo. Onthe maĩlĩte kũmũthũkũma ĩmwe me ngwatanĩo. Na no nginya onthe mekĩe kĩthito maikanange mũuo wa kĩkundi. Kwoou o ũndũ mũthya ũthengeee, ekai tũendeee kũmũthũkũma Yeova na kũmũatĩĩa Klĩsto twĩ “ĩĩthya yĩmwe.”—Yoa. 10:16.