Ndzi velekiwe eQuebec City, exifundzheni xa Quebec le Canada, laha ku tshamaka vanhu lava vulavulaka Xifurwa. Vatswari va mina Louis na Zélia va ndzi kurise endyangwini lowu nga ni rirhandzu. Tatana a ri ni tingana naswona a rhandza ku hlaya. A ndzi rhandza ku tsala naswona a ndzi lava ku va mutsari wa mahungu.

Loko ndzi ri ni malembe ya kwalomu ka 12, Rodolphe Soucy loyi a a tirha na tatana, u hi endzerile ekaya ni munghana wakwe. A va ri Timbhoni ta Yehovha. A ndzi nga tivi swo tala hi Timbhoni naswona a ndzi nga ri na mhaka ni vukhongeri bya tona. Kambe ndzi yi rhandzile ndlela leyi a va hlamula swivutiso ha yona hi ku tirhisa Bibele. Vatswari va mina na vona va yi rhandzile kutani hi pfumele ku dyondzisiwa Bibele.

Hi nkarhi wolowo a ndzi nghena xikolo xa Khatoliki. Nkarhi wun’wana a ndzi pfa ndzi burisana ni vadyondzikulorhi hi leswi a ndzi swi dyondza eBibeleni. Vaprista lava a va hi dyondzisa exikolweni va twe hi ta mhaka yoleyo. Ematshan’weni yo tirhisa Matsalwa ku kombisa leswaku leswi ndzi swi vulaka swi hoxile, un’wana wa vona u ndzi hehle emahlweni ka tlilasi hinkwayo a vula leswaku ndzi muxandzuki! Hambileswi mhaka yoleyo a yi ndzi karhatile, kambe yi ve nkateko eka mina hikuva yi ndzi pfune ndzi vona leswaku tidyondzo ta vukhongeri leti a hi ti dyondza exikolweni, ti kanetana ni leswi Bibele yi swi dyondzisaka. Ndzi nambe ndzi swi vona leswaku a ndzi lahlekile. Ndzi kombele vatswari va mina leswaku va ndzi kumela xikolo xin’wana, va endle tano.

Ndzi ye emahlweni ndzi dyondza Bibele kambe a ndzi endla nhluvuko hi ku nonoka hikuva a ndzi chava ku chumayela hi yindlu ni yindlu. Kereke ya  Khatoliki a yi ri ni nkucetelo lowukulu naswona a yi lwisana ni ntirho wa hina wo chumayela. Maurice Duplessis, holobyenkulu wa le Quebec, a a ri ni vuxaka lebyikulu ni kereke leyi. Hikwalaho ko seketeriwa hi yena, ntshungu wa vapfukeri a wu xanisa ni ku hlasela Timbhoni. A swi lava xivindzi ku chumayela hi nkarhi wolowo.

Makwerhu loyi a ndzi pfuneke ndzi hlula ku chava, i John Rae, loyi a thwaseke eka tlilasi ya vukaye ya Xikolo xa Giliyadi. John a ri ni ntokoto, a a titsongahata naswona a ngheneka. A nga ndzi byeli leswaku ndzi endla yini kambe a ndzo vona hi swiendlo. John a swi n’wi tikela ku vulavula Xifurwa, hikokwalaho a ndzi tala ku famba na yena ensin’wini ndzi n’wi pfuna hi ririmi. Ku heta nkarhi wo tala na John, swi endle ndzi va ni xivindzi xo yimela ntiyiso. Endzhaku ka malembe ya khume ndzi hlangane ni Timbhoni, ndzi khuvuriwile hi May 26 1951.

Vandlha ra ka hina leritsongo ra le Quebec City, a ri ri ni maphayona yo tala. Xikombiso xa wona lexinene xi endle leswaku na mina ndzi va phayona. Hi nkarhi wolowo a hi chumayela hi yindlu ni yindlu hi tirhisa Bibele ntsena. Leswi a hi nga ri na tibuku, a hi fanele hi tirhisa Matsalwa hi ndlela leyinene. Hikwalaho, ndzi tikarhatile leswaku ndzi tiva Matsalwa kahle hi xikongomelo xo lava ku yimela ntiyiso. Hambiswiritano, vo tala a va ala hambi ku ri ku hlaya Bibele loko va nga nyikiwanga mpfumelelo hi Kereke ya Khatoliki.

Hi 1952, ndzi tekane na Simone Patry, makwerhu wa xisati wo tshembeka wa le vandlheni ra ka hina. Hi rhurhele edorobeni ra Montreal naswona ku nga si hela ni lembe hi katekisiwe hi xihlangi xa nhwanyana lexi hi xi thyeke Lise. Hambileswi ndzi tshikeke ku phayona loko hi ri kusuhi ni ku tekana, mina na Simone a hi hanya vutomi byo olova leswaku hi ta kota ku katseka eka migingiriko hinkwayo ya vandlha hi ri hi ndyangu.

Endzhaku ka malembe ya khume, hi tlhele hi sungula ku ehleketa hi ku ndlandlamuxa ntirho wa hina wa nsimu. Hi 1962, loko ndzi ri eXikolweni xa Vutirheli bya Mfumo xa vakulu lexi a xi teka n’hweti eBethele ya le Canada, ndzi komberiwe ku tshama na makwerhu Camille Ouellette ekamareni rin’we. Ndlela leyi Camille a wu rhandza ha yona ntirho wa nsimu yi ndzi khutazile, ngopfungopfu leswi a ri ni ndyangu. Hi nkarhi wolowo a swi nga tolovelekanga eQuebec leswaku munhu loyi a nga eku kuriseni ka n’wana a phayona kambe Camille a tiyimisele ku endla tano. U ndzi khutazile leswaku ndzi anakanyisisa kahle hi xiyimo xa mina.  Endzhaku ka tin’hweti ti nga ri tingani, ndzi swi xiyile leswaku ndzi nga swi kota ku tlhela ndzi phayona. Van’wana a va vula leswaku ndzi teke xiboho lexi hoxeke kambe ndzi ye emahlweni tanihi leswi a ndzi tshemba leswaku Yehovha u ta ndzi seketela ni ku katekisa matshalatshala ya mina loko ndzi gingiriteka entirhweni wa nsimu.

Hi 1964, mina na Simone hi hlawuriwe ku va maphayona yo hlawuleka eQuebec City, ku nga eka rikwerhu laha hi tirheke malembe yo hlayanyana. Xiyimo se a xi antswa hi nkarhi wolowo kambe van’wana a va ha kanetana ni ntirho wa hina wo chumayela.

Siku rin’wana hi Mugqivela ninhlikanhi, ndzi khomiwile eSainte-Marie, ku nga xidorobana lexi nga riki kule ni le Quebec City. Phorisa ri ndzi khomile ri ndzi yisa exitichini xa maphorisa kutani ri ndzi pfalela ejele hikwalaho ka leswi a ndzi chumayela hi yindlu ni yindlu handle ka mpfumelelo. Endzhaku, ndzi yisiwe eka muavanyisi loyi a vuriwaka Baillargeon, ku nga wa nuna loyi a chaviwa ngopfu. U ndzi vutise leswaku i mani loyi a nga ta ndzi yimela ehubyeni. Loko ndzi n’wi byela leswaku i Glen How, Mbhoni leyi a yi ri gqweta naswona a yi tiveka ngopfu, hi ku chava u te: “Eeh, i nkulukumba luya!” Glen How a a dume hi ku yimela Timbhoni etihubyeni naswona a ti hlula. Swi nga si ya kwihi, huvo yi ndzi byele leswaku swihehlo leswi a ndzi hehliwa ha swona swi herisiwile.

Leswi a hi kanetiwa eQuebec, a swi tika ku kuma tindhawu leti hi nga ti hirhaka leswaku hi ta khomela tinhlengeletano ta vandlha eka tona. Leswi vandlha ra ka hina a ri ri ritsongo hi kume garaji ya khale leyi a yi titimela ngopfu hi xixika. Leswaku hi kufumela, vamakwerhu a va lumeka hitara leyi a yi tirha hi mafurha. A hi tinyawuxa eka yona loko nhlengeletano yi nga si sungula hi bula hi mitokoto leyi khutazaka.

Swa tsakisa ku vona vuyelo lebyinene bya ntirho wo chumayela lowu hi wu endleke eka malembe wolawo hinkwawo. Hi 1960, a ku ri ni mavandlha ma nga ri mangani lamatsongo eQuebec City, exifundzheni xa Côte-Nord ni xa Gaspé Peninsula swi hlanganile. Namuntlha ku ni vamakwerhu vo tala etindhawini teto naswona va hlengeletana eTiholweni to saseka ta Timbhoni ta Yehovha.

Mina na Simone hi komberiwe ku va valanguteri va muganga hi 1970. Hi 1973, hi ve valanguteri va xifundzha. Eka malembe wolawo, ndzi dyondze swo tala eka vamakwerhu vo tanihi Laurier Saumur na David Splane, * lava a va ri valanguteri lava fambafambaka. Loko nhlengeletano yin’wana ni yin’wana ya muganga yi hela, mina na David a hi tsundzuxana laha hi nga antswisaka kona loko hi dyondzisa. Ndzi tsundzuka siku rin’wana loko David a ku eka mina: “Léonce, ndzi wu rhandzile mbulavulo wa wena wo gimeta. A wu tsakisa kambe a ndzi ta va ndzi andlale mimbulavulo yi nharhu eka rungula leri u ri tirhiseke!” A ndzi tala ku vulavula hi rungula ro tala loko ndzi andlala mimbulavulo. A ndzi fanele ndzi dyondza ku komisa.

Valanguteri va xifundzha a va ri ni vutihlamuleri byo khutaza valanguteri va muganga. Kambe vahuweleri  vo tala va le Quebec a va ndzi tiva. Hakanyingi a va lava ku tirha na mina nsimu loko ndzi endzele valanguteri va miganga. A ndzi swi rhandza ku tirha na vona nsimu kambe a ndzi nga wu kumi nkarhi wo va ni mulanguteri wa muganga. Siku rin’wana mulanguteri wa muganga u ndzi tsundzuxile a ku: “Swi kahle ku tiphina ni vamakwerhu kambe u nga rivali leswaku vhiki leri u endzele mina. Na mina ndzi lava ku khutaziwa!” Xitsundzuxo xexo, xi ndzi pfunile ndzi vona leswaku ndzi fanele ndzi dyondza ku ringanisela.

Hi 1976, ndzi weriwe hi papa ra ntima. Murhandziwa wa mina Simone, u sungule ku vabya swinene kutani a lova. Ku tinyiketela ka yena ni ku rhandza Yehovha swi endle leswaku a va nsati la rhandzeka eka mina. Ku khomeka hi ntirho wa nsimu swi endle ndzi kota ku langutana ni xiyimo naswona ndzi khensa Yehovha hikwalaho ka leswi a ndzi seketeleke hi nkarhi wolowo wo tika swinene. Hi ku famba ka nkarhi, ndzi tekane na Carolyn Elliott, phayona leri a ri vulavula Xinghezi, a te eQuebec leswaku a ta tirha laha ku nga ni xilaveko xa vachumayeri va Mfumo. Carolyn wa ngheneka naswona wa khathala hi van’wana, ngopfungopfu lava nga ni tingana kumbe lava nga ni xivundza. U ndzi pfune ngopfu loko a ndzi joyina eka ntirho wa ku va mulanguteri loyi a fambafambaka.

Hi January 1978, ndzi komberiwe ku ya dyondzisa eka tlilasi yo sungula ya Xikolo xa Ntirho wa Vuphayona eQuebec. A ndzi chuhile hikuva tidyondzo ta kona a ti ri tintshwa eka mina hilaha a ti ri hakona ni le ka swichudeni. Lexi tsakisaka, eka tlilasi leyi a ndzi yi dyondzisa a ku tele maphayona lama nga ni ntokoto. Hambileswi a ndzi ri mudyondzisi kambe ndzi dyondze swo tala eka swichudeni sweswo!

Loko lembe ra 1978 ri ya eku heleni, ku khomiwe Nhlengeletano ya Matiko leyi nge, “Ku Hlula Ka Ripfumelo,” erivaleni ra mintlangu ra Montreal. A ku ri nhlengeletano ya hina yo sungula leyi a yi ri ni vanhu vo tala eQuebec, laha a ku ri ni vanhu vo tlula 80 000. Enhlengeletanweni yoleyo a ndzi  tirha eka Ndzawulo Ya Mahungu. Ndzi vulavurisane ni vateki va mahungu vo tala naswona a ndzi tsake ngopfu loko ndzi vona swilo leswinene leswi va swi tsaleke hi hina. Va hete tiawara to tlula 20 va ri karhi va tlanga mimbulavurisano leyi va veke na yona na hina eka thelevhixini ni xiyanimoya naswona va kandziyise tinhlokomhaka ta madzana leti a ti vulavula hi hina. Ku nyikeriwe vumbhoni hi ndlela leyikulu!

Hi 1996, ndzi langutane ni ku cinca lokukulu. Endzhaku ka loko ndzi tirhe eQuebec laha ku vulavuriwaka Xifurwa hi mpfhuka ndzi khuvuriwile, ndzi komberiwe ku ya tirha exifundzheni lexi ku vulavuriwaka Xinghezi eToronto. A ndzi chuha loko ndzi ehleketa ku andlala mimbulavulo hi Xinghezi hikuva a ndzi nga xi tivi kahle. A ndzi fanele ndzi khongela nkarhi ni nkarhi ni ku titshega hi Yehovha.

Ku vula ntiyiso, ndzi tiphinile eka malembe mambirhi lawa ndzi ma heteke eToronto hambileswi a ndzi nga xi tivi kahle Xinghezi. Carolyn u ndzi lehisele mbilu loko a ri karhi a ndzi dyondzisa Xinghezi ni vamakwerhu a va ndzi seketela. Hi ku hatlisa se a hi ri ni vanghana vo tala.

Ku engetela eka migingiriko yo lunghiselela nhlengeletano ya muganga ya mahelovhiki, hi Wavuntlhanu nimadyambu a ndzi heta awara ndzi ri karhi ndzi chumayela hi yindlu ni yindlu. Van’wana a va ku, ‘Hikwalaho ka yini u ya ensin’wini ku ve ku yiwa enhlengeletanweni hi mahelovhiki?’ A swi ndzi phyuphyisa ku vulavurisana ni vanhu ensin’wini. Ninamuntlha ntirho wa nsimu wa ha ndzi phyuphyisa.

Hi 1998, mina na Carolyn hi komberiwe ku ya va maphayona yo hlawuleka eMontreal. Ku ringana malembe yo tala, ntirho wa mina a wu katsa ku hlela matsima yo hlawuleka yo chumayela etindhawini ta mani na mani ni ku tirhisana ni vateki va mahungu, ndzi lulamisa mavunwa lawa Timbhoni ta Yehovha a ti hehliwa ha wona. Sweswi mina na Carolyn ha tiphina hi ku chumayela vanhu lava lavaka ku dyondza Bibele, lava rhurheleke laha Canada ku suka ematikweni man’wana.

Loko ndzi ehleketa hi malembe ya 68 lawa ndzi ma heteke ndzi ri karhi ndzi tirhela Yehovha tanihi nandza wakwe loyi a khuvuriweke, ndzi khapakhapa ntsako. Ku rhandza nsimu ni ku pfuna vanhu vo tala leswaku va tiva ntiyiso, swi ndzi tisele ntsako lowukulu. Endzhaku ka loko Lise, n’wana wa mina wa nhwanyana ni nuna wakwe va kurise vana, va nghenele ntirho wa vuphayona. Swa ndzi tsakisa swinene loko ndzi n’wi vona a hisekela ntirho wa nsimu. Ndzi ba mandla ndzi vuyelela eka Vakrestekulorhi, lava xikombiso xa vona lexinene ni xitsundzuxo xa vona swi ndzi pfuneke ndzi va ni vuxaka lebyinene na Yehovha ni ku n’wi tirhela hi tindlela to hambanahambana. Ndzi xiye leswaku ku tshama u tshembekile eka ntirho lowu u nyikiweke wona swa koteka, ntsena loko hi titshega hi moya lowo kwetsima wa Yehovha. (Ps 51:11) Ndza ha ya emahlweni ndzi khensa Yehovha hikwalaho ka leswi a ndzi nyikeke lunghelo ro hlawuleka ro dzunisa vito rakwe!—Ps 54:6.