Au ne fanau i te fakai o Quebec, se kogā koga o Kanata telā e fai‵pati ki te ‵gana Falani. Ne puti aka au ne oku mātua a‵lofa kae atafai ko Louis mo Zélia. A toku tamana se tagata mata mā kae fiafia o faitau. Au ne fiafia sāle o tusitusi kae ne fakamoemoe ke fai pelā me se tino tusitala fakamuli.

I te taimi ko 12 ei oku tausaga, ne asi mai ki te motou fale a Rodolphe Soucy, se tokotasi o tino e ga‵lue tasi mo toku tamana fakatasi mo tena taugasoa. A lāua ne Molimau a Ieova. Ne seki iloa malosi ne au a mea e uiga ki Molimau kae ko au ne seki na loa ko fiafia ki te lotou talitonuga. Kae ne ofo au i te auala ne fakaaoga ne latou te Tusi Tapu ke tali aka ei a fesili. Ne ofo foki a oku mātua i ei, telā ne talia ei ne matou se akoga faka-te-Tusi Tapu.

I te taimi tenā, au ne akoga i se akoga Katolika. I se taimi e tasi, ne sau‵tala au mo oku vasega e uiga ki mea ne tauloto ne au mai taku akoga faka-te-Tusi Tapu. Fakamuli aka, ne ‵logo a faiakoga, kolā ne faifeau. I lō te fakaaoga te Tusi Tapu ke faka‵se ne latou au, ne ‵losi mai se tokotasi o latou i mua o taku vasega i au se tino ‵teke! I lō te loto mafatia, ne fai te ‵tekemaiga tenā e pelā me se fakamanuiaga, me ne fesoasoani mai ke lavea ne au me i akoakoga fakalotu a te akoga e se fetaui mo akoakoga a te Tusi Tapu. Ne fatoa iloa aka ei ne au me ko se ‵tau o fanatu au ki te akoga tenā. Mai te taliaga a oku mātua, ne sui ei taku akoga.

Ne tumau eiloa au i te sukesuke ki te Tusi Tapu, kae ne seki gasolo malosi ki mua i te feitu faka-te-agaga, ona ko te mataku mā  fano i te galuega talai mai fale-ki-fale. A te Lotu Katolika ne ‵teke malosi mai ki te ‵tou galuega talai. A Maurice Duplessis, te ulu o te malo o Quebec, se taugasoa o te lotu i mea fakapolitiki. E auala i tena fesoasoani, ne oso atu se vaitino kae taua atu foki ki Molimau. Ne manakogina eiloa te loto malosi ke talai atu i te taimi tenei.

A John Rae, se taina telā ne aofia i te iva o vasega o te Akoga i Kiliata, ne fesoasoani mai ke manumalo au i te mataku. A John, se taina apo, ne loto maulalo, agamalu, kae uiga faigofie. Ne masani sāle o fakatonutonu ne ia au, kae ne uke ‵ki aku mea ne tauloto mai tena fakaakoakoga ‵lei. Ne seki iloa ‵lei ne John o faipati faka-Falani, telā ne olo fakatasi faeloa māua i te galuega talai kae fesoasoani atu ki a ia i te ‵gana. A te fakamāumāu taimi fakatasi mo John ne fesoasoani mai ke puke ‵mau au ki te munatonu. I se sefulu tausaga mai tua talu mai te taimi ne kamata o fesokotaki au mo Molimau, ne papatiso ei au i a Me 26, 1951.

A te motou tamā fakapotopotoga i Quebec ne aofia loa i ei a paenia e tokouke. Ne fai ne olotou fakamalosiga ‵lei ke fia paenia au. I te taimi tenā, ne talai atu matou mai fale ki fale kae fakaaoga fua te Tusi Tapu. E aunoa mo ne tusi, ne ‵tau o fakaaoga malosi ne matou te Tusi Tapu i se auala magoi. Tela la, ne taumafai malosi au o tauloto a fuaiupu o te Tusi Tapu ke ‵pulu aka ei te munatonu. Kae e tokouke a tino ne seki fia fai‵tau ki so se lōmiga o te Tusi Tapu telā ne seki talia ne te Lotu Katolika.

I te 1952, ne avaga au ki a Simone Patry, se tuagane fakamaoni. Ne ga‵sue māua ki Montreal, kae i loto i se tausaga, ne fakamanuiagina māua ki se tamaliki fafine, ko Lise. E tiga eiloa ne taofi aka taku galuega fakapaenia mai mua malie o avaga māua, ne taumafai loa māua mo Simone o fakafaigofie a te mā olaga ko te mea ke mafai o uke mā taimi e fakamāumāu ki polokalame a te fakapotopotoga e pelā me se kāiga.

Ne ‵teka atu se sefulu tausaga kae ne toe mafaufau au ke tai fakalauefa atu a taku galuega talai. I te 1962, i te taimi ne kau atu ei ki te Akoga mō Toeaina i te Peteli i Kanata mō se masina e tasi, ne ‵tofi au ke ‵nofo tasi mo te taina e igoa ki a Camille Ouellette. Ne ofo masei atu i te loto finafinau o Camille mō te galuega talai—maise loa i a ia se tagata nofo kāiga. Kae i te taimi tenā, ne nāi taina  fua mo tuagane i Quebec e paenia kae tausi atu foki ki olotou tama‵liki; kae tenā loa te fakamoemoega o Camille. I te taimi ne ‵nofo fakatasi ei māua, ne fakamalosi ne ia au e uiga ki toku fakanofonofoga. I ne nāi masina mai tua ifo, ne iloa aka ne au me e mafai o toe tavini atu au pelā me se paenia tumau. Ne fakafesili ne nisi tino a taku filifiliga, kae ne gasue au ki mua mo te loto talitonu me ka fakamanuia ne Ieova aku taumafaiga ke fakalauefa a taku galuega talai.

I te 1964, ne ‵tofi aka māua mo Simone ke tavini atu e pelā me ne paenia i Quebec, te motou fakai, telā ne tavini ei māua i konā mō se fia tausaga. Mai te taimi tenei, ko gasolo ‵ki o ‵lei a tulaga o te galuega talai, kae koi fe‵paki loa matou mo ‵tekemaiga.

I se fakaafiafi o se Aso Ono, ne falepuipui au i Sainte-Marie, se tamā fakai telā e se ‵mao mai Quebec. Ne ave au ne se pulisimani ki te ofisa pulisimani kae ‵loka, me ne talai atu au mai fale ki fale e aunoa mo se taliaga. Fakamuli ifo, ne avatu au ki mua o se famasino e igoa ki a Baillargeon, se tagata fakamataku. Ne ‵sili mai me ko oi ka tu mō au i te fono. I te taimi ne taku atu ne au te igoa o Glen How, * se loia Molimau lauiloa, ne fai mai a ia mo te polepole: “Tapa, ikai! Se ko ia!” A Glen How ne lauiloa eiloa i te ‵pulu ne ia o Molimau a Ieova i te taimi tenei. Se leva, kae ne fakailoa mai ne te fono me i te tagi telā ne fai mai ki a au, ko oti ne fakaseai.

Ne fai ne ‵tekemaiga ki te ‵tou galuega i Quebec ke faigata o ‵togi a koga ‵lei mō fai a fakatasiga. Ne mafai fua o maua ne te motou tamā fakapotopotoga se tamā fale faite motoka kae seai se koga fakavelavela. Ke mafai o fakamafanafana i taimi o te ‵tau ‵moko, ne fakaaoga ne taina se oil heater. Ne masani o fakatamilo matou i konā mō ne nāi itula mai mua o fakatasiga kae sau‵tala ki tala fakamalosi loto.

Se mea gali ke lavea atu a ikuga ‵gali o te galuega talai i tausaga fakamuli ifo. I tausaga talu mai te 1960 o vau ki mua, ne nāi tamā fakapotopotoga fua i kogā koga konā o Quebec, i Côte-Nord, mo Gaspé Peninsula. Nei la, ko silia atu mo te lua o seketi i koga konei, kae ko taina e maopoopo faeloa i Fale Tapuaki ‵gali.

Ne ‵kami māua mo Simone ke tavini atu pelā me ne ovasia o te seketi i te 1970. Kae i te 1973, ne ‵tofi aka māua ki te galuega a ovasia o atufenua. Talu mai tausaga konā, ne uke ‵ki aku mea ne tauloto mai taina ata‵mai e pelā mo Laurier Saumur * mo David Splane, * a lāua katoa ne tavini pelā me ne ovasia faima‵laga. Mai tua o fono katoa, ne masani o tītī manatu māua mo David e uiga ki te auala ke momea aka te ‵lei o te auala ke akoako atu. E masaua ne au se taimi ne fai mai ei a David: “Léonce, ne gali ki au tau lāuga fakaoti. Ko oko loa i te gali, kae e tolu a lāuga ne mafai o fai ne au mai te lāuga tenā!” Ne manako au ke aofia a  fakamatalaga e uke i aku lāuga. Ne tauloto au ke iloa o fakatoe‵toe oku manatu.

Ne ‵tofi aka a ovasia o atufenua ke fakamalosi aka a ovasia o te seketi. Kae ko te tokoukega o tino talai i Quebec ne iloa ‵lei ne latou au. Ne ma‵nako faeloa latou o ga‵lue tasi mo au i te galuega talai māfai ko asi atu au i asiga o te seketi. E tiga eiloa ne fiafia au ke ‵kau tasi mo latou i te galuega talai, ne seki lasi toku taimi mo ovasia o te seketi. I se taimi e tasi, ne fakamasaua mai se ovasia o te seketi: “Se mea gali me e fakaavanoa ne koe tou taimi ki taina, kae sa puli me i o oku te vaiaso tenei. E manakogina foki ne au a fakamalosiga!” Ne fesoasoani mai a te polopolokiga atafai tenei ke paleni ‵lei au.

Se mea fakafanoanoa, me i te 1976 ne oko mai se tala fakapoi kae fakafanoanoa. A taku avaga pele ko Simone, ne masaki malosi kae moe atu i te mate. A tena uiga kaimalie mo tena alofa ki a Ieova ne fai ei a ia pelā me se soa gali. A te fakalavelave faeloa i te galuega talai ne fesoasoani mai ke kufaki i tena galo atu, kae fakafetai au ki a Ieova mō tena fesoasoani alofa i te taimi faigata tenā. Fakamuli, ne avaga au ki a Carolyn Elliott, se paenia loto finafinau telā e faipati fakapalagi kae ne vau ki Quebec ke tavini atu i te koga e lasi i ei te manakoga. A Carolyn e uiga faigofie kae ko ia loa ko fiafia o fesoasoani ki nisi tino, maise loa a latou kolā e mata ‵mā. Ne fai a ia pelā me se fakamanuiaga i te taimi ne ga‵lue fakatasi māua i te galuega a ovasia faima‵laga

I a Ianuali 1978, ne fakamolemole mai ke fai ne au te Akoga mō Paenia muamua loa i Quebec. Ne polepole au, me ne fou ki au te akoga tenei. Kae fakafetai au me i te vasega muamua telā ne akoako ne au ne aofia i ao a paenia apo e tokouke. E tiga eiloa au ko te lotou faiakoga, kae ne tauloto ne au a mea e uke mai tino a‵koga!

Fakamuli ifo i te 1978, ne fai a te Fono i te Atufenua ko te “Victorious Faith” i te malae ta‵fao Montreal’s Olympic Stadium. Tenei te  ‵toe fono lasi ne fai i Quebec, telā e silia atu mo te toko 80,000 ne ‵kau ki ei. Ne ‵tofi au ke galue i te Matagaluega o Tala o te fono. Ne faipati au ki tino tusitala e tokouke kae se mea fakafiafia ke lagona atu a olotou tala ‵gali e uiga ki a tatou. E silia atu mo te 20 itula ne fakasalalau atu i ei i televise mo letio, kae fia selau ne ‵lomi i nusipepa. A te mea tenei se matugā molimau gali eiloa ne tuku atu ne matou!

Ne fai ne au se ‵fuliga lasi i te 1996. Mai tua o se fia tausaga ne tavini atu ei au i te ‵gana Falani i Quebec talu mai taku papatisoga, ne ‵tofi au ke tavini atu i kogā koga kolā e fai‵pati fakapalagi i Toronto. Ne mataku au ma fai aku lāuga, me e se na loa ko ‵lei taku ‵gana Palagi. Ne manako au o ‵talo malosi kae fakalagolago katoatoa ki a Ieova.

Ne manavase ‵ki au a koi tuai o tavini atu i te koga tenā, kae nei la, ko fiafia eiloa au i tausaga e lua ne tavini atu ei au i Toronto. Ne fesoasoani mai a Carolyn mo te kufaki ke loto talitonu au o faipati fakapalagi, kae ne fakamalosi kae ‵lago mai a taina ki a au. Ne uke ‵ki a ma taugasoa ‵fou ne maua.

E se gata fua i polokalame fakaopoopo mo fakatokaga e fai mō se fono o te seketi, ne masani o fakamāumāu ne au se itula i afiafi o Aso Lima i te galuega talai mai fale-ki-fale. Nisi e mafai o mafau‵fau penei, ‘Kaia e fanatu ei i te galuega talai mai mua malie o se taimi e fakalavelave ei i te fono?’ Kae ne iloa aka ne au me i te faiga o sau‵talaga ‵gali i te galuega talai e fakamalosi loto. Ke oko mai ki te taimi nei, a te kau atu ki te galuega talai e fai faeloa ne ia au ke fiafia.

I te 1998, ne toe avatu māua mo Carolyn ki Montreal e pelā me ne paenia fakapito. Mō se fia tausaga, ne aofia loa au i te fakatokaga o galuega fakapito i kā talai kae ga‵lue fakatasi mo te matagaluega fakasalalau tala ke faka‵tonu aka a manatu ‵se o tino e uiga ki Molimau a Ieova. Nei la ko fia‵fia eiloa māua mo Carolyn o talai atu ki tino fakaa‵tea kolā ne fatoa ga‵sue atu ki Kanata kae fia‵fia malosi o tauloto ki mea e uke e uiga ki te Tusi Tapu.

Kafai e toe mafaufau au ki te 68 tausaga ne fai au e pelā me se tavini papatiso a Ieova, e fiafia eiloa au. A te tauloto ke fiafia ki te galuega talai kae fesoasoani atu ki tino e tokouke ke iloa te munatonu se galuega fakamalie loto eiloa. Mai tua o te taimi ne puti aka ei ne taku tama ko Lise mo tena avaga a te lā kāiga, ne kamata o paenia tumau lāua. A te kilo atu ki te loto finafinau o tou fafine i te galuega talai e fakafiafia loto eiloa. Kae e fakafetai eiloa au ki taina Kelisiano mo olotou fakaakoakoga ‵lei mo polopolokiga ‵poto kolā ne fesoasoani mai ke gasolo au ki mua i te feitu faka-te-agaga kae tausi atu ki tiute faka-te-agaga e uke. Ne fakamaoni ne au me e mafai fua o tumau tatou i se tōfiga mo te fakamaoni māfai fua e fakalagolago ki te agaga tapu malosi o Ieova. (Sala. 51:11) E fakafetai faeloa au ki a Ieova me ne tuku mai ne ia te tauliaga tāua ke ‵viki atu ki tena igoa!—Sala. 54:6.