KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA 6
Yeova, Ĩthe Witũ, Nũtwendete Mũno
“Inyw’ĩ ĩndĩ voyaai atĩĩ: ‘Asa waitũ ũla wĩ ĩtunĩ.’”—MT. 6:9.
WATHI 135 Andũ ma Mũika, Yeova Nũkwenda Mwĩthĩwe mwĩ Oĩ
KWA ŨKUVĨ *
1. Mũndũ aaĩle kwĩka ata atananeena na mũsumbĩ wa Velisia?
KWATŨNGA kĩlĩko kyaku ĩtina ta myaka 2,500, na ũisũanĩa ũtwĩe nthĩ ya Velisia. Wĩenda kũneena na mũsumbĩ ĩũlũ wa ũndũ mũna, na no nginya ũthi ndũanĩ ĩla mũsumbĩ wĩkalaa yĩtawa Susani. Ĩndĩ o na ndwĩsa kũtata kũneena na mũsumbĩ ũtambĩte kũnengwa mwanya. Na kĩtumi nũndũ nĩwĩsĩ kana kwĩka ũu nĩ kũtũla mwĩao ũtonya kũtũma ũawa!—Est. 4:11.
2. Yeova endaa twĩw’e ata yĩla tũũneena nake?
2 Nĩtũtũngaa mũvea mũno kũmanya kana Yeova ndailye ta mũsumbĩ wa Velisia! Yeova e vinya mwingĩ vyũ na nĩ mũnene vyũ kwĩ mũsumbĩ o na wĩva, ĩndĩ nũtũthoketye tũneene nake ĩvinda yonthe. Endaa twĩw’e twĩ athasye kũneena nake. Kwa ngelekany’o, o na kau Yeova e masyĩtwa ma ũnene ta Mũmbi Mũnene, Mwene Vinya W’onthe, na Mwĩaĩi Mũsumbĩ Mũnene, nĩwendaa tũneene nake tũtũmĩĩte ĩsyĩtwa “Asa.” (Mt. 6:9) Nĩ ũndũ wa kũtanĩthya ta kĩ kũmanya kana Yeova endaa tũmwone ta Ĩthe witũ ũtwendete mũno!
3. Nĩkĩ tũtonya kũmwĩta Yeova “Asa,” na twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ?
3 Nĩtwaĩle kũmwĩta Yeova “Asa” witũ nũndũ nĩwe ũtũnengete thayũ. (Sav. 36:9) Na nũndũ nĩwe Ĩthe witũ, nĩtwaĩle kũmwĩw’a. Tweeka maũndũ ala wendaa twĩke, tũkatanĩa moathimo maingĩ. (Aevl. 12:9) Ũathimo ũmwe nĩ kũkwata thayũ wa tene na tene, twĩthĩwe tũkekala ĩtunĩ kana nĩ kũũ nthĩ. Ĩndĩ ve moathimo tũtanĩaa ĩvinda yĩĩ. Ĩsomonĩ yĩĩ nĩtũũneenea ũndũ Yeova wonanasya ĩvindanĩ yĩĩ kana we nĩ Ĩthe witũ ũtwendete, na nĩtũkwona nĩkĩ tũtonya kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo kana ndakatũtia nongi. Ĩndĩ mbee, ekai tũneenee nĩkĩ tũtonya kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo vyũ kana Ĩthe witũ wa ĩtunĩ nũtwendete mũno na nũtũthĩnĩkĩaa.
YEOVA NĨ ĨTHE WITŨ ŨTWENDETE NA ŨTŨTHĨNĨKĨAA
Yeova nĩwendaa kũtuma ndũũ naitũ, o tondũ mũndũ wendete syana syake wendaa kũtuma ndũũ nasyo (Sisya kalungu ka 4)
4. Nĩkĩ amwe mew’aa wĩ ũndũ wĩ vinya kũmwona Yeova ta Ĩthe woo?
4 We nĩwĩw’aa wĩ ũndũ wĩ vinya kũmwona Ngai ta Ĩthe waku? Amwe no mew’e me vathei meeyĩelekany’a na Yeova. Methĩawa na nzika kana Ngai Mwene Vinya W’onthe nũthĩnĩkĩaa kĩla ũmwe woo. Ĩndĩ Ĩthe witũ wĩ wendo ndendaa tũsũanĩe ũu. Nĩwe watũnengie thayũ, na endaa twĩthĩwe na ngwatanĩo vamwe nake. Ĩvinda yĩmwe mũtũmwa Vaulo e Athene nĩwaĩkĩĩthisye ethukĩĩsya make kana ũndũ ũsu nĩ wa w’o, na ĩndĩ aweta kana Yeova “nde vaasa na kĩla ũmwe witũ.” (Meko 17:24-29) Ngai endaa tũneene nake o tondũ kana kaneenaa na mũsyai wako ũkendete na ũkathĩnĩkĩaa.
5. Ngelekany’o ya mwĩĩtu-a-asa ũmwe yĩtũmanyĩsya kyaũ?
5 Angĩ no mew’e wĩ ũndũ wĩ vinya kũmwona Yeova ta Ĩthe woo nũndũ aa-ĩthe moo mamendete o vanini kana mayamendete. Kwasisya ndeto sya mwĩĩtu-a-asa ũmwe. Aisye: “Ĩthe wakwa nĩwambumangaa mũno. Nambĩĩa kwĩmanyĩsya Mbivilia oou, neew’aa wĩ ũndũ wĩ vinya kũmwona Ngai ta Ĩthe wakwa wa ĩtunĩ. Ĩndĩ ĩtina wa kũmũmanya Yeova nesa, maũndũ nĩmavĩndũkie.” We nĩwĩw’aa ũu? Ethĩwa nĩwĩw’aa ũu, ĩthĩwa na mũĩkĩĩo kana o naku nũtonya kũmwona Yeova ta Ĩthe waku ũla mũseo vyũ.
6. Kwosana na ĩandĩko ya Mathayo 11:27, nĩ ũndũ ũmwe wĩva Yeova wĩkĩte atũtetheesye kũmwona ta Ĩthe witũ wĩ wendo?
6 Ũndũ ũmwe Yeova wĩkĩte atũtetheesye kũmwona ta Ĩthe witũ wĩ wendo nĩ kũtũnenga Mbivilia, vala tũtonya kũsoma ndeto na meko ma Yesũ. (Soma Mathayo 11:27.) Yesũ nĩwaatĩĩaa ngelekany’o ya Ĩthe wake nesa vyũ nginya aĩ atonya kwasya: “Mũndũ o na wĩva ũla wambonie nĩwamwonie Asa o nake.” (Yoa. 14:9) Na mavinda maingĩ Yesũ nĩwawetaa kana Yeova nĩ Asa witũ. Nthĩnĩ wa ala Mavuku ana ma Ũvoo Mũseo, Yesũ eetie Yeova “Asa” mavinda ta 165. Nĩkĩ Yesũ wendete kũneena ĩũlũ wa Yeova mũno wĩana ũu? Ũndũ ũmwe nĩ kana endaa kũĩkĩĩthya andũ kana Yeova nĩ Ĩthe witũ wĩ wendo.—Yoa. 17:25, 26.
7. Twĩĩmanyĩsya kyaũ twasũanĩa ũndũ Yeova wathĩnĩkĩaa Mwana wake?
7 Ekai tũneenee kĩla tũkwĩmanyĩsya twasũanĩa ũndũ Yeova wathĩnĩkĩaa Mwana wake, Yesũ. Mavinda onthe Yeova nĩweew’aa mboya sya Yesũ. Na ndeekaa o kũsyĩw’a na ũu ũithelela vau; nĩwamũsũngĩaa. (Yoa. 11:41, 42) O na Yesũ akomana na mathĩna mailye ata, nĩweethĩawa esĩ Ĩthe wake nũmwendete na nũkũmũtetheesya.—Luka 22:42, 43.
8. Yeova atetheeasya Yesũ ata?
8 Yesũ nĩweesĩ kana Ĩthe wake nĩwe wamũnengie thayũ na no we wamũtetheeasya kwĩkala thayũ, nũndũ aisye: “Nĩ thayũ nũndũ wa Asa.” (Yoa. 6:57) Yesũ nĩwamwĩkwatĩtye Ĩthe wake vyũ, nake Yeova nĩwamũnengae syĩndũ ila sya lasima thayũnĩ. Na ũndũ ũla wa vata Yeova wamwĩkaa nĩ kũmũtetheesya aendeee kwĩkala e mũĩkĩĩku.—Mt. 4:4.
9. Yeova oonisye Yesũ ata kana we nĩ Ĩthe wake wĩ wendo na wamũthĩnĩkĩaa?
9 Nũndũ Yeova nĩ Asa wĩ wendo, nĩwaĩkĩĩthisye kana Yesũ nĩwamanya nũmũkwete mbau. (Mt. 26:53; Yoa. 8:16) O na kau Yeova ndaamũsiĩĩa Yesũ ndakakwatwe nĩ ũthũku, nĩwamũtetheeisye kũmĩĩsya matatwa. Yesũ nĩweesĩ kana ũndũ o na wĩva mũthũku ũla wesaa kũmũkwata waĩ o wa kavinda. (Aevl. 12:2) Yeova nĩwoonanisye kana nĩwendete Yesũ nũndũ nĩwamwĩthukĩĩasya, akamũnenga syĩndũ ila waĩ na vata nasyo, akamũmanyĩsya, na akamũtetheesya. (Yoa. 5:20; 8:28) Ekai yu twone ũndũ Ĩthe witũ wa ĩtunĩ ũtũthĩnĩkĩaa o ũndũ wathĩnĩkĩaa Yesũ.
ŨNDŨ ĨTHE WĨTŨ WĨ WENDO ŨTŨTHĨNĨKĨAA
Mũndũũme wendete syana syake (1) nũsyĩthukĩĩasya, (2) nĩwĩanĩasya mavata masyo, (3) nũimanyĩasya, na (4) nũitetheeasya. Ĩthe witũ wa ĩtunĩ nũtwendete na nũtũthĩnĩkĩaa o ta mũndũũme ũsu (Sisya kalungu ka 10-15) *
10. Ĩandĩko ya Savuli 66:19, 20 yonanĩtye ata kana Yeova nũtwendete?
10 Yeova nĩwĩthukĩĩasya mboya sitũ. (Soma Savuli 66:19, 20.) Ndatũthimĩaa twĩmũvoya keana, twĩmũvoya kyaũ, kana kwa ĩvinda yĩana ata. Atwĩĩte tũvoye tũte kũeka. (1 Ath. 5:17) No tũmũvoye Ngai ĩvinda yonthe twĩ na ndaĩa, o na ethĩwa twĩ va. Ndethĩawa akwatene mũno ũkethĩa ndatwĩthukĩĩsya. Mavinda onthe ethĩawa eyũmbanĩtye kũtwĩthukĩĩsya. Yĩla twamanya kana Yeova nĩwĩthukĩĩasya mboya sitũ, kĩu nĩkĩtumaa tũmwenda mũnango. Mũandĩki ũmwe wa Savuli aisye: “Nĩnĩmwendaa Yeova, nĩkwĩthĩwa nĩwĩw’aa wasya wakwa.”—Sav. 116:1.
11. Yeova asũngĩaa mboya sitũ ata?
11 Ĩthe witũ nĩwĩthukĩĩasya mboya sitũ na akatũsũngĩa. Mũtũmwa Yoana atũĩkĩĩthĩtye ũũ: “Twavoya kĩndũ o na kĩva kwosana na kwenda [kwa Ngai] nũtwĩthukĩĩasya.” (1 Yoa. 5:14, 15) Nĩvatonyeka Yeova akaema kũsũngĩa mboya sitũ kwa nzĩa ĩla tũkwenda. Nĩwĩthĩawa esĩ kĩla kĩseo vyũ kwitũ, na kwoou mavinda amwe nũtonya kũlea kũtũnenga kĩla tweetya kana akethĩwa ayenda tweteele.—2 Ako. 12:7-9.
12-13. Nĩ kwa nzĩa syĩva Ĩthe witũ wa ĩtunĩ wĩanĩasya mavata maitũ?
12 Yeova nĩwĩanĩasya mavata maitũ. Ekaa o kĩla wendaa aũme ala me syana meke. (1 Tim. 5:8) Nĩwĩanĩasya mavata ma kĩ-mwĩĩ ma syana syake. Ndendaa twĩmakĩe nũndũ wa lĩu, ngũa, kana ũkomo. (Mt. 6:32, 33; 7:11) O ta mũsyai wendete syana syake, Yeova nũĩkĩĩthĩtye kana ĩvinda yũkĩte tũkakwata syĩndũ syonthe ila tũkethĩwa na vata nasyo.
13 Ũndũ ũla wa vata vyũ nĩ kana Yeova nĩwĩanĩasya mavata maitũ ma kĩ-veva. Ndetonĩ yake nũvuanĩtye ũw’o ĩũlũ wake, kĩeleelo kyake, nĩkĩ watũmbie, na ũndũ maũndũ makethĩwa mailye ĩvinda yũkĩte. Yĩla twamanyie ũw’o ya mbee, nĩwatũmĩie asyai maitũ kana o mũndũ ũngĩ kũtũtetheesya tũmũmanye. Kĩu kyoonanisye kana nũtwendete. Na nũendeeaa kũtũtetheesya tũtw’ĩke anyanyae atũmĩĩte atumĩa ma kĩkundi na ana-a-asa na eĩtu-a-asa aimu kĩ-veva. Na eka ũu, Yeova nũtũmĩaa maũmbano maitũ kũtũmanyĩsya twĩ vamwe na ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ. Kwĩsĩla nzĩa isu na ingĩ, Yeova nĩwonanasya kana nũtũthĩnĩkĩaa o ũndũ mũsyai ũthĩnĩkĩaa syana syake.—Sav. 32:8.
14. Nĩkĩ Yeova ũtũmanyĩasya, na ekaa ũu ata?
14 Yeova nũtũmanyĩasya. Kĩvathũkany’o na Yesũ, ithyĩ twĩ ene naĩ. Kwoou nĩ kana Ĩthe witũ wĩ wendo atũmanyĩsye, nũtũkanasya oona vaĩlĩte. Ndeto yake ĩtũlilikanĩtye ũũ: “Ala Yeova wendete nũmakanasya.” (Aevl. 12:6, 7) Yeova atũkanasya na nzĩa mbingĩ. Kwa ngelekany’o, no tũsome kĩndũ Ndetonĩ yake kana tũkew’a ũndũ mũna ũmbanonĩ na ũu ũituma twĩlũnga. Kana nĩtũtonya kũtetheew’a nĩ atumĩa ma kĩkundi. Ĩndĩ o na twĩthĩwe twĩkanw’a kwa nzĩa yĩva, mavinda onthe Yeova atũkanasya nũndũ nũtwendete.—Yel. 30:11.
15. Yeova atũtetheeasya ata?
15 Yeova nũtũtetheeasya kũmĩanĩsya na mathĩna. O tondũ mũndũũme wendete syana syake ũitetheeasya ĩvindanĩ yũmũ, Ĩthe witũ wa ĩtunĩ nũtũtetheeasya ĩvinda ya motato. Atũnengae veva wake mũtheu nĩ kana ũtũtetheesye kwĩsũvĩana na kĩndũ o na kĩva kĩtonya kwananga ngwatanĩo yitũ nake. (Luka 11:13) O na ĩngĩ, Yeova nũtũtetheeasya yĩla tũkw’ĩte ngoo. Kwa ngelekany’o, nũtũnengete wĩkwatyo mũseo vyũ. Wĩkwatyo ũsu wa ĩvinda yũkĩte ũtũtetheeasya kũmĩanĩsya na mathĩna. Kwasũanĩa ũndũ ũũ: O na tũkwatwe nĩ ũndũ ũthũkĩte ata, Ĩthe witũ wĩ wendo akavosya vyũ mawũũmĩsye maitũ. Mathĩna ala matũkwataa no ma kavinda, ĩndĩ moathimo ma Yeova nĩ ma tene na tene.—2 Ako. 4:16-18.
ĨTHE WITŨ NDAKATŨTIA NONGI
16. Kwaendie ata yĩla Atamu waemie kũmwĩw’a Ĩthe wake wĩ wendo?
16 Nĩtwonaa kana Yeova nũtwendete twasũanĩa ũndũ weekie yĩla Atamu waemie kũmwĩw’a. Yĩla Atamu waleile kwĩw’a Ĩthe wake wa ĩtunĩ, we vamwe na nzyawa syake nĩmaekie kwĩthĩwa me ma mũsyĩ wa Yeova. (Alo. 5:12; 7:14) Ĩndĩ Yeova nĩwatambũũkisye kw’oko atethye nzyawa syake.
17. Ĩtina wa Atamu kũlea kwĩw’a, Yeova eekie ata vau kwa vau?
17 Yeova nĩwooseie Atamu ĩtambya, ĩndĩ ndaatia nzyawa syake ite na wĩkwatyo. Nĩwathanie o vau kwa vau kana andũ ala makethĩwa me ewi nũkamatũnga ĩngĩ methĩwe me ma mũsyĩ wake. (Mwa. 3:15; Alo. 8:20, 21) Nĩ kana kĩu kĩanĩe, Yeova nĩweekie mũvango aumye Mwana wake mwendwa, Yesũ, ethĩwe nthembo ya wovosyo. Yĩla wanenganie Mwana wake kwondũ witũ, oonanisye kwa w’o kana nũtwendete.—Yoa. 3:16.
Ethĩwa nĩtũmũtiĩte Ngai na tũkelila, Ĩthe witũ wĩ wendo, Yeova, nĩwĩyũmbanĩtye kũtũthokya kwake ĩngĩ (Sisya kalungu ka 18)
18. Nĩkĩ tũtonya kwĩthĩwa twĩsĩ vyũ kana Yeova nũtwendete ta twĩ syana syake, o na ethĩwa nĩtũmũtiĩte?
18 O na kũtw’ĩka twĩ ene naĩ, Yeova nĩwendaa twĩthĩwe twĩ ma mũsyĩ wake, na ndatwonaa ta twĩ mũio o na vanini. No tũmũthatye kana tũkamũtia kwa kavinda, ĩndĩ ndesa kũtwĩkĩsya moko. Yesũ nĩwoonanisye ũndũ Yeova wendete syana syake mũno wĩana yĩla wanenganie ngewa ya ũla mwana waĩ mwau. (Luka 15:11-32) Ĩthe wa mwana ũsu ekalaa asyaĩtye nzĩa, eteele mwana wake aumĩle. Yĩla mwana ũsu wenũkie, ĩthe wake nĩwamũthokisye e na ũtanu mwingĩ. Ethĩwa nĩtũmũtiĩte Yeova na tũkelila, no twĩthĩwe twĩsĩ vyũ kana Ĩthe witũ wĩ wendo nĩwĩyũmbanĩtye kũtũthokya ĩngĩ kwake.
19. Yeova akatũngĩĩa ata maũndũ ala maanangiwe nĩ Atamu?
19 Ĩthe witũ akatũngĩĩa maũndũ onthe ala maanangiwe nĩ Atamu. Ĩtina wa Atamu kũvĩtya, Yeova nĩwatwie kũnyuva andũ 144,000 nĩ kana meĩthĩwa asumbĩ na athembi ĩtunĩ vamwe na Mwana wake. Yĩla Ngai ũkatw’ĩkĩthya maũndũ meũ ĩtunĩ na nthĩ, Yesũ na ala makasumbĩka vamwe nake makatetheesya andũ ala ewi kũvetewa naĩ. Ĩtina wa kũvĩta ĩtatwa ya mũthya ya kũsisya ala ewi, Ngai akamanenga thayũ wa tene na tene. Nĩvo ĩndĩ Ĩthe witũ ũkeanĩwa nĩ kwona nthĩ yake yusũĩtwe nĩ ana na eĩtu make mate na naĩ. Yĩkeethĩwa yĩ ĩvinda ya kũtana ta kĩ!
20. Nĩ kwa nzĩa syĩva Yeova wonanasya kana nũtwendete mũno, na ĩsomo yĩla yĩatĩĩe yĩneenea kyaũ?
20 Yeova nũtwonetye kana we nũtwendete mũno. Nĩwe Ĩthe witũ ũla mũseo vyũ. Nĩwĩw’aa mboya sitũ na aianĩsya mavata maitũ, ma kĩ-mwĩĩ na ma kĩ-veva. Nũtũmanyĩasya na akatũtetheesya. O na ĩvinda yũkĩte akatũnenga moathimo maingĩ maseo. Vate nzika, nĩtwĩthĩawa twĩ na ũtanu mwingĩ twoona ũndũ Ĩthe witũ ũtwendete na ũtũthĩnĩkĩaa! Ĩsomo yĩla yĩatĩĩe yĩeleetye maũndũ ala tũtonya kwĩka, ta twĩ syana syake, nĩ kana twonany’e nĩtũtũngaa mũvea nũndũ wa wendo ũsu.
WATHI 108 Wendo wa Ngai
^ kal. 5 Mavinda maingĩ tũmwonaa Yeova ta Mũmbi witũ na Mũsumbĩ Ũla Mũnene. Ĩndĩ twĩ na itumi nzeo sya kũmwona ta Ĩthe witũ ũtwendete na ũtũthĩnĩkĩaa. Ĩsomonĩ yĩĩ nĩtũũneenea itumi isu. O na ĩngĩ, nĩtũkwĩmanyĩsya nĩkĩ tũtonya kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo vyũ kana Yeova ndakatũtia nongi.
^ kal. 59 MAELESYO MA VISA: Vaa ve na visa inya, na kĩla visa wĩonany’a mwana-a-asa na kana kake. Visanĩ wa (1) mwana-a-asa ethukĩĩsye kamwana kake nesa, (2) mwana-a-asa ethĩnĩkĩa mavata ma kĩ-mwĩĩ ma kelĩtu kake, (3) mwana-a-asa emanyĩsya kamwana kake wĩa, na (4) mwana-a-asa ekiakisya kamwana kake. Visa wa kw’oko kwa Yeova ũla wĩ ĩtina wa visa isu wĩtũlilikany’a kana we nũtũthĩnĩkĩaa o tondũ ana-a-asa asu meũthĩnĩkĩa syana syoo.
