1. Mũndũ aabataraga gwĩka atĩa angĩendire kwaria na mũthamaki wa Perisia?

TA HŨŨRA mbica ũrĩa kũngĩhaana korũo watũũraga Perisia mĩaka ta 2,500 mĩhĩtũku. Nĩ ũrenda kwaria na mũthamaki igũrũ rĩgiĩ ũndũ mũna, na kwoguo ũgathiĩ taũni-inĩ ya Shushani kũrĩa mũthamaki aikaraga. Ũtanaria na mũthamaki, no mũhaka wambe ũmũhoe rũtha. Ũngĩaria nake ũtahoete rũtha, no kũũragwo ũngĩũragwo!—Esit. 4:11.

2. Jehova endaga tũmuone na njĩra ĩrĩkũ?

² Na githĩ tũtikenaga mũno kũmenya atĩ Jehova ndahaana ta mũthamaki ũcio wa Perisia? O na gũtuĩka Jehova arĩ hinya na ũhoti mũnene gũkĩra mũthamaki ũngĩ o wothe, atwĩraga atĩ no twarie nake hĩndĩ o yothe. Endaga tũigue tũrĩ na wĩyathi wa kwaria nake. Kwa ngerekano, o na gũtuĩka Jehova nĩ etagwo marĩĩtwa matũũgĩru ta Mũũmbi ũrĩa Mũnene, Mwene-Hinya-Wothe, na Mwathani Mũnene, Bibilia ĩtwĩraga atĩ no tũmwĩte “Ithe witũ.” (Mat. 6:9) Na githĩ ti ũndũ wa kũhutia ngoro mũno kuona atĩ Jehova nĩ endaga tũmũkuhĩrĩrie na njĩra ta ĩyo!

3. Nĩkĩ nĩ ũndũ mwagĩrĩru gwĩta Jehova Ithe witũ? Gĩcunjĩ gĩkĩ gĩkwarĩrĩria maũndũ marĩkũ?

³ Nĩ ũndũ mwagĩrĩru gwĩta Jehova “Ithe witũ,” tondũ nĩwe Kĩhumo kĩa muoyo. (Thab. 36:9) Nĩ twagĩrĩirũo kũmwathĩkĩra, tondũ nĩwe Ithe witũ. Tũngĩkaga maũndũ marĩa endaga twĩke, nĩ tũrĩkenagĩra irathimo nyingĩ. (Ahib. 12:9) Irathimo icio nĩ ta kũheo muoyo wa tene na tene kũrĩa igũrũ kana gũkũ thĩ.  O na ihinda-inĩ rĩrĩ nĩ tũkenagĩra irathimo. Gĩcunjĩ gĩkĩ gĩkwarĩrĩria ũrĩa Jehova akoragwo arĩ Ithe witũ ũrĩ wendo, na kĩrĩa kĩngĩtũma tũkorũo na ma atĩ ndarĩ hĩndĩ agaatũtiganĩria. No rekei twambe twarĩrĩrie kĩrĩa kĩngĩtũma tũkorũo na ma atĩ Ithe witũ wa igũrũ nĩ atwendete mũno na nĩ atũrũmbũyagia.

4. Nĩ kĩĩ gĩtũmaga andũ amwe mone arĩ ũndũ mũritũ kuona Jehova atariĩ ta Ithe wao?

⁴ Hihi nĩ wonaga arĩ ũndũ mũritũ kuona Ngai atariĩ ta Baba harĩ wee? Andũ amwe no meyone marĩ anini na matarĩ kĩene meringithania na Jehova. Mationaga ta Ngai Mwene-Hinya-Wothe amarũmbũyagia marĩ mũndũ ũmwe ũmwe. No Ithe witũ ũrĩ wendo ndendaga tũkorũo na mawoni ta macio. Nĩ aatũheire muoyo na endaga tũkorũo na ũrata hamwe nake. Mũtũmwo Paulo nĩ aagwetire ũndũ ũcio, agĩcoka agĩtaarĩria andũ arĩa maamũthikagĩrĩria thĩinĩ wa Athene atĩ Jehova “ndarĩ haraya na o ũmwe witũ.” (Atũm. 17:24-29) Ngai endaga o ũmwe witũ amwarĩrie, o ta ũrĩa mwana aragĩria mũciari wake ũrĩ wendo na ũmũrũmbũyagia.

5. Tũreruta atĩa kuumana na mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe?

⁵ Andũ angĩ monaga arĩ ũndũ mũritũ kuona Jehova atariĩ ta Ithe wao, tondũ ithe mũmaciari aamonagia o wendo mũnini kana akaga kũmonia wendo biũ. Ta wĩcirie ũhoro wĩgiĩ mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe. Ooigire ũũ: “Baba aarĩ mũndũ wa irumi. Rĩrĩa ndambĩrĩirie kwĩruta Bibilia, warĩ ũndũ mũritũ kũigua nguhĩrĩirie Ithe witũ wa igũrũ. No ndamenya Jehova, ũndũ ũcio nĩ wacenjirie biũ.” Hihi nĩ ũiguaga ũndũ ta ũcio? Angĩkorũo nĩ ũiguaga, ndũgakue ngoro, korũo na ma atĩ thutha wa ihinda, nĩ ũkũhota kuona Jehova atariĩ ta Ithe witũ ũrĩa mwega biũ.

6. Kũringana na Mathayo 11:27, nĩ ũndũ ũrĩkũ Jehova ekĩte wa gũtũteithia kũmuona atariĩ ta Ithe witũ ũrĩ wendo?

⁶ Ũndũ ũmwe Jehova ekĩte nĩguo atũteithie kũmuona atariĩ ta Ithe witũ ũrĩ wendo, nĩ kwandĩkithia ũhoro wĩgiĩ ciugo na ciĩko cia Jesu thĩinĩ wa Bibilia. (Thoma Mathayo 11:27.) Jesu nĩ eegerekanagia na Ithe biũ, ooigire ũũ: “Mũndũ o wothe ũnyonete nĩ onete Awa o nake.” (Joh. 14:9) Jesu kaingĩ nĩ aaragĩrĩria ũhoro wĩgiĩ itemi rĩrĩa Jehova ahingagia arĩ Ithe witũ. Thĩinĩ wa mabuku marĩa mana ma Injiri tu, Jesu nĩ aahũthĩrire ciugo “Ithe witũ” maita maingĩ akĩaria ũhoro wĩgiĩ Jehova. Nĩ kĩĩ gĩatũmaga Jesu ete Jehova Ithe maita maingĩ ũguo? Ũndũ ũmwe watũmaga eke ũguo, nĩgetha ateithie andũ makorũo na ma biũ atĩ Jehova nĩ Ithe witũ ũrĩ wendo. (Joh. 17:25, 26)

7. Tũngĩĩruta atĩa igũrũ rĩgiĩ Jehova kuumana na ũrĩa eekagĩra Mũrũ wake?

⁷ Ta wĩcirie ũrĩa tũngĩĩruta igũrũ rĩgiĩ Jehova kuumana na ũrĩa eekagĩra Mũrũ wake Jesu. Hingo ciothe Jehova nĩ aaiguaga mahoya ma Jesu. To kũigua aaiguaga mahoya ma Jesu, no nĩ aamacokagia. (Joh. 11:41, 42) Jesu o na angĩacemanirie na magerio mahaana atĩa, nĩ aamenyaga atĩ Ithe nĩ amwendete na nĩ ekũmũteithia.—Luk. 22:42, 43.

8. Jehova aahingagia mabataro ma Jesu na njĩra irĩkũ?

⁸ Jesu nĩ aamenyaga atĩ Ithe nĩwe warĩ Kĩhumo na Mũtũũria wa muoyo wake tondũ ooigire ũũ: “Ndũũraga nĩ ũndũ wa Awa.” (Joh. 6:57) Jesu eehokete Ithe biũ na Jehova nĩ aamũhingagĩria mabataro make. Ũndũ ũrĩa wa bata makĩria nĩ atĩ Jehova nĩ aateithagia Jesu kũhingia mabataro ma kĩĩroho.—Mat. 4:4.

9. Jehova oonanirie na njĩra ĩrĩkũ atĩ aarĩ Ithe ũrĩ wendo harĩ Jesu?

⁹ Tondũ Jehova nĩ Ithe witũ ũrĩ wendo, nĩ aatigagĩrĩra atĩ Jesu nĩ amenya atĩ nĩ aakoragwo ehaarĩirie kũmũteithia. (Mat. 26:53; Joh. 8:16) O na gũtuĩka ti maũndũ mothe aagiragĩrĩria matigakore Jesu, nĩ aamũteithagia gũkirĩrĩria  magerio. Jesu nĩ aamenyaga atĩ ũndũ o wothe mũũru angĩacemanirie naguo, ũngĩarĩ o wa ihinda inini. (Ahib. 12:2) Jehova nĩ oonanirie atĩ nĩ aarũmbũyagia Jesu na njĩra ya kũmũthikĩrĩria, kũmũhingĩria mabataro make, kũmũmenyeria, na kũmũteithia. (Joh. 5:20; 8:28) Rĩu rekei tuone ũrĩa Ithe witũ wa igũrũ atũrũmbũyagia na njĩra o ta icio.

10. Kũringana na Thaburi 66:19, 20, Jehova onanagia na njĩra ĩrĩkũ atĩ nĩ atwendete?

¹⁰ Jehova nĩ athikagĩrĩria mahoya maitũ. (Thoma Thaburi 66:19, 20.) Ndatwĩkagĩrĩra gĩthimi kĩgiĩ maita marĩa tũngĩmũhoya, kĩrĩa tũngĩmũhoya, kana ũrĩa mahoya maitũ magĩrĩirũo gũkorũo maigana, no atwĩraga tũmũhoyage hingo ciothe. (1 Thes. 5:17) No twarie na Jehova hĩndĩ o yothe na njĩra ya gĩtĩo gũtekũmakania kũrĩa tũrĩ. Gũtirĩ hingo akoragwo na maũndũ maingĩ ũndũ atangĩhota gũtũthikĩrĩria no hingo ciothe akoragwo ehaarĩirie gũthikĩrĩria mahoya maitũ. Kũmenya atĩ Jehova nĩ athikagĩrĩria mahoya maitũ nĩ gũtũmaga tũmwende o na makĩria. Mwandĩki wa thaburi ooigire ũũ: “Nĩ nyendete Jehova tondũ nĩ aiguaga mũgambo wakwa.”—Thab. 116:1.

11. Jehova ekaga atĩa rĩrĩa twamũhoya?

¹¹ Ithe witũ to gũthikĩrĩria athikagĩrĩria mahoya maitũ, no nĩ atũcokagĩria. Mũtũmwo Johana oigĩte ũũ: “Tũngĩhoya ũndũ o na ũrĩkũ kũringana na wendi [wa Ngai], nĩ atũiguaga.” (1 Joh. 5:14, 15) Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ, Jehova no age gũcokia mahoya maitũ na njĩra ĩrĩa tũngĩĩrĩgĩrĩra. Nĩ oĩ ũndũ ũrĩa mwega harĩ ithuĩ, na kwoguo rĩmwe na rĩmwe no age gũcokia mahoya maitũ kana tũbatare gweterera.—2 Kor. 12:7-9.

12-13. Ithe witũ wa igũrũ ahũthagĩra njĩra irĩkũ gũtũhingĩria mabataro maitũ?

¹² Jehova nĩ atũhingagĩria mabataro maitũ. Ekaga o ta ũrĩa erĩgagĩrĩra mũthuri ũrĩ na ciana eke. (1 Tim. 5:8) Jehova nĩ ahingagĩria ciana ciake mabataro. Ndendaga tũtangĩke nĩ ũndũ wa irio, nguo, kana gwa gũikara. (Mat. 6:32, 33; 7:11) Tondũ Jehova nĩ Ithe witũ ũtwendete, nĩ abangĩte nginya ũrĩa agaatũhingagĩria mabataro maitũ mothe mahinda marĩa maroka.

¹³ Ũndũ ũrĩa wa bata makĩria nĩ atĩ Jehova nĩ atũhingagĩria mabataro maitũ ma kĩĩroho. Jehova akĩhũthĩra Kiugo gĩake, nĩ aguũrĩtie ũhoro wa ma ũmwĩgiĩ, muoroto wake, muoroto wa ũtũũro, na ũhoro wĩgiĩ mahinda marĩa maroka. Nĩ oonanirie atĩ nĩ atwendete rĩrĩa aahũthĩrire aciari aitũ kana arutani angĩ a Bibilia gũtũteithia kũmenya ũhoro wa ma nĩguo tũmũmenye. Ningĩ nĩ athiaga na mbere gũtũteithia akĩhũthĩra athuri a kĩũngano na aarĩ na ariũ a Ithe witũ angĩ agimaru kĩĩroho. Makĩria ma ũguo, Jehova nĩ atũrutaga kũgerera mĩcemanio ya kĩũngano tũrĩ hamwe na aarĩ na ariũ a Ithe witũ. Jehova nĩ ahũthagĩra njĩra icio o hamwe na njĩra ingĩ gũtuonia wendo wake arĩ we Ithe witũ ithuothe.—Thab. 32:8.

14. Jehova atũmenyeragia nĩkĩ, na ekaga ũguo na njĩra irĩkũ?

¹⁴ Jehova nĩ atũmenyeragia. Ngũrani na Jesu, ithuĩ tũtirĩ akinyanĩru. Kwoguo, nĩgetha Ithe witũ ũtwendete atũmenyerie, nĩ atũrũngaga rĩrĩa kwabatarania. Kiugo gĩake gĩtũririkanagia ũndũ ũyũ: “Jehova nĩ arũngaga andũ arĩa endete.” (Ahib. 12:6, 7) Jehova nĩ atũrũngaga na njĩra nyingĩ. Kwa ngerekano, no tũthome ũndũ thĩinĩ wa Bibilia kana tũigue ũndũ mĩcemanio-inĩ tuone bata wa kũgarũrĩra. Ningĩ, no tũrũngwo nĩ athuri a kĩũngano. Gũtekũmakania njĩra ĩrĩa Jehova angĩhũthĩra gũtũrũnga, hingo ciothe ekaga ũguo nĩ ũndũ wa gũtwenda.—Jer. 30:11.

15. Jehova atũgitagĩra na njĩra irĩkũ?

¹⁵ Jehova nĩ atũteithagia gũkirĩrĩria magerio. O ta ũrĩa mũthuri ũrĩ na ciana ateithagia ciana  ciake rĩrĩa kũrĩ na moritũ, noguo Ithe witũ wa igũrũ atũteithagia kũhiũrania na magerio. Nĩ ahũthagĩra roho wake mũtheru gũtũgitĩra kuumana na maũndũ marĩa mangĩthũkia ũrata witũ hamwe nake. (Luk. 11:13) Ningĩ Jehova nĩ atũgitagĩra nĩguo tũtigatoorio nĩ mĩtangĩko. Kwa ngerekano, nĩ atũheete kĩĩrĩgĩrĩro kĩa magegania. Kĩĩrĩgĩrĩro kĩu kĩa ihinda rĩrĩa rĩroka nĩ gĩtũteithagia kũũmĩrĩria moritũ. Ta wĩcirie ũndũ ũyũ: O na tũngĩkorũo tũkĩgerera ũndũ mũũru atĩa, Ithe witũ ũrĩ wendo nĩ agaatwehereria biũ ũndũ o wothe mũũru tũngĩkorũo tũkĩgerera. Magerio o mothe tũngĩkorũo tũkĩgerera nĩ ma kahinda kanini, no irathimo cia Jehova nĩ cia tene na tene.—2 Kor. 4:16-18.

16. Gwathiire atĩa rĩrĩa Adamu aaremeire Ithe witũ ũrĩ wendo?

¹⁶ Ũrĩa Jehova eekire rĩrĩa Adamu aaregire kũmwathĩkĩra, nĩ gũtũteithagia kuona atĩ nĩ atwendete. Rĩrĩa Adamu aaremeire Ithe witũ wa igũrũ, we hamwe na njiarũa ciake nĩ maatigire gũkorũo marĩ gĩcunjĩ gĩa famĩlĩ ya Jehova ĩrĩ gĩkeno. (Rom. 5:12; 7:14) O na kũrĩ ũguo, Jehova nĩ aaingĩrĩire maũndũ nĩguo ateithie njiarũa cia Adamu.

17. Thutha wa ũremi wa Adamu-rĩ, nĩ ũndũ ũrĩkũ Jehova eekire o hĩndĩ ĩyo?

¹⁷ Jehova nĩ aatuĩrĩire Adamu, no ndaatigire njiarũa ciake itarĩ na mwĩhoko. Nĩ eeranĩire o hĩndĩ ĩyo atĩ andũ arĩa athĩki nĩ mangĩgaacoka thĩinĩ wa famĩlĩ yake. (Kĩam. 3:15; Rom. 8:20, 21) Jehova aatũmire ũndũ ũcio ũhoteke, kũgerera igongona rĩa ũkũũri rĩa Jesu, Mũrũwe ũrĩa endete. Rĩrĩa Jehova aarutire Mũrũwe nĩ ũndũ witũ, nĩ oonanirie atĩ nĩ atwendete mũno.—Joh. 3:16.

18. O na tũngĩkorũo twehereire Jehova-rĩ, nĩ kĩĩ kĩngĩtũma tũkorũo na ma atĩ no atwendete tũrĩ ciana ciake?

¹⁸ O na gũtuĩka tũtirĩ akinyanĩru, Jehova nĩ endaga tũtuĩke a famĩlĩ yake, na ndatuonaga tũrĩ mũrigo harĩ we. Rĩmwe nĩ tũmũrakaragia  na tũgeka mũgarũ na wendi wake, no Jehova ndanogagio nĩ ithuĩ. Jesu nĩ aaheanire ngerekano ya mũriũ ũrĩa worĩte, kuonania ũrĩa Jehova atũrũmbũyagia arĩ Ithe witũ ũrĩ wendo. (Luk. 15:11-32) Thĩinĩ wa ngerekano ĩyo, ithe wa mwanake ũcio aaikaraga akĩĩrĩgagĩrĩra atĩ mwanake ũcio nĩ egũcoka. Rĩrĩa mwanake ũcio aacokire mũciĩ, ithe aamũnyitire ũgeni akenete. Angĩkorũo nĩ twehereire Jehova no nĩ twĩrirĩte, no tũkorũo na ma atĩ Ithe witũ ũrĩ wendo nĩ ehaarĩirie gũtwamũkĩra rĩngĩ.

19. Jehova agaathondeka maũndũ marĩa maathũkirio nĩ Adamu na njĩra ĩrĩkũ?

¹⁹ Ithe witũ nĩ agaathondeka maũndũ mothe marĩa maathũkirio nĩ Adamu. Thutha wa ũremi wa Adamu, Jehova nĩ aabangire gũthuura andũ 144,000 arĩa magaatungata marĩ athamaki na athĩnjĩri-Ngai kũrĩa igũrũ hamwe na Mũrũ wake. Jesu marĩ hamwe na arĩa magaathana nake, nĩ magaateithĩrĩria andũ athĩki gũtuĩka akinyanĩru thĩinĩ wa thĩ njerũ. Thutha wa gũtooria igerio rĩa mũthia rĩa kuonania wathĩki wao, Ngai nĩ akaahe andũ muoyo wa tene na tene. Hĩndĩ ĩyo, Ithe witũ nĩ agaakena kuona thĩ ĩiyũire aarĩ na ariũ ake akinyanĩru. Na githĩ rĩu rĩtigaakorũo rĩrĩ ihinda rĩega mũno!

20. Jehova onanĩtie na njĩra irĩkũ atĩ nĩ atwendete mũno? Gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire kĩarĩrĩirie ũndũ ũrĩkũ?

²⁰ Jehova nĩ onanĩtie atĩ nĩ atwendete mũno. Nĩwe baba ũrĩa mwega mũno tũngĩgĩa nake. Nĩ aiguaga mahoya maitũ, na nĩ atũheaga indo cia kĩĩmwĩrĩ na cia kĩĩroho iria tũrabatara. Nĩ atũmenyeragia na agatũteithĩrĩria. Ningĩ nĩ atũigĩire irathimo njega mũno ihinda rĩrĩa rĩroka. Nĩ twĩkĩragwo ngoro kũmenya atĩ Ithe witũ nĩ atwendete na nĩ atũrũmbũyagia. Gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire nĩ kĩarĩrĩirie ũrĩa tũngĩonania ngatho nĩ ũndũ wa wendo wake tũrĩ ciana ciake.