1. ¿Kʼusi skʼan spas li buchʼu tskʼan tskʼopon li ajvalil ta Persiae?

NOPO noʼox avaʼi liʼe: te nakalot ta Persia leʼ xa van ta 2,500 jabile. Chakʼan chachiʼin ta loʼil li ajvalile, jech oxal labat ta Susa ti jaʼ te li spasob mantale. ¿Mi xavaʼvun noʼox kʼotel ta amantal atuk? Muʼyuk, yuʼun jnaʼojtik ti mi muʼyuk yakʼoj permiso ajvalil sventa xakʼopone, xuʼ me te xavichʼ-o milel (Est. 4:11).

2. ¿Kʼu yelan oy ta yoʼonton Jeova ti akʼo jkʼopontike?

² ¡Mi jsetʼuk xkoʼolaj stalelal kʼuchaʼal ajvalil ta Persia li Jeovae! Jun-o koʼontontik ta skoj taje. Yuʼun akʼo mi jaʼ mas tsots yabtel ti jaʼ mu sta li ajvaliletike xchiʼuk ti chichʼ albel skʼoplal jech kʼuchaʼal Mukʼul Jpasvanej, Mukʼul Jpasmantal xchiʼuk li Buchʼu skotol xuʼ yuʼune, kʼusuk noʼox ora xuʼ jkʼopontik. Sventa junuk noʼox koʼontontik xchiʼuk ti jamaluk xkalbetik li kʼusi oy ta koʼontontike, oy ta yoʼonton ti «Jtotik» xkutike (Mat. 6:9). ¡Xijmuyubaj ti tskʼan ti nopoluk tajek xkaʼi jbatik ta stojolale!

3. 1) ¿Kʼu yuʼun xuʼ «Jtotik» xkutik li Jeovae? 2) ¿Kʼusi ta jkʼeltik li ta xchanobil liʼe?

³ ¿Kʼu yuʼun xuʼ «Jtotik» xkutik li Jeovae? Yuʼun jaʼ yakʼoj li jkuxlejaltike (Sal. 36:9). Jaʼ yuʼun, tsots skʼoplal ti jchʼunbetik smantale. Mi jech la jpastike, ep ta jtabetik sbalil (Ebr. 12:9). Jtose jaʼ ti xuʼ xijkuxi ta sbatel osil ta vinajel o ta balumile. Pe maʼuk noʼox, yuʼun li avi xtoke ep kʼusitik lekik ta jkʼupintik. Li ta xchanobil liʼe, ta jkʼeltik batel kʼuxi chakʼbutik ta ilel  Jeova ti jaʼ Jtotik ti lek snaʼ xkʼanvane xchiʼuk ti kʼu yuʼun xuʼ jchʼuntik ta melel ti mu tuchʼbajutik ta yoʼontone. Pe baʼyel jkʼeltik kʼu yuʼun xuʼ jpʼel ta koʼontontik ti skʼanojutik tajek li Jtotik ta vinajele xchiʼuk ti chchabiutike.

4. ¿Kʼu yuʼun mu stakʼ chʼunel chaʼi jlom krixchanoetik ti jaʼ Jtotik li Jeovae?

⁴ ¿Mi vokol ta chʼunel chkaʼitik ti jaʼ Jtotik li Jeovae? Junantik krixchanoetike tsnopik ti muʼyuk tstsakatik ta venta yuʼun li Diose. Xuʼ van xi chalike: «Mu jchʼun chkaʼi ti oyutik ta yoʼonton ta jujuntal li Diose». Pe li jkʼanvanej Totil kuʼuntike mu skʼan ti jechuk jnoptike, yuʼun li jtakbol Pabloe laj yal ta Atenas ti jaʼ laj yakʼ jkuxlejaltik li Jeovae xchiʼuk tskʼan ti xkamigointike. Vaʼun, xi to laj yale: «Muʼyuk onoʼox bu nom oy ta jtojolaltik ta jujuntal [li Jeovae]» (Ech. 17:24-29). Li uni ololetike mu snaʼ xiʼik kʼalal chnopajik ta stojolal li stotike, jaʼ jech tskʼan ek li Jtotik ta vinajel kʼalal chijnopaj ta stojolale.

5. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi kʼot ta stojolal li jun ermanae?

⁵ Yan srasonal xtok ti mu stakʼ chʼunel chaʼi jlom krixchanoetik ti jaʼ Jtotik li Jeovae jaʼ ta skoj ti mu masuk laj yichʼik kʼanel yuʼun li stotike o xuʼ van chʼabal ta j-echʼel. Xi chal sloʼil jun ermanae: «Toj tsotsik snaʼ skʼoponun li jtote. Kʼalal lik kichʼ estudioe, nom toʼox chkaʼi jba ta stojolal li Jtot ta vinajele. Pe mu xa jechuk laj kaʼi jba kʼalal laj kojtikin leke». ¿Mi jaʼ jech chkaʼi jbatik ek? Mi jaʼ jeche, mu me xijchibaj, teuk ta joltik ti xuʼ xkiltik kʼuchaʼal jlekil Totik li Jeovae.

6. Jech kʼuchaʼal chal Mateo 11:27, ¿kʼusi spasoj Jeova sventa jechuk xkiltik kʼuchaʼal Jtotik ti skʼanojutik tajeke?

⁶ Li Jeovae jaʼ Jtotik ti skʼanojutik tajeke. Pe sventa jechuk xkiltike, laj yakʼ ti teuk tsʼibabil xkom ta Vivlia li kʼusitik la spas xchiʼuk laj yal Jesuse (kʼelo Mateo 11:27). Ta skoj ti laj yakʼ lek ta ilel stalelaltak Stot li Jesuse, xi laj yale: «Yiloj xa Totil ek li buchʼu yilojune» (Juan 14:9). Ep ta velta laj yal ti jaʼ Jtotik li Jeovae. Li ta chanib Evanjelio ta orijinal kʼope, la stunes te van 165 ta velta li jpʼel kʼop «Totil» xie. ¿Kʼu yuʼun ti ep ta velta jech laj yale? Jun srasonale jaʼ ta skoj ti oy ta yoʼonton ti xakʼik venta krixchanoetik ti jaʼ jun jkʼanvanej Totil li Jeovae (Juan 17:25, 26).

7. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi la spas ta stojolal Xnichʼon li Jeovae?

⁷ Jkʼeltik kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi la spas Jeova ta stojolal li Jesuse. Skotol ora la xchikinta li kʼusi albat yuʼun Xnichʼone xchiʼuk la stakʼbe (Juan 11:41, 42). Kʼusuk noʼox preva la snuptan li Jesuse, laj yaʼi ti kʼanbil yuʼun li Stote xchiʼuk ti koltaate (Luk. 22:42, 43).

8. ¿Kʼuxi chabiat yuʼun Stot li Jesuse?

⁸ Xi laj yal jun velta li Jesuse: «Jaʼ kuxulun-o ta skoj li Totile» (Juan 6:57). Ti jech laj yale jaʼ ta skoj ti snaʼoj lek ti jaʼ akʼbat xkuxlejale xchiʼuk li kʼusitik chtun yuʼun sventa xkuxie. Ta skoj ti la spat lek yoʼonton ta stojolale, akʼbat onoʼox li kʼusitik chtun yuʼune. Pe li kʼusi mas to leke jaʼ ti chabiat sventa tukʼuk-o xakʼ sbae (Mat. 4:4).

9. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Jeova ti skʼanoj li Xnichʼone?

⁹ Sventa xakʼ ta ilel Jeova ti jaʼ jun jkʼanvanej Totile, laj yakʼbe yil Xnichʼon ti ta onoʼox skoltae (Mat. 26:53; Juan 8:16). Melel onoʼox ti mu skotoluk ora la skolta yoʼ mu xil svokol li Xnichʼone, pe laj yakʼbe yipal sventa xkuch batel yuʼune. Li Jesus eke snaʼoj lek ti j-echʼel be noʼox li vokoliletik tsnuptane (Ebr. 12:2). ¿Kʼuxi to yan laj yakʼ ta ilel Jeova ti chchabi li Xnichʼone? La xchikintabe li kʼusi laj yale, laj yakʼbe li kʼusi chtun yuʼune, la xchanubtas xchiʼuk la skolta (Juan 5:20;  8:28). Pe jkʼeltik batel kʼuxi chchabiutik ek li Jtotik ta vinajele.

10. ¿Kʼuxi chakʼbutik ta ilel Jeova ti skʼanojutik jech kʼuchaʼal chal Salmo 66:19 xchiʼuk 20?

¹⁰ Chchikinta j-orasiontik li Jeovae (kʼelo Salmo 66:19, 20). Li Jtotik ta vinajele oy ta yoʼonton ti skotoluk ora jkʼopontike, ti mu jmak koʼontontik ta yalbel ti kʼu yelan chkaʼi jbatike (1 Tes. 5:17). Buyuk noʼox oyutik xchiʼuk ta kʼusuk noʼox ora, xuʼ jchiʼintik ta loʼil. Mu xtavan xaʼi yaʼiel li jkʼoptike. Kʼalal jnaʼojtik ti chchikinta j-orasiontik li Jeovae, mas to chlik jkʼantik. Xi laj yal jun jtsʼibajom yuʼun salmoe: «Jkʼanoj li Jeovae, yuʼun chchikinta li yechʼomal kee» (Sal. 116:1).

11. ¿Kʼuxi tstakʼ j-orasiontik li Jeovae?

¹¹ Pe maʼuk noʼox snaʼ xchikinta j-orasiontik li Jeovae, moʼoj, yuʼun tstakʼbutik xtok. Xi tspat koʼontontik li jtakbol Juane: «Kʼusiuk noʼox ti ta jkʼanbetike chaʼibutik mi jech ta jkʼanbetik jech kʼuchaʼal tskʼan yoʼontone» (1 Juan 5:14, 15). Bakʼintike, muʼyuk bu jech jnopojtik ti kʼu yelan tstakʼ j-orasiontike. Ta skoj ti snaʼoj lek li kʼusi mas jtunel kuʼuntike, xuʼ van xi chalbutike: «Moʼoj to» o «Malao to kʼuuk sjalil» (2 Kor. 12:7-9).

12, 13. ¿Kʼuxi chakʼbutik Jeova li kʼusitik chtun kuʼuntike?

¹² Li Jeovae chakʼ li kʼusi chtun kuʼuntike. Li stuke jaʼ jech tspas li kʼusi chalbe totiletik ti akʼo spasik ta stojolal yutsʼ yalalike (1 Tim. 5:8). Yuʼun chakʼbe xnichʼnabtak li kʼusi chtun yuʼun ta xkuxlejalike, mu skʼan ti xiuk xkaltike: «¿Bu ta jta jveʼel, jkʼuʼ jpokʼ o bu van chinaki?» (Mat. 6:32, 33; 7:11). Solel kʼuxutik tajek ta yoʼonton ta skoj ti jaʼ Jtotike, jaʼ yuʼun chapal xa lek yuʼun li kʼusitik chtun kuʼuntik ta jelavele.

¹³ Pe li kʼusi mas tsots skʼoplale jaʼ ti chchabiutik sventa lekuk-o xkil jbatik xchiʼuke. ¿Kʼuxi yakʼojbutik ta ilel? Li ta Skʼope, xuʼ te jchanbetik skʼoplal kʼu yelan li Jdiostike, li kʼusi yaloj tspase, ti kʼu yuʼun la spasutike xchiʼuk li kʼusi chkʼot ta pasel ta jelavele. Kʼalal lik kojtikintik mantale, nopaj talel ta jtojolaltik ta jujuntal, vaʼun la stijbe yoʼonton jtot jmeʼtik o li buchʼu laj yakʼbutik estudio sventa xkojtikintik leke. Pe jech-o tskoltautik ta slekil yoʼonton li avie: tstunes moletik ta tsobobbail xchiʼuk ermanoetik o ermanaetik ti lek tsotsik ta mantale. Maʼuk noʼox, yuʼun sventa xakʼ kiltik li beetik yuʼune, jaʼ tstunes li tsobajeletik ti bu jmoj chkichʼtik chanubtasel xchiʼuk li kutsʼ kalaltik ta mantale. Skotol taje xchiʼuk li yan kʼusitik tspase chakʼ ta ilel ti skʼanojutik ta jujuntal li Jtotik ta vinajele (Sal. 32:8).

14. ¿Kʼu yuʼun chchanubtasutik li Jeovae, xchiʼuk kʼusitik tstunes?

¹⁴ Chchanubtasutik li Jeovae. Li Jesuse tukʼil krixchano jelav, pe li voʼotike jpasmulilutik. Jech oxal, sventa xchanubtasutik li jkʼanvanej Totil kuʼuntike, tstukʼibtasutik mi chtun kuʼuntik chile. Xi onoʼox chal li Vivliae: «Li Jeovae tstukʼibtas li buchʼu skʼanoje» (Ebr. 12:6, 7). ¿Kʼusitik tstunes yoʼ xkakʼtik venta mi oy kʼusi skʼan jel ta jkuxlejaltike? Jaʼ tstunes Vivlia o li kʼusi chkaʼitik ta tsobajeletike. Bakʼintik xtoke, xuʼ van jaʼ tskoltautik li moletike. Pe mu ventauk bu chlik tal li tukʼibtasele, yuʼun jaʼ svinajeb ti skʼanojutik li Jeovae (Jer. 30:11).

15. ¿Kʼuxi chchabiutik li Jeovae?

¹⁵ Tskoltautik Jeova yoʼ xkuch kuʼuntik li jvokoltike. Jech kʼuchaʼal jun totil ti skʼanoj tajek xnichʼnabtake, li Jtotik Jeova eke chchabiutik kʼalal tsots kʼusi ta jnuptantike. Tstunes xchʼul espiritu sventa mu xijnamaj ta stojolal (Luk. 11:13). Jech xtok, tskoltautik kʼalal  jipbilutik ta lum chkaʼitike. Yuʼun lokʼem ta ye ti oy kʼusi lek chakʼbutik ta jelavele, taje jaʼ tstoyutik likel kʼalal oy kʼusitik ta jnuptantike. Jnopbetik skʼoplal liʼe: mu ventauk kʼu stsatsal li jvokoltike, li jkʼanvanej Totil kuʼuntike chpoxta ta jelavel skotol taje. Teuk ta joltik ti j-echʼel be noʼox li kʼusitik ta jnuptantike, pe jaʼuk li bendisionetik chakʼbutike te chkom-o sbatel osil (2 Kor. 4:16-18).

16. ¿Kʼusi kʼot ta pasel kʼalal la stoy sba ta stojolal Stot li Adane?

¹⁶ Kʼalal la spas smul li Adane, oy kʼusi la spas Jeova ti chakʼ ta ilel ti skʼanojutik tajeke. Ta skoj li kʼusi kʼot ta pasele, li Jeovae maʼuk xa yutsʼ yalal laj yil li Adan, Eva xchiʼuk li yalab xnichʼnabike (Rom. 5:12; 7:14). Pe mu teuk noʼox smeyoj kom skʼob li Jeovae, yuʼun oy kʼusi la spas.

17. ¿Kʼusi la spas ta anil Jeova kʼalal la stoy sba li Adane?

¹⁷ Li Jeovae laj yakʼbe kastigo li Adane, pe muʼyuk la sjip ta yoʼonton li xnichʼnabtake. Yuʼun laj yal noʼox ta anil ti xuʼ to xkʼot ta yutsʼ yalal yan velta li buchʼutik chchʼunik mantale (Jen. 3:15; Rom. 8:20, 21). Pe sventa jech xkʼot ta pasele, la stak tal Xnichʼon sventa xakʼ xkuxlejal ta jtojolaltik. Vaʼun, jaʼ jech laj yakʼ ta ilel ti skʼanojutik tajeke (Juan 3:16).

18. ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti skʼanojutik-o Jeova akʼo mi namajemutik ta stojolale?

¹⁸ Akʼo mi jpasmulilutik, li Jeovae chchʼamutik ta yutsʼ yalal xchiʼuk muʼyuk tsnop ti jecheʼ noʼox chkakʼbetik svokol kʼalal tskoltautike. Xuʼ van oy kʼusi chopol ta jpastik o chijnamajutik ta stojolal kʼuuk sjalil, pe mi jaʼuk bu chchʼayutik ta yoʼonton. ¿Kʼu yuʼun ti jech chkaltike? Yuʼun li Jesuse laj yalbe skʼoplal jun lokʼolkʼop ta sventa jun jtoyba kerem,  vaʼun te laj yakʼ ta ilel kʼu to yepal skʼanojutik li Jeovae (Luk. 15:11-32). Li jun totil ta lokʼolkʼope muʼyuk la snop ti muʼyuk xa tsut-o tal li skereme. Toj labal sba ta kʼelel ti bat snup ta be kʼalal sut tale. Mi namajemutik ta stojolal li Jtotik Jeovae, xuʼ jpat koʼontontik ti chchʼamutik o chtal snuputik ta be mi jsutesoj xa koʼontontike.

19. ¿Kʼusi tspas Jeova sventa slajes li vokoliletik yakʼoj talel li stoyobbail Adane?

¹⁹ Li Jtotik Jeovae tslajes skotol li vokoliletik yakʼoj talel li stoyobbail Adane. Kʼalal la stoy sba li Adane, li Jeovae la snop tstʼuj 144 mil krixchanoetik sventa xchiʼinik ta ajvalil xchiʼuk ta paleal li Xnichʼone. Jaʼ yuʼun, mi te xa ox oyutik li ta achʼ balumile, jaʼ tskoltautik Jesus xchiʼuk li 144 mil sventa xijpas ta tukʼil krixchano mi ta jchʼuntik mantale. Vaʼun, li Jeovae chakʼbutik kuxlejal sbatel osil mi tukʼ laj kakʼ jbatik li ta slajebal prevae. Nopo noʼox avaʼi kʼu yelan chaʼi sba Jeova kʼalal mi laj yil ti naka xa tukʼil krixchanoetik li skeremtak xchiʼuk stsebetake. ¡Ta melel, toj echʼ xa noʼox kʼupil sba!

20. ¿Kʼuxi yakʼojbutik ta ilel Jeova ti skʼanojutik tajeke, xchiʼuk kʼusi ta jkʼeltik li ta yan xchanobile?

²⁰ Li Jeovae yakʼojbutik ta ilel ti solel skʼanojutik tajeke xchiʼuk ti jaʼ jun lekil Totile. Chchikinta li jloʼil kaʼyejtike, chakʼ li kʼusi chtun kuʼuntik ta jkuxlejaltike xchiʼuk li kʼusitik chtun kuʼuntik ta mantale. Chchanubtasutik, tskoltautik xchiʼuk toj echʼ xa noʼox kʼupil sba li bendisionetik xchapanojbutik ta jelavele. Kʼalal chkaʼitik ti skʼanojutik tajek li Jtotike xchiʼuk ti chchabiutike, ¿mi mu jechuk ti jun noʼox koʼontontike? Li ta yan xchanobile, ta jkʼeltik kʼuxi xuʼ jtojbetik ta vokol ti skʼanojutik tajeke.