1-2. (1) ?Ngue ti yɛ Zoova yoli maan e kacili i awlo’n nun sran-ɔn? (2) ?Ngue yɛ ɔ yoli naan i sɔ liɛ’n w’a yo ye-ɔ?

ZOOVA maan e bɛli i sin. I sɔ’n ti’n, e kacili i awlo’n nun sran. Nanwlɛ, i sɔ’n yo e fɛ dan. Be kwlaa nga be ti Zoova i awlo’n nun sran’n, be fali be wun be mɛnnin i. Kpɛkun be lafi tɛ nga i Wa Zezi fɛli i wun yili’n su. E di aklunjuɛ Zoova i awlo sɔ’n nun. Asa ekun’n, e si like nga ti yɛ e o nguan nun’n. Kpɛkun sɛ é kɔ́ ɲanmiɛn su-o annzɛ é ká asiɛ’n su wa-o, e lafi su kɛ é ɲán nguan m’ɔ leman awieliɛ’n.

² Kɛ mɔ Zoova klo e ti’n, ɔ yili e ti tɛ naan y’a kwla kaci i awlo’n nun sran. (Zan 3:16) Sɛ é kwlá sé’n ‘ɔ toli e.’ (1 Kor. 6:20) Ɔ maan e kwla fa e wun e mantan Zoova m’ɔ leman wunsu asiɛ’n su’n. Kpɛkun e kwla kan e klun ndɛ e kle i. Asa ekun’n, kɛ nga e fa wunnin i like suanlɛ ng’ɔ sinnin lɛ nun sa’n, Zoova ti Siɛ kun m’ɔ leman wunsu-ɔ.

3. ?Kosan benin wie mun yɛ e kwla fa usa e wun-ɔn? (An nian kuku nga be flɛ i kɛ “ ?Min ndɛ lo Zoova li?” i nun.)

³ Be nga be klɛli Biblu’n nun fluwa’m be nun kun usali kɛ: “?Naan nɛnnɛn kpli nga Anannganman w’a di min yɛ’n, nguɛ cɛ yɛ ń nyɛ́n i ń fá lɛ́ i ase ɔ?” (Jue. 116:12) E kusu e kwla usa e wun sɔ wie. Afin ninnge kwlaa nga Zoova yo man e’n, e su kwlá yiman e mɛnmɛn i le. Sanngɛ kɛ mɔ Zoova klo e’n ti’n, e kusu e klo i wie. I sɔ’n ti’n akoto Zan seli kɛ: “E liɛ’n, e yi klolɛ’n i nglo, afin ɔ dun mmua kloli e.” (1 Zan 4:19) ?Ninnge benin wie mun yɛ e kwla yo fa kle kɛ e klo e Si Zoova-ɔ?

4. ?Kɛ nga Zaki 4:8 fa kan’n sa’n, ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e mian e ɲin naan e kaci Zoova i janvuɛ-ɔ?

⁴ Zoova kunndɛ kɛ e fa e wun e mɛntɛn i naan e nin i e koko yalɛ titi. (An kanngan Zaki 4:8 nun.) Kpɛkun ɔ wla  e fanngan kɛ ‘nán e yaci i srɛlɛ le.’ Yɛ ɔ se e kɛ sɛ e srɛ i kusu’n, ɔ́ fɛ́ i su síe i e nuan bo (Rɔm. 12:12) Asa ekun’n, Zoova su seman le kɛ ɔ leman blɛ annzɛ kusu w’a fɛ dan naan ɔ kwlá tieman e srɛlɛ mun. E kusu kɛ e kanngan Biblu’n nin e fluwa’m be nun’n, e kle kɛ e sie e su e tie ndɛ ng’ɔ kan’n. Asa ekun’n, kɛ e kɔ aɲia’m be bo mɔ e fa e ɲin e sie i ndɛ nga be kɛn i lɔ’n su kpa’n, e kle kɛ e tie ndɛ ng’ɔ kan’n wie. Kɛ ba kanngan mun nin be si nin be nin’m be koko yalɛ titi’n, be afiɛn mantan kpa. I wafa kunngba’n, kɛ e kan e klun ndɛ e kle Zoova titi’n, e nin i e afiɛn mantan wie.

5. ?Sɛ e waan srɛlɛ nga e srɛ Zoova’n ɔ jɔ i klun’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ?

⁵ Maan e bu wafa nga e nin Zoova e koko yalɛ’n i akunndan kan e nian. Zoova kunndɛ kɛ e kan e klun ndɛ kwlaa e kle i srɛlɛ nun. (Jue. 62:9) I sɔ’n ti’n, ɔ fata kɛ e usa e wun kɛ: “?Kɛ ń srɛ́ Zoova’n, ndɛ kunngba’n yɛ n kan n flan nun sa trilili-ɔ? ?Annzɛ ndɛ ng’ɔ o min klun’n yɛ n kan-ɔn? E si kpa kɛ amun klo Zoova. Yɛ amun kunndɛ kɛ amun afiɛn mantan kpa titi. Kɛ ɔ ko yo naan i sɔ’n w’a yo ye’n, maan amun kan amun klun ndɛ be kle i titi. I kpa bɔbɔ’n, ndɛ nga amun kwlá kan kleman sran’n, maan an kan kle i. Asa ekun’n, sɛ like kun ti’n amun di aklunjuɛ’n maan amun kan kle i. Yɛ sɛ sa wie kle amun yalɛ’n, amun kan kle i wie. Kannzɛ sa nga be o e su’n be ti sɛ ti sɛ’n, e kwla srɛ Zoova kɛ ɔ uka e.

6. ?Sɛ e waan e nin e Si Zoova e afiɛn mantan kpa’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ?

⁶ Sɛ e waan e nin Zoova e afiɛn mantan’n ɔ fata kɛ e kle i titi kɛ e si ye. Jue tofuɛ kun seli kɛ: “Anannganman min Nyanmiɛn, abonuan sa nga a yoli’n, be sɔnnin. Yɛ akunndan kpakpa nga a bu i e wun’n, be sɔnnin. Like fi nin wɔ sɛman. Min waan ń dí sa sɔ’m be wun lalo ń sín. Be sɔnnin dan, n kwlá kaman be ngba. ” (Jue. 40:6) Ndɛ sɔ’n kle kɛ nán e kɛn i e nuan nun ngbɛn kɛ e si ye. Sanngɛ maan ninnge nga e yo’n, be yi i nglo kɛ e si ye sakpa. Sɛ e yo sɔ’n, é klé kɛ ngbaciɛ o e nin mɛn’n nunfuɛ mun e afiɛn. Afin mɛn nga nun’n, sran’m be siman ninnge kwlaa nga Ɲanmiɛn yo man be’n be su ye. I kpa bɔbɔ’n ninnge nga be kle kɛ e o “mɛn’n i awieliɛ blɛ nun’n,” i kun yɛle kɛ sran’m be su siman ye kun. (2 Tim. 3:1, 2) Ɔ fataman kɛ e nian be ayeliɛ’n su kaan sa.

7. (1) ?Ngue yɛ Zoova kunndɛ kɛ e yo-ɔ? (2) ?Ngue ti-ɔ?

⁷ Siɛ nin niɛn’m be kunndɛman kɛ be mma’m be tu ngondin. Sanngɛ be kunndɛ kɛ be ti be wun aniɛn. I wafa kunngba’n, Zoova kusu kunndɛ kɛ i sufuɛ’m be ti be wun aniɛn wie. Kɛ e yi i nglo kɛ e klo e wun’n, i lɛ nun’n e kle kɛ e ti Klisifuɛ kpa. (Zan 13:35) Jue tofuɛ kun seli kɛ: “Nanwlɛ, kɛ aniaan’m be tran likawlɛ’n i sɔ’n ti kpa, ɔ yo nyɛnmɛn.” (Jue. 133:1) Ɔ maan kɛ e yi i nglo kɛ e klo e niaan mun’n, e kle Zoova kɛ e klo i. (1 Zan 4:20) Nanwlɛ, kɛ awlo nga e o nun’n, i nunfuɛ’m be yo be ‘wiengu ye, kpɛkun be si aunnvuɛ’n,’ i sɔ’n yo ɲɛnmɛn dan.​—Efɛ. 4:32.

8. ?Kɛ nga 1 Zan 5:3 fa kan’n sa’n, like cinnjin nga ti yɛ e ɲin yi Zoova’n yɛle benin?

⁸ Zoova kunndɛ kɛ ba kanngan’m be ɲin yi be si nin be nin mun. Kɛ mɔ e ti i mma mun’n ti’n, ɔ kunndɛ kɛ e kusu e ɲin yi i wie. (Efɛ. 6:1) Sɛ e ɲin yi i kusu’n ɔ ti su. Afin ɔ ti e yifuɛ yɛ i yɛ ɔ mannin e nguan-ɔn. Kpɛkun siɛ nin niɛn wie fi i ngwlɛlɛ’n juman Zoova liɛ’n nun. Sanngɛ like cinnjin kpa nga ti yɛ e ɲin yi Zoova’n yɛle kɛ e klo i. (An kanngan 1 Zan 5:3 nun.) Kannzɛ sa nga ti yɛ ɔ fata kɛ e ɲin yi Zoova’n  be sɔnnin’n, sanngɛ ɔ mianman e kɛ e ɲin yi i. Zoova maan e kwla fa e klunklo ajalɛ. Ɔ maan kɛ e klun klo su e ɲin yi i’n, ɔ yo i fɛ dan.

9-10. ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e si Zoova i mmla mun naan e nanti be su-ɔ?

⁹ Siɛ nin niɛn’m be kunndɛman kɛ sa yaya wie ɲan be mma mun. I sɔ’n ti’n be kpɛ mmla wie mun fa sasa be. Kɛ ba’m be nanti mmla sɔ’m be su’n be kle kɛ be ɲin yi be si nin be nin mun naan be lafi be su. I wafa kunngba’n, ɔ ti cinnjin kpa kɛ e si e Si Ɲanmiɛn i mmla mun naan e nanti be su. Sɛ e yo sɔ’n é klé Zoova kɛ e klo i naan e ɲin yi i. Asa ekun’n, kɛ e yo sɔ’n, e bɔbɔ e ɲan su ye. (Eza. 48:17, 18) Sanngɛ be kwlaa nga be nantiman Zoova i mmla’m be su’n, be wun i su afɛ.​—Gal. 6:7, 8.

¹⁰ Zoova si like ng’ɔ ti kpa man e’n. Ɔ maan kɛ e yo ninnge mun kɛ nga Zoova bɔbɔ fa klo’n sa’n, sa sunman to fuan e. Yɛ e kpalo ninnge nga be kwla yo maan e nin i e afiɛn saci’n. Aniaan bla kun wunnin i sɔ liɛ’n i wlɛ kpa. Be flɛ i kɛ Orora. Ɔ tran Etazinin. I waan: “N si kɛ, kɛ e ɲin yi Zoova sa kwlaa nun’n, i bo’n gua kpa man e titi.” Aniaan bla’n i ndɛ’n ti nanwlɛ. ?Amun a siemɛn i nzɔliɛ kɛ, kɛ amun ɲin yi Zoova’n amun bɔbɔ amun ɲan su ye?

11. ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn srɛlɛ’n kwla uka e-ɔ?

¹¹ Ɔ ju wie’n, kɛ ɔ ko yo naan e ɲin yi sran’n ɔ ti kekle e sa nun. Sanngɛ Ɲanmiɛn srɛlɛ’n kwla uka e naan y’a yo aɲinyiɛfuɛ. Fɔ m’ɔ o e nun’n ti’n, blɛ wie nun’n ɔ ti kekle man e kɛ e ɲin yi Zoova. Ɔ nin i sɔ  ngba’n, ɔ fata kɛ e mian e ɲin titi naan y’a yoman like ng’ɔ su jɔmɛn i klun’n. I sɔ’n ti’n jue tofuɛ kun srɛli Ɲanmiɛn seli kɛ: “Man min ngwlɛlɛ maan n fa ɔ mmla’n su.” (Jue. 119:34) I sɔ yɛ aniaan bla kun mɔ be flɛ i kɛ Denizi’n, ɔ yoli-ɔ. Ɔ ti titi atin bofuɛ. Ɔ seli kɛ: “Sɛ blɛ wie nun’n ɔ ti kekle man min kɛ n nanti Zoova i mmla kun su’n, n srɛ i kɛ ɔ man min wunmiɛn naan m’an kwla yo like ng’ɔ ti kpa’n.” Sɛ e srɛ Zoova kɛ ɔ uka e naan e yo i klun sa’n, e kwla lafi su kɛ ɔ́ tɛ́ e srɛlɛ sɔ’n su titi.​—Lik. 11:9-13.

12. ?Kɛ nga Efɛzifuɛ Mun 5:1 fa kan’n sa’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ?

¹² An Kanngan Efɛzifuɛ Mun 5:1 nun. Kɛ mɔ e ti Zoova “i awlɛn su ba’n ti’n,” ɔ fata kɛ e mian e ɲin e nian like ng’ɔ yo’n su e yo wie. Wafa nga e kwla kle kɛ e nian Ɲanmiɛn i nzuɛn’n su’n, i wie yɛle kɛ maan e klo e wiengu mun, e yo klun ufuefuɛ yɛ sɛ e wiengu’m be yo e sa’n, maan e yaci e cɛ be. Kɛ be nga be suman Ɲanmiɛn’n be wun kɛ e nzuɛn’n ti kpa’n, i sɔ’n yo maan be kunndɛ kɛ bé sí Ɲanmiɛn kpa. (1 Piɛ. 2:12) Ɔ fata kɛ siɛ nin niɛn’m be nin be mma’m be tran kɛ nga Zoova nin e tran’n sa. Kɛ be yo sɔ’n be mma’m be kunndɛ kɛ bé káci Zoova i janvuɛ wie.

13. ?Ngue yɛ e kwla yo naan y’a yo yakpafuɛ-ɔ?

¹³ Titi’n, ba kanngan’m be klun jɔ be si’m be wun yɛ be fa be di be nuan. I wafa kunngba’n e kusu e klun jɔ e Si m’ɔ o ɲanmiɛn  su lɔ’n i wun, yɛ e kunndɛ kɛ sran kwlaa si i. Ɔ maan e wun yo e kɛ Famiɛn Davidi liɛ’n sa wie. Ɔ seli kɛ: “ Anannganman yɛ n fa di min nuan-an.” (Jue. 34:3) ?Yɛ sɛ e sa ɲan nin? ?É yó i sɛ? ?Ngue yɛ e kwla yo naan y’a yo yakpafuɛ-ɔ? Sɛ e bu ye nga sɛ e kan Zoova ndɛ e kle e wiengu mun’n bé ɲɛ́n i’n, ɔ nin aklunjuɛ nga Zoova dí’n be akunndan’n, i sɔ’n wlá e yakpa. Kusu e kwla lafi su kɛ Zoova wlá e yakpa titi. Afin laa’n ɔ wlali Klisifuɛ klikli’m be yakpa.​—1 Tes. 2:2.

14. ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e uka sran mun naan be kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ-ɔ?

¹⁴ Zoova kpaman sran nun. Ɔ maan kɛ ɔ wun kɛ e nianman sran’m be finwlɛ naan y’a klo be’n, i sɔ’n yo i fɛ dan. (Yol. 10:34, 35) Like nga e kwla yo fa kle kɛ e klo e wiengu mun’n, i wie yɛle kɛ e bo jasin fɛ’n e kle be. (Mat. 28:19, 20) ?Sɛ e yo sɔ’n, wafa sɛ yɛ i bo’n gúa-ɔ? Be nga be fa be su be sie i e nuan bo’n, be kwla ɲan su ye dɔ nga su. Kpɛkun be kwla lafi su kɛ cɛn wie lele’n, bé ɲán nguan m’ɔ leman awieliɛ mɛn klanman’n nun.​—1 Tim. 4:16.

15-16. ?Ngue ti yɛ e kwla di aklunjuɛ dɔ nga su-ɔ?

¹⁵ Zoova ti Siɛ kun m’ɔ klo i mma mun-ɔn. Ɔ maan ɔ kunndɛ kɛ i mma’m be di aklunjuɛ. (Eza. 65:14) Kannzɛ sa kekle wie’m be kle e yalɛ dɔ nga su’n, sanngɛ sa wie’m be ti’n e kwla di aklunjuɛ. I wie yɛle kɛ e si kɛ e Si Ɲanmiɛn klo e. Asa ekun’n, e wun i nuan ndɛ’n i wlɛ. (Zer. 15:16) Kpɛkun e ti i awlo’n nun sran. Yɛ awlo sɔ’n i nunfuɛ’m be klo Zoova, be mian be ɲin be nanti i mmla’m be su yɛ be klo be wiengu.​—Jue. 106:4, 5.

¹⁶ E kwla di aklunjuɛ dɔ nga su afin e si kɛ e ɲrun lɔ’n, lika’n yó kpa. E si kɛ ɔ cɛ kan’n, Zoova wá núnnún klunwifuɛ mun kpɛkun i Famiɛn dilɛ blɛ nun’n asiɛ’n wá káci mɛn klanman. E lafi su kpa ekun kɛ ɔ́ wá cɛ́n be kwlaa nga be wuli’n. Ɔ maan e nin e awlɛn su sran mun é trán likawlɛ ekun. (Zan 5:28, 29) Nanwlɛ, blɛ sɔ’n wá yó aklunjuɛ dilɛ blɛ sakpa. Asa ekun’n, e si kɛ ɔ cɛ kan’n be kwlaa nga be o ɲanmiɛn su lɔ nin be kwlaa nga be o asiɛ’n su wa’n, be bo yó kun bé sú Zoova titi.