1, 2. ¿Tiko Jyobaa të tnasˈixë parë nyajpatëm mët ja yˈuˈunk yˈënäˈk diˈib mëduunëp, ets wiˈix të ttuny?

JYOBAA të xywyoˈowëm parë nyajpatëm mët ja yˈuˈunk yˈënäˈk diˈib mëduunëp. Tyäˈädë yˈuˈunk yˈënäˈkëty, yëˈë diˈib të tyukëdëkëdë jyukyˈäjtën ets myëbëjktëp ko Jesus ojts xykyuˈoˈkëm. Agujk jotkujk nnayjyäˈäwëm ko nyajpatëm mët ja fyamilyë, ko nnijäˈäwëm tiko njukyˈäjtëm ets ko nˈawijx njëjpˈijxëm ja jukyˈäjtënë winë xëëbë, mbäät yä Naxwiiny o jam tsäjpotm.

² Mët ko Jyobaa xyjantsy tsyojkëm, ta dyajky ja yˈUˈunk diˈibë nety mëk jyantsy tsyojkypy parë mbäät ndëjkëm mä ja fyamilyë (Fwank 3:16). Biiblyë jyënaˈany ko “oj xyjuˈuyëm” (1 Kor. 6:20). Mët ko ojts nyajjuuybyëtsëˈëmëm, ta Jyobaa tnasˈijxë parë mbäät nmëwingoˈonëm. ¡Ix pënën nDeetyˈäjtëm ja diˈib mëj ijtp yä Naxwiiny ets jam tsäjpotm! Ets extëm të nˈijxëm mä jatuˈukpë artikulo, yëˈë ja mas oybyë Uˈunkteety diˈib mbäät nmëdäjtëm.

3. ¿Tijatyëdaa mbäät nnayajtëˈëwëm? (Ix nanduˈunë rekuäädrë “ ¿Xyˈijxpatpëtsëdaa Jyobaa?”).

³ Waˈan nanduˈun nnayajtëˈëwëm extëm tuˈugë jäˈäy diˈib jyaayë Biiblyë ko jyënany: “¿Wiˈixëtsë Jyobaa nˈokmëgëbatët mët tukëˈëyë ja oyˈäjtënë diˈibëts të xytyukmëduny?” (Sal. 116:12). Nitii ngamëdäjtëm diˈib mbäät ndukmëgëbajtëm ja nDeetyˈäjtëmë tsäjpotmëdë. Per mët ko xytsyojkëm, ta nanduˈun ëtsäjtëm ntsojkëm. Apostëlë Juan tkujäˈäyë: “Dios jawyiin xytsyojkëm ëtsäjtëm. Pääty ëtsäjtëm ntsojkëm ja Dios” (1 Fwank 4:19). ¿Wixatyë net mbäät ndukˈijxëm ja nDeetyˈäjtëm ko ntsojkëm?

4. Extëm jyënaˈanyë Santya̱ˈa̱gʉ 4:8, ¿tiko mbäät nduˈunëmë mëjääw parë nmëwingoˈonëmë Jyobaa, ets wiˈix mbäät nduˈunëm?

⁴ Jyobaa tsyojkypy parë nmëwingoˈonëm ets parë mëët ngäjpx  nmaytyakëm (käjpxë Santya̱ˈa̱gʉ 4:8). Xyˈanmäˈäyëm parë xëmë nmënuˈkxtakëm ets myëdoowˈitaampy (Rom. 12:12). Jyobaa yakaambyë tiempë parë nmëtmaytyakëm ets ninäˈä xykyajëjpkugäjpxëyäˈänëm mët ko të yˈanuˈkxë. Ets ëtsäjtëm, ¿wiˈix nmëdoˈowëm ko xymyëgäjpxëm? Tuk pëky, yëˈë ko ngäjpxëm ja yˈAyuk, ets ja ëxpëjkpajn diˈib xypyudëjkëm parë njaygyujkëm, ets ko nˈijxkujk njaygyujkëm tijaty näjxp mä reunyonk. Ets duˈun extëmë uˈunktääk uˈunkteety nyaymyëwingonëdë mëdë yˈuˈunk yˈënäˈk ko xëmë kyäjpx myaytyäˈäktë, nanduˈun ëtsäjtëm, ko xëmë ngäjpx nmaytyakëm mëdë Jyobaa, ta niˈigyë nmëwingonäˈänëm.

5. ¿Wiˈix mbäät mas oy nnuˈkxtakëm?

⁵ ¿Wiˈix ëtsäjtëm ngäjpx nmaytyakëm mëdë Dios? Yëˈë tsyojkypy ets nyajpëtsëˈëmdäˈäyëm ti njäˈäwëm mä jot korasoon (Sal. 62:8). Pääty, oy ko nnayajtëˈëwëm: “Kots nnuˈkxtaˈaky, ¿yëˈëyëmëts janääm jatsojk nnikäjpxëmbijtypy ja ääw ayuk? O ¿duˈunëts nnuˈkxtaˈaky extëmëts nmëtmaytyäˈägët tuˈugë nmëtnaymyaayëbë?”. Seguurë ko ntsojkëm mëkë Jyobaa ets yajpäädäˈänëm wingon mët yëˈë. Parë duˈun nyajpatëm, tsojkëp xëmë nmëtmaytyakëm. Nˈokˈyaˈˈawatsëm ja jot korasoon, nˈoktukmëtmaytyakëm tijaty agujk jotkujk xyyajnayjyäˈäwëm ets tijaty nmëmäˈäy nmëdäjëm. Nˈokˈijtëm seguurë ko mbäät nˈamdoˈowëmë nyaybyudëkë.

6. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë wingon nyajpatëm mëdë Jyobaa?

⁶ Parë nyajpatëm wingon mëdë Jyobaa, tsojkëp nanduˈun tijaty nmëjjäˈäwëm. Duˈun njënäˈänëm extëm niduˈuk diˈib jyaayë Salmo: “Mëjwiin kajaa tijaty të xytyuny, mijts Jyobaa diˈib nDiosˈäjtypy, jantsy oy tijaty të xytyuny ets tijaty mdunaampy mët ëëtsëty. Nipën mbäät mëët mgayaˈijxkijpxyë; koxyëbëts mbäät nˈoknimaytyaˈaky tijaty të xytyuny, kyajxyëbëts mbäät nnimaytyaktäˈäy mët ko jyantsy myayëty” (Sal. 40:5). Per kyaj jeˈeyë tsyokyëty nmëjjäˈäwëm tijatyë Jyobaa tyuumpy, tsojkëbën nyajnigëxëˈkëm mëdë ääw ayuk ets mët tijaty nduˈunëm. Ets päätyën ndëgatsyˈäjtëm mëdë wiink jäˈäyëty, pes yëˈëjëty kyaj tmëjjäˈäwëdë tijaty tukmëduunëdëbë Dios. Tyäˈädë, yëˈë tuˈugë ijxwëˈëmën ko ndukjukyˈäjtëm “ja tiempë diˈib jëjpkëxanëp” mä kyaj pën ti tmëjjawë (2 Tim. 3:1, 2, TNM). Per ëtsäjtëm, ninäˈä mbäät nganasˈijxëm etsë duˈumbë jäˈäyˈäjtën xynyinäjxëm.

7. ¿Ti Jyobaa tsyojkypy nduˈunëm, ets tiko?

⁷ Uˈunktääk uˈunkteety kyaj ttsoktë etsë yˈuˈunk yˈënäˈk tsyiptundët, tyukmëtsojktëp parë oy nyaymyënëjkxëdët. Nanduˈunë Jyobaa kyaj xytyukmëtsojkëm ets ntsiptuˈunëm. Ko nnaytsyojkëm nixim niyam, yëˈë yajtukˈëxkäjpëm ko njantsy pyanëjkxëmë Jesus (Fwank 13:35). Niduˈuk diˈib jyaayë Salmo duˈun jyënany: “¡Okˈixtë jantsy oy ets jantsy tsuj ko nmëguˈukˈäjtëm yˈittë tuˈugyë!” (Sal. 133:1). ¿Këdii nanduˈun nnayjyäˈäwëm extëmë tyäˈädë Dios mëduumbë? Ko ntsojkëmë nmëguˈukˈäjtëm, nan yëˈë ndukˈijxëmë Jyobaa ko ntsojkëm (1 Fwank 4:20). Jantsy oy jantsy tsuj ko yëˈë nfamilyëˈäjtëm ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib jantsy oyjyaˈayëty ets diˈib naybyaˈˈayoowëdëp nixim niyam (Efes. 4:32, TNM).

8. Oknimaytyäˈäk tuk pëky tiko nmëmëdowäˈänëmë Jyobaa extëm jyënaˈanyë 1 Fwank 5:3.

⁸ Duˈun extëmë Jyobaa ttsoky etsë uˈunk ënäˈk tmëmëdowdëdë tyääk tyeety, nanduˈun ttsoky ets ëtsäjtëm nmëmëdoˈowëm (Éfes. 6:1). Jyobaa pat nitëjkëp parë nmëmëdoˈowëm mët ko yëˈë të xyyajkojëm, yëˈë xymyoˈoyëmë jukyˈäjtën ets yëˈë ja Uˈunkteetyë mas wijypyë diˈib jaˈäjtp. Per tuk pëky tiko nmëmëdowäˈänëmë Jyobaa, yëˈë ko ntsojkëm (käjpxë 1 Fwank 5:3). Per oy jyajaaˈaty kanäk pëky tiko mbäät nmëmëdoˈowëm, yëˈë kyaj xytyukˈaguanëˈäjtëm. Të xymyoˈoyëmë awäˈätstumˈäjtën parë nwinˈijxëm pën nmëmëdowäˈänëm, pääty  agujk jotkujk nyayjyawëty ko nmëmëdoˈowëm mët ko ntsojkëm.

9, 10. ¿Tiko jyëjpˈamëty nnijäˈäwëm tijatyë Jyobaa nyiˈanaˈamëp etsë net nguytyuˈunëm?

⁹ Uˈunktääk uˈunkteety, tsyojktëp ets ja yˈuˈunk yˈënäˈk kyaj wiˈix jyat kyëbattët, pääty dyajnaxkëdäˈäktë anaˈamën diˈib mbäät kyuwäˈänëdë. Ko ja ënäˈkuˈunk tmëmëdowdë, ta dyajnigëxëˈëktë ko tyukjotkujkˈäjttëp ja tyääk tyeety ets ko wyingutsëˈkëdëp. Pes mas niˈigyën jyëjpˈamëty ets ëtsäjtëm nnijäˈäwëm tijaty anaˈamën të tpëjtaˈagyë nDeetyˈäjtëmë tsäjpotmëdë etsë net nmëmëdoˈowëm. Ko duˈun nduˈunëm, ta ndukˈijxëmë Jyobaa ko ntsojkëm ets ko nwingutsëˈkëm, ets nan këˈëm ndukˈoyˈatäˈänëm (Is. 48:17, 18). Per pënaty kyaj tkupëktë Jyobaa ets kyaj tmëmëdoowëdë yˈanaˈamën, këˈëm nyayˈaxëktunëdë (Gal. 6:7, 8).

¹⁰ Ko njukyˈäjtëm extëmë Jyobaa ttukjotkëdaˈaky, xykyuwäˈänëm mä tukëˈëyë tijaty mbäät xyyajˈyubajt xyyajpäˈämbajtëm, xyyajmoˈon xyyajtujkëm o dyajmäˈäty ja naymyaayë diˈib nmëdäjtëm mët yëˈë. Jyobaa nyijäˈäwëp ti diˈib mbäät ndukˈoyˈäjtëm. Aurora, tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib tsënaapy Estados Unidos, jyënaˈany: “Nnijäˈäwëbëts ko nmëmëdoˈowëmë Jyobaa, xëmë oy njukyˈatäˈänëm”. Ets tëyˈäjtënë tyäˈädë. Pääty, nˈoknayajtëˈëwëm: “¿Wiˈixëts të ndukˈoyˈaty kotsë Jyobaa xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoy tsuj yajxon?”.

11. ¿Wiˈix xypyudëjkëm ko nmënuˈkxtakëmë Jyobaa?

¹¹ Ko nmënuˈkxtakëmë Jyobaa, xypyudëkëyäˈänëm parë nmëmëdoˈowëm axtë mä xytsyiptakxëm. Kom ak pokyjyaˈay nyajpatëm, xytsyiptäˈägäˈänxëm parë xëmë nmëmëdoˈowëm, per tsojkëp nduˈunëmë mëjääw parë  kyaj ngajpxykyutëjëm. Niduˈuk diˈib jyaayë Salmo jyënany: “Tukjaygyujkëgëts netëts mbäät nguytyunyë mley etsëts nmëmëdowët amumduˈukjot” (Sal. 119:34). Denise, tuˈugë prekursoora regulaar, jyënaˈany: “Pën jamëts muum xytsyiptakxëty nmëmëdowëdë Jyobaa yˈanaˈamën, nˈamdoobyëtsë jot mëjääw parëts ndunët diˈib oy”. Mbäät nˈijtëm seguurë ko Jyobaa yˈatsoowëmbitaambyë duˈumbë nuˈkxtakën (Luk. 11:9-13).

12. ¿Ti xytyukˈanaˈamëmë Éfesʉ 5:1?

¹² (Käjpxë Éfesʉ 5:1). Nduˈunëmë mëjääw parë nbanëjkxëmë Jyobaa yˈijxpajtën mët ko yëˈë xyˈuˈunkˈäjtëm. Ko nˈijtëm oyjyaˈay, ajiiky amëguˈuk ets ko nbokymyaˈkxëmë nmëguˈukˈäjtëm, ta niˈˈijxtutëmë jyaˈayˈäjtën. Ko ja diˈib kyaj tˈixyˈattë Dios tˈixtë ko oy njäˈäyˈäjtëm, mbäät ja yˈääw jyot jyënäˈändë ko yˈixyˈatandëp nanduˈun (1 Peed. 2:12). Uˈunktääk uˈunkteety diˈib Dios mëduundëp nanduˈun mbäät jyaˈayˈattë mëdë yˈuˈunk yˈënäˈk extëmë Jyobaa jyaˈayˈaty mët ëtsäjtëm. Ko duˈun ttundët, mbäädë net nanduˈun ja yˈuˈunk yˈënäˈk jyënäˈändë ko myëtnaymyaayëbëˈatandëbë Jyobaa.

13. ¿Ti mbäät xypyudëjkëm parë kyaj nekywyintsoytyuˈunˈäjtëm ets parë nimaytyakëmë Jyobaa?

¹³ Mayë ënäˈkuˈunk agujk jotkujk jantsy nyayjyawëdë ko tnimaytyäˈäktë tyeety ets tyukmëj tyukpatëdëp. Ëtsäjtëm, nan ndukmëj ndukpatëmë Jyobaa ets ntsojkëm parë wiink jäˈäy yˈixyˈatëdët. Duˈun nnayjyäˈäwëm extëm ja rey David diˈib kyujäˈäyë: “Ndukmëjjëyaampy ndukpäädëyaambyëtsë Jyobaa kots nimaytyäˈägët”  (Sal. 34:2). Per mbäät njantsy wyintsoytyuˈunˈäjtëm ets kyaj nimaytyäˈägäˈänëmë Jyobaa. ¿Ti mbäät xypyudëjkëm? Ko nwinmäˈäyëm ko mbäädë Jyobaa nyajxondakëm ets nuˈunën ttukˈoyˈattë pënaty ixyˈäjtëdëp. Jyobaa yëˈë xymyoˈoyäˈänëmë jotmëkˈäjtën. Nanduˈun xypyudëkëyäˈänëm extëm tpudëjkë ja Dios mëduumbëty diˈib jukyˈäjttë mä primer siiglë (1 Tes. 2:2).

14. Oknimaytyäˈäk tiko jyëjpˈamëty ndukmëtmaytyakëmë jäˈäy ja oybyë ayuk.

¹⁴ Jyobaa kyaj winˈixy wingexyë jäˈäy ttsoky, ets agujk jotkujk nyayjyawëty ko tˈixy ntsojkëmë jäˈäy, oy mää tsyoondët (Apos. 10:34, 35). Tuk pëky wiˈix mbäät ndukˈijxëmë jäˈäy ko ntsojkëm, yëˈë ko ndukmëtmaytyakëm ja oybyë ayuk (Mat. 28:19, 20). ¿Wiˈix wyimbëtsëmy ko duˈun nduˈunëm? Ko mbäät mä tyäˈädë tiempë jyukyˈattë oy pënaty myëdoowˈijttëp ja oybyë ayuk, ets mä tiempë myiny kyëdaˈaky, tˈaxäjëdët ja jukyˈäjtënë winë xëëbë (1 Tim. 4:16).

15, 16. Oknimaytyäˈäk tijaty xyyajnayjyäˈäwëm agujk jotkujk.

¹⁵ Jyobaa tsyojkypy ets pënaty mëduunëdëp yˈittët agujk jotkujk, pes yëˈë tuˈugë Uˈunkteety diˈib jantsy tsojkp (Is. 65:14). Ets oy tyam nmënäjx nyajnäjxëmë amay jotmay, taaˈäjtp kanäk pëky tiko mbäät nnayjyäˈäwëm agujk jotkujk. Extëm nˈokpëjtakëm, ijtëm seguurë ko nDeetyˈäjtëmë tsäjpotmëdë mëk xytsyojkëm. Nan nnijäˈäwëm ja tëyˈäjtën diˈib yajpatp mä Biiblyë (Jer. 15:16). Ets nan tuˈugyë mët nyajpatëm ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëk tsyojktëbë Jyobaa, diˈib tsyojktëp ja yˈanaˈamën ets diˈib naytsyojkëdëp nixim niyam (Sal. 106:4, 5).

¹⁶ Nan mbäät nnayjyäˈäwëm agujk jotkujk mët ko mä tiempë myiny kyëdaˈaky mas oy ja jukyˈäjtën yˈitäˈäny. Nnijäˈäwëm ko Jyobaa tim tsojk dyajkutëgoyaˈany ja axëkjäˈäytyëjk ets ko myinët ja yˈAnaˈam Kyutujkën, ta tyäˈädë naxwinyëdë jyëmbitäˈäny jantsy tsuj. Nan nˈawijx njëjpˈijxëm jyäˈtët ja tiempë mä nëjkx jyukypyëktë pënaty të yˈooktë parë jatëgok nyaybyäädëdët mët ja jyiiky myëguˈuk (Fwank 5:28, 29). ¿Këdii jantsy oy jantsy tsuj diˈib tunan jatanëp? Per diˈib mas jëjpˈam, yëˈë ko seguurë nˈijtëm ko tim tsojk nmoˈoyäˈänëm ja wintsëˈkën, ja mëjˈäjtën ets nˈawdatäˈänëm ja nDeetyˈäjtëm extëm pyaaty nyitëkëty. Ets duˈun niˈamukë ndunäˈänëm, ninuˈun njukyˈäjtëm yä Naxwiiny ets jam tsäjpotm.