Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

EDWƐKƐ 7

Yɛkulo Yɛ Ze Gyihova Kpalɛ

Yɛkulo Yɛ Ze Gyihova Kpalɛ

“Yɛda ɛlɔlɛ ali, ɔluakɛ ɔlimoale ɔhulole yɛ.”​—1 DWƆN 4:19.

EDWƐNE 3 Yɛ Anwosesebɛ, Yɛ Anyelazo, Yɛ Anwodozo

MƆƆ YƐBAZUKOA *

1-2. Duzu ati a Gyihova ɛbuke nwolɛ adenle ɛmaa yɛboka ye abusua ne anwo a, na kɛzi ɔyɛle ɛhye ɛ?

GYIHOVA ɛdo ɔ sa ɛvɛlɛ yɛ kɛ yɛboka ye azonvolɛ mɔɔ bɛlɛbɔ nu bɛazonle ye kɛ abusua la anwo. Anyelielɛ edwɛkɛ boni ɛne! Menli mɔɔ bɛdu bɛ nwo bɛmaa Nyamenle na bɛlɛ ɔ Ra ne ɛkpɔnedeɛ ne anu diedi la a wɔ abusua ɛhye anu a. Anyelielɛ wɔ yɛ abusua ne anu. Kɛkala bɔbɔ, yɛnyia ɛbɛlabɔlɛ mɔɔ gyi bodane zo na yɛ nye die dahuu ngoane nwo anyelazo mɔɔ yɛlɛ kɛ yɛbadɛnla anwuma anzɛɛ azɛlɛ ye azo la anwo kpalɛ.

2 Ɔlua ɛlɔlɛ kpole mɔɔ Gyihova lɛ maa yɛ la ati a yemaa yɛraboka ye abusua ne anwo a. (Dwɔn 3:16) ‘Ɔdɔle yɛ bolɛ ɛsesebɛ.’ (1 Kɔl. 6:20) Ɔlua ɛkpɔnedeɛ ne azo, Gyihova ɛmaa yɛ nee ye ɛnyia agɔnwolɛvalɛ mɔɔ tɛla biala. Yɛnyia nwolɛ adenle yɛkola yɛfɛlɛ Sonlakpole mɔɔ wɔ ewiade la kɛ yɛ Ze. Kɛ mɔɔ yɛnwunle ye wɔ edwɛkɛ mɔɔ li ɛhye anyunlu anu la, Gyihova le Selɛ mɔɔ tɛla biala.

3. Kpuya boni mɔ a bie a yɛbabiza a? (Eza nea ɛlɛka “ Asoo Gyihova Anye Wɔ Me Nwo?”)

3 Kɛ mɔɔ Baebolo kɛlɛvolɛ bie yɛle la, bie a yɛbabiza kɛ: “Duzu a mebava meadua Gyihova kakɛ wɔ kpalɛ kɔsɔɔti mɔɔ yeyɛ yemaa me la anwo a?” (Edw. 116:12) Mualɛ ne a le kɛ, yɛnrɛhola yɛnrɛdua yɛ anwuma Selɛ ne kakɛ. Noko ɛhye ka yɛ maa yɛkulo ye. Ɛzoanvolɛ Dwɔn hɛlɛle kɛ: “Yɛda ɛlɔlɛ ali, ɔluakɛ ɔlimoale ɔhulole yɛ.” (1 Dwɔn 4:19) Kɛ ɔkɛyɛ na yɛahile kɛ yɛkulo yɛ anwuma Selɛ ne ɛ?

KƆ ZO BIKYE GYIHOVA KPALƐ

Yɛkile kɛ yɛkulo yɛ anwuma Selɛ Gyihova kpalɛ ɔlua asɔne mɔɔ yɛbayɛ ye dahuu, yɛadie ye na yɛaboa awie mɔ yɛamaa bɛahulo ye la azo (Nea ɛdendɛkpunli 4-14)

4. Kɛ mɔɔ Gyemise 4:8 ka la, duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛbɔ mɔdenle yɛbikye Gyihova a?

4 Gyihova kulo kɛ yɛtwe yɛbikye ye na yɛ nee ye tendɛ. (Kenga Gyemise 4:8.) Ɔtu yɛ folɛ kɛ ‘yɛhɔ zo yɛyɛ asɔne,’ na ɔtie yɛ dahuu. (Wlo. 12:12) Ɔlɛ yɛ nwo alagye mekɛ biala na ɔnde nganeɛ kɛ yɛ nwo yɛ ɛvɛlɛ. Yɛdayɛ noko yɛtie ye ɔlua ye Edwɛkɛ Baebolo ne nee yɛ mbuluku ne mɔ mɔɔ yɛbagenga la azo. Eza yɛtie ye ɔlua edwɛkɛ mɔɔ yɛbadie ye kpalɛ wɔ Kilisienema ayia bo la azo. Kɛ mɔɔ adwelielilɛ kpalɛ boa ngakula maa bɛbikye bɛ awovolɛ kpalɛ la, zɔhane ala yɛɛ Gyihova mɔɔ yɛ nee ye bali adwelie dahuu la bamaa yɛabikye ye dahuu a.

Nea ɛdendɛkpunli 5

5. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛ asɔneyɛlɛ anyia anyuhɔlɛ ɛ?

5 Dwenle kɛzi wɔ asɔneyɛlɛ de la anwo nea. Gyihova kulo kɛ yɛka yɛ ahonle nu edwɛkɛ yɛkile ye wɔ asɔneyɛlɛ nu. (Edw. 62:8) Ɔwɔ kɛ yɛbiza yɛ nwo kpuya ɛhye: ‘Asoo me asɔneyɛlɛ le edwɛkɛ mɔɔ mehye megua me ti anu, anzɛɛ ɔvi me ahonle nu?’ Nɔhalɛ nu, ɛkulo Gyihova kpalɛ, na ɛkulo kɛ ɛ nee ye agɔnwolɛvalɛ ne anu mia. Amaa wɔahola wɔayɛ zɔ la, ɔwɔ kɛ ɛ nee ye di adwelie dahuu. Ka wɔ fealeranu edwɛkɛ kile ye. Ka mɔɔ maa ɛ nye die nee mɔɔ maa ɛdi nyane la anwo edwɛkɛ kile ye. Nyia anwodozo kɛ ɛbahola wɔazɛlɛ ye ɛkɛ ne moalɛ.

6. Duzu a ɔwɔ kɛ yɛyɛ amaa yɛabikye yɛ anwuma Selɛ ne dahuu a?

6 Amaa yɛabikye yɛ anwuma Selɛ ne dahuu la, ɔwɔ kɛ yɛkile mɔɔ yeyɛ la anwo anyezɔlɛ. Yɛ nee edwɛndolɛnli ne yɛ adwenle wɔ mɔɔ ɔhɛlɛle la anwo kɛ: “O Gyihova me Nyamenle, nea ninyɛne dɔɔnwo mɔɔ wɔyɛ a, wɔ nwanwane gyima nee adwenle mɔɔ ɛlɛ ye wɔ yɛ nwo la. Bɛnrɛhola bɛnrɛva awie biala bɛnrɛtoto ɛ nwo; saa meka kɛ mebɔ mɔdenle meaha nwolɛ edwɛkɛ anzɛɛ meadendɛ a, bɛzonle somaa mɔɔ menrɛhola bɛ tia a!” (Edw. 40:5) Saa yɛ nye mɔɔ Gyihova ɛyɛ la a, ɛnee ɔtɛwiele; ɔwɔ kɛ yɛfa yɛ edwɛkɛ nee yɛ nyɛleɛ yɛda ye ali. Ɛhye maa yɛyɛ ngakyile yɛfi menli dɔɔnwo mɔɔ wɔ ewiade ɛnɛ la anwo. Yɛwɔ ewiade mɔɔ nuhua menli dɔɔnwo ɛngile mɔɔ Nyamenle ɛyɛ ɛmaa bɛ la anwo anyezɔlɛ a. Nɔhalɛ nu, debie ko mɔɔ maa yɛnwu kɛ yɛde “mekɛ mɔɔ li awieleɛ” anu la a le kɛ menli le boniayɛ. (2 Tim. 3:1, 2) Bɛmmamaa yɛnyia subane ɛhye bie fee!

7. Duzu a Gyihova kulo kɛ yɛyɛ a, na duzu ati ɔ?

7 Awovolɛ ɛngulo kɛ bɛ mra bali butule, bɛkulo kɛ bɛfa bɛ nwo agɔnwolɛ. Gyihova noko kulo kɛ ɔ mra ne mɔ amuala nee bɛ nwo tɛnla wɔ koyɛlɛ nu. Nɔhalɛ nu, ɛlɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa yɛ nwo la le sɛkɛlɛneɛ ko mɔɔ kile kɛ yɛle nɔhalɛ Kilisienema a. (Dwɔn 13:35) Yɛ nee edwɛndolɛnli ne yɛ adwenle, ɔhɛlɛle kɛ: Nea “kɛzi ɔle kpalɛ nee kɛnlɛma kɛ mediema babɔ nu adɛnla wɔ koyɛlɛ nu a!” (Edw. 133:1) Saa yɛkulo yɛ mediema mrenyia nee mraalɛ a, yɛmaa Gyihova nwu ye kɛ yɛkulo ye. (1 Dwɔn 4:20) Nea kɛzi ɔyɛ anyelielɛ kɛ ɛboka abusua mɔɔ mediema mrenyia nee mraalɛ mɔɔ wɔ nu ‘yɛ atiakunlukɛnlɛma, na bɛda ahunluyelɛyelalɛ ali’ la anwo a.​—Ɛfɛ. 4:32.

YƐ TIEYƐ FA KILE KƐ ƐLƐ ƐLƆLƐ

Nea ɛdendɛkpunli 8

8. Kɛ mɔɔ 1 Dwɔn 5:3 maa yɛnwu ye la, duzu titili ati a yɛtie Gyihova a?

8 Gyihova anye la kɛ ngakula badie bɛ awovolɛ, na ɔ nye la kɛ yɛbadie ɔdaye noko. (Ɛfɛ. 6:1) Ɔfɛta bɔkɔɔ kɛ yɛtie ye ɔluakɛ ɔdaye a ɔle yɛ Bɔvolɛ, yɛ ngoane Maavolɛ yɛɛ ɔle wovolɛ mɔɔ ze nrɛlɛbɛ ɔtɛla biala. Noko ndelebɛbo titili mɔɔ ɔti yɛtie Gyihova la a le kɛ yɛkulo ye. (Kenga 1 Dwɔn 5:3.) Ɔwɔ nu kɛ yɛlɛ ndelebɛbo dɔɔnwo mɔɔ ɔti yɛtie Gyihova a, noko ɔntinlitinli yɛ nwo zo kɛ yɛdie ye. Gyihova ɛmaa yɛ nwolɛ adenle mɔɔ yɛkola yɛsi yɛ kpɔkɛ, na saa yɛkpa kɛ yɛbadie ye ɔluakɛ yɛkulo ye la ati a, ɔ nye die kpalɛ.

9-10. Duzu ati a nwolɛ hyia kɛ yɛbanwu Nyamenle ngyinlazo ne mɔ na yɛava yɛabɔ yɛ ɛbɛla ɛ?

9 Awovolɛ kulo kɛ bɛ mra nyia banebɔlɛ. Yemɔti bɛfa ngyinlazo mɔɔ baboa ngakula ne mɔ la bɛmaa bɛ. Saa ngakula ne mɔ fa adehilelɛ ɛhye mɔ yɛ gyima a, bɛda ye ali kɛ bɛlɛ bɛ awovolɛ anu anwodozo na bɛbu bɛ. Nea kɛzi ɔhyia kɛ yɛbanwu yɛ anwuma Selɛ ne ngyinlazo ne mɔ na yɛava yɛayɛ gyima a. Saa yɛyɛ zɔ a, yɛda ye ali kɛ yɛkulo Gyihova na yɛbu ye, na ɛhye boa yɛ. (Aye. 48:17, 18) Noko menli mɔɔ kpo Gyihova nee ye ngyinlazo ne mɔ la fa bɛ nwo to esiane nu.​—Gal. 6:7, 8.

10 Saa yɛyɛ mɔɔ sɔ Gyihova anye la a, ɔbɔ yɛ nwo bane ɔfi nwonane nu nee nganeɛdelɛ nu esiane nwo yɛɛ ninyɛne mɔɔ bahola azɛkye yɛ nee ye agɔnwolɛvalɛ ne la. Gyihova ze mɔɔ le kpalɛ maa yɛ la. Aurora mɔɔ vi United States la ka kɛ, “Meze kɛ Gyihova mɔɔ mebadie ye la maa menyia ɛbɛlabɔlɛ kpalɛ mɔɔ tɛla biala.” Ɛhye le nɔhalɛ wɔ yɛ muala afoa nu. Kɛzi wɔnyia adehilelɛ mɔɔ Gyihova fi ɛlɔlɛ nu fa maa wɔ la azo nvasoɛ ɛ?

11. Kɛzi asɔneyɛlɛ boa yɛ ɛ?

11 Asɔneyɛlɛ boa yɛ maa yɛyɛ tieyɛ saa bɔbɔ zɔhane ɛyɛlɛ yɛ se a. Ɔyɛ a, ɔnla aze kɛ yɛbadie Gyihova, noko ɔwɔ kɛ yɛkɔ zo yɛko yɛtia nganeɛ mɔɔ yɛte kɛ yɛyɛ ɛtane la dahuu. Edwɛndolɛnli ne bodole Nyamenle kɛ: “Maa menyia ɛhulolɛ kɛ mebadie wɔ.” (Edw. 51:12) Denise mɔɔ le dahuu adekpakyelɛ la ka kɛ, “Saa ɔyɛ se ɔmaa me kɛ mebali Gyihova mɛla ne mɔ bie azo a, mesɛlɛ ye kɛ ɔboa me ɔmaa menyɛ mɔɔ le kpalɛ la.” Yɛbahola yɛanyia anwodozo kɛ Gyihova babua asɔneyɛlɛ zɛhae dahuu.​—Luku 11:9-13.

BOA AWIE MƆ MAA BƐHULO YƐ ZE NE

12. Kɛ mɔɔ Ɛfɛsɛsema 5:1 kile la, duzu a ɔwɔ kɛ yɛyɛ a?

12 Kenga Ɛfɛsɛsema 5:1. Kɛ “mralɛ kulovolɛma” la, yɛbɔ mɔdenle biala kɛ yɛbazukoa Gyihova. Yɛsukoa ye subane ne mɔ ɔlua awie mɔ mɔɔ yɛda ɛlɔlɛ ali yɛkile bɛ, yɛyɛ atiakunlukɛnlɛma na yɛfa bɛ ɛtane yɛkyɛ bɛ la azo. Saa menli mɔɔ ɛnze Nyamenle la nwu yɛ subane kɛnlɛma ne a, ɔka bɛ ɔmaa bɛsukoa Nyamenle anwo debie dɔɔnwo. (1 Pita 2:12) Yemɔti ɔwɔ kɛ Kilisiene awovolɛ sukoa Gyihova wɔ kɛzi bɛ nee bɛ mra di la anu. Saa bɛyɛ zɔ a, ɔbamaa ngakula ne mɔ nee bɛ anwuma Selɛ ne anyia agɔnwolɛvalɛ.

Nea ɛdendɛkpunli 13

13. Duzu a ɔwɔ kɛ yɛfa yɛ adwenle yɛsie zo a?

13 Kakula fa ye papa tu ɔ nloa anu na ɔ nye die kɛ ɔbaha ɔ nwo edwɛkɛ. Zɔhane ala yɛɛ yɛdayɛ noko yɛ nye die yɛ anwuma Selɛ ne anwo a, na yɛkulo kɛ awie mɔ nwu ye. Yɛte nganeɛ kɛ Belemgbunli Devidi la, ɔhɛlɛle kɛ: “Mebava Gyihova meadu me nwo.” (Edw. 34:2) Na saa yɛse nyiane ɛ? Kɛ ɔkɛyɛ na yɛanyia akɛnrasesebɛ ɛ? Saa yɛfa yɛ adwenle yɛsie kɛzi yɛbahola yɛamaa Gyihova anye alie yɛɛ kɛzi awie mɔ mɔɔ yɛboa bɛ yɛamaa bɛanwu Gyihova la bamaa bɛ nye alie la azo a, ɔbamaa yɛanyia akɛnrasesebɛ. Gyihova bamaa yɛanyia akɛnrasesebɛ mɔɔ yɛhyia la. Ɔboale ɛvoya mɔɔ limoa la anu mediema ne mɔ na ɔbaboa yɛdayɛ noko.​—1 Tɛs. 2:2.

14. Duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛyɛ ɛdoavolɛyɛlɛ gyima ne bie a?

14 Gyihova ɛnyɛ nyeyenu na ɔ nye die kɛ yɛbala ɛlɔlɛ ali yɛahile awie biala ɔnva nwo ɛleka mɔɔ bɛvi la. (Gyi. 10:34, 35) Adenle kɛnlɛma ko mɔɔ yɛdua zo yɛda ɛlɔlɛ ali yɛkile awie mɔ la a le kɛ yɛbaha edwɛkpa ne yɛahile bɛ. (Mat. 28:19, 20) Nvasoɛ boni a wɔ gyima ɛhye azo a? Menli mɔɔ tie yɛ la banyia ɛbɛlabɔlɛ kpalɛ ɛnɛ na bɛanyia dahuu ngoane nwo anyelazo.​—1 Tim. 4:16.

KULO YƐ ZE NE AMAA Ɛ NYE ALIE

15-16. Ndelebɛbo boni mɔ ati a ɔwɔ kɛ yɛmaa yɛ nye die a?

15 Gyihova le wovolɛ mɔɔ lɛ ɛlɔlɛ, yemɔti ɔkulo kɛ menli mɔɔ wɔ ye abusua ne anu la anye die. (Aye. 65:14) Kɛkala bɔbɔ, yɛlɛ ndelebɛbo dɔɔnwo mɔɔ ɔti yɛ nye die a ɔnva nwo kɛ yɛyia ngyegyelɛ la. Kɛ neazo la, yɛze ye wienyi kɛ yɛ anwuma Selɛ ne kulo yɛ kpalɛ. Yɛlɛ Nyamenle Edwɛkɛ Baebolo ne anu nɔhalɛ ndelebɛbo. (Gyɛ. 15:16) Yɛɛ yɛboka abusua mɔɔ nuhua menli kulo Gyihova na bɛfa ye tenlene ngyinlazo mɔɔ kpogya bɛyɛ gyima na eza bɛkulo bɛ nwo ngoko la anwo.​—Edw. 106:4, 5.

16 Yɛ nye bahola alie dahuu ɔluakɛ yɛlɛ anyelazo kɛ ɛbɛlabɔlɛ bayɛ kpalɛ kenle bie. Yɛze kɛ ɔnrɛhyɛ, wɔ Belemgbunlililɛ ne tumi bo, Gyihova baye amumuyɛyɛlɛ kɔsɔɔti avi ɛkɛ na azɛlɛ ne azia ayɛ Paladaese bieko. Eza yɛlɛ anyelazo kɛnlɛma kɛ menli mɔɔ ɛwu la badwazo na bɛ nee bɛ alɔvolɛ abɔ nu bieko. (Dwɔn 5:28, 29) Nea kɛzi yɛ nye balie a! Na mɔɔ hyia kpalɛ la, yɛlɛ anyelazo kɛ ɔnrɛhyɛ awie biala mɔɔ wɔ anwuma nee azɛlɛ ye azo la bava enililɛ nee ɛzonlenlɛ mɔɔ fɛta la amaa yɛ ɛlɔlɛ Selɛ ne.

EDWƐNE 12 Tumivolɛ Gyihova Nyamenle

^ ɛden. 5 Yɛze kɛ yɛ Ze Gyihova kulo yɛ kpalɛ na yemaa yɛraboka ye azonvolɛ mɔɔ bɛlɛbɔ nu bɛazonle ye kɛ abusua la anwo. Ɛhye ka yɛ ɔmaa yɛdayɛ noko yɛkulo ye. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛahile kɛ yɛkulo yɛ Ze ne mɔɔ ɔdwenle yɛ nwo la ɛ? Edwɛkɛ ɛhye bamaa yɛanwu ninyɛne titili bie mɔ mɔɔ yɛbahola yɛayɛ la.