1. Kumira ukelo lembang’o i ot pagi Yosefu?

YAKOBO ubino kud awiya dupa ma co, man emaru gin ceke; re egam emaru wode ma Yosefu m’ubino ku oro 17 nisagu jumange. Umego pa Yosefu gigam gitimo ang’o? Kumira umondo i igi i kum Yosefu, uketho gidage kud adegi ma rac mandha. Yosefu utimo ngo gin moko acel de ma nwang’u copo ketho umego pare gidage. Re asu gigam gilwore ni ng’eca, man giwondo weggi nia lei ma kwiny ucamu wode m’emaru akeca. Kumira uketho ginyotho kwiocwiny m’ubino yopagigi, man ginyayu can ma yawe mbe i weggi.​—Tha. 37:3, 4, 27-34.

2. Nimakere ku Jugalatia 5:19-21, pirang’o kumira tie rac magwei?

² Biblia ukwanu kumira * i kind “tic mi kum” ma reco ma copo ketho ng’atini nwang’u ngo kwo ma rondo ku rondo i the Ker pa Mungu. (Som Jugalatia 5:19-21.) Wang’ ma pol, kumira re ma kelo cegonying’ ma reco calu ve adegi, dhau, man kwinyo.

3. I thiwiwec maeni wabiponjo lembang’o?

³ Lapor mir umego pa Yosefu ubenyutho kamaleng’ nia kumira copo nyotho winjiri m’i kindjo, man eromo daru kwiocwiny m’i kind juruot. Kadok nwang’u wacopo timo ngo kit lembe m’umego pa Yosefu gigam gitimo de, re wang’ei nia wan  ceke watie kud adunde ma leng’ ungo man ma jabombi. (Yer. 17:9) Pi thelembe maeno re ma saa moko kumira copo negowa i kum jumange. Dong’ wakenen lapor moko mi cimowang’ ma nwang’ere i Biblia, m’ubenyutho thelembe ma copo ketho kumira caku guro ulage i adundewa. I ng’eye wabineno lembe ma wacopo timo kara wakwo ku kwiocwiny ku jumange.

4. Pirang’o kumira umondo i Jufilisti i kum Isak?

⁴ Ka ng’atini utie ku jamcing’. Isak ubino ku jamcing’ lee, pieno kumira ucaku nego Jufilisti i kume. (Tha. 26:12-14) Gigam gidhuro ng’om i pii m’atong’a ma Isak ubed umio ni leya pare. (Tha. 26:15, 16, 27) Calu Jufilisti, tin de kumira benego dhanu moko i kum piny mi juwadi. Gibedo ku thama mi piny mi jumange, man yor i igi, gimito ngo nwang’u pinyne ubed unuti.

5. Pirang’o kumira ubed unego judong dini mi Juyahudi i kum Yesu?

⁵ Ka jumaru umego kunoke nyamego moko lee. Kumira ubed unego judong dini mi Juyahudi i kum Yesu pilembe dhanu ma dupa ugam umare lee. (Mat. 7:28, 29) Yesu ubino ng’atu ma Mungu uoro en, man ebed eponjo lemandha. Re judong dini maeno gibed gicwayu ndra iwi Yesu, man gibed gicido nyinge. (Mk. 15:10; Yoh. 11:47, 48; 12:12, 13, 19) Wacopo nwang’u ponji ma kani niai kud i lembe maeno? Kumira ucikere ngo ninegowa i kum umego ku nyimego ma jumaru lee i cokiri pi kite migi ma beco. Ento ukwayu watim kero nilubo lapor migi ma ber.​—1 Kor. 11:1; 3 Yoh. 11.

6. Diotrefe utimo ang’o m’unyutho nia ebino ku kumira?

⁶ Kan umego moko unwang’u rwom. Diotrefe m’ukwo i rundi ma kwong’a ubino ku kumira i kum umego ma gibed gitelo wi cokiri. Egam emito ebed “jawipiro” i cokiri, uketho ecaku weco rac ku nying’ jakwenda Yohana man umego mange ma gijutelwic, kara dhanu mi cokiri kud uworgi. (3 Yoh. 9, 10) I andha, wacopo timo ngo kit lembe ma Diotrefe utimo. Re ka waneno ber ungo, kumira copo caku negowa i kum umego m’unwang’u rwom mi tic ma wabino geno nia jubimio iwa, akecane ka wabeparu nia wacopo timo ticne cuu nisagu ng’atu ma jumie ire.

7. Kumira copo bedo kud adwogi ma kani i wiwa?

⁷ Kumira utie ve doy. Ka lum maeno ma rac, niwacu kumira udaru guro ulage i iwa, ecopo bedo tek nikabe. Kumira romo ketho ng’atini neno wadi rac, eroyo kuhaya, eketho ng’atini marere gire nikadhu mukero. Calu ma doy nego piny, kumira de romo cerowa ku cego kite ma beco calu ve mer, kisa man bedo ber ku dhanu. Ka tekene waneno nia kumira ucaku betwii i adundewa, wacikara nifudhe ndhundhu. Dong’ wacopo timo ang’o kara kumira kud unegwa i kum jumange?

8. Kite ma kani ma copo konyowa nikabu kumira?

⁸ Wacopo kabu kumira cen kud i iwa nwang’u wabenyutho jwigiri man wabefoyo ku piny ma watie ko. Ka watie ku kite maeno i adundewa, kumira binegowa ngo nyanok de. Jwigiri biketho wabinwang’u ngo nia waloyo dhanu zoo. Bende, wabiparu ngo nia waromo ku lembe ceke. (Gal. 6:3, 4) Ng’atu ma foyo ku piny m’etie ko porere ngo ku jumange, ento piny pare romo wang’e. (1 Tim. 6:7, 8) Ng’atu ma jwigere man ma foyo ku piny m’etie ko bedo kud anyong’a kinde ma lembe moko ma ber utimere ni ng’atu mange.

9. Nimakere ku Jugalatia 5:16 man Jufilipi 2:3, 4, tipo maleng’ romo konyowa nitimo ang’o?

⁹ Tipo maleng’ pa Mungu romo konyowa nikabu kumira kud i iwa; ecopo konyowa bende ninyutho jwigiri man nifoyo ku piny ma watie  ko. (Som Jugalatia 5:16; Jufilipi 2:3, 4.) M’umedo maeno, tipo maleng’ romo konyowa kara wang’ii cuu pidoic m’upondo i iwa, man kara wang’ei thelembe m’ubecwaluwa nitimo lembe moko. Ku kony pa Mungu, wacopo wilo paru ma rac ku paru ma cuu man ma gierojo. (Zab. 26:2; 51:10) Wakewec iwi lapor pa Musa giku Paulo ma giweko ngo kumira umondo i igi kadok nyanok de.

10. Lembang’o m’uyenyo ketho Musa i amulaic? (Nen cal m’i ng’eye.)

¹⁰ Musa ubino ku rwom ma lee mi telo wi dhanu pa Mungu, ento ecerere ngo iwi rwom maeno ire kende. Ku lapor, nindo moko, Yehova ugamu kum tipo maleng’ kud iwi Musa, eketho iwi judongo mir Israel ma gicungo i ng’et hema mi cokiri. Nyanok i ng’eye, Musa uwinjo nia judongo ario ma gidong’ i kagonjo de ginwang’u tipo maleng’ man gicaku ewo lembe ve jubila. Musa utimo ang’o kinde ma Yocuwa uyero nia ekwergi? Kumira unege ngo i kum judongo ario maeno pi rwom ma ginwang’u. Ento enyutho jwigiri man anyong’a nege i kumgi pilembe Yehova ucaku tio kugi bende. (Wel 11:24-29) Lapor pa Musa ubemio iwa ponji ma kani?

11. Judong cokiri giromo lubo lapor pa Musa nenedi?

¹¹ Kan itie jadit cokiri, saa moko nyo judaru kweyi nia iponj umego mange ku tic moko m’imaru akeca i cokiri. Ku lapor, nyo ibed itelo wi ponji mi Otkur ma Wiw kubang’ yenga, man imaru rwom maeno lee mandha. Kan itie ku jwigiri calu Musa, ibiparu ngo nia juneno kony peri dong’ umbe uketho jukwayu iponj ng’atu mange ma biwili. Ento ibibedo kud anyong’a nikonyo umeru.

12. Tin Jukristu ma dupa gibenyutho jwigiri nenedi, man gibenyutho nenedi nia gifoyo ku gin ma gitie ko?

¹² Wakewec iwi lembe ma judong cokiri ma gitii gibenwang’iri ko. Pi oro dupa, jumoko m’i kindgi gibino jutel wi tic mi guriri mi judong cokiri. Ento kinde ma oro migi doko 80, gibino ayika niweko tic maeno ma gibed gitimo. Bende, juliew mi twodiri ma oro migi doko 70 giweko rwom maeno ma gimaru, man giyio kit tic mange ma judok jumio igi. M’umedo maeno, i kind oro m’ukadhu ceng’ini eni, jukwayu umego ku nyimego dupa ma gibed gitimo i Bethel i wang’ ng’om zoo, gidok gitim i cokiri migi. Kumira unego ngo umego ku nyimego maeno i kum ju ma judok jumio igi tic ma nwang’u gibed gitimo.

13. Lembang’o ma nwang’u copo ketho kumira nego Paulo i kum jukwenda 12?

¹³ Jakwenda Paulo de uweko lapor ma ber pilembe enyutho jwigiri man ebed efoyo ku gin m’etie ko. Paulo uyio ngo kumira umond i adundene. Etimo tic mi rweyo lembanyong’a lee, re ewacu kumae: “An a nok ma sagu jukwenda wada ceke, m’aromo ngo ya julwong’a jakwenda.” (1 Kor. 15:9, 10) Jukwenda 12 gilubo tok Yesu kinde m’ebino timo tic pare iwi ng’om, ento Paulo udoko Jakristu i ng’ei tho man cer pa Yesu. I ng’eye, jung’io Paulo nibedo “jakwenda mi Thekdhanumange,” re calu m’ebino ngo karacelo ku Yesu, enwang’u ngo rwom mi bedo acel m’i kind jukwenda 12. (Rum. 11:13; Tic. 1:21-26) Ento kakare nibedo ku kumira i kum jukwenda 12 maeno man pi winjiri ma ceng’ini ma gibino ko ku Yesu, Paulo umedere nifoyo ku tic m’ebino timo.

14. Ka wabefoyo ku gin ma watie ko man wabejwigara wabitimo ang’o?

¹⁴ Ka wabefoyo ku gin ma watie ko man wabejwigara, wabibedo calu Paulo, niwacu wabinyutho woro ni ju ma Yehova umio igi dito. (Tic. 21:20-26) Yehova umaku yub kara judong cokiri gibed unuti pi nitelo wi cokiri mi Jukristu. Kadok gileng’ ungo de, re i wang’ Yehova, gitie “giramia [ma] dhanu.” (Ef. 4:8, 11) Ka wabenyutho woro ni umego maeno ma  Yehova ung’io man wabelubo telowic migi, kindwa bibedo ceng’ini ku Yehova, man wabikwo ku kwiocwiny kud umego ku nyimego.

15. Wacikara nitimo ang’o?

¹⁵ Ka watie ku kumira i kindwa, wabikwo ngo ku kwiocwiny. Pieno, wacikara nifudho kumira cen kud i adundewa, man ukwayu ngo wapidh pidoic mi kumira i jumange. Lembe ario maeno pigi tie tek lee ka wabemito wawor cik pa Yehova m’uwacu nia, “walubu tok gin ma ketho kwiocwiny, man gin ma watengra ko i kume.” (Rum. 14:19) Dong’ wacopo timo lembang’o pi nikonyo jumange kara kud gibed ku kumira, man waromo ketho kwiocwiny i kindwa nenedi?

16. Wacopo konyo umego ku nyimego nenedi kara kumira kud umond i igi?

¹⁶ Kura mwa man timo mwa copo bedo kud atelatela ma lee iwi jumange. I ng’om maeni, lembe ma dhanu ubetimo copo cwaluwa ‘niyungo’ piny ma watie ko. (1 Yoh. 2:16) Ento ka watimo kumeno, wabipidho kumira i adunde jumange. Dong’ kara kud wapodh i uwic maeno, ukwayu ngo wabed wawec saa ceke iwi piny ma watie ko, kunoke ma wapang’u ning’iewo. M’umedo maeno, wacikara nibedo ku wang’wa i kum wec mwa ka watie ku rwom i cokiri. Pirang’o? Tek wabed waweco akeca iwi rwom ma watie ko, eca tie ve wabedwoko mboleo i ng’om ma kumira copo dongo cuu i ie. Tung’ ku maeno, ka wabenyutho mer mandha ni umego ku nyimego man wabefoyogi  pi lembe ma beco ma gibetimo, wabikonyogi nifoyo ku gin ma gitie ko, man cokiri de bibedo i acel ku kwiocwiny.

17. Umego pa Yosefu gituc nitimo ang’o, man ang’o m’ukonyogi?

¹⁷ Wacopo tundo nikabu kumira kud i iwa! Wakewec kendo iwi lapor mir umego pa Yosefu. Oro dupa i ng’ei ma gisendo Yosefu, gibin girombo kude i Misiri. Yosefu uwok unyuthere ngo ndhundhu ni umego pare, ento ekemulo igi pi ning’eyo ka nyo gidaru weko kumira. Eketho jutedo cam igi, man kinde ma gibecamu, emedo cam nikadhu mi jumange zoo ni Benjamin ma cogo pagi. (Tha. 43:33, 34) Re kumira unego ngo jupagi Yosefu i kum Benjamin. Ento gidieng’ lee pi Benjamin man pi Yakobo ma weggi. (Tha. 44:30-34) Calu ma jupagi Yosefu gikabu kumira cen kud i igi, eno uketho gituc niketho kwiocwiny udwogo i kindgi. (Tha. 45:4, 15) Rom rom kumeno, ka wakabu kumira cen kud i iwa m’umbe niweko kadok bang’e nyaswaswa de, wabikwo ku kwiocwiny i udi mwa man i cokiri bende.

18. Nimakere ku Yakobo 3:17, 18, tek wabeii niketho kwiocwiny, eno bimio adwogi ma kani?

¹⁸ Yehova ubemito wakab kumira cen kud i iwa man walub tok kwiocwiny. Wacikara ni ii nitimo lembe ario maeno zoo. Calu ma waneno i thiwiwec maeni, wan ceke pidoic mi kumira beyenyo mondo i iwa. (Yak. 4:5) Bende, dhanu ma wabekwo kugi i ng’om maeni de gitimo lembe ma cwalujo nibedo ku kumira. Re ka wabenyutho jwigiri, wabefoyo ku gin ma watie ko man wabefoyo jumange, kumira bimondo ngo nyanok de i iwa. Ento wabikwo kud umego ku nyimego mwa ku kwiocwiny, man wabicego kite ma beco.​—Som Yakobo 3:17, 18.