ICIPANDE CA KUSAMBILILAMO 8
Mwilaba no Mufimbila, Lelo Mulecita Ifingaleta Umutende
“Natulecita ifingaleta umutende kabili ifingatukuula.”—ROM. 14:19.
ULWIMBO 113 Twaliba Aba Mutende
IFYO TWALASAMBILILA *
1. Finshi fyacitike mu lupwa lwa kwa Yosefe pa mulandu wa kuti bamunyina balimufimbiile?
YAKOBO alitemenwe abana bakwe bonse, lelo uo atemenwe sana ni Yosefe uwali ne myaka 17. Bushe ici calengele bamunyina ba kwa Yosefe bacite cinshi? Calengele bafimbiile Yosefe uwali uwa kaele, kabili bamupate. Nangu ca kuti ali uwa kaele, balimushitishe mu busha kabili balibepele shibo ukuti icinama ca mu mpanga nacipaya umwana uo atemenwe sana. Filya bamunyina ba kwa Yosefe bali no mufimbila fyalengele umutende wali mu lupwa wapwa, kabili balengele na shibo aba no bulanda sana.—Ukute. 37:3, 4, 27-34.
2. Ukulingana ne lembo lya Abena Galatia 5:19-21, cinshi umufimbila wabipila?
2 Mu Baibolo, umufimbila * waba pa “micitile ya muntu umubembu” iingalenga umuntu akana ukwingila mu Bufumu bwa kwa Lesa. (Belengeni Abena Galatia 5:19-21.) Umufimbila kuti walenga umuntu ukutwala ifisabo fyabipa pamo nga ulupato, ifikansa, no lubuli.
3. Finshi twalasambilila muli cino cipande?
3 Ifyo bamunyina ba kwa Yosefe bacitile filanga fye apabuuta ukuti umufimbila kuti walenga abantu baleka ukumfwana bwino kabili kuti walenga umutende mu lupwa wapwa. Nangu ca kuti te kuti tucite ifyo bamunyina ba kwa Yosefe bacitile, bonse tatwapwililika kabili imitima yesu ya bucenjeshi. (Yer. 17:9) E cilenga inshita shimo tulefimbila abantu banensu. Natusambilile pali bamo abo Baibolo yalandapo abo tushilingile ukupashanya, pa kuti twishibe ico umufimbila wingalimbila imishila mu mitima yesu. Lyena twalasambilila na pa fyo twingacita pa kuti twilaba no mufimbila, e lyo ne fyo twingacita pa kuti mu lupwa na mu cilonganino mube umutende.
FINSHI FINGALENGA TWABA NO MUFIMBILA?
4. Cinshi calengele abaPelishiti bafimbile Isaki?
4 Umuntu nga alikwata ifyuma. Isaki ali mukankaala, kabili ici calengele abaPelishiti bamufimbile. (Ukute. 26:12-14) Umufimbila walilengele bashiika ifishima ifyo Isaki aletapamo amenshi ya kunwesha ifitekwa fyakwe. (Ukute. 26:15, 16, 27) Nga filya abaPelishiti bali, abantu bamo muno nshiku balafimbila abanabo pa mulandu fye wa kuti balikwata ifyuma ukubacila. Tabafwaya fye ukukwatako ifyo bambi bakwata, lelo bafwaya no kuti bambi betwalilila ukukwata ifyo bakwata.
5. Cinshi calengele intungulushi sha mapepo shifimbile Yesu?
5 Umuntu nga balimutemwa ku bantu abengi. Intungulushi sha baYuda shalifimbiile Yesu pantu abantu abengi balimutemenwe. (Mat. 7:28, 29) Yesu aleimininako Lesa, kabili alesambilisha icine. Na lyo line, ishi intungulushi sha mapepo shalebepesha Yesu ubufi. (Marko 15:10; Yoh. 11:47, 48; 12:12, 13, 19) Finshi twingasambililako kuli ili ilyashi? Tufwile ukwesha na maka ukukanalafimbila aba bwananyina abo ba munyinefwe na bankashi mu cilonganino batemwa sana pa mulandu wa kuti baliba ne mibele iisuma. Kanshi tatulingile ukulabafimbila, lelo tulingile ukulabapashanya.—1 Kor. 11:1; 3 Yoh. 11.
6. Finshi Diotrefe acitile ifyalangile ukuti ali no mufimbila?
6 Umuntu nga alikwata imilimo mu cilonganino. Mu nshiku sha batumwa, Diotrefe alifimbiile abaletungulula icilonganino ca Bena Kristu. Alefwaya “ukuba pa ntanshi” ya ba mu cilonganino, ici calengele alelanda ifyabipa pa mutumwa Yohane na pali bambi abaletungulula icilonganino pa kuti aba mu cilonganino ba basuule. (3 Yoh. 9, 10) Nangu ca kutila te kuti tucite ifyacitile Diotrefe, kuti twatendeka ukufimbila Umwina Kristu munensu nga ca kuti bamupeela umulimo uo tufwaisha, maka maka nga ca kuti tulemona kwati na ifwe kuti twabomba bwino uyo mulimo.
Umutima wesu waba ngo mushili, kabili imibele yesu iisuma yaba nga maluba ayamoneka bwino sana. Lelo umufimbila wena waba nge nseku ishilenga icimenwa ukukanakula bwino. Umufimbila kuti walenga twafilwa ukuba ne mibele iisuma, pamo ngo kutemwa, uluse, ne cikuuku (Moneni paragrafu 7)
7. Finshi fingacitika nga ca kuti tuli no mufimbila?
7 Umufimbila waba nge nseku ishingalenga icimenwa cafilwa ukukula bwino. Umufimbila nga walimba imishila mu mitima yesu, kuti catukosela uku-unukulamo. Ifintu pamo nga ulunkumbwa lwabipa, icilumba, na bukaitemwe kuti fyalenga umufimbila ukukulilako mu mitima yesu. Nga filya fine inseku shilenga icimenwa cafilwa ukukula bwino, umufimbila na o kuti walenga twafilwa ukuba ne mibele iisuma pamo ngo kutemwa, uluse, ne cikuuku. Kanshi nga twaishiba ukuti umufimbila nautendeka ukulimba imishila mu mutima wesu, tulingile uku-unukulamo bwangu bwangu. Finshi twingacita pa kuti twilaba no mufimbila?
MULEBA ABAICEFYA KABILI MULETEKA UMUTIMA
Cinshi cingatwafwa ukucincintila umufimbila uwaba nge nseku? Umupashi wa mushilo uwa kwa Lesa kuti watwafwa ukunukula umufimbila mu mutima wesu, kuti walenga twaba abaicefya kabili twateka umutima (Moneni paragrafu 8 na 9)
8. Mibele nshi iingatwafwa ukucincintila umufimbila?
8 Kuti twacincintila umufimbila nga ca kuti tuli abaicefya kabili nga tuleteka umutima ku milimo tubomba na ku fyo twakwata. Nga ca kuti twaba ne iyi imibele iisuma, umufimbila te kuti ulimbe imishila mu mitima yesu. Ukuicefya kuti kwatwafwa ukukanalaimona ukucila pa fyo twaba. Umuntu uwaicefya tamona ukuti alicila bambi. (Gal. 6:3, 4) Na kabili umuntu uwateka umutima ku mulimo abomba na ku fyo akwata tailinganya kuli bambi. (1 Tim. 6:7, 8) Umuntu uwaicefya kabili uwateka umutima nga amona umuntu umbi apokelela ifisuma, alasekelela pamo nankwe.
9. Ukulingana ne lembo lya Abena Galatia 5:16 na Abena Filipi 2:3, 4, bushe umupashi wa mushilo kuti walenga twaba shani?
9 Tulakabila umupashi wa mushilo ukutwafwa pa kuti twilaba no mufimbila, na pa kuti tube abaicefya kabili tuleteka imitima. (Belengeni Abena Galatia 5:16; Abena Filipi 2:3, 4.) Umupashi wa kwa Yehova kuti watwafwa ukutontonkanya sana pa fyaba mu mutima wesu. Lesa nga atwafwa, kuti twaleka ukutontonkanya pa fyabipa, no kutendeka ukutontonkanya pa fisuma. (Amalu. 26:2; 51:10) Natulande pali Mose na Paulo, abaume abacincintile umufimbila.
Umulumendo umwina Israele abutukila kuli Mose na Yoshua no kubeba ukuti abaume babili mu nkambi balecita kwati ni bakasesema. Yoshua aeba Mose ukuti abaleshe, lelo Mose akaana ukubalesha. Aeba Yoshua ukuti natemwa sana ifi Yehova abikile umupashi wakwe uwa mushilo pali aba baume. (Moneni paragrafu 10)
10. Finshi fyacitike ifyali no kulenga Mose aba no mufimbila? (Moneni icikope pa nkupo.)
10 Mose alikwete amaka ya kutungulula abantu ba kwa Lesa, lelo taleumfwa ububi nga ca kuti bambi babapeelako amaka akwete. Ku ca kumwenako, inshita imo Yehova alifumishepo umupashi umo pali Mose no ku-ubika pa bakalamba bamo aba mu Israele abaiminine mupepi ne cikuulwa ca kukumaninapo. Ilyo papitile fye inshita iinono, Mose alyumfwile ukuti abakalamba na bambi babili abashaishile ku cikuulwa nabo balipokelele umupashi wa mushilo kabili batendeke ukucita nga bakasesema. Bushe Mose acitile shani ilyo Yoshua amwebele ukuti baleshe balya bakalamba babili ukulacita kwati ni bakasesema? Mose tafimbiile balya abakalamba babili pa mulandu wa kuti Yehova alibapeele umupashi wa mushilo. Lelo ali-icefeshe no kusekelela pamo nabo pa mulimo Yehova abapeele. (Impe. 11:24-29) Finshi twingasambilila kuli Mose?
Finshi baeluda balingile ukucita pa kuti babe abaicefya nga filya fine Mose ali? (Moneni paragrafu 11 na 12) *
11. Bushe baeluda kuti bapashanya shani Mose?
11 Nga ca kuti ni mwe baeluda, bushe balimwebapo ukusambilisha umuntu umbi uwa kulabomba umulimo mwatemwa sana uo mubomba mu cilonganino? Ku ca kumwenako, nalimo mwalitemwa sana ukubomba umulimo wa kutungulula isambililo lya Ulupungu lwa kwa Kalinda cila mulungu. Nomba nga mwali-icefya nga Mose, tamwakomfwe ububi nga bamweba ukusambilisha munyina umbi uukatendeka ukubomba umulimo mubomba. Lelo mukamusambilisha ifya kubomba bwino uyu mulimo kabili mukalasekelela pamo nankwe.
12. Bushe Abena Kristu abengi muno nshiku balanga shani ukuti baliteka imitima ku milimo babomba kabili bali-icefya?
12 Natulande na pa fyo ciba kuli bamunyinefwe abengi nga bakula. Bamo ni bakampanya ba mabumba ya baeluda kabili balibomba uyu mulimo pa myaka iingi. Nomba nga bafisha imyaka 80, balaitemenwa ukuleka ukubomba uyu mulimo. Bakangalila ba muputule nabo nga bafisha imyaka 70, balaleka ukubomba umulimo wa bukangalila no kutendeka ukubomba umulimo umbi uo babapeela. Na kabili, mu myaka iinono iyapita, abengi abaalebombela pa Bethel mwi sonde lyonse, balibapeele imilimo imbi iya Bufumu. Aba bamunyinefwe na bankashi aba cishinka tabafimbila aba bwananyina ababomba imilimo balebomba kale.
13. Cinshi nalimo cali no kulenga Paulo afimbile abatumwa 12?
13 Umutumwa Paulo na o alitekele umutima ku mulimo alebomba na ku fyo akwete kabili aali uwaicefya. Paulo alicincintiile umufimbila. Nangu ca kuti alebombesha mu mulimo wa kubila imbila nsuma, ali-icefeshe kabili alandile ukuti: “Nine nacepesha pa batumwa, kabili nshalinga ukwitwa umutumwa.” (1 Kor. 15:9, 10) Abatumwa 12 balibombeele pamo na Yesu umulimo wa kubila imbila nsuma ilyo aali pe sonde, lelo Paulo aishileba Umwina Kristu ninshi Yesu alibuushiwa. Nangu ca kuti mu kupita kwa nshita balimusalile ukuba “umutumwa ku bena fyalo,” Paulo takwete ishuko lya kuba pali balya abatumwa 12. (Rom. 11:13; Imil. 1:21-26) Paulo tafimbiile balya batumwa 12 pa fyo babombeele pamo na Yesu, lelo alitekele umutima ku mulimo alebomba.
14. Finshi tukalacita nga twali-icefya kabili nga twaliteka imitima?
14 Nga twateka umutima no kuba abaicefya, tukaba nga filya Paulo ali kabili tukalacindika abo Yehova asonta ukulatutungulula. (Imil. 21:20-26) Yehova alibikako baeluda aba kutungulula icilonganino ca Bwina Kristu. Nangu ca kuti tabapwililika Yehova abamona ukuti “fya bupe ku bantu.” (Efes. 4:8, 11) Nga ca kuti tulecindika aba abaume basontwa kabili nga tuli abaicefya no kulakonka ifyo batweba, tukatwalilila ukuba ifibusa fya kwa Yehova kabili tukalaumfwana bwino na Bena Kristu banensu.
‘MULECITA IFINGALETA UMUTENDE’
15. Finshi tulingile ukucita pa kuti tuleumfwana bwino na bantu?
15 Nga ca kuti twafimbila abantu nelyo nga batufimbila, kuti twaleka ukumfwana bwino nabo. Kanshi tufwile ukunukula umufimbila mu mutima wesu e lyo no kukanalacita ifingalenga bambi baba no mufimbila. Tulingile ukulakonka ifi twalandapo pa kuti tuleumfwila ifunde lya kwa Yehova ilya kuti, “Tulecita ifingaleta umutende kabili ifingatukuula.” (Rom. 14:19) Finshi fimo ifyo twingacita pa kwafwa abantu ukukanaba no mufimbila, kabili finshi twingacita pa kuti mu cilonganino na mu lupwa mube umutende?
16. Finshi twingacita pa kwafwa abantu ukukanaba no mufimbila?
16 Imibele yesu ne fyo tucita filakuma abantu bambi. Abantu ba muli cino calo bafwaya ‘tuleitakishisha’ pa fyo twakwata. (1 Yoh. 2:16) Lelo ukucita ifi kuti kwalenga bambi baba no mufimbila. Kuti twa-afwa abantu ukukanaba no mufimbila nga ca kuti tatulelanda sana pa fyo twakwata nelyo ifyo tulefwaya ukushita. Inshila imbi iyo twingafwilamo abantu ukukanaba no mufimbila, kuba abaicefya nangu ca kuti twalikwata imilimo mu cilonganino. Nga ca kuti tulelanda sana pa milimo tubomba, kuti twalenga umufimbila walimba imishila mu mitima ya bantu bambi. Kanshi tulingile ukulabika amano ku bantu no kulabatasha pa fisuma ifyo bacita. Nga tulecita ifi, tukalenga bakaleteka imitima ku milimo babomba na ku fyo bakwata, kabili tukalenga mu cilonganino mukabe ukwikatana no mutende.
17. Finshi bamunyina ba kwa Yosefe bacitile ifyalengele mu lupwa lwabo mube umutende na kabili?
17 Umufimbila kuti twaucincintila! Tontonkanyeni na kabili pali bamunyina ba kwa Yosefe. Ilyo papitile imyaka iingi ukufuma apo bashitishishe Yosefe mu busha, balimonene nankwe mu Egupti. Nomba ilyo Yosefe ashilaisokolola kuli bena, alibeseshe pa kuti amone nga ca kuti balyalwike. Alibapekanishishe ifya kulya, lelo apeele Benjamini uwali umwaice pali bonse, ifya kulya ifingi ukucila ifyo apeele ba ndume nankwe bambi. (Ukute. 43:33, 34) Na lyo line, bandume nankwe tabacitilepo ifyalangile ukuti balifimbiile Benjamini. Lelo balangile ukuti balitemenwe sana Benjamini na shibo Yakobo. (Ukute. 44:30-34) Filya bamunyina ba kwa Yosefe balekele ukuba no mufimbila, fyalilengele mu lupwa lwabo mwaba umutende na kabili. (Ukute. 45:4, 15) Kanshi na ifwe nga twafumya umufimbila mu mitima yesu, tukalenga mu lupwa lwesu na mu cilonganino mukabe umutende.
18. Ukulingana ne fyaba pali Yakobo 3:17, 18, finshi fikacitika nga ca kuti tulecita ifingaleta umutende?
18 Yehova afwaya ukuti tulecincintila umufimbila no kulacita ifingaleta umutende. Tufwile ukulaibikilishako pa kuti tulecita ifi ifintu fibili twalandapo. Nga fintu tulandilepo kale muli cino cipande, bonse fye kuti twaba no mufimbila pa mulandu wa kuti tatwapwililika. (Yako. 4:5) Na kabili twikala na bantu abacita ifilenga bambi baba no mufimbila. Nomba nga tuli abaicefya, abateka imitima, kabili abatasha, tatwakabe no mufimbila. Lelo tukalacita ifingaleta umutende, kabili ici cikalenga tukabe ne mibele iisuma.—Belengeni Yakobo 3:17, 18.
ULWIMBO 130 Mule-elela
^ para. 5 Mu cilonganino ca kwa Yehova mwaliba umutende. Lelo nga twaba no mufimbila ku banensu uyu umutende kuti wapwa. Muli cino cipande twalasambilila pa fingalenga twaba no mufimbila. Twalasambilila na pa fyo twingacincintila umufimbila, e lyo ne fyo twingacita pa kuti mu lupwa na mu cilonganino mube umutende.
^ para. 2 UBULONDOLOSHI: Nga fintu Baibolo ilanda, umufimbila taulenga fye umuntu alafwaya ukukwata ifyo bambi bakwata, lelo ulalenga alafwaya no kuti betwalilila ukukwata ifyo bakwata.
^ para. 61 UBULONDOLOSHI BWA FIKOPE: Pa kukumana kwa baeluda, munyinefwe umukalamba uutungulula isambililo lya Ulupungu lwa kwa Kalinda ba mweba ukusambilisha eluda wacaice pa kuti e o aletungulula. Nangu ca kuti munyinefwe umukalamba alitemwa sana uyu mulimo, asuminishako no mutima onse ku fyo baeluda bapingwile, kabili aebako munyinefwe wacaice inshila ishingamwafwa ukubomba bwino uyu mulimo kabili amutasha ukufuma pa nshi ya mutima.
