1. Πώς επηρέασε ο φθόνος την οικογένεια του Ιωσήφ;

Ο ΙΑΚΩΒ αγαπούσε όλους τους γιους του, αλλά είχε ιδιαίτερη αδυναμία στον 17χρονο Ιωσήφ. Πώς αντέδρασαν οι αδελφοί του Ιωσήφ; Άρχισαν να τον φθονούν, και αυτός ο φθόνος τούς έκανε πικρόχολους απέναντί του. Ο Ιωσήφ όμως δεν είχε κάνει τίποτα για να αξίζει το μίσος τους. Παρ’ όλα αυτά, εκείνοι τον πούλησαν ως δούλο και είπαν ψέματα στον πατέρα τους ότι ένα θηρίο είχε κατασπαράξει τον αγαπημένο του γιο. Ο φθόνος τούς έκανε να διαταράξουν την ειρήνη της οικογένειας και να ραγίσουν την καρδιά του πατέρα τους.​—Γέν. 37:3, 4, 27-34.

2. Σύμφωνα με τα εδάφια Γαλάτες 5:19-21, γιατί είναι τόσο επικίνδυνος ο φθόνος;

² Οι Γραφές αναφέρουν τον φθόνο * ως ένα από τα θανατηφόρα «έργα της σάρκας» που μπορούν να καταστήσουν ένα άτομο ακατάλληλο για να κληρονομήσει τη Βασιλεία του Θεού. (Διαβάστε Γαλάτες 5:19-21) Ο φθόνος είναι συχνά η ρίζα από την οποία φυτρώνουν δηλητηριώδεις καρποί όπως έχθρα, έριδα και ξεσπάσματα θυμού.

3. Τι θα εξετάσουμε σε αυτό το άρθρο;

³ Το παράδειγμα των αδελφών του Ιωσήφ δείχνει πώς μπορεί ο φθόνος να καταστρέψει σχέσεις και να διαταράξει την ειρήνη σε μια οικογένεια. Παρότι ποτέ δεν θα κάναμε ό,τι έκαναν οι αδελφοί του Ιωσήφ, όλοι μας έχουμε ατελή και δόλια καρδιά. (Ιερ. 17:9) Δεν είναι άξιο απορίας λοιπόν που μερικές φορές παλεύουμε με αισθήματα φθόνου. Ας εξετάσουμε μερικά προειδοποιητικά Βιβλικά παραδείγματα που μας βοηθούν να εντοπίσουμε κάποιους λόγους για τους οποίους μπορεί να ριζώσουν  αισθήματα φθόνου στην καρδιά μας. Κατόπιν θα δούμε μερικούς πρακτικούς τρόπους για να καταπολεμούμε τον φθόνο και να προάγουμε την ειρήνη.

4. Γιατί φθονούσαν τον Ισαάκ οι Φιλισταίοι;

⁴ Όταν κάποιος έχει υλική ευημερία. Ο Ισαάκ ήταν ευκατάστατος άνθρωπος, και οι Φιλισταίοι φθονούσαν την ευημερία του. (Γέν. 26:12-14) Έφραξαν μάλιστα τα πηγάδια από τα οποία εξαρτόταν για να ποτίζει τα κοπάδια του. (Γέν. 26:15, 16, 27) Όπως οι Φιλισταίοι, έτσι και μερικοί άνθρωποι σήμερα φθονούν όσους έχουν περισσότερα υλικά αποκτήματα από τους ίδιους. Το θέμα δεν είναι απλώς ότι επιθυμούν τα πράγματα που έχουν οι άλλοι. Είναι ότι δεν θέλουν να τα έχουν ούτε εκείνοι.

5. Γιατί φθονούσαν τον Ιησού οι θρησκευτικοί ηγέτες;

⁵ Όταν κάποιος χαίρει εκτίμησης. Οι Ιουδαίοι θρησκευτικοί ηγέτες φθονούσαν τον Ιησού επειδή έχαιρε μεγάλης εκτίμησης από τον κοινό λαό. (Ματθ. 7:28, 29) Ο Ιησούς ήταν ο εκπρόσωπος του Θεού και δίδασκε την αλήθεια. Εντούτοις, αυτοί οι θρησκευτικοί ηγέτες διέδιδαν κακεντρεχή ψέματα και συκοφαντίες για να καταστρέψουν το καλό του όνομα. (Μάρκ. 15:10· Ιωάν. 11:47, 48· 12:12, 13, 19) Ποια προειδοποιητικά διδάγματα αντλούμε από αυτή την αφήγηση; Πρέπει να καταπολεμούμε κάθε τάση να φθονούμε όσους έχουν ιδιότητες που τους κάνουν αγαπητούς στην εκκλησία. Μάλιστα, πρέπει να προσπαθούμε να μιμούμαστε τη στοργική τους συμπεριφορά.​—1 Κορ. 11:1· 3 Ιωάν. 11.

6. Πώς εκδήλωσε φθόνο ο Διοτρεφής;

⁶ Όταν κάποιος έχει θεοκρατικά προνόμια. Τον πρώτο αιώνα, ο Διοτρεφής φθονούσε όσους ασκούσαν την ηγεσία στη Χριστιανική εκκλησία. Ήθελε «να έχει την πρώτη θέση» ανάμεσα στα μέλη της εκκλησίας, γι’ αυτό διέδιδε κακόβουλες φήμες με σκοπό να διασύρει τον απόστολο Ιωάννη και άλλους υπεύθυνους αδελφούς. (3 Ιωάν. 9, 10) Αν και ποτέ δεν θα φτάναμε στο σημείο να ενεργήσουμε όπως ο Διοτρεφής, ίσως αρχίσουμε να φθονούμε έναν συγχριστιανό μας που λαβαίνει κάποιον διορισμό τον οποίο θέλαμε και εμείς​—ιδίως αν πιστεύουμε ότι είμαστε εξίσου ικανοί να χειριστούμε τη συγκεκριμένη ευθύνη.

7. Πώς μπορεί να μας επηρεάσει ο φθόνος;

⁷ Ο φθόνος μοιάζει με δηλητηριώδες ζιζάνιο. Όταν ο σπόρος του ριζώσει στην καρδιά μας, μπορεί να είναι δύσκολο να καταστραφεί. Ο φθόνος τροφοδοτείται και από άλλα αρνητικά αισθήματα όπως η ζήλια, η υπερηφάνεια και η ιδιοτέλεια. Μπορεί να καταπνίξει την ανάπτυξη καλών ιδιοτήτων όπως η αγάπη, η συμπόνια και η καλοσύνη. Αν δούμε ότι αρχίζει να φυτρώνει ο φθόνος στην καρδιά μας, πρέπει να τον ξεριζώσουμε αμέσως. Πώς μπορούμε να καταπολεμούμε τον φθόνο;

8. Ποιες ιδιότητες μας βοηθούν να καταπολεμούμε τον φθόνο;

⁸ Μπορούμε να καταπολεμούμε τον φθόνο καλλιεργώντας ταπεινοφροσύνη και αυτάρκεια. Αν η καρδιά μας είναι γεμάτη με αυτές τις καλές ιδιότητες, δεν θα υπάρχει χώρος για να αναπτυχθεί ο φθόνος. Η ταπεινοφροσύνη μάς βοηθάει να μην έχουμε μεγάλη ιδέα για τον εαυτό μας. Το ταπεινό άτομο δεν πιστεύει ότι αξίζει περισσότερο από όλους τους άλλους. (Γαλ. 6:3, 4) Ο αυτάρκης άνθρωπος είναι ικανοποιημένος με ό,τι έχει και δεν συγκρίνει τον εαυτό του με τους άλλους. (1 Τιμ. 6:7, 8) Όταν ένα ταπεινό και αυτάρκες άτομο βλέπει κάποιον άλλον να λαβαίνει κάτι καλό, χαίρεται για αυτόν.

9. Σύμφωνα με τα εδάφια Γαλάτες 5:16 και Φιλιππησίους 2:3, 4, τι θα μας βοηθήσει να κάνουμε το άγιο πνεύμα;

⁹ Χρειαζόμαστε τη βοήθεια του αγίου πνεύματος του Θεού για να αποφεύγουμε το  σαρκικό χαρακτηριστικό του φθόνου και να καλλιεργούμε ταπεινοφροσύνη και αυτάρκεια. (Διαβάστε Γαλάτες 5:16· Φιλιππησίους 2:3, 4) Το άγιο πνεύμα του Ιεχωβά μάς βοηθάει να εξετάζουμε τις ενδόμυχες σκέψεις και τα κίνητρά μας. Με τη βοήθεια του Θεού, μπορούμε να αποβάλλουμε σκέψεις και αισθήματα που βλάπτουν και στη θέση τους να βάζουμε ό,τι εποικοδομεί. (Ψαλμ. 26:2· 51:10) Εξετάστε το παράδειγμα του Μωυσή και του Παύλου, οι οποίοι κατάφεραν να καταπολεμήσουν την τάση για φθόνο.

10. Ποια κατάσταση θα μπορούσε να αποτελέσει δοκιμασία για τον Μωυσή; (Βλέπε εικόνα εξωφύλλου.)

¹⁰ Ο Μωυσής είχε μεγάλη εξουσία πάνω στον λαό του Θεού, αλλά δεν περιφρουρούσε ζηλότυπα αυτό το προνόμιο. Λόγου χάρη, σε κάποια περίπτωση, ο Ιεχωβά πήρε από τον Μωυσή ένα μέρος από το άγιο πνεύμα του και το έβαλε πάνω σε μια ομάδα Ισραηλιτών πρεσβυτέρων που στέκονταν κοντά στη σκηνή της συνάντησης. Έπειτα από λίγο, ο Μωυσής έμαθε ότι δύο πρεσβύτεροι που δεν είχαν έρθει στη σκηνή της συνάντησης είχαν λάβει και αυτοί άγιο πνεύμα και είχαν αρχίσει να συμπεριφέρονται ως προφήτες. Πώς αντέδρασε όταν ο Ιησούς του Ναυή τού ζήτησε να τους εμποδίσει; Ο Μωυσής δεν φθόνησε την προσοχή που τους έδειχνε ο Ιεχωβά. Αντίθετα, εκδηλώνοντας ταπεινοφροσύνη, χάρηκε μαζί τους για το προνόμιό τους. (Αριθ. 11:24-29) Τι μαθαίνουμε από τον Μωυσή;

11. Πώς μπορούν οι πρεσβύτεροι να μιμούνται τον Μωυσή;

¹¹ Αν είστε πρεσβύτερος, σας έχει ποτέ ζητηθεί να εκπαιδεύσετε κάποιον άλλον για να αναλάβει ένα εκκλησιαστικό προνόμιο που αγαπάτε πολύ; Για παράδειγμα, ίσως σας αρέσει πολύ να διεξάγετε τη Μελέτη Σκοπιάς κάθε εβδομάδα. Αλλά αν είστε ταπεινοί όπως ο Μωυσής, δεν θα νιώσετε ότι απειλείστε αν σας ζητηθεί να εκπαιδεύσετε κάποιον άλλον αδελφό ώστε να μπορεί αργότερα να χειριστεί αυτό το προνόμιο. Ίσα ίσα, θα χαρείτε να τον βοηθήσετε.

12. Πώς δείχνουν πολλοί Χριστιανοί σήμερα αυτάρκεια και ταπεινοφροσύνη;

¹² Εξετάστε μια άλλη κατάσταση που αντιμετωπίζουν πολλοί ηλικιωμένοι αδελφοί. Επί αρκετές δεκαετίες, έχουν υπηρετήσει ως συντονιστές πρεσβυτερίου. Όταν όμως κλείνουν τα 80, παραδίδουν πρόθυμα τον διορισμό τους. Οι επίσκοποι περιοχής που φτάνουν τα 70 παραδίδουν ταπεινά αυτό το προνόμιο και δέχονται να διοριστούν σε μια διαφορετική μορφή υπηρεσίας. Τα πρόσφατα χρόνια, πολλοί Μπεθελίτες παγκόσμια έχουν λάβει καινούριο διορισμό στον αγρό. Αυτοί οι πιστοί αδελφοί και αδελφές δεν δυσφορούν επειδή κάποιοι άλλοι έχουν αναλάβει τώρα τον διορισμό που είχαν οι ίδιοι κάποτε.

13. Γιατί θα μπορούσε ο Παύλος να μπει στον πειρασμό να φθονήσει τους 12 αποστόλους;

¹³ Ο απόστολος Παύλος είναι ένα άλλο καλό παράδειγμα ατόμου που καλλιεργούσε αυτάρκεια και ταπεινοφροσύνη. Ο Παύλος δεν επέτρεπε να αναπτυχθεί μέσα του φθόνος. Αν και εργαζόταν σκληρά στη διακονία, είπε ταπεινά: «Εγώ είμαι ο πιο μικρός από τους αποστόλους και δεν είμαι άξιος να αποκαλούμαι απόστολος». (1 Κορ. 15:9, 10) Οι 12 απόστολοι ακολουθούσαν τον Ιησού στη διάρκεια της επίγειας διακονίας του, αλλά ο Παύλος έγινε Χριστιανός μετά τον θάνατο και την ανάσταση του Ιησού. Παρότι τελικά διορίστηκε «απόστολος των εθνών», δεν πληρούσε τις απαιτήσεις για το ειδικό προνόμιο του να συγκαταλεχθεί στους 12 αποστόλους. (Ρωμ. 11:13· Πράξ. 1:21-26) Αντί να φθονεί εκείνους τους 12 άντρες και τη στενή σχέση που είχαν με τον Ιησού, παρέμενε ικανοποιημένος με ό,τι είχε.

14. Τι θα κάνουμε αν είμαστε αυτάρκεις και ταπεινοί;

¹⁴ Αν είμαστε αυτάρκεις και ταπεινοί, θα μιμούμαστε τον Παύλο και θα δείχνουμε σεβασμό για την εξουσία που έχει δώσει ο Ιεχωβά σε άλλους. (Πράξ. 21:20-26) Εκείνος έχει φροντίσει να υπάρχουν διορισμένοι άντρες  που ασκούν την ηγεσία στη Χριστιανική εκκλησία. Παρά τις ατέλειές τους, ο Ιεχωβά τούς θεωρεί «δώρα σε μορφή ανθρώπων». (Εφεσ. 4:8, 11) Όταν σεβόμαστε αυτούς τους διορισμένους άντρες και ακολουθούμε ταπεινά την καθοδηγία τους, παραμένουμε κοντά στον Ιεχωβά και έχουμε ειρήνη με τους συγχριστιανούς μας.

15. Τι χρειάζεται να κάνουμε;

¹⁵ Η ειρήνη δεν μπορεί να επιβιώσει αν επιτρέψουμε στον φθόνο να θεριέψει. Χρειάζεται να ξεριζώνουμε τον φθόνο από τη δική μας καρδιά και να μη φυτεύουμε αισθήματα φθόνου στους άλλους. Αυτά τα σημαντικά βήματα είναι απαραίτητα προκειμένου να υπακούμε στην εντολή του Ιεχωβά να «επιδιώκουμε ό,τι συμβάλλει στην ειρήνη και ό,τι εποικοδομεί τους άλλους». (Ρωμ. 14:19) Ποια συγκεκριμένα πράγματα μπορούμε να κάνουμε για να βοηθάμε τους άλλους να καταπολεμούν τον φθόνο, και πώς μπορούμε να προάγουμε την ειρήνη;

16. Πώς μπορούμε να βοηθάμε τους άλλους να καταπολεμούν τον φθόνο;

¹⁶ Η στάση μας και οι πράξεις μας επηρεάζουν πολύ τους άλλους. Ο κόσμος θέλει να κάνουμε «αλαζονική επίδειξη» των αποκτημάτων μας. (1 Ιωάν. 2:16) Αλλά αυτή η στάση προάγει τον φθόνο. Ένας τρόπος για να μην κάνουμε τους άλλους να μας φθονούν είναι να μη μιλάμε διαρκώς για τα πράγματα που έχουμε ή σχεδιάζουμε να αγοράσουμε. Ένας άλλος τρόπος είναι να είμαστε μετριόφρονες όσον αφορά τα προνόμια που έχουμε στην εκκλησία. Αν στρέφουμε την προσοχή στα προνόμιά  μας, δημιουργούμε πρόσφορο έδαφος για τον φθόνο. Αν όμως δείχνουμε γνήσιο προσωπικό ενδιαφέρον για τους άλλους και αναγνωρίζουμε το καλό που κάνουν, τότε τους βοηθάμε να νιώθουν αυτάρκεις και ικανοποιημένοι, ενώ προάγουμε επίσης την ενότητα και την ειρήνη στην εκκλησία.

17. Τι κατάφεραν να κάνουν οι αδελφοί του Ιωσήφ, και γιατί;

¹⁷ Μπορούμε να βγούμε νικητές στη μάχη με τον φθόνο! Δείτε και πάλι το παράδειγμα των αδελφών του Ιωσήφ. Χρόνια έπειτα από τότε που του είχαν φερθεί τόσο άσχημα, τον ξανασυνάντησαν στην Αίγυπτο. Προτού ο Ιωσήφ τούς αποκαλύψει την αληθινή του ταυτότητα, τους δοκίμασε για να δει αν είχαν αλλάξει. Παρέθεσε ένα γεύμα κατά το οποίο περιποιήθηκε ιδιαίτερα τον μικρότερο αδελφό του, τον Βενιαμίν. (Γέν. 43:33, 34) Αλλά δεν υπάρχει καμιά ένδειξη ότι οι αδελφοί του ένιωσαν φθόνο για τον Βενιαμίν. Ίσα ίσα, έδειξαν γνήσιο ενδιαφέρον για τον αδελφό τους και τον πατέρα τους, τον Ιακώβ. (Γέν. 44:30-34) Επειδή οι αδελφοί του Ιωσήφ είχαν απαλλαχτεί από τον φθόνο, ήταν σε θέση να συμβάλουν στην αποκατάσταση της ειρήνης στην οικογένειά τους. (Γέν. 45:4, 15) Παρόμοια, αν και εμείς ξεριζώνουμε οποιαδήποτε αισθήματα φθόνου ίσως έχουμε, θα συμβάλλουμε στην ειρήνη της οικογένειάς μας και της εκκλησίας μας.

18. Σύμφωνα με τα εδάφια Ιακώβου 3:17, 18, τι θα συμβεί αν συμβάλλουμε στη δημιουργία ενός ειρηνικού περιβάλλοντος;

¹⁸ Ο Ιεχωβά θέλει να καταπολεμούμε τον φθόνο και να προάγουμε την ειρήνη. Χρειάζεται όμως αγώνας για να καταφέρουμε να κάνουμε αυτά τα δύο πράγματα. Όπως είδαμε στη μελέτη μας, ρέπουμε προς τον φθόνο. (Ιακ. 4:5) Μάλιστα, περιστοιχιζόμαστε από έναν κόσμο που προάγει τον φθόνο. Αν όμως καλλιεργούμε ταπεινοφροσύνη, αυτάρκεια και εκτίμηση, δεν θα αφήνουμε περιθώριο για τον φθόνο. Αντίθετα, θα συμβάλλουμε στη δημιουργία ενός ειρηνικού περιβάλλοντος όπου θα μπορεί να αναπτύσσεται δίκαιος καρπός.​—Διαβάστε Ιακώβου 3:17, 18.