8-زەرتتەۋ ماقالاسى
قىزعانىشپەن كۇرەسىپ، تاتۋلىققا ۇمتىلىڭىز
«ٶزارا تاتۋ بولۋعا جانە ٴبىر-ٴبىرىمىزدى نىعايتۋعا ىقپال ەتەتىننىڭ ٴبارىن ىستەيىك» (ريم. 14:19).
113-ٵن قۇداي سيلاعان تاتۋلىق
اڭداتپا *
1. قىزعانىشتىڭ كەسىرىنەن ٴجۇسىپتىڭ وتباسىمەن نە بولدى؟
جاقىپ بارلىق ۇلدارىن جاقسى كورەتىن، ٴبىراق ون جەتى جاسار ٴجۇسىپتى ەرەكشە جاقسى كوردى. بۇل جۇسىپتىڭ اعالارىنا قالاي اسەر ەتتى؟ ولار ٴجۇسىپتى كورە المادى، كورە الماعاندارى سونشا ونى جەك كورىپ كەتتى. جەككورىنىشتى بولاتىنداي ٴجۇسىپ باۋىرلارىنا ەش نارسە ىستەمەگەن ەدى. سوندا دا ولار ٴجۇسىپتى قۇلدىققا ساتىپ، اكەلەرىنە: «سۇيىكتى ۇلىڭىز جابايى اڭدارعا جەم بولىپتى»،— دەپ وتىرىك ايتتى. ىشتارلىقتىڭ كەسىرىنەن وتباسىنىڭ شىرقى بۇزىلدى، ال اكەلەرىنىڭ جۇرەگى قايعىدان قارس ايىرىلدى (مۇس. 1-ج. 37:3، 4، 27—34).
2. عالاتتىقتارعا 5:19—21 تارماقتارعا ساي، نەلىكتەن ٸشتار بولۋ قاۋىپتى؟
2 جازبالاردا ٸشتارلىق * ولىمگە جەتەلەيتىن «ٴتاننىڭ ىستەرىنە» جاتقىزىلعان. ىشتارلىق قۇداي پاتشالىعىن مۇرا ەتۋگە كەدەرگى جاسايدى (عالاتتىقتارعا 5:19—21 وقىڭىز). ادەتتە قاسكويلىك، جانجالقويلىق، اشۋ-ىزا سياقتى جامان قاسيەتتەردىڭ ٴتۇپ-تامىرى ىشتارلىق بولىپ جاتادى.
3. بۇل ماقالادا نەنى قاراستىرامىز؟
3 ٴجۇسىپتىڭ اعالارىنىڭ مىسالىنان كورىنەتىندەي، ىشتارلىق قارىم-قاتىناس پەن وتباسىنداعى تاتۋلىقتى بۇزادى. ٴبىز ٴجۇسىپتىڭ اعالارى جاساعاندى ەشقاشان جاسامايتىن شىعارمىز، دەسە دە ٴبارىمىز كەمەلسىزبىز ٵرى جۇرەگىمىز الدامشى (ەرم. 17:9). سوندىقتان دا كەيدە قىزعانىشقا بوي الدىرىپ جاتامىز. قازىر قىزعانىشتىڭ جۇرەگىمىزدە تامىر جايۋىنا نە سەبەپ بولاتىنىن انىقتاۋعا كومەكتەسەتىن كەيبىر مىسالداردى قاراستىرايىق. سونداي-اق ىشتارلىقپەن كۇرەسىپ، تاتۋلىققا جەتۋ ٷشىن نە ىستەۋگە بولاتىنىن بىلەيىك.
قىزعانىشقا نە تۇرتكى بولۋى مۇمكىن؟
4. نەگە فىلىستىرلەر ىسقاقتى كورە المادى؟
4 بىرەۋدىڭ باي بولعانى. ىسقاق داۋلەتتى كىسى ەدى، سول ٷشىن فىلىستىرلەر ونى كورە المادى (مۇس. 1-ج. 26:12—14). ولار ىسقاقتىڭ مالى سۋ ىشەتىن قۇدىقتاردى توپىراقپەن كومىپ تاستادى (مۇس. 1-ج. 26:15، 16، 27). فىلىستىرلەر سياقتى، بۇگىندە دە كەيبىر ادامدار وزگەلەردىڭ دۇنيە-مۇلكى وزدەرىنىكىنەن كوپ بولسا، كورە الماي جاتادى. ولار وزگەلەردىڭ يەلىگىندەگى نارسەلەردى كوكسەپ قانا قويماي، بۇل نارسەلەر ولاردا جوق بولعانىن قالايدى.
5. ٴدىنباسىلارى يسانى نەگە كورە المادى؟
5 بىرەۋدىڭ وزگەلەردىڭ ىقىلاسىنا يە بولعانى. ياھۋدي ٴدىنباسىلارى يسانى كورە المادى، ويتكەنى ول حالىقتىڭ ىقىلاسىنا بولەنگەن ەدى (مات. 7:28، 29). يسا قۇدايدىڭ وكىلى بولدى جانە وزگەلەرگە شىندىقتى ۇيرەتتى. سوندا دا ٴدىنباسىلارى يسانىڭ جاقساتىنا كۇيە جاعىپ، ول جايلى وتىرىك تاراتتى (مار. 15:10؛ جوح. 11:47، 48؛ 12:12، 13، 19). بۇدان ٴبىز نە تۇيەمىز؟ جاقسى قاسيەتتەرىنىڭ ارقاسىندا قاۋىمدا باۋىرلاستاردىڭ ىقىلاسىنا بولەنىپ جۇرگەندەرگە قىزعانىشپەن قاراۋدان اۋلاق بولۋىمىز كەرەك. قايتا، ولاردىڭ جاقسى قاسيەتتەرىنە ەلىكتەۋگە تىرىسقانىمىز ٴجون (قور. 1-ح. 11:1؛ جوح. 3-ح. 11).
6. قالاي ديوترەپ قىزعانىش تانىتتى؟
6 بىرەۋدىڭ تەوكراتيالىق جاۋاپكەرشىلىكتەر العانى. ٴبىرىنشى عاسىردا ديوترەپ قاۋىمعا جەتەكشىلىك ەتەتىندەرگە قىزعانىشپەن قارادى. ول ٶزى «باسشى بولعىسى كەلگەندىكتەن»، ەلشى جوحان مەن وزگە جاۋاپتى باۋىرلاستاردى جاماندادى (جوح. 3-ح. 9، 10). ديوترەپ سياقتى ارەكەت ەتپەسەك تە، ٴبىز قالاعان جاۋاپكەرشىلىك وزگە ادامعا تاپسىرىلعاندا، ونى كورە الماۋىمىز مۇمكىن. اسىرەسە «مەنىڭ دە قولىمنان كەلەدى»، نە «مەن جاقسىراق ىستەي الامىن» دەپ ويلاعاندا، سولاي بولۋى مۇمكىن.
جۇرەگىمىزدى توپىراقپەن، ال جاقسى قاسيەتتەرىمىزدى جايقالعان ادەمى گۇلمەن سالىستىرۋعا بولادى. قىزعانىش بولسا ارامشوپ سەكىلدى. كورەالماۋشىلىق سۇيىسپەنشىلىك، جاناشىرلىق، مەيىرىمدىلىك سياقتى جاقسى قاسيەتتەردىڭ وسۋىنە مۇرشا بەرمەيدى (7-ابزاستى قاراڭىز)
7. كورەالماۋشىلىق بىزگە قالاي اسەر ەتۋى مۇمكىن؟
7 كورەالماۋشىلىق ارامشوپكە ۇقسايدى. تۇقىمى جۇرەگىمىزگە تامىر جايسا، ونى جويۋ قيىن بولۋى مۇمكىن. كورەالماۋشىلىق ورىنسىز قىزعانىش، مەنمەندىك، وزىمشىلدىك سياقتى وزگە دە جامان سەزىمدەردىڭ وسۋىنە جاعداي جاسايدى. سونداي-اق ول سۇيىسپەنشىلىك، جاناشىرلىق، مەيىرىمدىلىك سياقتى جاقسى قاسيەتتەردىڭ بوي كوتەرۋىنە مۇرشا بەرمەۋى مۇمكىن. سوندىقتان كورەالماۋشىلىقتىڭ قىلاڭ بەرە باستاعانىن بايقاعان بويدا، ونى ٴتۇپ-تامىرىمەن جۇلىپ تاستاۋىمىز كەرەك. كورەالماۋشىلىقپەن قالاي كۇرەسە الامىز؟
كىشىپەيىل ٵرى قاناعاتشىل بولىڭىز
ارامشوپكە ۇقسايتىن قىزعانىشپەن قالاي كۇرەسە الامىز؟ قۇدايدىڭ كيەلى رۋحىنىڭ كومەگىمەن قىزعانىشتى تامىرىمەن جۇلىپ، ونى كىشىپەيىلدىلىكپەن، قاناعاتشىلدىقپەن الماستىرا الامىز (8، 9-ابزاستى قاراڭىز)
8. قانداي قاسيەتتەر قىزعانىشقا قارسى تۇرۋعا كومەكتەسەدى؟
8 كىشىپەيىلدىلىك تانىتىپ، قاناعاتشىل بولۋ ارقىلى كورەالماۋشىلىققا قارسى تۇرا الامىز. جۇرەگىمىزدى وسىنداي جاقسى قاسيەتتەرگە تولتىرساق، قىزعانىشقا مۇلدەم ورىن قالدىرمايمىز. كىشىپەيىلدىلىك ٶزىمىز جايلى تىم جوعارى ويدا بولماۋعا كومەكتەسەدى. كىشىپەيىل جان ٶزىن وزگەلەردەن ارتىقپىن دەپ ويلامايدى (عال. 6:3، 4). ال قاناعاتشىل ادام قولدا بار نارسەسىنە ريزا بولادى، ٵرى ٶزىن وزگەلەرمەن سالىستىرمايدى (ٴتىم. 1-ح. 6:7، 8). بىرەۋ قانداي دا ٴبىر جاقسى نارسەگە يە بولعاندا، كىشىپەيىل دە قاناعاتشىل ادام ول ٷشىن شىن جۇرەكتەن قۋانادى.
9. عالاتتىقتارعا 5:16 مەن فىلىپىلىكتەرگە 2:3، 4 كە ساي، كيەلى رۋح بىزگە قالاي كومەكتەسەدى؟
9 قىزعانىشقا بوي الدىرماي، كىشىپەيىل ٵرى قاناعاتشىل بولا الۋىمىز ٷشىن بىزگە قۇداي رۋحىنىڭ كومەگى قاجەت (عالاتتىقتارعا 5:16؛ فىلىپىلىكتەرگە 2:3، 4 وقىڭىز). ەحوبانىڭ كيەلى رۋحى تۇپكى ويلارىمىز بەن نيەتىمىزدى تەكسەرۋگە كومەكتەسەدى. قۇدايدىڭ كومەگىمەن ٴبىز زياندى ويلار مەن سەزىمدەردى بويعا جىگەر قۇياتىن سەزىمدەرمەن الماستىرا الامىز (ٴزاب. 26:2؛ 51:10). قازىر قىزعانىشقا بوي الدىرماعان مۇسا مەن پاۋىلدىڭ مىسالىن قاراستىرايىق.
يسرايلدىك ٴبىر جاس جىگىت مۇسا مەن ەشۋاعا جۇگىرىپ كەلىپ، قوستاعى ەكى كىسىنىڭ پايعامبارلار سياقتى ارەكەت ەتىپ جاتقانىن ايتادى. سوندا ەشۋا مۇسادان ولاردى توقتاتۋدى سۇرايدى. ٴبىراق مۇسا بۇدان باس تارتىپ، ەحوبانىڭ سول ەكى كىسىگە رۋحىن قوندىرعانىنا قۋاناتىنىن ايتادى (10-ابزاستى قاراڭىز)
10. مۇسانىڭ كورەالماۋشىلىق تانىتۋىنا نە سەبەپ بولۋى مۇمكىن ەدى؟ (مۇقاباداعى سۋرەتتى قاراڭىز).
10 مۇسانىڭ قۇداي حالقىنىڭ اراسىندا كوپ جاۋاپكەرشىلىگى بولدى، ٴبىراق ول بۇنى وزگەلەردەن قىزعانبادى. مىسالى، ٴبىر جولى ەحوبا مۇساعا قونعان رۋحتان الىپ، كەزدەسۋ شاتىرىنىڭ قاسىندا تۇرعان ٴبىر توپ يسرايلدىك اقساقالعا بەردى. كەيىن مۇسا كەزدەسۋ شاتىرىنا كەلمەگەن ەكى اقساقالدىڭ دا كيەلى رۋحقا يە بولىپ، پايعامبارلار ىسپەتتى ارەكەت ەتە باستاعانىن ەستىدى. ەشۋا سول ەكى اقساقالدى توقتاتۋدى سۇراعاندا، مۇسا نە ىستەدى؟ مۇسا ولاردىڭ ەحوبادان كيەلى رۋح العانىن قىزعانبادى. قايتا، كىشىپەيىلدىلىكپەن ولار ٷشىن قۋاندى (مۇس. 4-ج. 11:24—29). مۇسادان نە ۇيرەنە الامىز؟
اقساقالدار قالاي مۇسا سياقتى كىشىپەيىل بولا الادى؟ (11، 12-ابزاستى قاراڭىز) *
11. اقساقالدار قالاي مۇساعا ەلىكتەي الادى؟
11 ەگەر اقساقال بولساڭىز، سىزدەن ٶزىڭىز قاتتى ۇناتاتىن جاۋاپكەرشىلىككە باسقا بىرەۋدى ۇيرەتۋدى سۇراۋى مۇمكىن. مىسالى، ٴسىز اپتا سايىن قاۋىمدا «كۇزەت مۇناراسىن» جۇرگىزگەندى جاقسى كورەتىن شىعارسىز. الايدا مۇسا سياقتى كىشىپەيىل بولساڭىز، باسقا باۋىرلاس تاپسىرمانى اتقارا الۋى ٷشىن ونى ۇيرەتۋ تاپسىرىلعاندا، ٶزىڭىزدى ەلەۋسىز قالعانداي سەزىنبەيسىز. قايتا، وعان قۋانا-قۋانا كومەكتەسەسىز.
12. بۇگىندە كوپ باۋىرلاستار قاناعاتشىل ٵرى كىشىپەيىل ەكەندەرىن قالاي كورسەتىپ ٴجۇر؟
12 ەندى كەيبىر قارت باۋىرلاستارىمىز كەزىگىپ جۇرگەن جاعدايدى قاراستىرايىق. ولار ونداعان جىل بويى اقساقالدار كەڭەسىندە ۇيلەستىرۋشى بولىپ قىزمەت ەتكەن. الايدا 80 جاسقا تولعاندا بۇل قىزمەتتەرىن ٶز ەرىكتەرىمەن توقتاتادى. ال اۋداندىق باقىلاۋشىلار 70 جاسقا كەلگەندە، كىشىپەيىلدىكپەن قىزمەتتەرىن اياقتاپ، قىزمەتتىڭ باسقا تۇرىنە قۋانا كىرىسەدى. ال سوڭعى جىلدارى جەر-جاھانداعى كوپتەگەن بەتەل وتباسىنىڭ مۇشەلەرى تاناپقا تاعايىندالدى. بۇل ادال باۋىرلاستار بۇرىن وزدەرى اتقارعان قىزمەتتى قازىر اتقارىپ جۇرگەن باۋىرلاستارعا وكپەلەمەيدى.
13. پاۋىلدىڭ 12 ەلشىنى كورە الماۋىنا نە سەبەپ بولۋى مۇمكىن ەدى؟
13 ەلشى پاۋىل دا قاناعاتشىل ٵرى كىشىپەيىل بولۋدا جاقسى ۇلگى كورسەتكەن. پاۋىل قىزعانىشقا بوي الدىرماعان. ول قىزمەتتە ايانباي تەر توككەن، دەسە دە: «مەن ەلشىلەردىڭ ەڭ كىشىسىمىن، ەلشى دەپ اتالۋعا دا تۇرمايمىن»،— دەگەن (قور. 1-ح. 15:9، 10). 12 ەلشى يسا جەردە قىزمەت ەتكەندە، وعان ەرىپ ٴجۇردى، ال پاۋىل يسا قايتا تىرىلگەننەن كەيىن عانا ٴماسىحشى بولدى. پاۋىل «باسقا ۇلتتارعا جىبەرىلگەن ەلشى» بولىپ تاعايىندالسا دا، ەرەكشە مارتەبەگە، ياعني 12 ەلشىنىڭ ٴبىرى بولۋعا ساي كەلمەدى (ريم. 11:13؛ ەل. ٸس. 1:21—26). ول 12 ەلشىگە جانە ولاردىڭ يسامەن جاقىن ارالاسقاندارىنا قىزعانىشپەن قاراماي، وزىندە باردى مىسە تۇتتى.
14. قاناعاتشىل ٵرى كىشىپەيىل بولعانىمىزدىڭ قانداي پايداسى بار؟
14 ەگەر قاناعاتشىل ٵرى كىشىپەيىل بولساق، پاۋىلعا ۇقساپ، ەحوبا جاۋاپكەرشىلىك تاپسىرعان جانداردى قۇرمەتتەيمىز (ەل. ٸس. 21:20—26). ەحوبا ماسىحشىلەر قاۋىمىندا باسشىلىقتى قولعا الاتىن ادامداردىڭ تاعايىندالۋىنا شارا جاساعان. كەمەلسىزدىكتەرىنە قاراماي، ەحوبا ولاردى «سي رەتىندەگى ادامدار» دەپ قاراستىرادى (ەفەس. 4:8، 11). ەگەر سول تاعايىندالعان ەر باۋىرلاستاردى قۇرمەتتەسەك، باسشىلىقتارىنا كىشىپەيىلدىلىكپەن مويىنسۇنساق، ەحوباعا جاقىن بولىپ قالامىز. سونداي-اق باۋىرلاستارمەن تاتۋ-ٴتاتتى بولامىز.
ٶزارا تاتۋ بولۋعا ىقپال ەتەتىننىڭ ٴبارىن ىستەيىك
15. ٴبىز نە ىستەۋىمىز كەرەك؟
15 قىزعانىش قاۋلاعان جەردە تاتۋلىق وسە المايدى. جۇرەگىمىزدەن قىزعانىشتى ٴتۇپ-تامىرىمەن جۇلىپ تاستاپ، وزگەلەردىڭ جۇرەگىنە قىزعانىشتىڭ تۇقىمىن سەبۋدەن اۋلاق بولۋىمىز كەرەك. «ٶزارا تاتۋ بولۋعا جانە ٴبىر-ٴبىرىمىزدى نىعايتۋعا ىقپال ەتەتىننىڭ ٴبارىن ىستەۋگە» قاتىستى ەحوبانىڭ نۇسقاۋىنا مويىنسۇنۋ ٷشىن، وسى ماڭىزدى قادامداردى جاساۋىمىز قاجەت (ريم. 14:19). وزگەلەردىڭ قىزعانىشقا بوي الدىرماۋىنا قالاي كومەكتەسسەك بولادى جانە تاتۋلىقتى قالاي ساقتاي الامىز؟
16. وزگەلەرگە قىزعانىشقا بوي الدىرماۋعا قالاي كومەكتەسە الامىز؟
16 كوزقاراسىمىز بەن ٸس-ارەكەتىمىز وزگەلەرگە قاتتى ىقپال ەتەدى. وسى دۇنيە يەلىگىمىزدەگى نارسەلەرىمىزگە «ماقتانعانىمىزدى» قالايدى (جوح. 1-ح. 2:16). ٴبىراق بۇل ادام بويىندا قىزعانىش تۋدىرادى. ەگەر وزىمىزدە بار جانە ساتىپ العالى جاتقان نارسەلەرىمىز جايلى ايتا بەرمەسەك، وزگەلەردىڭ بويىنا قىزعانىش ۇيالاتپايمىز. بۇنى ىستەۋدىڭ تاعى ٴبىر جولى — قاۋىمدا جاۋاپكەرشىلىكتەرىمىز بولسا دا، قاراپايىم بولىپ قالۋ. اتقاراتىن قىزمەتتەرىمىز جايلى ايتا بەرسەك، وزگەلەردىڭ جۇرەگىندە قىزعانىشتىڭ وسۋىنە قولايلى جاعداي جاسايمىز. ال وزگەلەرگە شىن جۇرەكتەن قىزىعۋشىلىق تانىتىپ، ولاردىڭ جاقسى ىستەرىنە نازار اۋدارساق، ولارعا قاناعاتشىل بولۋعا كومەكتەسەمىز جانە قاۋىمنىڭ بىرلىگى مەن تاتۋلىعىنا ۇلەس قوسامىز.
17. ٴجۇسىپتىڭ باۋىرلارى نە ىستەي الدى جانە نەگە؟
17 قىزعانىشقا قارسى كۇرەستە جەڭىسكە جەتە الامىز! قايتادان ٴجۇسىپتىڭ اعالارىنىڭ مىسالىنا ورالايىق. جۇسىپكە قيانات جاساعاننان ٴبىراز جىلدار وتكەن سوڭ باۋىرلارى ونى مىسىردا كەزدەستىرەدى. ٴجۇسىپ ٶزىنىڭ كىم ەكەنىن ايتپاس بۇرىن، باۋىرلارىنىڭ وزگەرگەن-وزگەرمەگەندەرىن تەكسەرەدى. ول داستارقان جايىپ، باسقالارعا قاراعاندا ٸنىسى بەنيامينگە كوبىرەك تاماق سالىپ بەرەدى (مۇس. 1-ج. 43:33، 34). ٴبىراق باۋىرلارى بەنيامينگە ىشتارلىق تانىتپادى. قايتا، ولار كەنجە ىنىلەرى مەن اكەلەرى جاقىپتى قاتتى ۋايىمدادى (مۇس. 1-ج. 44:30—34). ٴجۇسىپتىڭ باۋىرلارى قىزعانىشتان ارىلعاندىقتان، وتباسىلارىندا قايتادان تاتۋلىق ورنادى (مۇس. 1-ج. 45:4، 15). سول سەكىلدى قىزعانىشتى وياتاتىن كەز كەلگەن سەزىمدى تامىرىمەن جوياتىن بولساق، ٷي ٸشىمىز بەن قاۋىمىمىزدىڭ تاتۋلىعىن ساقتايمىز.
18. جاقىپ 3:17، 18 گە ساي، تاتۋ ورتا جاساعانىمىزدىڭ ناتيجەسى قانداي بولادى؟
18 ەحوبا ٴبىزدىڭ قىزعانىشپەن كۇرەسىپ، تاتۋلىققا ۇمتىلعانىمىزدى قالايدى. وسى ەكى نارسەنى ىستەۋ ٷشىن بارىمىزدى سالۋىمىز كەرەك. بۇل ماقالادا ايتىلعانداي، ٴبىز قىزعانىشقا بوي الدىرۋعا بەيىمبىز (جاق. 4:5). ونىڭ ۇستىنە، بۇل دۇنيە ٴبىزدى قىزعانىشقا بەرىلۋگە يتەرمەلەيدى. ٴبىراق كىشىپەيىل، قاناعاتشىل جانە ريزاشىل بولساق، قىزعانىشقا ورىن قالدىرمايمىز. مۇنىڭ ورنىنا ادىلدىكتىڭ جەمىسى وسە الاتىن قولايلى ورتا جاساي الامىز (جاقىپ 3:17، 18 وقىڭىز).
130-ٵن كەشىرىمدى بولايىق
^ 5-ابزاس ەحوبانىڭ ۇيىمىندا تاتۋلىق بار. الايدا بويىمىزدا قىزعانىشتىڭ ۇيالاۋىنا جول بەرسەك، تاتۋلىعىمىزعا نۇقسان كەلتىرەمىز. بۇل ماقالادا قىزعانىشقا نە تۇرتكى بولاتىنىن انىقتايمىز. سونداي-اق وسى زياندى بەيىمدىلىكپەن قالاي كۇرەسۋىمىز كەرەكتىگىن جانە تاتۋلىقتى قالاي ورناتا الاتىنىمىزدى قاراستىرامىز.
^ 2-ابزاس ٴسوز ٴمانى: كيەلى كىتاپتاعى ٸشتارلىق دەگەن ٴسوز وزگەنىڭ زاتىن كوكسەۋدى عانا ەمەس، سول زاتتىڭ ول ادامدا بولماعانىن قالاۋدى دا بىلدىرەدى.
^ 61-ابزاس سۋرەت سيپاتتاماسى: اقساقالدار كەڭەسىندە «كۇزەت مۇناراسىن» جۇرگىزەتىن قارت باۋىرلاستان وسى مىندەتتى اتقارۋدى جاس اقساقالعا ۇيرەتۋدى ٶتىنىپ جاتىر. قارت باۋىرلاس ٶز مىندەتىن جاقسى كورسە دە، اقساقالداردىڭ شەشىمىن قولداپ، جاس باۋىرلاسقا ٴتيىمدى كەڭەستەر بەرىپ، ونى شىن جۇرەكتەن ماقتاپ جاتىر.
