ZÃMSGÃ YĨNGA 8
D gũus ne sũ-kiiri, n tõog n bao laafɩ
“Bɩ d baood bũmb nins sẽn wat ne laafɩ wã, la bũmb nins sẽn sõngd tɩ d fãa tẽebã pãng paasdẽ wã.”—ROM. 14:19.
YƖƖLL 113 Laafɩ la zems-n-taar bee tõnd sʋka
D SẼN NA N YÃ WÃ *
1. Sũ-kiirã waa ne zu-loe-bʋs a Zakoob zakã pʋgẽ?
A ZAKOOB ra nonga a kambã fãa, la a ra nonga a Zozɛf n yɩɩda. A Zozɛf ba-biisã manesem yɩɩ wãn ne rẽ? B sẽn wa n neẽ tɩ b ba wã nong-a lame n yɩɩd bãmbã, b sɩngame n maand sũ-kiir ne-a, hal tɩ wa kɩt tɩ b kisg-a. Rẽ t’a tara yʋʋm 17. Baa ne a Zozɛf sẽn pa maan bũmb sẽn sek b na kisg-a wã, b wa n baas n koos-a-la yembdo, la b tɩ yag ziri ne b ba wã, n yeel tɩ we-rũng n kʋ a bi-nongrã. B sũ-kiirã kɩtame tɩ laafɩ ra kae b zakã pʋgẽ ye. Kɩtame me tɩ b maan tɩ b ba wã sũur sãam hal wʋsgo.—Sɩng. 37:3, 4, 27-34.
2. Wa Galat rãmb 5:19-21 wã sẽn wilgdã, bõe yĩng tɩ sũ-kiir yaa wẽng wʋsgo?
2 Biiblã pʋgẽ, b sõdga sũ-kiirã * n naag “yĩngã tʋʋm” nins sẽn tõe n kɩt tɩ ned pa paam Wẽnnaam Rĩungã. (Karm-y Galat rãmb 5:19-21) Naoor wʋsgo, yaa sũ-kiir n wat ne beem, zaba, la sũ-yikri.
3. Bõe yell la d na n gom sõs-kãnga pʋgẽ?
3 A Zozɛf ba-biisã sẽn maan bũmb ningã wilgdame tɩ sũ-kiir sãamda zems-n-taare, la kɩtdẽ tɩ laafɩ pa le be zak neb ne taab suk ye. Yaa sɩd tɩ d pa na n saag n maan wa a Zozɛf ba-biisã ye. La d sẽn pa zems zãngã, d sũurã pida ne zãmbo. (Zer. 17:9) Rẽ n kɩt tɩ wakat ning bɩ d mi n maand sũ-kiir ne d taabã. Bɩ d tẽeg Biiblã kibay a wãn sẽn na n sõng-d tɩ d bãng bũmb nins sẽn tõe n wa ne sũ-kiirã. Rẽ poore, d na n yãa d sẽn tõe n maan to-to n da yɩ sũ-ki-neba, la d yɩ neb sẽn baood laafɩ.
BÕE N TÕE N WA NE SŨ-KIIRI?
4. Bõe n wa n kɩt tɩ Filisti nebã yik n maand sũ-kiir ne a Izaake?
4 D to sã n tar paoongo. A Izaak ra yaa arzɛk soaba, tɩ Filisti nebã yik n maand sũ-kiir ne-a. (Sɩng. 26:12-14) B tol n yẽda buls nins koom a sẽn da yãkd n yũnugd a rũmsã. (Sɩng. 26:15, 16, 27) Wa Filisti nebã, neb me n be rũndã-rũndã, n maand sũ-kiir ne neb nins sẽn tar n yɩɩd bãmbã. B tʋlgda bũmb nins b taabã sẽn tarã, la pa rẽ bal ye. B raab yaa b pʋd n tõog tɩ b taabã bõn b sẽn tarã.
5. Bõe yĩng tɩ zʋɩf-rãmbã tũudmã taoor dãmb ra maand sũ-kiir ne a Zeezi?
5 Neb wʋsg sã n pẽgd d to. Zʋɩf-rãmbã tũudmã taoor dãmb ra maanda sũ-kiir ne a Zeezi, nebã wʋsg sẽn da pẽgd-a wã yĩnga. (Mat. 7:28, 29) A Zeezi ra yaa Wẽnnaam tʋm-tʋmda, n da zãmsd nebã sẽn yaa sɩdã. Baa ne rẽ, tũudmã taoor dãmb ra yelgda ziri toor-toor n na n sãam a Zeezi yʋʋrã. (Mark 15:10; Zã 11:47, 48; 12:12, 13, 19) Yam-bʋg la d tõe n dɩk kiba-kãnga pʋgẽ? D segd n gũusda sẽn na yɩl n da wa maand sũ-kiir ne d tẽed-n-taag sẽn tar zʋg-sõma, tɩ tigingã neb pẽgd-a ye. D pʋd n tog n modgdame n na n dɩk nin-kãensã togs-n-taar n nong nebã.—1 Kor. 11:1; 3 Zã 11.
6. Bõe la a Dioterfɛs maan-yã, tɩ wilgd t’a ra maanda sũ-kiiri?
6 D to sã n paam tʋʋmd tigingã pʋgẽ. Pipi kiris-nebã wakatẽ wã, a Dioterfɛs ra maanda sũ-kiir ne tigingã taoor lʋɩtbã. A sẽn da “nong n yɩ taoor soab” tigingã neb sʋkã yĩnga, a yelga goam sẽn pa sɩda, n na n sãam tʋm-tʋmd a Zã la yel-gɛtb a taab yʋʋre. (3 Zã 9, 10) Baa tõnd pa na n saag n maan wa a Dioterfɛse, d tõe n wa maanda sũ-kiir ne d tẽed-n-taaga, bala b kõ-a-la tigingã tʋʋmd tõnd me sẽn tʋll n paame. Sẽn yɩɩd fãa, d sã n tagsdẽ tɩ tõnd me tara minim, n tõe n tʋm tʋʋmdã sõma wa yẽ.
Tõnd sũurã yaa wa zĩig b sẽn tõe n sel bũmbu, tɩ d zʋg-sõma wã yaa wa fɩlɛɛr b sẽn sel beenẽ. La sũ-kĩir yaa wa mo-yook sẽn yãmbd zĩigã. Sũ-kiir tõe n kɩtame tɩ ned pa tõe n bɩɩs zʋg-sõma wa nonglem, nimbãan-zoeer la maan-neer ye (Ges-y sull a 7)
7. Sũ-kiir tõe n kɩtame tɩ ned lebg wãn-wãna?
7 Sũ-kiir yaa wa mo-yook sẽn yãmbd zĩiga. A sã n sɩng ned sũurẽ, tõe n paama pãnga, hal tɩ lebg toog t’a tõog tɩ sa. Sũ-kiir wata ne zʋg-wẽns la tags-kɛga. Wala makre, tõe n kɩtame tɩ ned nand a meng tɩ looge, wall a baood a mengã nafr bala. Wa mo-yook sẽn tõe n yãmb zĩig tɩ fɩlɛɛr pa tõe n yi sõma wã, sũ-kiir kɩtdame tɩ ned pa tõe n bɩɩs zʋg-sõma wa nonglem, nimbãan-zoeer la maan-neer ye. Sũ-kiir sã n wa sɩngd d sũurẽ wã, d segd n võog-a-la wa mo-yooko. La d maanda wãn n gũus ne sũ-kiiri?
D BƖƖS SIK-M-MENG LA D MAAND SŨ-NOOG NE D SẼN ZOE N TARẼ WÃ
Wãn to la d tõe n gũus ne sũ-kiirã sẽn yaa wa mo-yookã? A sã n wa sɩngd d sũurẽ wã, vʋʋsem sõngã tõe n sõng-d lame tɩ d võog-a, la d mao n yɩ sik-m-meng soab la ned sẽn maand sũ-noog ne a sẽn zoe n tarẽ wã (Ges-y sull a 8-9)
8. Zʋg-sõma-bʋs n tõe n sõng-d tɩ d gũus ne sũ-kiiri?
8 D sã n bɩɩs sik-m-menga, la d maand sũ-noog ne d sẽn zoe n tarẽ wã, d tõogd n gũusa ne sũ-kiiri. Yaa zʋg-sõma sẽn kɩtd tɩ sũ-kiir pa le tõe n paam pãng d sũurẽ wã ye. Sik-m-mengã na n sõnga tõnd tɩ d ra pẽgd d meng wʋsg ye. Ned sã n yaa sik-m-meng soaba, a pa na n tagsdẽ t’a segda ne bũmb n yɩɩd a taabã ye. (Gal. 6:3, 4) Ned sã n maand sũ-noog ne a sẽn zoe n tarẽ wã, a sũur nooma ne a vɩɩmã, a pa makd a meng ne a taabã ye. (1 Tɩm. 6:7, 8) Ned sẽn tar zʋg-sõma a woto sã n yã tɩ ned a to paama bõn-sõngo, a maanda sũ-noog ne-a.
9. Wa Galat rãmb 5:16 la Filip rãmb 2:3, 4 sẽn wilgdã, bõe la vʋʋsem sõngã tõe n sõng-d tɩ d maane?
9 D sã n dat n bɩɩs sik-m-meng la d maand sũ-noog ne d sẽn zoe n tarẽ wã, n tõog n gũus ne sũ-kiirã sẽn yaa yĩngã ratmã, yaa tɩlɛ tɩ d paam tɩ vʋʋsem sõngã sõng-do. (Karm-y Galat rãmb 5:16; Filip rãmb 2:3, 4.) Vʋʋsem sõngã tõe n sõng-d lame tɩ d fees d menga, n bãng sẽn sɩd be d sũurẽ wã, la d sũurã raabã. Ne Wẽnnaam sõngre, d tõe n ledga tagsa nins sẽn na n wã-dã ne tagsa sẽn kengd raoodo. (Yɩɩn. 26:2; 51:12) A Moyiiz ne a Poll tõog n gũusa ne sũ-kiirã. Bɩ d gom b yell bilfu.
Bi-bɩɩg sẽn wa n togsd a Moyiiz ne a Zozuwe tɩ Israyɛll rap a yiib n maand wa no-rɛɛsdba. A Zozuwe kosa a Moyiiz t’a ra bas-b tɩ b maan woto, la a Moyiiz zãgsame. A pʋd n yeela a Zozuwe t’a sã n paam t’a Zeova kõ rap a yiibã a vʋʋsem sõngã, a sũur na n yɩɩ noogo. (Ges-y sull 10)
10. Bõe n da tõe n kɩt t’a Moyiiz maan sũ-kiiri? (Ges-y sebrã pipi neng fotã.)
10 A Moyiiz sẽn da yaa Wẽnnaam nin-buiidã taoor lʋɩtã, a ra tara tʋʋm wʋsgo. La a pa bao n na n mao tɩ ned a to ra paam tʋʋm-kãens ye. Daar a ye, a Zeova yãka vʋʋsem sõngã sẽn da be a Moyiiz zugã n ning Israyɛll kãsem-dãmb sẽn da yas sɛk-roogã sɛɛgẽ. Sẽn yɩ bilfu, a Moyiiz wʋmame tɩ kãsem-dãmb a yiib sẽn da pa yi n kẽng sɛk-roogẽ wã paama vʋʋsem sõngã me, n maand wa no-rɛɛsdba. A Zozuwe yeela a Moyiiz t’a gɩdg-b tɩ b ra maan woto ye. A Moyiiz manesem yɩɩ wãna? A pa maan sũ-kiiri, a Zeova sẽn kɩt tɩ kãsem-dãmb a yiibã me maand wa no-rɛɛsdbã ye. A sẽn yaa sik-m-meng soabã, a pʋd n maana sũ-noog b yĩnga. (Sõd. 11:24-29) Yam-bʋg la d tõe n dɩk a Moyiiz mak-sõngã pʋgẽ?
Wãn to la kãsem-dãmbã tõe n dɩk a Moyiiz togs-n-taare, sik-m-mengã wɛɛngẽ? (Ges-y sull 11-12) *
11. Wãn to la kãsem-dãmbã tõe n dɩk a Moyiiz togs-n-taare?
11 Yãmb sã n yaa kãsem-soaba, rẽ yĩnga y ra tʋmda tigingã tʋʋmd y sẽn nong wʋsgo, tɩ b wa kos-y tɩ y zãms ned tʋʋm-kãng bɩ? Wala makre, tõe tɩ b kɩtame tɩ yãmb lʋɩt taoor Gũusg Gasgã zãmsg wakate, hal tɩ y sũur noom ne tʋʋm-kãnga. B sã n kos-y tɩ y zãms saam-biig a to tʋʋm-kãng sẽn na yɩl tɩ yẽ me wa tõog n maand sõma, y sã n yaa sik-m-meng soab wa a Moyiizi, y pa na n tags tɩ na n wa kɩtame tɩ b pa le nand-y wa pĩndã ye. Y na n pʋd n dat n sõng-a-la ne sũ-noogo.
12. Bõe la d tẽed-n-taas wʋsg maan-yã, tɩ wilgd tɩ b yaa sik-m-mens rãmba, la tɩ b maanda sũ-noog ne b sẽn zoe n tarẽ wã?
12 D gom bũmb a to yelle. Saam-biis wʋsg yʋʋm sẽn vẽsg yɩɩ b tigingã kãsem-dãmbã sull yel-gɛt na maan yʋʋm wʋsgo. La b sẽn wa n ta yʋʋm 80 wã, b sak n basa b tʋʋmdã n kõ kãsem-soab a to yʋʋm sẽn ka ta bãmba. Tigims sull yel-gɛtb nins sẽn ta yʋʋm 70 wã me talla sik-m-meng n bas b tʋʋmdã, la b sak n na n tʋm tʋʋmd a to b sẽn kõ-ba. Yʋʋma noorã me, dũniyã gill zugu, b kɩtame tɩ Betɛllẽ tʋm-tʋmdb wʋsg lebg so-pakdba. D tẽed-n-ta-kãensã pa maand sũ-kiir ne sẽn tʋmd-b tʋʋm nins bãmb sẽn da tʋmdã ye.
13. Bõe n da tõe n kɩt t’a Poll maan sũ-kiir ne tʋm-tʋmdb 12 wã?
13 Sik-m-mengã la maan sũ-noog ne d sẽn zoe n tarẽ wã wɛɛngẽ, tʋm-tʋmd a Poll kõo tõnd mak-sõngo. A ra gũusdame n pa maand sũ-kiir ye. Baa ne a sẽn da wɩngd ne koe-moonegã, a sika a meng n yeele: “Mam yaa tʋm-tʋmdbã yao-zʋʋga. Mam pa zems tɩ b bool maam tɩ tʋm-tʋmd” ye. (1 Kor. 15:9, 10) Tʋm-tʋmdb 12 wã paam n tũu a Zeezi a sẽn wa n be tẽngã zugã. Yaool n yaa a Zeezi vʋʋgrã poor la a Poll lebg kiris-neda. Yaa sɩd t’a wa n lebga ‘tʋm-tʋmd b sẽn tʋm bu-zẽmsã nengẽ,’ la a pa naag tʋm-tʋmdb 12 wã ye. (Rom. 11:13; Tʋʋ. 1:21-26) Baasgo, a Poll pa maan sũ-kiir ne-b ye. A pa maan sũ-kiir me, b sẽn paam n zĩnd ne a Zeezi wã ye. A Poll pʋd n maana sũ-noog ne a sẽn da zoe n maandẽ wã.
14. D sã n yaa sik-m-meng soaba, la d maand sũ-noog ne d sẽn zoe n tarã, bõe la d na n maane?
14 D sã n yaa sik-m-meng soaba, la d maand sũ-noog ne d sẽn zoe n tarã, wala a Polle, d na n wilgame tɩ d nanda neb nins a Zeova sẽn yãk tɩ b yaa yel-gɛtbã. (Tʋʋ. 21:20-26) Wala makre, yẽ n yãk rap kẽer tɩ b yaa kãsem-dãmba. Baa ne b sẽn yaa koangdbã, a Zeova nifẽ, b yaa “kũun sẽn yaa rapa.” (Efɛ. 4:8, 11) D sã n waoogd nin-kãensa a Zeova sẽn yãkã, la d sikd d mens n tũud b sẽn yetã, tõnd ne a Zeova zoodã na n kell n talla pãnga. D na n paamame me tɩ laafɩ zĩnd tõnd ne d tẽed-n-taasã sʋka.
“BƖ D BAOOD BŨMB NINS SẼN WAT NE LAAFƖ WÔ
15. Bõe la d segd n maane?
15 Sũ-kiir sã n be d sʋka, laafɩ pa tõe n kell n zĩnd ye. D segd n mao n yiisa sũ-kiir buud fãa d sũurẽ wã, la d modg me tɩ ra wa yɩ tõnd n kɩtd tɩ d taabã maand sũ-kiir ye. Yaa tɩlɛ tɩ d maand woto, d sã n dat n tũ a Zeova sẽn yeel tɩ d “baood bũmb nins sẽn wat ne laafɩ wã, la bũmb nins sẽn sõngd tɩ d fãa tẽebã pãng paasdẽ wã.” (Rom. 14:19) Bõe la d tõe n maane, n sõng d taabã tɩ b gũus ne sũ-kiiri? Bõe me la d tõe n maane, n paam tɩ laafɩ kell n zĩnd d sʋka?
16. Bõe la d tõe n maane, n sõng d taabã tɩ b gũus ne sũ-kiiri?
16 D manesmã la d tʋʋm-tʋmdɩ wã tõe n kɩtame tɩ d taabã maand sũ-kiiri. Dũniyã neb sẽn dat yaa ned fãa ‘wilgd a paoongo,’ n wukd a meng bũmb nins a sẽn tarã yĩnga. (1 Zã 2:16) La rẽ wata ne sũ-kiiri. D sã n yãk yam n pa gomd bũmb nins d sẽn tarã, wall d sẽn dat n da wã yell wakat fãa, na n sõngame tɩ ra yɩ tõnd n kɩtd tɩ sũ-kiir paamd pãng d taabã nengẽ ye. Bũmb a to me d sẽn tõe n maane, yaa d gũus n da wukd d menga, tʋʋm nins d sẽn tʋmd tigingã pʋgẽ wã yĩng ye. D sã n nong n gomd tũudmã tʋʋm nins d sẽn paam tɩ b kõ-dã yelle, tõe n waa ne sũ-kiir nana-nana. Sẽn são yaa d sẽn na n wilgdẽ tɩ d sɩd nanda ned fãa, la d sak n deeg tɩ bãmb me tara b sẽn maand tɩ yaa sõma. Rẽ, d sõngd-b lame tɩ b maand sũ-noog ne b sẽn zoe n maandã. Na n sõngame me tɩ zems-n-taar la laafɩ kell n zĩnd tigingã pʋgẽ.
17. Bõe la a Zozɛf ba-biisã tõog n maane, la bõe n sõng-ba?
17 Yɩl n tõog tɩ sũ-kiir da zĩnd d sʋk pa nana ye. La d tõeeme! D le gom a Zozɛf ba-biisã yelle. B sẽn kisg a Zozɛf hal n wa koos-a yembdã, yʋʋm wʋsg poore, bãmb ne a Zozɛf sega taab Ezɩpt tẽngẽ wã. Nand t’a vẽneg a meng ne-ba, a baoome n na n ges b sã n sɩd toeemame. A zĩndg-b lame n kõ-b rɩɩbo, la a paasa b yao-zʋʋg a Bẽnzame pʋɩɩrã n yɩɩg a ba-biisã fãa rẽndã. (Sɩng. 43:33, 34) Biiblã pa wilg tɩ rẽ kɩtame tɩ b maan sũ-kiir ne a Bẽnzame ye. B pʋd n wilgame tɩ b yao-zʋʋgã ne b ba a Zakoob yell sɩd pak-b lame. (Sɩng. 44:30-34) A Zozɛf ba-biisã sẽn bas sũ-kiirã, kɩtame tɩ b tõog n sõng tɩ laafɩ le zĩnd b zakã pʋgẽ. (Sɩng. 45:4, 15) Woto me, d sã n mao n yiis sũ-kiir buudã fãa d sũurẽ, d na n naag n sõngame tɩ laafɩ zĩnd d zakã pʋgẽ, la tigingã pʋgẽ.
18. Wa Zak 3:17, 18 wã sẽn wilgdã, d sã n naag n sõng tɩ zems-n-taar la laafɩ zĩndi, nafa wã na n yɩɩ bõe?
18 A Zeova ratame tɩ d gũus ne sũ-kiiri, n tõog n bao laafɩ. D segd n maana d sẽn tõe fãa n sɩd tõog n bas sũ-kiiri, la d bao laafɩ. Wa d sẽn yã sõs-kãnga pʋgẽ wã, tõnd mi n tʋlga bũmb d taabã sẽn tare. (Zak 4:5) Dũniyã me pida ne neb sẽn maand tɩ sũ-kiirã paamd pãnga. La d sã n bɩɩsd sik-m-menga, la d maand sũ-noog ne d sẽn zoe n tarẽ wã, la d nand d taabã, d pa na n yɩ sũ-ki-neb ye. Rẽ pʋd n na n sõnga d taabã tɩ b bao laafɩ. Woto la tɩrlmã na n paam pãnga.—Karm-y Zak 3:17, 18.
YƖƖLL 130 D kõt taab sugri
^ sull 5 Laafɩ bee a Zeova nin-buiidã sʋka. La d sã n tʋlgd bũmb kẽer d tẽed-n-taas sẽn tare, n maand sũ-kiiri, tõe n yɩɩ toog tɩ laafɩ kell n zĩnd d sʋka. Sõs-kãnga pʋgẽ, d na n goma bũmb nins sẽn tõe n kɩt tɩ d wa maand sũ-kiirã. D na n yãa d sẽn tõe n gũus ne zʋg-wẽn-kãngã to-to, la d sẽn tõe n maaneg tɩ laafɩ kell n zĩnd d sʋka.
^ sull 2 GOMDÃ VÕORE: Wa Biiblã sẽn wilgdã, sũ-kiir tõe n kɩtame tɩ ned tʋlg a to bũmbu, la pa rẽ bal ye. Sẽn maand-a sũ-kiirã raab pʋd n yaa a tõog t’a to wã bõn bũmb ning a sẽn tarã.
^ sull 61 FOT-RÃMBÃ BILGRI: Yaa kãsem-dãmb sull n tigim taaba, tɩ b kos kãsem-soab yʋʋm sẽn vẽsge, la sẽn lʋɩt taoor Gũusg Gasgã zãmsgã sasa, t’a sõng kãsem-soab a to sẽn pa ta yẽ t’a wa tõog n tʋmd tʋʋmdã sõma. Baa ne kãsem-soab ning yʋʋm sẽn vẽsgã sẽn nong a tʋʋmdã, a tũu kãsem-dãmbã sull sẽn yeelã ne a sũur fãa, n sõng kãsem-soab a to wã ne sagls sẽn na n sõng-a, la a le pẽg-a.
