1. Jóseph bighan hazʼą́ą́dóó oochʼı̨́ı̨́d haitʼéego bee bihodiitʼiʼ?

JÉÍKAB éí biyeʼ tʼáá átʼé ayóóʼáyóʼní, ndi Jóseph 17 binááhaígíí éí aláahdi ayóóʼáyóʼní. Áko Jóseph bínaaí éí bikʼee haa dajítʼéé ńtʼééʼ? Dahoołchʼı̨́ı̨́d índa dabijoołá daazlı̨́ı̨́ʼ. Jóseph éí tʼáadoo biniinaanígóó bínaaí dabijoołá. Éí naalteʼ jílı̨́į doogo nidahwiisniiʼ, áádóó naaldlooshii daʼaldeełii boolghal shaʼshin daaníigo tʼáá ádzaagóó bizhéʼé yił dahoolneʼ. Kótʼéego daʼoołchʼı̨́įdgo biniinaa hooghan hazʼą́ą́dóó doo yáʼátʼééhgóó hooʼaʼ áádóó bizhéʼé bijéí atídayiilaa.—Gen. 37:​3, 4, 27-34.

2. Galatians 5:​19-21 bikʼehgo oochʼı̨́ı̨́d haʼátʼíí biniyé báhádzid?

² Diyin Bizaad áníigo oochʼı̨́ı̨́d * éí báhádzidgo “tsʼísee kʼehgo baa ooldahii” átʼé ní. Ajoołchʼı̨́įdgo biniinaa God biNahatʼaʼ doo hwííʼ dooleeł da. (Galatians 5:​19-21 yíníłtaʼ.) Oochʼı̨́ı̨́d éí akʼeʼdiniih, ahiníʼdiiltłáád, índa áháchįʼ ádaatʼéii bitsʼą́ą́dóó dadeeztʼiʼ.

3. Haʼátʼíí baa nídadíitʼįįł?

³ Jóseph bínaaí daʼoołchʼı̨́įdgo biniinaa hooghan hazʼą́ągi yidoołchxǫǫłgo átʼéegi bee bééhoozin. Azhą́ nihí doo ákódiiʼníił da ndi, tʼáá áníiltso nidaʼiyiilzííh dóó nihijéí nihiʼdoolohgo átʼé. (Jer. 17:9) Áko tʼáá aaníí éí łahda nihídóʼ aniilchʼı̨́ı̨́d yiidleeh. Haʼátʼíí biniyé nihijéí biiʼ oochʼı̨́ı̨́d díníséehgi bééhodoozįįłgi éí Diyin Bizaad biiʼ baa dahaneʼgo ádaatʼįįdii baa nídadíitʼįįł. Áádóó  haitʼéego bikʼeh diidlı̨́įgo kʼé niidzin doo.

4. Filístiya dineʼé haʼátʼíí biniyé Áízak dayoołchʼı̨́ı̨́d ńtʼééʼ?

⁴ Ayóó ajitʼı̨́įgo. Áízak éí ayóó átʼı̨́įgo biniinaa Filístiya dineʼé ayóó dahoołchʼı̨́ı̨́d ńtʼééʼ. (Gen. 26:​12-14) Áízak éí bilı̨́ı̨́ʼ tó hahadleehígi nídaʼadlı̨́ı̨́h yę́ę hatsʼą́ą́ʼ łeezh yee háádahodeesbįįd. (Gen. 26:​15, 16, 27) Áko dííshjı̨́įdi tʼáá ákotʼéego diné ląʼí bee dahólónígíí biniinaa dabiʼdoolchʼı̨́ı̨́d. Áádóó diné bee dahólóonii yidádanoolní índa yąąh deiʼı̨́.

5. Jew dineʼé yá alą́ąjįʼ naazíinii haʼátʼíí biniinaa Jesus dayoołchʼı̨́ı̨́d ńtʼééʼ?

⁵ Haa ahééh hwiindzingo. Diné éí ayóó átʼéego Jesus yaa ahééh danízingo biniinaa Jew dineʼé yá alą́ąjįʼ naazíinii éí Jesus ayóó dayoołchʼı̨́ı̨́d ńtʼééʼ. (Matt. 7:​28, 29) Jesus éí Diyin bá nijilʼaʼ, índa tʼáá aaníinii bee nazhnitin. Ákótʼée ndi díí alą́ąjįʼ naazíinii éí Jesus bízhiʼ deidoołchxǫǫł yiniyé woochʼííd tʼóó baaʼihii yee yaa nidahalneʼgo ádaatʼįįd. (Mark 15:10; John 11:​47, 48; 12:​12, 13, 19) Díí haʼátʼíí bitsʼą́ą́dóó bíhooʼaah? Éí nihibrothers dóó nihisisters baa ahééh hwiindzingo yiniilchʼı̨́įd doogi bikʼeh diidlı̨́į doo, ndi bedaʼiilʼı̨́į doo.—1 Cor. 11:1; 3 John 11.

6. Daiyátrifiiz éí haitʼéego oołchʼı̨́ı̨́d ńtʼééʼ?

⁶ Congregationgi binaʼanishii ádaatʼéii. Ałkʼidą́ą́ʼ Daiyátrifiiz éí Oodlání yá alą́ąjįʼ naazíinii yiyoołchʼı̨́ı̨́d ńtʼééʼ. Congregationgi yił yah anájahígíí éí ‘yilą́ąjįʼ naʼídíltʼeʼgo’ bił yáʼátʼééh. Áko yilʼaadii John dóó náánáłaʼ brothers á naazíinii tʼáá ádzaagóó yaa halneʼgo yaa nídiidzá. (3 John 9, 10) Nihí ałdóʼ nihibrother dóó nihisisterda łaʼ yiilchʼı̨́įdgo baa nídiidááł. Congregationgi naanish łaʼ baa deetʼą́ągo éí shíyeeʼ dooleeł ńtʼééʼ, hó éí doo bíjíighah da niidzin doo.

7. Oochʼı̨́ı̨́d éí haitʼéego nihainítʼįįh?

⁷ Oochʼı̨́ı̨́d éí chʼil agháanii nahalin. Hajéí biiʼ díníséehgo nahjįʼ ádoolníiłgi nantłʼa łeh. Háálá éí doo yáʼátʼééhgóó nitsáhákees áhoołʼįįh. Éí ádaa hodzódlí, tʼáá hó éí ádaa nitsáhákees, doodaiiʼ aláahdi naʼízhdíltʼeʼgo ádaatʼéii dínísééh. Yáʼátʼéehgo éʼétʼéii, éí ayóóʼóʼóʼní, aa aʼááh hasin, áádóó ajoobaʼ tʼóó nahjįʼ kóyósin yileeh. Áko oochʼı̨́ı̨́d nihijéí biiʼ tʼóó díníséhígo tsı̨́įłgo hadiiltsʼǫł. Haitʼéego éí oochʼı̨́ı̨́d bikʼeh diidlı̨́į doo?

8. Oochʼı̨́ı̨́d haitʼéego bikʼeh diidlı̨́į doo?

⁸ Aʼohgo áʼdííníilzin índa nihee hólóonii baa nihił hózhǫ́ǫgo éí oochʼı̨́ı̨́d bikʼeh diidlı̨́. Yáʼádaatʼéehii nihijéí biiʼ hólǫ́ǫgo éí oochʼı̨́ı̨́d doo nihiiʼ dínóoséeł da. Aʼohgo áʼdííníilzingo éí doo ayóó ádaa nitsíikees da. Diné aʼohgo áʼdólzinii éí shíyeeʼ haláahgo anishłı̨́ doo nízin da łeh. (Gal. 6:​3, 4) Áádóó łaʼda bee hólóonii yaa bił hózhónígíí éí doo náánáłahjįʼ yił ałhąąh naʼádíltʼeʼ da. (1 Tim. 6:​7, 8) Aʼohgo ázhdólzingo índa hwee hólóonii bee hoł yáʼáhootʼéehgo éí łaʼda yáʼátʼéehii beilyéehgo yá yaa bił hózhǫ́ǫ łeh.

9. Galatians 5:16 dóó Philippians 2:​3, 4 éí níłchʼi diyinii haitʼéego nihíká análwoʼ ní?

⁹ Diyin biníłchʼi diyinii nihíká análwoʼgo tʼéiyá oochʼı̨́ı̨́d bitsʼąą ániitʼée doo. Ndi aʼohgo áʼdííníilzin índa nihee hólóonii baa nihił hózhǫ́ǫ doo. (Galatians 5:16; Philippians 2:​3, 4 yíníłtaʼ.) Yéigo baa nitsíikeesii índa nanihiiłnáanii bee ádaa ákoniidzin dooleełgi Jiihóvah biníłchʼi  diyinii yee nihíká análwoʼ. Diyin nihíká análwoʼgo éí yáʼátʼééhjí nitsáhákeesii éí doo yáʼátʼééhgóó nitsáhákeesii bitséskʼeh anahiiʼnííł. (Ps. 26:2; 51:10) Mózes dóó Paul éí oochʼı̨́ı̨́d yikʼeh deesdlı̨́įʼgi baa nídadíitʼįįł.

10. Haa hóótʼįįdgo Mózes éí haajiidzaa? (Naaltsoos bikááʼdę́ʼígíí níníłʼı̨́.)

¹⁰ Mózes éí Diyin bidineʼé yikʼi aláahgo óhólnííh bá siláá ńtʼééʼ. Ndi tʼáá shí tʼéiyá shíhólnííh doo nízin da ńtʼééʼ. Łah éí Jiihóvah biníłchʼi diyinii łaʼ Mózes yaa ninéidiidlá. Éí łahjįʼ Ízrel dineʼé elders danilı̨́įgo níbaal biiʼ hodílzinii yíighah naazínígíí yeidiníʼą́. Áádóó tʼahádóó éí elders nidiltʼéego níbaal biiʼ hodílzinii siʼą́ądi doo naaʼaash da, ndi níłchʼi diyinii baa deetʼą́ągo Mózes yaa hodiiztsʼą́ą́ʼ. Áádóó prophets áhozhdilʼı̨́įgo biniinaa Jáshowa éí hastóí nidiltʼéego tʼáadoo ádóhníní, bidiní yiłní Mózes. Ndi Mózes éí díí hastóí naanish bąąh niilyáhígíí yaa bił hózhǫ́. (Num. 11:​24-29) Áko Mózes haʼátʼíí bitsʼą́ą́dóó bíhooʼaah?

11. Elders éí Mózes haitʼéego bedaʼjiłʼı̨́į doo?

¹¹ Elder nilı̨́įgo congregationgi ninaanish áníłʼínígíí ayóóʼííníʼníigo áádóó łaʼdaásh éí bee nidíníítı̨́ı̨́ł nidooʼniid? Éí Bee Haʼídéesʼı̨́įʼii bínaʼníłtingi ayóóʼííníʼníigo ánáʼiinilʼįįh. Ndi Mózes nahalingo aʼohgo áʼdííníilzingo éí kʼad doo anishłı̨́į da, doo nínízin da doo. Áko łaʼda nináádíníítı̨́ı̨́ł niʼdooʼniidgo éí nizhónígo éʼéłʼı̨́į doo. Baa nił hózhǫ́ǫgo nibrother bíká adiilwołgo nidíníítı̨́ı̨́ł.

12. Nihibrothers dóó nihisisters ląʼígo éí haitʼéego aʼohgo ádá dólzin índa bee dahólóonii yaa bił dahózhǫ́?

¹² Ląʼí nihibrothers náás daazlı̨́įʼii łaʼ kótʼéego bił dahooʼaʼ. Éí elders danilínígíí bicoordinator danilı̨́įgo ląʼí béédááhai. Áko 80 béédááhaigo díí nahjįʼ nideidiyiiʼaah. Circuit overseers éí 70 béédááhaigo éí ałdóʼ díidi nahjįʼ nideidiyiiʼaahgo łahjįʼ naanish baa náádahiditʼaah. Tʼah ániidídóó Bétheldi nidaalnishígíí ląʼí daaltʼéego éí ałdóʼ nahaneʼgóó binaʼanish baa náádahideestʼą́. Áko díí nihibrothers dóó nihisisters kótʼéego bindaanish yę́ę łahjįʼ baa dahideestʼą́ągo doo daʼoołchʼı̨́įd da.

13. Paul éí 12 daalʼaadii haʼátʼíí biniinaa doo yoołchʼı̨́įd da ńtʼééʼ?

¹³ Yilʼaadii Paul ałdóʼ tʼáá kótʼéego aʼohgo ádólzin índa bee hólóonii yaa bił hózhǫ́ǫ́ ńtʼééʼ. Éí doo oołchʼı̨́įd da ńtʼééʼ, nahaneʼgi yéigo binaanish áyiilaa. Kóníigo haadzííʼ: “Daalʼaadii tsʼídá aʼohgo nilíinii nishłı̨́įgo bee ádaa nitséskees, yilʼaadii bee shiʼdójíii dooleełígíí doo bą́ą́h nishłı̨́į da.” (1 Cor. 15:​9, 10) Yilʼaadii 12 yiltʼéego Jesus yikééʼ tádookai, ndi Paul éí Jesus daaztsą́ągo náábiʼdiilzáádóó bikʼijįʼ Oodlání silı̨́ı̨́ʼ. Áko éí azhą́ shı̨́ı̨́ ‘doo Jew dineʼé danilíinii bichʼįʼ yilʼaadii jílı̨́įgo’ áhoʼdilyaa ndi, Paul éí díí 12go daalʼaadii doo atah jílı̨́į da ńtʼééʼ. (Rom. 11:13; Acts 1:​21-26) Áko díí 12ígíí doo yoołchʼı̨́įd da ńtʼééʼ, háálá éí Jesus ahánígo yił tádookai, Paul éí hwee hólóonii baa hoł hózhǫ́ǫ́ ńtʼééʼ.

14. Nihee hólóonii baa nihił hózhǫ́ǫgo índa aʼohgo áʼdííníilzingo haʼátʼíí íiʼníił doo?

¹⁴ Nihee hólóonii baa nihił hózhǫ́ǫgo índa aʼohgo áʼdííníilzingo éí Paul nahalingo Jiihóvah éí óhólnííh yeidiníʼáanii nihił danilı̨́į doo. (Acts 21:​20-26) Éí Oodlání áłah nádleehígíí yá sizı̨́į doo biniyé hastóí appoint áyiilaa. Azhą́ nidaʼiisíih ndi, Jiihóvah éí díí hastóí “aa deetʼáanii” yiłníigo yózhí. (Eph. 4:​8, 11) Áko  díí hastóí naanish baa dahideestʼánígíí aʼohgo ádííníilzingo bikʼeh honiilʼı̨́į doo. Bikʼeh honiilʼı̨́įgo éí ahánígo Jiihóvah bił niidlı̨́. Áádóó nihibrothers dóó nihisisters éí hashtʼehodítʼéego bił nihił hazʼą́.

15. Haʼátʼíí bikʼehgóó ániitʼée doo?

¹⁵ Íiníilchʼı̨́įdgo éí kʼé náhoodleełgi ádin doo. Áko éí biniinaa nihijéí biiʼdę́ę́ʼ nahjįʼ kwíilʼı̨́į doo. Áádóó náánáłaʼda oołchʼı̨́ı̨́d ádiilníiłgi ałdóʼ bitsʼąą ániitʼée doo. Jiihóvah ánínígi bikʼeh honiilʼı̨́įgo éí “kʼé náhoodleełii áádóó tʼáá áníiltso ahidiníłnáago danihidziil ánihidoolíiłii hádeiitʼı̨́į doo.” (Rom. 14:19) Éí oochʼı̨́ı̨́d bikʼeh hodidlı̨́į dooleełgi haitʼéego łaʼda bee bíká anéiilwoʼ doo? Áádóó haitʼéego kʼé náhoodleełgo íilʼı̨́į doo?

16. Oochʼı̨́ı̨́d bikʼeh hodidoodleełgi haitʼéego bee áká anéiilwoʼ doo?

¹⁶ Nitsíikeesgi índa íiʼníiłgi éí náánáłahjįʼ bintsíkees beidínóotʼįįłgo átʼé. ‘Iiná bee ádaa hodzódlíiigo’ biiʼ kééhwiitʼı̨́, áko nihí ałdóʼ ákóniitʼée doo nihidoʼní. (1 John 2:16) Éí ákotʼéego nitsáhákees éí oochʼı̨́ı̨́d neheleeh. Nihee hólóonii índa nahidiilnih niidzinii tʼáadoo áłahjįʼ bee yéiiltiʼígo yáʼátʼéeh doo. Áádóó congregationgi bineilnishii bee ádee yéiiltiʼgi bee ádaa áhwiilyą́ą doo. Kótʼéego ádaa hwiiʼniihgo éí oochʼı̨́ı̨́d dínóoséełgo ádiilnííł. Ndi tʼóó hazhóʼó aa nitsíikeesgo yáʼádaatʼéehii ádaaníiłgi bá baa ákoniidzin  doo. Áko éí bee dahólóonii bá bił dahózhǫ́ áádóó congregationgi hodéesyéelgo łáʼí ídlı̨́įgo hazʼą́ą doo.

17. Jóseph bínaaí haa dáátʼįįd, éí haʼátʼíí biniyé?

¹⁷ Oochʼı̨́ı̨́d bikʼeh hodidoodleełgo átʼé! Jóseph bínaaí baa dahaneʼ yę́ę baa nitsínááníkees. Éí Jóseph atídayííłʼįįdóó ląʼí nááhaigo Ííjipdi yeíkai. Jóseph éí bínaaí tʼah doo yichʼįʼ ádéíhoolzįįhgóó áłtsé éí kʼad daastiʼ łah ádajiidzaa nízingo yaa tsídeezkééz. Áko daʼdiidı̨́ı̨́ł yidííniidgo ákweʼé Bénjaminígíí aláahdi yaa nitsékeesgo yił daʼííyą́ą́ʼ. (Gen. 43:​33, 34) Hánaaí éí Bénjamin doo dayoołchʼı̨́įd da. Ndi tʼóó yaa dajoobaʼ áádóó bizhéʼé Jéíkab ałdóʼ. (Gen. 44:​30-34) Háálá Jóseph bínaaí doo daʼoołchʼı̨́įd dago biniinaa éí hooghan hazʼą́ągi kʼé nídahasdlı̨́ı̨́ʼ. (Gen. 45:​4, 15) Tʼáá ákótʼé oochʼı̨́ı̨́d nahjįʼ kwíilyaago éí nihighan hazʼą́ą́dóó áádóó congregationgi hashtʼehodítʼée doo.

18. James 3:​17, 18 éí kʼé hádeiitʼı̨́įgo haitʼéego hazʼą́ą doo ní?

¹⁸ Jiihóvah éí oochʼı̨́ı̨́d bikʼeh dadiniidlı̨́įgo kʼé hádeiitʼı̨́į doo nihóʼní. Díí tʼáá áłah yéigo bindeiilnish doo. Baa nídasíitʼįįdgo tʼáá áníiltso éí oochʼı̨́ı̨́d nihiiʼ dahólǫ́. (Jas. 4:5) Áádóó nihináágóó oochʼı̨́ı̨́d dahólǫ́ǫgo bił kééhwiitʼı̨́. Áko aʼohgo ádííníilzingo nihee hólóonii baa nihił hózhǫ́ǫgo ahééh hwiindzingo éí oochʼı̨́ı̨́d doo bá hosiilʼą́ą da doo. Kʼé náhoodleełgo hazʼą́ągo éí yáʼádaatʼéehii bee éʼétʼéii nooséeł doo.—James 3:​17, 18 yíníłtaʼ.