Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

EKICWEKA EKY’OKWEGA 8

Gira Obusingye n’Abandi Orikurwanisa Eihari

Gira Obusingye n’Abandi Orikurwanisa Eihari

“Tukuratire [tusherure] ebirikureeta obusingye n’okwombekana.”​—ROM. 14:19.

EKYESHONGORO 113 Itwe Twine Obusingye

EBIRAAGAMBWEHO *

1. Eitima rikakwata rita aha ka ya Yosefu?

YAKOBO akaba naakunda abatabani, kwonka akaba naakunda munonga omutabani ow’emyaka 17 orikwetwa Yosefu. Bakuru ba Yosefu bakatwaza bata? Bakamugirira eihari, kandi eihari eri rikabareetera kugira ekiniga. Tihaine eki Yosefu yaabaire akozire kumureetera kwangwa bakuru be. N’obu kiraabe kiri kityo, bakamuguza omu buhuuku kandi baabeiha ishebo, barikumugira ngu enyamaishwa eriire mutabani we omukundwa. Eitima ryabo rikashiisha obusingye bw’eka baahenda omutima gwa ishebo.​—Kut. 37:3, 4, 27-34.

2. Kurugiirira aha Abagalatia 5:19-21, ahabw’enki eihari riri ery’akabi?

2 Omu Byahandiikirwe, eihari * n’omutwarize gumwe aha ‘mirimo y’obuzaarwa bw’omubiri’ erikubaasa kuremesa omuntu kuhungura Obukama bwa Ruhanga. (Shoma Abagalatia 5:19-21.) Eihari niryo ririkukira kurugamu ebikorwa bibi nka rwango, entongane, n’ekiniga.

3. Nituza kushwijuma ki omu kicweka eki?

3 Eky’okureeberaho kya bakuru ba Yosefu nikyoreka oku eihari ririkubaasa kushiisha emikago n’obusingye omu ka. N’obu turaabe tutarikubaasa kukora eki bakuru ba Yosefu baakozire, twena twine omutima engobya, kandi ogutahikiriire. (Yer. 17:9) Tikirikutangaaza munonga kureeba ngu obumwe nitugira enyehurira z’eihari. Ka tushwijume eby’okureeberaho by’okurabura ebiri omu Baibuli ebirikutuhwera kureeba enshonga ahabw’enki turikubaasa kugira eihari omu mitima yaitu. Kandi nituza n’okureeba emiringo ei turikubaasa kurwanisamu eihari reero tukareetaho obusingye.

NIKI EKIRIKUBAASA KUREETA EIHARI?

4. Ahabw’enki Abafilistia baagiriire Isaaka eihari?

4 Okugira eby’obugaiga. Isaaka akaba ari omushaija omugaiga, kandi Abafilistia bakamugirira eihari ahabw’obugaiga bwe. (Kut. 26:12-14) Nangwa bakatabika n’amaziba ge agu yaabaire naihamu amaizi g’amatungo ge. (Kut. 26:15, 16, 27) Abantu obunaku obu bari nk’Abafilistia nibagirira eihari abo abarikubakiza ebintu. Eihari niribareetera kwegomba ebintu by’abandi nari okubigirira eitima.

5. Ahabw’enki abeebembezi b’ediini baagiriire Yesu eihari?

5 Waaba nookundwa. Abanyadiini Abayudaaya bakagirira Yesu eihari ahabw’okugira ngu akaba naakundwa abantu ba butoosha. (Mat. 7:28, 29) Yesu akaba ajwekyeire Ruhanga, kandi akaba naayegyesa amazima. N’obu kiraabe kiri kityo, abeebembezi b’ediini aba bakamugambaho ebishuba, kandi baamugambuura barikwenda kushiisha eiziina. (Mak. 15:10; Yoh. 11:47, 48; 12:12, 13, 19) Ni ishomo ki ry’okurabura eri turikwega? Twine kurwanisa omuze gw’okugirira eihari abo abaine emitwarize erikubareetera kukundwa ab’eishe-emwe omu kibiina. Omu mwanya gw’okubagirira eihari, twine kuteeraho kugira emitwarize nk’eyaabo.​—1 Kor. 11:1; 3 Yoh. 11.

6. Ni mu muringo ki ogu Diotorefe yaayorekire ngu aine eihari?

6 Obujunaanizibwa bw’eby’omwoyo. Omu kyasha ky’okubanza, Diotorefe akagirira eihari abaabaire nibareeberera ekibiina Ekikristaayo. Akaba ‘naakunda kwekuriza’ aha bandi omu kibiina nari arikwenda omwanya gw’okubanza, n’ahabw’ekyo akaba naagambuura entumwa Yohaana n’ab’eishe-emwe abandi abaabaire baine obujunaanizibwa. (3 Yoh. 9, 10) N’obu turaabe tutarikubaasa kuhika ahari Diotorefe, naitwe nitubaasa kugirira Omukristaayo mugyenzi waitu eihari yaatunga obujunaanizibwa obu tubaire nituteekateeka kutunga, na munonga twaba nituteekateeka ngu nituhikiiriza ebirikwetengyesa nk’ebi aine.

Omutima gwaitu nigushushanisibwa n’eitaka, kandi emitwarize yaitu mirungi eri nk’ebimuri birungi. Kwonka eihari riri nk’omwata gw’obutwa. Eihari niribaasa kuturemesa kugira emitwarize mirungi, nka rukundo, esaasi, n’embabazi (Reeba akacweka 7)

7. Eihari niribaasa kutukwataho rita?

7 Eihari riri nk’omwata gw’obutwa. Eihari ryaheza kutsimba emizi omu mutima gw’omuntu, nikibaasa kuguma kuriihamu. Eihari nirigyendera hamwe n’ezindi nyehurira mbi, nk’eitima, omwetunguuro, n’okweyendeza. Eihari niribaasa kuremesa omuntu kugira emitwarize mirungi nka rukundo, embabazi, n’okutwaza gye. Twareeba eihari ryatandika kukura omu mitima yaitu, twine kuriihamu ahonaaho. Nitubaasa kurwanisa tuta eihari?

BA OMUCUREEZI KANDI OGIRE OKUMARWA

Nitubaasa kurwanisa tuta eihari eriri nk’omwata? Turikuhwerwa omwoyo gurikwera, nitubaasa kweihamu eihari, reero tugire obucureezi n’okumarwa (Reeba akacweka 8-9)

8. Ni mitwarize ki erikubaasa kutureetera kurwanisa eihari?

8 Nitubaasa kurwanisa eihari turikugira omutwarize gw’obucureezi n’okumarwa. Emitima yaitu yaaba erimu emitwarize mirungi, eihari tiririkwija kutunga omwanya gw’okukuriramu. Obucureezi nibwija kutuhwera kwanga kwetwara nk’ab’ahaiguru. Omuntu omucureezi tarikuteekateeka ngu ahikire kutunga bingi kukira abandi. (Gal. 6:3, 4) Omuntu oine omutwarize gw’okumarwa naamarwa n’ebi aine, kandi tarikwegyeragyeranisa n’abandi. (1 Tim. 6:7, 8) Omuntu omucureezi kandi oine okumarwa yaareeba ondiijo naatunga ekintu kirungi, naashemererwa nawe.

9. Kurugiirira aha Abagalatia 5:16 n’Abafilipi 2:3, 4, omwoyo gurikwera nigwija kutuhwera kukora ki?

9 Nitwenda obuhwezi bw’omwoyo gurikwera twaba turi ab’okwetantara ebikorwa by’eihari, reero tukaba abacureezi kandi abaine okumarwa. (Shoma Abagalatia 5:16; Abafilipi 2:3, 4.) Omwoyo gurikwera nigubaasa kutuhwera kushwijuma ebiteekateeko byaitu n’ebigyendererwa byaitu. Turikuhwerwa Ruhanga, omu mwanya gw’ebiteekateeko bibi n’enyehurira mbi nitubaasa kutamu emiteekateekyere mirungi. (Zab. 26:2; 51:10) Teekateeka aha ky’okureeberaho kya Musa na Paulo, abaakozire munonga kurwanisa omuze gw’eihari.

Omutsigazi muto ariyo naagambira Musa na Yoshua ngu abashaija babiri omu nkambi nibatwaza nka baanabi. Yoshua naashaba Musa kugyenda akabazibira, kwonka Musa yaayanga. Omu mwanya gw’ekyo, ariyo naagambira Yoshua ngu naashemererwa ahabw’okugira ngu Yehova yaata omwoyo gurikwera aha bashaija abo babiri. (Reeba ekicweka eky’okwega 8, akacweka 10)

10. Ni mbeera ki eyaabaire neebaasa kugyeza Musa? (Reeba ekishushani ekiri aha mutwe.)

10 Musa akaba aine obushoboorozi bwingi aha baheereza ba Ruhanga, kwonka akaba atarikugirira abandi eihari akabaremesa kutunga obujunaanizibwa. Nk’eky’okureeberaho, eizooba rimwe Yehova akaiha ahari Musa gumwe aha mwoyo gurikwera yaaguha Abaisraeli abareeberezi abaabaire beemereire haihi n’eihema ry’okubugabuganiramu. Bwanyima, Musa akahurira ngu abareeberezi babiri abaabaire batagiire aha ihema ry’okubugabuganiramu nabo batungire omwoyo gurikwera, reero baatandika kutwaza nka baanabi. Musa akatwaza ata Yoshua ku yaamushabire kwemereza abareeberezi abo? Musa tarabagiriire eihari ahabw’eki baatungire kuruga ahari Yehova. Omu mwanya gw’ekyo, omu bucureezi akashemererwa nabo ahabw’okutunga omugisha gw’okugamba obunabi. (Kub. 11:24-29) Nitubaasa kwegyera ki ahari Musa?

Abakristaayo abareeberezi nibabaasa kuba bata abacureezi nka Musa? (Reeba akacweka 11-12) *

11. Abareeberezi nibabaasa kutooreza bata Musa?

11 Waaba ori omureeberezi, orashabirweho kutendeka ondiijo kuba niwe yaaheebwa obujunaanizibwa obu orikukunda munonga? Nk’eky’okureeberaho, noobaasa kuba nookunda obujunaanizibwa bw’okwebembera Okwega Omunaara gw’Omurinzi buri saabiiti. Kwonka waaba ori omucureezi nka Musa, torikwija kuhurira kubi waashabwa kutendeka ondiijo kugira ngu omu biro by’omumaisho aije atware obujunaanizibwa obwo. Omu mwanya gw’ekyo, noija kushemererwa kutendeka ow’eishe-emwe ogwo mugyenzi waawe.

12. Abakristaayo baingi obunaku obu boorekire bata ngu baine okumarwa n’obucureezi?

12 Teekateeka aha mbeera endiijo erikuhika aha b’eishe-emwe abakuzire. Abamwe batwire bari abahikaanisa b’obukiiko bw’abareeberezi omu bibiina kumara emyaka mingi. Kwonka ku barikuhitsya emyaka 80, beekundiire nibarekura obujunaanizibwa obwo. Abareeberezi abarikutaayaayira ebibiina ku barikuhitsya emyaka 70 nibarekyera aho omurimo ogwo baikiriza kuza omu buheereza obundi. Kandi omu myaka egi, Ababeseeli baingi omu nsi yoona bagiire omu buheereza bw’okubuurira. Ab’eishe-emwe na banyaanyazi-itwe aba abeesigwa tibarikugirira eihari abarikubaza omu bigyere.

13. Ahabw’enki Paulo yaabaire naabaasa kugyezibwa kugirira eihari entumwa 12?

13 Entumwa Paulo nawe akataho eky’okureeberaho kirungi arikugira obucureezi n’okumarwa. Paulo akanga kwikiriza eihari kuza omu mutima gwe. Akakora n’amaani omu buheereza, kwonka omu bucureezi akagira ati: “Ndi muto aha ntumwa ezindi, otashemereire kwetwa ntumwa.” (1 Kor. 15:9, 10) Entumwa 12 bakakuratira Yesu obu yaabaire naaheereza aha omu nsi, kwonka Paulo tarahindukire Mukristaayo kuhitsya obu Yesu yaafa kandi akazooka. N’obu Paulo araabe yaarugireho akatooranwa kuba “entumwa aha banyamahanga,” taratungire omugisha gw’okuba omwe aha ntumwa 12. (Rom. 11:13; Byak. 1:21-26) Paulo omu mwanya gw’okugirira eihari banywani ba Yesu 12 abo, akaguma amazirwe n’omwanya gwe.

14. Nitwija kukora ki twaba turi abacureezi kandi tumazirwe?

14 Twaba turi abacureezi kandi tumazirwe, nitwija kuba nka Paulo reero tuhe ekitiinisa abandi abu Yehova ahaire obujunaanizibwa. (Byak. 21:20-26) Ataireho entebeekanisa y’okutoorana abashaija kureeberera ekibiina Ekikristaayo. N’obu baraabe batahikiriire, Yehova naabareeba ‘nk’ebiconco omu bantu.’ (Efe. 4:8, 11) Twaha abashaija aba abacureezi ekitiinisa kandi tukakuratira obuhabuzi bwabo, nituguma haihi na Yehova, kandi nitugira obusingye n’Abakristaayo bagyenzi baitu.

SHERURA “EBIRIKUREETA OBUSINGYE N’OKWOMBEKANA”

15. Niki eki twine kukora aha bikwatiraine n’eihari?

15 Twagirira abandi eihari, tiharikubaasa kubaho obusingye. Twine kwiha eihari omu mitima yaitu, kandi twine kwetantara kureetera n’abandi kugira eihari. Twine kukora ebintu bikuru ebi twaba turi ab’okworobera ekiragiro kya Yehova eky’okusherura “ebirikureeta obusingye n’okwombekana.” (Rom. 14:19) Nitubaasa kukora ki kuhwera abandi kurwanisa eihari, kandi nitubaasa kurinda tuta obusingye?

16. Nitubaasa kuhwera tuta abandi kurwanisa eihari?

16 Emiteekateekyere yaitu n’ebikorwa byaitu nibibaasa kukora kihango aha bandi. Abantu b’ensi nibaba nibenda ngu ‘twehimbise’ nari tweyorekye ahabw’ebintu ebi twine. (1 Yoh. 2:16) Kwonka emiteekateekyere egyo neereetaho eihari. Nitubaasa kuhwera abandi kutagira eihari turikwetantara kuguma nitugamba aha bintu ebi twine nari ebi turikwenda kugura. Omuringo ogundi ogu turikubaasa kwetantara kureetera abandi kugira eihari n’okuteehimbisiriza ahabw’obujunaanizibwa obu twine omu kibiina. Twaguma nitugamba aha bujunaanizibwa obu twine, nituba nituta eihari omu mitima y’abandi. Okutaana n’ekyo, twayoreka ngu nitufayo aha bandi turikureeba ebirungi ebi barikukora, nitubahwera kuhurira bamazirwe, kandi nitureetaho obumwe n’obusingye omu kibiina.

17. Bakuru ba Yosefu bakabaasa kukora ki, kandi n’ahabw’enki?

17 Nitubaasa kurwanisa eihari tube abasinguzi! Kandi garuka oteekateeke aha ky’okureeberaho kya bakuru ba Yosefu. Ku haahingwireho emyaka baherize kutwariza kubi Yosefu, bakamushanga omuri Misri. Yosefu atakeemanyiise bakuru be, akabanza yaabagyeza kureeba ku baraabe bahindukire. Akatebeekanisa eby’okurya reero yaata omutima aha murumuna Benyamiini yaamuha eby’okurya bingi kukira bakuru be. (Kut. 43:33, 34) Kwonka tihariho kirikworeka ngu bakuru be bakagirira Benyamiini eihari. Omu mwanya gw’ekyo, bakooreka ngu nibafayo ahari murumuna waabo na ishebo Yakobo. (Kut. 44:30-34) Ahabw’okugira ngu bakuru ba Yosefu bakaba batakiine eihari, bakahwera omu kureetaho obusingye omu ka yaabo. (Kut. 45:4, 15) Nikyo kimwe, twayeyihamu enyehurira z’eihari, nituhwera omu kureetaho obusingye omu maka gaitu n’omu kibiina.

18. Kurugiirira ahari Yakobo 3:17, 18, nihaija kubaho ki twateeraho kureetaho obusingye?

18 Yehova naayenda ngu turwanise eihari kandi tusherure obusingye. Twine kuba abeeziriki kubaasa kukora ebintu ebi byombi. Nk’oku twareeba omu kicweka eki, kyorobi kugira omuze gw’eihari. (Yak. 4:5) Kandi turi omu nsi erikushagika eihari. Kwonka twateeraho kusiima abandi, kugira okumarwa, n’obucureezi, eihari tiririkwija kugira omwanya omu mitima yaitu. Omu mwanya gw’ekyo, nitwija kureetaho obusingye oburikutuhwera kugira emitwarize mirungi.​—Shoma Yakobo 3:17, 18.

EKYESHONGORO 130 Saasira Abandi

^ kacw. 5 Ekibiina kya Yehova kirimu obusingye. Kwonka obusingye obu nibubaasa kusiisikara twatandika kugirirana eihari. Omu kicweka eki, nituza kureeba ekirikureeta eihari. Nituza n’okureeba oku turikubaasa kurwanisa omutwarize mubi ogu n’oku turikubaasa kureetaho obusingye.

^ kacw. 2 EBISHOBOOROIRWE: Nk’oku Baibuli erikushoboorora eihari, n’omutwarize mubi ogurikubaasa kureetera omuntu kwegomba ebintu by’abandi nari okutendeza abandi kugira ebi baine.

^ kacw. 61 ENSHOBOORORA Y’EBISHUSHANI: Omu ruteerane rumwe rw’abareeberezi, ow’eishe-emwe okuzire otwire naayebembera Okwega Omunaara gw’Omurinzi yaashabwa kutendeka omureeberezi muto kuba niwe yaatwara obujunaanizibwa obwo. N’obu ow’eishe-emwe okuzire araabe abaire naakunda obujunaanizibwa bwe, yaashagika okucwamu kw’abareeberezi bagyenzi be, arikusiima omureeberezi omuto, kandi akamuha n’obuhabuzi.