1. Kota bê asara nyen na ndö ti sewa ti Joseph?

JACOB aye lani amolenge ti lo ti koli kue, me lo ye Joseph so ayeke na ngu 17 mingi. Aita ti Joseph ti koli asara lani tongana nyen? Ala sara kota bê na terê ti lo, na ye so ague na ala ti ke lo. Joseph asara ye oko ape so asara si aita ti lo ake lo. Atâa so kue, ala kä Joseph na ngbâa na ala tene mvene na babâ ti ala atene mbeni sioni nyama ti ngonda la afâ molenge ti lo so lo ye lo mingi so. Kota bê asara si ala buba yâ ti siriri ti sewa ti ala nga ala zia kota vundu na bê ti babâ ti ala.—Gen. 37:3, 4, 27-34.

2. Ti gue oko na aGalate 5:19-21, ngbanga ti nyen la sarango bê ti ye ayeke sioni?

² Na yâ ti Bible, a zia sarango bê ti ye * na popo ti “akusala ti mitele” so alingbi ti fâ zo nga so alingbi ti sara si Royaume ti Nzapa aga ti mbeni zo ape. (Diko aGalate 5:19-21.) Fani mingi sarango bê ti ye ayeke pusu azo ti sara asioni ye, na tapande kengo terê, tiri nga sungbango na ngonzo.

3. Nyen la e yeke bâ na yâ ti article so?

³ Tapande ti aita ti Joseph ti koli afa tongana nyen la sarango bê ti ye alingbi ti buba songo nga alingbi ti buba yâ ti siriri ti mbeni sewa. Atâa so e peut lâ oko ape ti sara ye so lani aita ti Joseph asara, e kue bê ti e ayeke mbilimbili-kue ape nga ayeke handa e (Jér. 17:9). Ndani la na ambeni ngoi e lingbi ti sara kota bê na terê ti amba ti e. Zia e bâ ambeni tapande ti gbotongo mê so ayeke na yâ ti Bible so ayeke mû maboko na e ti hinga ambeni  raison so sarango bê ti ye alingbi ti lï na yâ ti bê ti e. Na pekoni, e yeke bâ ambeni nzoni ye so e lingbi ti sara ti hon ndö ti sarango bê ti ye nga ti maï siriri.

4. Ngbanga ti nyen la aPhilistin asara bê na terê ti Isaac?

⁴ Tongana mbeni zo ayeke zo ti mosoro. Isaac ayeke lani na mosoro mingi, na aPhilistin asara bê na terê ti lo ndali ni (Gen. 26:12-14). Ala kanga même dû ti ngu so Isaac abezoin ni ti tö ti mû na anyama ti lo (Gen. 26:15, 16, 27). Tongana ti aPhilistin, laso ambeni zo ayeke sara bê na terê ti azo so ayeke na aye ti sese mingi ahon ala. Ala sara nzara ti aye ti amba ti ala, nga a nzere na ala ape so amba ti ala ayeke na aye ni so.

5. Ngbanga ti nyen la akota zo ti Nzapa ti aJuif asara lani bê na terê ti Jésus?

⁵ Tongana a ye mbeni zo mingi. Akota zo ti Nzapa ti aJuif asara lani bê na terê ti Jésus ndali ti so gbâ ti azo aye lo mingi (Mat. 7:28, 29). Jésus asara lani kua na iri ti Nzapa, nga lo yeke fa lani tâ tënë. Atâa so kue, akota zo ti Nzapa so akangbi lani asioni tënë ti mvene na ndö ti Jésus ti buba nzoni iri ti lo (Marc 15:10; Jean 11:47, 48; 12:12, 13, 19). Nyen la e lingbi ti manda na lege ti mbaï so? A lingbi e sara bê pëpe na terê ti azo so aita ti congrégation aye ala mingi ndali ti anzoni sarango ye ti ala. Ahon ti sara bê na terê ti ala, a lingbi e gi ti sara ye na ndoye tongana ala.—1 aCor. 11:1; 3 Jean 11.

6. Tongana nyen la Diotrèphe afa so lo sara bê ti ye?

⁶ Tongana a mû na mbeni zo akua na yâ ti congrégation. Na ngoi ti akozo Chrétien, Diotrèphe asara lani bê na terê ti azo so amû li ni na yâ ti congrégation. Lo ye lani “kota ndo” na popo ti amembre ti congrégation, tongaso lo diko asioni tënë na iri ti bazengele Jean nga na ambeni ita-koli so ayeke na akua na yâ ti congrégation ti tene aita ane ala encore ape (3 Jean 9, 10). Atâa so e peut lâ oko ape ti sara ye so Diotrèphe asara, e nga kue e lingbi ti komanse ti sara bê na terê ti mbeni mba ti e Chrétien so a mû na lo mbeni kua so e ye lani ti wara, mbilimbili tongana e bâ so e nga kue e lingbi ti sara kua ni nzoni tongana lo.

7. Nyen la sarango bê ti ye alingbi ti sara na ndö ti e?

⁷ Sarango bê ti ye ayeke tongana mbeni sioni kugbe. Tongana sarango bê ti ye amaï na yâ ti bê ti e, a lingbi ti duti ngangu ti zi ni. Asioni tënë ti bê, na tapande mbanda, baba nga na kion, alingbi ti maï sarango bê ti ye. Sarango bê ti ye alingbi ti kanga lege na e ti maï anzoni sarango ye tongana ndoye, bango mawa ti zo nga sarango nzoni na zo. Tongana e bâ so sarango bê ti ye akomanse ti maï na yâ ti bê ti e, a lingbi e zi ni hio. Tongana nyen la e lingbi ti hon ndö ti sarango bê ti ye?

8. Asarango ye wa la ayeke mû maboko na e ti hon ndö ti sarango bê ti ye?

⁸ E lingbi ti hon ndö ti sarango bê ti ye tongana e sara terê ti e kete nga e zia bê ti e gï na ndö ti ye so e yeke na ni. Tongana e yeke na anzoni sarango ye so, e yeke sara bê ti ye ape. Sarango terê kete ayeke mû maboko na e ti bâ terê ti e kota ape. Zo so asara terê ti lo kete ayeke bâ pëpe so lo la lo lingbi ti wara aye ahon amba ti lo kue (aGal. 6:3, 4). Zo so azia bê ti lo gï na ye so lo yeke na ni ayeke na ngia na ye so lo yeke na ni nga lo yeke haka terê ti lo na ambeni zo ape (1 Tim. 6:7, 8). Zo so asara terê ti lo kete nga azia bê ti lo gï na ye so lo yeke na ni ayeke na ngia tongana lo bâ so mbeni zo awara ye ti nzoni.

9. Ti gue oko na aGalate 5:16 nga na aPhilippien 2:3, 4, nyen la yingo vulu ayeke mû maboko na e ti sara?

⁹ E bezoin yingo vulu ti Nzapa ti mû maboko  na e ti sara bê ti ye ape, ti sara terê ti e kete nga ti zia bê ti e gï na ye so e yeke na ni. (Diko aGalate 5:16; aPhilippien 2:3, 4.) Yingo vulu ti Jéhovah alingbi ti mû maboko na e ti bâ nzoni atënë so ayeke na gbe ti bê ti e nga na aye so apusu e ti sara ye. Na mungo maboko ti Nzapa, e lingbi ti zia anzoni pensé na place ti asioni pensé so alingbi ti sara sioni na e (Ps. 26:2; 51:10). Bâ tapande ti Moïse na Paul, akoli so ahon ndö ti bibe so ayeke pusu zo ti sara bê ti ye.

10. Nyen la asi lani so alingbi ti duti mbeni tara ndali ti Moïse? (Bâ foto ti couverture ni.)

¹⁰ Moïse ayeke lani na kota komandema na ndö ti awakua ti Nzapa, me lo gi pëpe ti kanga lege na azo ti wara pasa so lo yeke na ni. Na tapande, mbeni lâ, Jéhovah azi mbeni mbage ti yingo vulu ti lo na ndö ti Moïse lo mû ni na mbeni groupe ti a-ancien ti Israël so ayeke luti lani nduru na tente ti bungbi. Kete na pekoni, Moïse amä so ambeni ancien use so ague lani na tente ti bungbi ape awara nga yingo vulu na ala komanse ti sara ye tongana aprophète. Nyen la Moïse asara na ngoi so Josué ahunda lo ti kanga lege na a-ancien use so? Bê asara Moïse ape ndali ti so Jéhovah azia yingo vulu ti lo na ndö ti akoli use so. Me lo sara terê ti lo kete nga a nzere na lo so ala wara pasa so (Nom. 11:24-29). Nyen la e lingbi ti manda na lege ti Moïse?

11. Tongana nyen la a-ancien alingbi ti mû tapande ti Moïse?

¹¹ Tongana mo yeke mbeni ancien, eskê a hunda na mo lâ oko awe ti fa na mbeni ita ti sara mbeni kua so mo ye ni mingi na yâ ti congrégation? Na tapande, peut-être mo ye mingi ti mû li ni na mandango Tour ti Ba Ndo yenga oko oko. Tongana mo sara terê ti mo kete tongana Moïse, mo yeke bâ pëpe so mo ne ape tongana a hunda na mo ti fa kua ni na mbeni ita ti tene na mbeni ngoi lo lingbi ti sara ni nzoni. Me a yeke nzere na mo ti mû maboko na ita ti mo.

12. Tongana nyen la aita mingi laso afa so ala zia bê ti ala gï na ye so ala yeke na ni nga ala sara terê ti ala kete?

¹² Bâ mbeni ye ni nde so aita-koli mingi so aga mbakoro atingbi na ni. Ala sara kua tongana coordinateur ti bungbi ti a-ancien asara angu mingi. Me tongana ala wara ngu 80, ala yeke mû kua ni na ngia na ambeni ita-koli. Asurveillant ti circonscription so awara ngu 70 ayeke sara terê ti ala kete ti mû kua ni na mbeni ita-koli nga ala yeda ti sara mbeni kua nde so a mû na ala. Ade ti ninga mingi ape, na yâ ti dunia a tokua aita mingi so ayeke sara kua na Béthel ti sara afini kua na yâ ti territoire. Aita so ayeke be-ta-zo so asara ngonzo pëpe na terê ti aita so peut-être ayeke sara fadeso kua so ala sara ni kozo.

13. Nyen la alingbi lani ti pusu Paul ti sara bê na terê ti abazengele 12?

¹³ Bazengele Paul ayeke mbeni nzoni tapande ti mbeni zo so azia bê ti lo gï na ye so lo yeke na ni nga lo sara terê ti lo kete. Paul asara lani bê ti ye ape. Lo sara lani kua ti fango tënë ngangu, me lo sara terê ti lo kete, lo tene: “Mbi yeke zo so ayeke kete mingi na popo ti abazengele ni kue, mbi lingbi ti tene a iri mbi bazengele pëpe.” (1 aCor. 15:9, 10). Abazengele 12 amû lani peko ti Jésus na ngoi so lo sara kua ti lo na sese, me juska na peko ti kuâ ti Jésus nga na zingongo ti lo na kuâ la Paul aga Chrétien. Atâa so a si na mbeni ngoi a zia Paul “mbeni bazengele ti amara,” Paul awara lani lege ape ti ga mbeni oko ti abazengele 12 (aRom. 11:13; Kus. 1:21-26). Paul asara bê ape na terê ti akoli 12 so ayeke lani nduru na terê ti Jésus, me lo ngbâ lani ti zia bê ti lo gï na ye so lo yeke na ni.

14. E yeke sara ye tongana nyen tongana e zia bê ti e gï na ye so e yeke na ni nga e sara terê ti e kete?

¹⁴ Tongana e zia bê ti e gï na ye so e yeke na  ni nga e sara terê ti e kete, e yeke sara ye tongana Paul na e yeke ne azo so Jéhovah amû na ala komandema (Kus. 21:20-26). Lo leke ti tene ambeni ita-koli amû li ni na yâ ti congrégation. Atâa so ala yeke mbilimbili-kue ape, Jéhovah abâ ala “tongana amatabisi.” (aÉph. 4:8, 11). Tongana e ne akoli so a mû na ala kua so nga e sara terê ti e kete e sara ye alingbi na fango lege ti ala, e yeke ngbâ nduru na Jéhovah nga e yeke duti na siriri na amba ti e aChrétien.

15. Nyen la a lingbi e sara?

¹⁵ Tongana e sara bê na terê ti mba, e yeke duti na siriri na popo ti e ape. A lingbi e zi na yâ ti bê ti e wani sarango bê ti ye nga e sara pëpe si amba ti e asara bê ti ye. A lingbi e sara akpengba ye so tongaso si e lingbi ti sara ye alingbi na commandement ti Jéhovah so ahunda na e ti “tomba peko ti aye so ayeke ga na siriri nga na aye so ayeke kpengba mba na popo ti e.” (aRom. 14:19). Nyen la mbilimbili e lingbi ti sara ti mû maboko na amba ti e ti hon ndö ti sarango bê ti ye? Tongana nyen la e lingbi ti maï siriri?

16. Tongana nyen la e lingbi ti mû maboko na amba ti e ti hon ndö ti sarango bê ti ye?

¹⁶ Bango ndo ti e nga na aye so e sara alingbi ti sara ngangu mingi na ndö ti amba ti e. Azo ti dunia aye ti tene e ‘sara baba’ ti aye so e yeke na ni (1 Jean 2:16). Me bango ndo so ayeke pusu zo ti sara bê ti ye. E lingbi ti sara si azo asara bê ti ye ape tongana e sara tënë lakue pëpe na ndö ti aye so e yeke na ni wala na ndö  ti aye so e leke ti vo. Mbeni lege ni ayeke ti bâ terê ti e kete atâa e yeke na akua na yâ ti congrégation. Tongana e gboto lê na ndö ti akua so e yeke sara, e lingbi ti sara si aita ti e asara bê ti ye. Me tongana e bi bê ti e biani na amba ti e nga e fa na ala anzoni ye so ala sara, e yeke mû maboko na ala ti zia bê ti ala gï na ye so ala yeke na ni nga e yeke sara si beoko nga na siriri amaï na yâ ti congrégation.

17. Nyen la aita ti Joseph awara lege ti sara? Ngbanga ti nyen?

¹⁷ E lingbi ti hon ndö ti sarango bê ti ye. Zia e bâ encore tapande ti aita ti Joseph ti koli. Angu mingi na peko ti so ala sara ye na Joseph na lege ni ape, ala wara lo na Égypte. Kozo ti tene Joseph afa terê ti lo na aita ti lo, lo tara ala ti bâ wala ala changé. Lo leke ti tene ala te kobe, na ngoi ni, lo mû gbâ ti kobe na Benjamin, so ayeke tanga ti ala kue, ahon atanga ni (Gen. 43:33, 34). Ye oko, mbeni ye afa ape so aita ti Benjamin asara bê na terê ti lo. Me ala fa so ala bi bê biani na ita ti ala nga na babâ ti ala, Jacob (Gen. 44:30-34). Ndali ti so aita ti Joseph azia lege ti sarango bê ti ye, ala wara lege ti sara si siriri akiri na yâ ti sewa ti ala (Gen. 45:4, 15). Legeoko nga, tongana e zi na yâ ti bê ti e abibe kue ti sarango bê ti ye, e yeke mû maboko na sewa ti e nga na congrégation ti e ti ngbâ ti duti na siriri.

18. Ti gue oko na Jacques 3:17, 18, nyen la ayeke si tongana e sara si siriri amaï?

¹⁸ Jéhovah aye ti tene e hon ndö ti sarango bê ti ye nga e tomba peko ti siriri. A lingbi e sara ngangu ti sara aye use so. Tongana ti so a fa na yâ ti article so, bê ti e ayeke pusu e ti sara bê ti ye (Jacq. 4:5). Nga e yeke na yâ ti dunia so azo mingi ayeke maï sarango bê ti ye. Me tongana e sara terê ti e kete, e zia bê ti e gï na ye so e yeke na ni nga e kiri singila, e yeke sara bê ti ye ape. Ahon ti sara bê ti ye, e yeke mû maboko ti tene siriri amû ndo tongaso si lengo ti ye so ayeke mbilimbili alingbi ti maï.—Diko Jacques 3:17, 18.