1. Ne pokotia pefea a te kāiga o Iosefa ona ko te loto masei?

A IAKOPO ne alofa ki ana tama tāgata katoa, kae ne tu ‵kese loa tena alofa ki a Iosefa telā ko 17 ana tausaga. Ne pefea a kilokiloga a taina o Iosefa ki a ia? Ne kamata o loto ma‵sei latou ki tou tagata, kae ne fai ne te loto masei tenā ke takalia‵lia latou ki a ia. Seai se mea a Iosefa ne fai ke fai ei ke takalia‵lia atu ana taina ki a ia. Kae ui ei, ne fakatau atu ne latou a Iosefa e pelā me se pologa kae ne ‵loi ki te lotou tamana, mai te fai atu me ne kai tena tama fakapelepele ne se manu fekai. Ne fakamakosu ne te loto masei a te filemu o te kāiga kae ne fanoanoa ‵ki te loto o tena tamana.—Kene. 37:3, 4, 27-34.

2. E ‵tusa mo te Kalatia 5:19-21, kaia e fakamataku ‵ki i ei a te loto masei?

² I te Tusi Tapu, ne aofia eiloa te loto masei * i “galuega o te foitino” fakamataku telā e fai ei ke se maua ne se tino a te Malo o te Atua. (Faitau te Kalatia 5:19-21.) A te loto masei ko te māfuaga eiloa o mea ma‵sei katoa, e pelā mo te uiga ‵teke, faitaua, mo faifaiga o te kaitaua.

3. Ne a mea ka sau‵tala tatou ki ei i te mataupu tenei?

³ A te fakaakoakoga a taina o Iosefa e fakaasi mai i ei te auala e mafai ne te loto masei o fakamasei a fesokotakiga mo te filemu o te kāiga. E tiga eiloa e se fai ne tatou a mea ne fai ne taina o Iosefa, kae e maua ne tatou se loto telā e se ‵lei katoatoa kae e mafai o faka‵segina. (Iele. 17:9) Tenā te pogai e maua ne tatou i nisi taimi a lagonaga loto ma‵sei. Ke na onoono nei tatou ki nisi fakaakoakoga i te Tusi Tapu kolā e fesoasoani mai ke lavea ne tatou a pogai e ‵tau ei o tapale kea‵tea ne tatou a lagonaga loto  ma‵sei mai ‵tou loto. Ka oti, ko sau‵tala ei tatou ki nisi auala aoga ke ‵teke atu te loto masei kae kausaki atu ke maua te filemu.

4. Kaia ne loto ma‵sei ei te kau Filisitia ki a Isaako?

⁴ Maumea i te feitu faka-te-foitino. A Isaako se tagata maumea, kae ne loto ma‵sei a tino Filisitia ona ko te maumea o Isaako. (Kene. 26:12-14) Ne tanu foki ne latou a vaikeli kolā ne fakalagolago ki ei a Isaako mo fainu ki ei a ana lafu manu. (Kene. 26:15, 16, 27) E pelā mo te kau Filisitia, nisi tino i aso nei ko kamata o loto ma‵sei ki a latou kolā e mau‵mea fakafia atu i a latou. E se ma‵nako fua latou ki mea a nisi tino, kae e ma‵nako foki o ave kea‵tea a mea kolā e maua ne tino konā.

5. Kaia ne loto ma‵sei ei a takitaki lotu ki a Iesu?

⁵ Māfai e Fia‵fia a te Tokoukega ki se Tino. Ne loto ma‵sei a takitaki lotu Iutaia ki a Iesu ona ko te tokouke o tino ne fia‵fia ki a ia. (Mata. 7:28, 29) A Iesu ko te sui o te Atua, kae ne akoako ne ia a te munatonu. Kae ui i ei, ne fakasalalau atu ne takitaki lotu konei a loi matagā kae fakamasei ne latou a te igoa ‵lei o Iesu. (Male. 15:10; Ioa. 11:47, 48; 12:12, 13, 19) Se a te akoakoga e tauloto ne tatou mai te tala tenei? E ‵tau o ‵teke atu tatou ki so se manakoga o te loto masei ki tino kolā e fia‵fia ki ei te fakapotopotoga ona ko olotou uiga ‵gali. I lō te fai penā, e ‵tau o taumafai eiloa tatou o fakaakoako atu ki olotou faifaiga a‵lofa.—1 Koli. 11:1; 3 Ioa. 11.

6. I te auala fea ne fakaasi atu ne Siofilisi a te loto masei?

⁶ Tauliaga faka-te-agaga. I te senitenali muamua, ne loto masei a Siofilisi ki a latou kolā ne fai ne latou te takitakiga i te fakapotopotoga Kelisiano. Ne manako a ia ke “tulaga muamua” i nisi tino o te fakapotopotoga, telā ne fakasalalau atu ei ne ia a tala fakamasei ke fakamasei ei te apositolo ko Ioane mo nisi taina tōfia. (3 Ioa. 9, 10) E tiga eiloa e se fai ne tatou a mea kolā ne fai ne Siofilisi, e mafai foki o loto ma‵sei tatou ki se taina Kelisiano telā e maua ne ia se tauliaga telā ne fakamoe‵moe ke maua ne tatou—maise loa māfai e mafau‵fau tatou me e fetaui ‵lei foki tatou e pelā mo ia ke tausi atu ki te tiute tenā.

7. Ne a mea e mafai o fakamāfua aka ne te loto masei i loto i a tatou?

⁷ A te loto masei e pelā loa me se mouku masei. Kafai ko ‵mau a aka o te loto masei i ‵tou loto, e mafai o faigata ke tapale kea‵tea. E fakamāfua aka ne te loto masei a nisi uiga sē ‵lei pelā mo te kaisano, fakamatamata, mo te kaimanako a te loto masei. E mafai ne te loto masei o fakamasei ne ia a uiga ‵lei, e pelā mo te alofa, alofa atafai mo te atafai. Kafai ko lavea ne tatou me ko kamata o ati aka ne tatou te loto masei, e ‵tau o na tapale kea‵tea ne tatou mai ‵tou loto. E mafai pefea o ‵teke atu tatou ki te loto masei?

8. Ne a uiga e mafai o fesoasoani mai ke ‵teke atu ne tatou te loto masei?

⁸ E mafai o taua atu tatou ki te loto masei mai te atiakaga o te loto maulalo mo te lotomalie. Kafai ‵tou loto e ‵fonu i uiga ‵lei konei, ka seai lele eiloa se avanoaga o te loto masei i ‵tou loto. Ka fesoasoani mai te loto maulalo ke mo a tatou e mafau‵fau i a tatou e ‵lei fakafia atu. A te tino loto maulalo e se mafaufau me e tāua fakafia atu a ia i so se tino. (Kala. 6:3, 4) A te tino lotomalie e fiafia eiloa ki mea e maua ne ia kae e se fakatautau ki nisi tino. (1 Timo. 6:7, 8) Kafai e lavea ne se tino loto maulalo kae lotomalie se tino e maua ne ia se mea ‵lei, e fiafia a ia ki ei.

9. E ‵tusa mo te Kalatia 5:16 mo te Filipi 2:3, 4, i te auala fea ka fesoasoani mai ei te agaga tapu ki a tatou?

⁹ E ‵tau o maua ne tatou te fesoasoani o te agaga tapu o te Atua māfai e ‵tau o ‵kalo kea‵tea tatou mai manakoga faka-te-foitino o te loto masei kae ati aka te loto maulalo mo te lotomalie. (Faitau te Kalatia 5:16; Filipi 2:3, 4.) A te agaga tapu o Ieova e mafai o  fesoasoani mai ke iloilo aka ‵tou mafaufau mo lagonaga ‵loto. Mai te fesoasoani o te Atua, e mafai o sui ne tatou a mafaufauga sē ‵lei ki lagonaga kolā e fakamalosi aka ei te suā tino ki te suā tino. (Sala. 26:2; 51:10) Mafaufau ki fakaakoakoga a Mose mo Paulo, kolā ne ‵teke atu mo te manuia ki te loto masei.

10. Se a te tulaga ne mafai o tofotofo aka i ei a Mose? (Ke onoono ki te ata i te ‵kava.)

¹⁰ Ne maua ne Mose a tauliaga e uke ke takitaki ne ia a tino o te Atua, kae ne seki loto masei a ia o taofi te tauliaga tenā mai nisi tino. Pelā me se fakaakoakoga, i se taimi e tasi, ne puke ne Ieova se vaega o tena agaga tapu mai i a Mose kae ne tuku atu ne ia ki se potukau o toeaina Isalaelu kolā ne ‵tu ‵pili atu ki te faleie o maopoopoga. E se leva, kae ne lagona ne Mose me e tokolua a toeaina kolā ne seki ‵nofo atu i te faleie o maopoopoga ne maua foki ne lāua te agaga tapu kae ne kamata lāua o amio pelā me ne pelofeta. Ne a mea ne fai ne Mose i te faiatuga a Iosua ke taofi aka a toeaina e tokolua konā? Ne seki loto masei a Mose ona ko te mea ne maua ne tāgata e tokolua konei a te agaga tapu mai i a Ieova. I lō te fai penā, ne loto maulalo a ia kae ne fiafia me ko maua ne lāua konei a te tauliaga. (Nume. 11:24-29) Se a te akoakoga e mafai o tauloto ne tatou mai i a Mose?

11. E mafai pefea o fakaakoako atu a toeaina ki a Mose?

¹¹ Kafai koe se toeaina, e mata, kai fakamolemole atu ki a koe ke fakamasani se suā taina ke tausi atu ki se tauliaga i te fakapotopotoga telā ne fiafia malosi koe ki ei? E pelā me se fakaakoakoga, kāti e fiafia koe ki te tauliaga ke fai ne koe te Sukesukega ki Te Faleleoleo Maluga i vaiaso takitasi. Kae kafai e loto maulalo koe pelā mo Mose, ka sē mafaufau eiloa koe me ka sē tāua malosi koe māfai ko fakamolemole atu ke fakamasani se suā taina, ko te mea fakamuli, ka mafai o fai ne ia te tōfiga tenā. I lō te fai penā, ka fiafia eiloa koe o fesoasoani atu ki tou taina.

12. E fakaasi mai pefea ne Kelisiano e tokouke i aso nei a te lotomalie mo te loto maulalo?

¹² Mafaufau ki te suā tulaga telā e fe‵paki mo te tokoukega o taina ma‵tua. Mō se fia sefulu tausaga, ne tavini atu latou e pelā me ne kouotineita o te potukau o toeaina. Kae kafai ko 80 olotou tausaga, e loto fia‵fia latou o tuku atu olotou tauliaga ki nisi taina. A ovasia o seketi kolā ko taki 70 tausaga e loto maulalo o tuku atu te tauliaga tenā kae talia nisi vaega o te taviniga. Kae i tausaga fakamuli nei, e tokouke a tino i te kāiga Peteli i te lalolagi kātoa kāti ko oti ne maua ne latou a tōfiga ‵fou i te galuega talai. A taina mo tuagane fakamaoni konei e se loto ma‵sei ki a latou kolā ko tausi atu nei ki tauliaga kolā ne maua muamua ne latou.

13. Kaia ne mafai eiloa o tofotofogina a Paulo ke loto masei ki te toko 12 apositolo?

¹³ A te apositolo ko Paulo se fakaakoakoga ‵lei e tasi o te tino telā ne ati aka ne ia te lotomalie mo te loto maulalo. Ne seki talia ne Paulo ke ati aka ne ia te loto masei. Ne galue malosi a ia i te galuega talai, kae ne loto maulalo o fai mai, penei: “Ko au eiloa te ‵toe apositolo fatauva i apositolo katoa, kae e se ‵tau o taku au ki se apositolo.” (1 Koli. 15:9, 10) Ne tau‵tali a te toko 12 apositolo ki a Iesu i te taimi ne fai ei tena galuega talai i te lalolagi, kae ne seki fai ei a Paulo pelā me se Kelisiano ke oko loa ki te taimi ne mate kae toetu aka ei a Iesu. E tiga eiloa ne ‵tofi fakamuli a ia ke fai mo “apositolo mō fenua fakaa‵tea,” ne seki maua ne Paulo a te tauliaga fakapito ke fai mo se tokotasi o apositolo e toko 12. (Loma 11:13; Galu. 1:21-26) I lō te loto masei ki te toko 12 tāgata ona ko te mea ne maua ne latou se fesokotakiga ‵pili mo Iesu, ne lotomalie eiloa a Paulo ki mea ne maua ne ia.

14. Ne a mea ka fai ne tatou māfai tatou e lotoma‵lie kae loto maulalo?

¹⁴ Kafai e lotoma‵lie kae loto maulalo tatou, ka fai tatou pelā mo Paulo kae fakaasi atu te āva ki tino kolā ne tuku atu ne Ieova ki ei a te tulaga pule. (Galu. 21:20-26) Ne fakatoka ne  Ieova a tāgata tōfia konei ke fai ne latou te takitakiga i te fakapotopotoga Kelisiano. Faitalia olotou tulaga sē ‵lei katoatoa, e taku ne Ieova a latou konei ki “tāgata e pelā me ne meaalofa.” (Efe. 4:8, 11) Kafai e āva tatou ki tāgata kolā ne ‵tofi aka kae loto maulalo o tau‵tali ki olotou takitakiga, ko fakapili‵pili ei tatou ki a Ieova kae maua ne tatou te filemu mo ‵tou taina Kelisiano.

15. Ne a mea e ‵tau o fai ne tatou?

¹⁵ A te filemu e se mafai o tumau māfai e fakamalosi aka ne tatou a te loto masei. E ‵tau o tapale kea‵tea ne tatou a te loto masei kae ‵kalo kea‵tea mai te ‵toki o lagonaga loto masei ki nisi tino. E ‵tau o fakagalue ne tatou a auala tāua konei māfai e ma‵nako tatou o faka‵logo ki te fakatonuga a Ieova ke “kausaki atu tatou ki mea kolā e maua ei a te filemu mo mea kolā e fakatau fakamalosi aka ei te suā tino ki te suā tino.” (Loma 14:19) Ne a mea mautinoa e ‵tau o fai ne tatou ke fesoasoani atu ki nisi tino ke ‵teke atu ki te loto masei, kae e mafai pefea o kausaki atu tatou ke maua te filemu?

16. E mafai pefea o fesoasoani atu tatou ki nisi tino ke ‵teke atu ki te loto masei?

¹⁶ A ‵tou kilokiloga mo faifaiga e mafai o fai pelā me se fakamalosiga lasi ki nisi tino. E manako te lalolagi ke “sōna fakamata‵mata” tatou ki mea e maua ne tatou. (1 Ioa. 2:16) Kae ko te uiga tenā e fakamalosi ne ia te loto masei. E mafai o ‵kalo kea‵tea tatou mai te atiakaga o te loto masei ki nisi tino māfai e filifili aka ke se fai‵pati faeloa tatou ki mea e maua io me ma‵nako tatou o ‵togi. A te suā auala e mafai o ‵kalo kea‵tea tatou mai te fakamalosi  aka o te loto masei, ko te mauaga o te uiga agamalu māfai e maua ne tatou a tauliaga i te fakapotopotoga. Kafai e ‵saga fakapitoa atu tatou ki tauliaga e maua ne tatou, e mafai o ati aka i ei ne tatou te uiga loto masei. E ‵kese mai ei, kafai e fakaasi ne tatou te fiafia tonu ki nisi tino kae ‵kilo atu ki mea ‵lei e fai ne latou, e fesoasoani atu tatou ke lotoma‵lie latou kae fakamalosi aka foki ne tatou te ‵kau fakatasi mo te filemu i te fakapotopotoga.

17. Se a te mea ne mafai o fai ne taina o Iosefa, kae kaia?

¹⁷ E mafai o manumalo tatou i te taua atu ki te loto masei! Toe mafaufau ki te fakaakoakoga o taina o Iosefa. I se fia tausaga mai tua o te fai fakamaseiga ne latou a Iosefa, ne fetaui latou mo ia i Aikupito. Koi tuai o fakaasi atu ne Iosefa a ia ki ana taina, ne tofotofo aka ne ia latou ke iloa aka me ko oti ne ‵fuli olotou uiga io me ikai. Ne fakatoka ne ia ne mea‵kai kae ne tuku atu ne ia a mea e uke ki tena taina foliki ko Peniamina, i lō ana nisi taina. (Kene. 43:33, 34) Kae ne seki ai se fakaasiga me ne loto ma‵sei ana taina ki a Peniamina. Kae ne fakaasi atu ne latou a te manava‵se tonu ki te lotou taina mo te lotou tamana, ko Iakopo. (Kene. 44:30-34) Ona ko te mea ko oti ne tapale kea‵tea ne taina o Iosefa a te loto masei, ne mafai ei o toe maua ne te lotou kāiga a te filemu. (Kene. 45:4, 15) I se auala tai ‵pau, kafai e tapale kea‵tea ne tatou a lagonaga loto ma‵sei, ka fesoasoani atu tatou ki te fakatumauga o te filemu i loto i ‵tou kāiga mo te fakapotopotoga.

18. E ‵tusa mo te Iakopo 3:17, 18, se a te mea ka tupu māfai e fesoasoani tatou o ati aka a se vā filemu?

¹⁸ A Ieova e manako ke ‵teke atu tatou ki te loto masei kae kausaki atu ki te filemu. E ‵tau mo tatou o ga‵lue malosi o fai a mea konei e lua. E pelā mo te mea ne sau‵tala tatou ki ei i te mataupu tenei, e isi se manakoga ke ati aka ne tatou te loto masei. (Iako. 4:5) Kae sikomia eiloa tatou ne se lalolagi telā e fakamalosi ne ia te loto masei. Kae kafai e ati aka ne tatou te loto maulalo, lotomalie, mo te loto fiafia, ka seai se avanoaga mō te loto masei. Kae ka fesoasoani atu tatou o fakamalosi aka te filemu telā e ati aka i ei a uiga ‵lei.—Faitau te Iakopo 3:17, 18.