1. Lembang’o ma copo royo adieng’a i iwa, man eno copo kelo paru ma kani i wiwa?

NYO nindo moko adieng’a * udaru mondo i cwinyi de? Copere wec ma ng’atu moko ugam uyero kunoke lembe m’etimo udieng’o cwinyi mi tuko ngo. Bende, nyo adieng’a ugam umondo i ii pi lembe m’iyero kunoke m’itimo. Ku lapor, saa moko nyo igam ipodho i kosa moko, man idieng’ lee pilembe iparu nia Yehova copo timo ngo iri kisa. Bende, icopo paru nia calu ma cwinyi ubedieng’ akeca, dong’ imbe ku yioyic man itie dhanu ma rac. Nyo eno tie lemandha?

2. Kemii lapor moko mi Biblia m’ubenyutho nia nibedo kud adieng’a utie ngo nikoso yioyic.

² Wakenen lapor mi dhanu moko ma Biblia uweco pigi. Hana ma min jabila Samwel ubino ku yioyic ma lee. Ento adieng’a umondo lee i ie pilembe ng’atu moko m’i kind juruot migi ubed usende akeca. (1 Sam. 1:7) Jakwenda Paulo ubino ku yioyic ma tek, re egam ‘edieng’ lee pi cokiri ceke.’ (2 Kor. 11:28) Ubimo Daudi ubino ku yioyic ma nging’ nging’ uketho Yehova ugam umare mi tuko ngo. (Tic. 13:22) Kadok ebino ku yioyic ma lee de, re egam etimo dubo m’uroyo adiang’acwiny ma yawe mbe i ie. (Zab. 38:4) Yehova ujuko cwiny jutic pare maeno ceke. Wakenen ponji moko ma waromo nwang’u niai kud i lapor migi.

3. Wec mi dhanu mange copo ketho wawinjara nenedi?

³ Ka ng’atu moko unyotho iwa wec kunoke utimo lembe m’uton i iwa, cwinywa romo caku dieng’. Tek ng’atune utie wat mwa kunoke jarimbwa, adieng’acwiny romo mondo i iwa magwei. Waromo nwang’u nia mer m’ikindwa udaru lal. Saa moko ng’atini copo yero iwa wec ma romo cobo cwinywa ve palamularu, ma re nwang’u i andha emito ngo ecob cwinywa. (Rie. 12:18) Kunoke ng’atini romo yero iwa wec m’eng’eyo cuu nia bitimowa rac. Nyamego moko m’aradu unwang’ere ku lembe ma kumeno. Ekoro kumae: “I kind oro moko m’ukadhu ceng’ini eni, nyaku moko m’ubino jarimba mi tuko ngo ucaku poko vupo ku nyinga ni dhanu i Internet. Lembene uton i ia lee man cwinya ucaku dieng’. Apenjara nia nenedi en m’etie jarimba ecopo tima lith kumeni!” Tek jarimbi kunoke wat peri moko utimi rac, ng’ei nia lapor pa Hana romo mio iri ponji ma lee.

4. Hana uciro peko ma nenedi?

⁴ Hana ugam uciro peko lee i kwo pare. Pi oro ma dupa enyolo ngo awiya. (1 Sam. 1:2) Con i Israel, jubed juparu nia ka dhaku moko unyol ungo eca nyutho nia Mungu upoko ngo mugisa i wie. Lembuno uketho Hana ubed unwang’u nia etie dhaku ma the lem pare mbe. (Tha. 30:1, 2) Lembe mange de ubino nuti m’ubed unyayu can lee i Hana. Cware ugamu dhaku mange ma nyinge Penina, m’unyolo ire awiya dupa. Kumira ubed unego Penina i kum Hana, man ebed “etimo nyeko i kume kara esendre.” (1 Sam. 1:6) Ku kwong’a, Hana ubino ku can ma yawe mbe i cwinye pi peko m’ebed enwang’ere ko. Adieng’a ma lee m’ebino ko uketho ebed “eywak man ecamu ngo.” Ebed enwang’ere ku “can ma kec” i adundene. (1 Sam. 1:7, 10) Hana ugam unwang’u kwiocwiny nenedi?

5. Rwo ukonyo Hana nenedi?

⁵ Hana ukoro peko pare ceke ni Yehova nikadhu kud i rwo. I ngei m’erwo, egam ekoro lembe m’usende ni Eli ma Jalam ma dit. Eli uyero ire kumae: “Cidh ku kwiocwiny; man Mungu mir Israel umi penji peri m’ikwayu i bang’e.” Lembe maeno ukelo adwogi ma kani? Biblia ukoro nia Hana ‘cidho i yo pare, man ecamu; man can [ubino] mbe i wang’e kendo.’ (1 Sam. 1:17, 18) Andhandha, rwo ukonyo Hana ninwang’u kwiocwiny kendo.

6. Lapor pa Hana man wec ma nwang’ere i Jufilipi 4:6, 7 ubemio iwa ponji ma kani iwi rwo?

 ⁶ Wacopo nwang’u kwiocwiny kendo ka waberwo areri. Hana urwo pi saa ma lee i bang’ Won mi polo. (1 Sam. 1:12) Wan de wacopo rwo i bang’ Yehova pi saa ma lee; waromo koro ire ng’ico mwa, lembe m’udieng’o cwiywa man m’ubenyayu lworo i iwa. Wacopo yenyo ngo nia wayer ndhu kwa wec ma mit kunoke wec ma tap i rwo mwa. Saa moko ka wabekoro peko mwa ni Yehova, ywak ng’oi i iwa, e dwandwa ng’ondre. Kadok i saa maeno de Yehova ol ungo niwinjowa. M’umedo nirwo pi peko m’ubedieng’o cwinywa, ukwayu wapoi bende pi juk ma nwang’ere i Jufilipi 4:6, 7. (Som.) I giragora maeno, jakwenda Paulo unyutho nia i rwo mwa, wacikara nidwoko foyofoc ni Yehova. Lembe tie dupa dit ma waromo foyo Yehova pigi. Ku lapor, wacopo foye pi kwo m’emio iwa, pi piny ma beco m’ecwio, pi mer pare ma yawe mbe man pi genogen ma ber m’emio iwa. Lapor pa Hana romo mio iwa ponji mange ma kani?

7. Hana giku won ot pare gibed gitimo ang’o kubang’ oro?

⁷ Kadok nwang’u Hana ubino nwang’ere ku peko de, re kubang’ oro, gibed gicidho ku won ot pare i hema mi cokiri i Cilo kaka ma jutimo i ie thier ni Yehova. (1 Sam. 1:1-5) Kud i hema kuca re ma Eli ma Jalam ma dit uwok utielo cwiny Hana nia etie ku genogen nia Yehova bidwoko wang’ rwo pare.​—1 Sam. 1:9, 17.

8. Coko konyowa nenedi? Kekor.

⁸ Wacopo nwang’u kwiocwiny kendo ka wabecidho nja i coko. Coko mwa ceke becaku ku rwo, man i rwone, jukwayu tipo maleng’ pa Mungu ubed kudwa. Kwiocwiny utie thenge acel mi nying’ tipo. (Gal. 5:22) Ka wabecidho i coko kadok saa ma watie kud adieng’acwiny, eca nwang’u wabemio kaka ni Yehova man ni umego ku nyimego mwa kara gitiel cwinywa, man gikonywa wanwang’ kwiocwiny i adundewa. Rwo man coko utie yo ma pigi tek ma Yehova tio ko pi nikwio cwinywa. (Ebr. 10:24, 25) Wakenen ponji mange ma waromo nwang’u kud i lembe ma Hana ukadhu kud i ie.

9. Lembang’o m’ulokere ngo kinde ma Hana ubekadhu kud i peko, ento lembang’o m’ulokere?

⁹ Lembe m’ubino dieng’o cwiny Hana uthum ungo ndhundhu. Kinde ma Hana uai i hema edok i pacu, emedere asu nikwo karacelo ku Penina. Biblia unyutho ngo nia Penina uloko kura pare. Pieno, copere nia Hana umedere asu niciro anyware pa nyeke. Ento adieng’a umondo ngo i ie kendo. Poi nia i ng’ei ma Hana uweko lembe ceke i cing Yehova, cwinye ukwio. Eweko Yehova ujuko cwinye. Nindo moko i ng’eye, Yehova udwoko wang’ rwo pa Hana man enyolo awiya ma pare gire!​—1 Sam. 1:19, 20; 2:21.

10. Lapor pa Hana ubeponjowa ku lembang’o?

¹⁰ Wacopo nwang’u kwiocwiny kendo kadok fodi lembe m’udieng’o cwinywa utie asu. Kadok nwang’u wabecuku rwo areri man wabecidho nja i coko de, peko moko ma wabenwang’ara ko copo thum ungo. Ento lapor pa Hana ubeponjowa nia gin moko mbe ma romo cero Yehova nijuko cwinywa. Yehova biwil ungo nyanok de kudwa, man ebimio iwa sukulia kokoro pilembe wagwoko bedoleng’ mwa ire.​—Ebr. 11:6.

11. Lembang’o m’ubed udieng’o cwiny Paulo?

¹¹ Lembe ubino dupa dit m’ubed udieng’o cwiny Paulo. Ku lapor, egam emaru umego ku nyimego pare lee dit, eno uketho peko ma gibenwang’iri ko ubed udieng’o cwinye lee magwei. (2 Kor. 2:4; 11:28) Saa m’ebetimo tic mi lembanyong’a, judhoge gifwode wang’ ma pol man gibole i kol. Peko mange m’unyayu adieng’a  i ie ubino canpiny. (Flp. 4:12) Bende, Paulo gioy i nam wang’ adek i wotho pare ma tung’ tung’ ma wi pii; m’umbe jiji, lembe maeno uroyo adieng’a lee i ie. (2 Kor. 11:23-27) Dong’ lembang’o m’ukonyo Paulo kinde m’ebino kud adieng’a?

12. Lembang’o m’ujwigo adieng’acwiny pa Paulo?

¹² Paulo ubed udieng’ lee pir umego ku nyimego pare pi peko ma ginwang’iri ko, ento emito ngo edar pekone enikende. Eng’eyo nia ecopo timo ngo lembe zoo kende. Pieno, emaku yub kara jumange de gikony dhanu mi cokiri. Ku lapor, emio rwom ma dupa i kor Timoteo giku Tito ma gibino dhanu m’egeno. M’umbe jiji, tic m’umego maeno gitimo ujwigo adieng’acwiny pa Paulo.​—Flp. 2:19, 20; Tit. 1:1, 4, 5.

13. Judong cokiri giromo lubo lapor pa Paulo nenedi?

¹³ Kwai jumange gikonyi. Calu Paulo, tin judong cokiri ma gimaru cokiri gibed gidieng’ lee pi peko m’umego ku nyimego gibenwang’iri ko. Ento jadit cokiri acel kende copo konyo ngo umego ku nyimego ceke ma gitie ku peko i cokiri migi. Kan eng’eyo lembe maeno, ebikwayu umego mange ma giteng’ini gikonye, man ebiponjo umego m’aradu kara gikony kore ku tic mi gwoko rombe pa Mungu.​—2 Tim. 2:2.

14. Paulo ubed ulworo ngo ang’o, man lapor pare ubemio iwa ponji ma kani?

¹⁴ Yii nia itie ku yeny mi jukojuk. Paulo ubino ng’atu ma jwigere pieno ebed eyenyo jukojuk i bang’ jurimbe. Ebed elworo ngo nia jumange gibinene ni ng’atu ma ng’ic kan enyutho igi ya jurimbe gijuko cwinye. I barua m’eoro ni Filemon, ekiewo kumae: “Mutoro nega dit ku jukojuk de i mer peri.” (Flm. 7) Paulo uweco bende pir umego dupa ma gitielo cwinye lee mandha i saa mi can pare. (Kol. 4:7-11) Ka wanyutho jwigiri man wayio nia watie ku yeny mi jukojuk, umego ku nyimego mwa gibikonyowa ku mutoro.

15. Paulo utimo ang’o saa ma cwinye ubino dieng’ lee?

¹⁵ Jengiri iwi Lembe pa Mungu. Paulo ugam ung’eyo nia Lembagora copo juko cwinye. (Rum. 15:4) I Lembagorane, enwang’u rieko m’ukonye niciro amulaic ceke. (2 Tim. 3:15, 16) Kinde ma jutwio Paulo i Roma wang’ mir ario, enyang’ nia tho pare udhingo. Paulo utimo ang’o i saa maeno ma cwinye ubino dieng’ lee? Ekwayu Timoteo ucidh i bang’e pio pio, man kud ewek bende ‘kitabu m’adola.’ (2 Tim. 4:6, 7, 9, 13) Pirang’o?  Pilembe copere kitabu m’adola maeno ubino kum Lembagora mi Juebrania m’ecopo wok timo ko ponji pare ma segi. Calu Paulo, ka wan de wabed waponjo Biblia wang’ ma pol, Yehova bitio ku Lembe pare maeno pi nikwio cwinywa kadok wabenwang’ara i lembe ma tek rukani de.

16. Daudi utimo ang’o m’uroyo adieng’acwiny lee i ie?

¹⁶ Ubimo Daudi utimo dubo ma pek m’ugam usendo pidocwiny pare lee. Etimo gier ku Bath-ceba, man eketho junego cware; bende egam emito emwony iwi dubone. (2 Sam. 12:9) Ku kwong’a Daudi ukeudieng’ ungo ku pidocwiny pare m’ubino sende. Pieno, winjiri m’i kindgi ku Yehova unyothere, adieng’a umondo i ie, man ecaku betwoyo. (Zab. 32:3, 4) Daudi utimo ang’o kinde ma cwinye bino dieng’ lee pi kosa pare, man wan ke wacopo timo ang’o ka wapodho i dubo ma pek?

17. Wec ma nwang’ere i Zaburi 51:1-4 unyutho nenedi nia Daudi uyewo dubo pare niai kud i adundene?

¹⁷ Kwai kisa i bang’ Yehova. Daudi urwo i bang’ Yehova. Eyewo dubo pare ceke niai kud i adundene. (Som Zaburi 51:1-4.) I ng’ei m’etimo kumeno, cwinye kwio man anyong’a ucaku nege! (Zab. 32:1, 2, 4, 5) Kan itimo dubo moko ma pek, kud imwony i wie. Ento kwai Yehova man kor ire dubone ceke. Tek itimo kumeno, cwinyi bikwio man pidocwiny peri bisendi ngo. Re tek ibemito winjiri m’i kindwu ku Yehova udok ma ber, icikiri nitimo lembe moko mange m’uweko rwo.

18. Daudi utimo ang’o saa m’enwang’u twiny?

¹⁸ Yii twiny. Saa ma Yehova uoro jabila Nathan ucidh uwec ku Daudi pi dubo m’etimo, Daudi ucero ngo bang’e, man eyero ngo nia etimo dubo ma nok. Re eyio wang’ acel nia edubo ni won ot pa Bath-ceba kende ngo ento edubo bende ni Yehova. Daudi uyio twiny m’uai i bang’ Yehova, e Yehova utimo ire kisa. (2 Sam. 12:10-14) Ka watimo dubo moko ma pek, ukwayu watuc dubone ni dhanu ma Yehova ung’io pi nikwayu rombe pare. (Yak. 5:14, 15) Wacikara ngo nicero bang’wa. Ento ukwayu wayii dubo mwa ndhundhu man watii m’umbe galu ku juk ma jumio iwa; ka watimo kumeno, wabinwang’u kwiocwiny kud anyong’a mwa pio pio.

19. Wacikara nitimo kero niuro lembang’o?

¹⁹ Tim kero kud ipodh i dubo ma rom kendo.  Ubimo Daudi ugam ung’eyo nia etie ku yeny mi kony pa Yehova kara kud edwog kendo iwi dubo m’elar etimo. (Zab. 51:7, 10, 12) I ng’ei ma Yehova uweko dubo pare, Daudi utimo kero nigwokere kara paru ma reco kud umond i wie. Eno uketho enwang’u kwiocwiny kendo i adundene.

20. Wacopo nyutho nenedi nia kisa pa Yehova pire tie tek i iwa?

²⁰ Wanyutho nia kisa pa Yehova pire tie tek i iwa nwang’u wabekwaye ewek dubo mwa, wabejolo twiny m’emio iwa, man nwang’u wabetimo kero kara kud wapodh kendo i dubo ma rom. Ka watimo kumeno, wabinwang’u kwiocwiny i adundewa. Umego James, m’ugam utimo dubo ma pek unwang’u nia nitimo lembe ma jukwanu eno mio kwiocwiny andha. Ewacu kumae: “Kinde m’atuco dubo para ni judong cokiri, awinjara ve juting’o ter ma pek kud iwi goka. Anwang’u kwiocwiny kendo i adundena.” Etie iwa lembe mi mutoro ning’eyo nia ‘Yehova ni ceng’ni ku ju ma adundegi tur; man ebodho ju ma cwinygi dieng’.’​—Zab. 34:18.

21. Wacopo weko Yehova ujuk cwinywa nenedi?

²¹ Calu m’ajiki mi ng’om maeni udhingo, lembe ma nyayu adieng’acwiny bimedere ameda. Ka lembe moko ucaku bedieng’o cwinyi, kwai kony ndhundhu i bang’ Yehova. Ponj Biblia akethacwinyi. Nwang’ ponji niai kud i lapor pa Hana, Paulo, man Daudi. Kwai Wegwa mi polo ukonyi ning’eyo gin m’uketho cwinyi ubedieng’. (Zab. 139:23) Wek ekonyi i peko peri ceke, akecane peko m’iromo daru ngo. Kan itimo kumeno, ibibedo ve jagor Zaburi m’uwer ni Yehova kumae: “I udul pidoic ma yor i ia juk peri nyayu anyong’a i ng’eyong’ec para.”​—Zab. 94:19.