1. ¿Toni uelis kichiuas maj timotekipachokan, uan toni xa tiknemiliskej?

¿KEMANSA semi timotekipachouanij? * Xa techiluijkej oso techchiuilijkej teisa tein semi techyolkokoj. Oso xa tejuan tikijtojkej oso tikchiujkej teisa. Xa tikchiujkej se tajtakol uan techtekipachoua maj Jiova amo keman techtapojpolui. Uan xa tiknemiliaj ke ijkon timomachiliaj porin amo titakuaujtamatij iuan Jiova uan amo tiyolkualmej. Sayoj ke ¿melauj nejon?

2. ¿Toni neskayomej itech Biblia kinextiaj ke se motekipachos amo kijtosneki ke amo se takuaujtamati?

² Maj tikitakan seki neskayomej itech Biblia. Ana, akin katka imomaj tanauatijkej Samuel, semi takuaujtamatia. Maski ijkon, semi motayokoltiaya porin semej akin nemia ichan kitajyouiltiaya (1 Sam. 1:7). Tatitanil Pablo no semi takuaujtamatia iuan Jiova, maski ijkon kitekipachouaya ‘keniuj kinpaleuijtiyas nochi in tokniuan’ (2 Cor. 11:28). Tekiuaj David semi takuaujtamatia iuan Jiova, yejua ika yejuatsin semi kitasojtaya (Hech. 13:22). Maski ijkon, tajtakolchiuak uan nejon semi kitajyouiltij (Sal. 38:4). Jiova kinpaleuij uan kinyolseuij nejin itekitikauan. Maj tikitakan toni techmachtia tein kinpanok.

3. ¿Keyej uelis techtekipachos tein kijtouaj oksekin?

³ Se taman tein kichiua maj timotekipachokan yejua keman techiluiaj oso techchiuiliaj tein amo kuali, uan okachiok komo se akin kuali iuan timouikaj oso  se tochankauj. Xa techtekipachoua maj amo kualiok timouikakan iuan. Kemansa panoua ke amo kitemouaya techyolkokos, sayoj ke amo kinemilij tein kijtoj uan itajtoluan semi techyolkokojkej (Prov. 12:18). Sayoj ke kemansa kemaj kitemoua techyolkokos. Nejon kipanok se tokniuj ichpoch. Yejua kielnamiki: “Seki xiujmej achto, se ichpoch akin kuali iuan nimouikaya nechtakajkayauilij. Semi nechyolkokoj uan nechtajyouiltij. Amo nikajsikamatia keyej ijkon kichiuak”. Komo se akin kuali iuan timouikaj oso se tochankauj techyolkokoua, tein kipanok Ana semi techpaleuis.

4. ¿Toni ouijkayomej kiixnamikik Ana?

⁴ Ana kixikoj uejueyi ouijkayomej. Miak xiujmej amo uelik kinpiak konemej (1 Sam. 1:2). Miakej israelitas kinemiliayaj ke komo se siuat amo uelia kinpiaya konemej, Dios amo kitatiochiuijtoya. Yejua ika Ana semi mopinaujmatia (Gén. 30:1, 2). Uan no, itakauj kipiaya okse inamik akin monotsaya Peniná, uan yejua kemaj kipiaya ikoneuan. Peniná kitauelitaya Ana uan “nochipa kikejkelouaya uan ijkon kitemouaya kiyolkokos” (1 Sam. 1:6). Yekinika, Ana semi kitayokoltij nejon. Semi amo kuali momachiliaya hasta “chokaya uan amo kikuaya nion teyi”. Yejua “semi motayokoltiaya” (1 Sam. 1:7, 10). ¿Keniuj yolseuik Ana?

5. ¿Keniuj Ana kipaleuij netataujtil?

⁵ Ana kitataujtij Jiova uan kiluij keniuj momachiliaya. Satepan, kitapouij tiopixkat Elí tein kipanotoya. Yejua kiluij: “Xiyouj ika yolseuilis, uan maj iDios xolal Israel mitsmaka tein tiktajtanij”. ¿Toni panok satepan? Ana “yajki uan takuaj, uan iixko amo kinextijok tayokol” (1 Sam. 1:17, 18). Netataujtil kipaleuij maj oksepa kuali momachili.

6. ¿Toni techmachtia netataujtil tein kichiuak Ana uan tein kijtoua Filipenses 4:6, 7?

⁶ Uelis tiyolseuiskej komo tiksentokaj tiktataujtiaj Jiova. Ana uejkauak kitataujtijtoya iTajtsin Dios (1 Sam. 1:12). Tejuan no uelis uejkauak tiktataujtiskej Jiova uan tikiluiskej tein techtekipachoua, tein tikmouiliaj uan nepololmej tein tikpiaj. Netataujtilmej amo moneki yeski semi kualtsitsin oso amo kipiaskej nepololmej. Kemansa xa hasta  tichokaskej keman tikiluiskej tein techtekipachoua. Sayoj ke Jiova nochipa techkakis. Uan amo sayoj moneki tikiluiskej tein techtekipachoua, ta no moneki tikelnamikiskej tein techyolmajxitia Filipenses 4:6, 7 (xikonixtajtolti). Ompa Pablo senkis kijtoj ke moneki tiktasojkamatiliskej Dios keman tiktataujtiaj. Onkak miak taman tein uelis tiktasojkamatiliskej, kemej tonemilis, itachijchiualis, inetasojtalis uan tein tikchiaj tikseliskej satepan. ¿Toni no techmachtia tein kichiuak Ana?

7. ¿Toni momattoyaj kichiuaskej Ana uan inamik?

⁷ Maski kipiaya ouijkayomej, Ana nochipa iuan yaya inamik kiueyichiuati Jiova ompa Siló (1 Sam. 1:1-5). Keman yetoya itech tabernáculo, tayekankatiopixkat Elí kiyolchikauak uan kiluij ke kichiaya maj Jiova kinankili inetataujtil (1 Sam. 1:9, 17).

8. Xikonmelaua keniuj techpaleuiaj nechikolmej.

⁸ Uelis tiyolseuiskej komo tiksentokaj tiyouij nechikolmej. Nochipa keman peua nechikol, tokniuj akin kichiua netataujtil kitajtania Jiova maj iespíritu yeto touan. Uan yolseuilis yejua se taman tein kipia nejon espíritu (Gál. 5:22). Komo tiyouij nechikolmej maski timotekipachojtokej, tikauaj maj Jiova uan tokniuan techyolchikauakan uan maj techpaleuikan maj oksepa kuali timomachilikan. Netataujtil uan nechikolmej yejua ome taman tein Dios ika techyolseuia (Heb. 10:24, 25). Maj tikitakan okse taman tein techmachtia Ana.

9. ¿Toni amo mopatak itech inemilis Ana, sayoj ke toni kemaj mopatak?

⁹ Tein kitajyouiltiaya Ana amo niman ixpoliuik. Keman mokepak ichan satepan ke kiueyichiuato Dios itech tabernáculo, kisentokaya nemia itech kali kampa nemia Peniná. Uan Biblia amo kijtoua ke Peniná amo kitajyouiltijok. Yejua ika Ana xa kisentokak kixikoj nochi tein kiluiaya. Sayoj ke uelik oksepa kipiak yolseuilis. Maj tikelnamikikan ke amo tayokoyakok satepan ke kitapouij Jiova tein kipanotoya. Kikauak maj Jiova kiyolseuiani uan kipaleuiani maj kuali momachili. Uan satepan Jiova kinankilij inetataujtil uan kinpiak konemej (1 Sam. 1:19, 20; 2:21).

10. ¿Toni techmachtia tein kipanok Ana?

¹⁰ Uelis tiyolseuiskej maski amo ixpoliuis tein techtekipachoua. Seki ouijkayomej xa tiksentokaskej tikpiaskej maski semi tiktataujtiskej Jiova uan nochipa tiyaskej nechikolmej. Sayoj ke tein kipanok Ana technextilia ke nion teyi uelis kitsakuilis maj Jiova techyolseui. Yejuatsin amo keman techelkauas, uan amo uejkaua techtiochiuas komo amo tikauaj (Heb. 11:6).

11. ¿Toni kitekipachouaya Pablo?

¹¹ Pablo kitekipachouaya miak taman. Kemej neskayot, kemej semi kintasojtaya tokniuan, kitekipachouaya ouijkayomej tein kipiayaj (2 Cor. 2:4; 11:28). Keman tanojnotsaya, miakpa kiixnamikkej akin kitauelitayaj, kimaakej uan kitsakkej. Okse taman tein no kitekipachouaya yejua ke amo kipiaya miak taman tein ika moixpanoltis (Filip. 4:12). Uan xa semi mouia keman monekia yas okse altepet itech barco, porin kemej expa barco tein itech yaya pankalakik itech ueyiat  (2 Cor. 11:23-27). ¿Toni kipaleuij keman motekipachoj?

12. ¿Toni kipaleuij Pablo maj amo semi motekipacho?

¹² Pablo kisentokaya kitekipachouaya ouijkayomej tein kipiayaj tokniuan, sayoj ke amo iselti kinpaleuij. Kimatia ke amo ueliskia kichiuas iselti. Yejua ika, kiniluij okseki tokniuan maj kipaleuikan. Kemej neskayot, kinkauilij miak tekimej takamej takuaujtamachmej, kemej Timoteo uan Tito. Tein kichiujkej nejon tokniuan kipaleuij Pablo maj amo semi motekipacho (Filip. 2:19, 20; Tito 1:1, 4, 5).

13. ¿Keniuj tayekananij uelis kichiuaskej kemej Pablo?

¹³ Maj titajtanikan nepaleuil. Axkan miakej tayekananij no kinpanoua kemej Pablo. Kemej semi kintasojtaj tokniuan, motekipachouaj keman tokniuan kipiaj ouijkayomej. Sayoj ke se tayekankej amo ueli iselti kinpaleuia nochi tokniuan. Komo kiajsikamati nejon, kiniluis okseki tokniuan takamej akin yekyolmajsitokej maj kipaleuikan uan kinmachtis akin telpochmejok keniuj kinpaleuiskej tokniuan (2 Tim. 2:2).

14. ¿Toni amo kitekipachouaya Pablo, uan toni techmachtia tein kichiuak?

¹⁴ Maj tikajsikamatikan ke moneki techyolseuiskej. Pablo amo moueyimatia, yejua ika kitemoj maj kiyolseuikan akin kuali iniuan mouikaya. Yejua amo kitekipachouaya maj oksekin kinemilianij ke amo yolchikauak katka porin tokniuan kiyolchikauayaj. Keman kitajkuilouilij Filemón, kiluij: “Nimouelita de nikselij se kualtsin yolseuilis porin tejua tikinyoltasojtatinemi in taneltokani” (Filem. 7). Okse tonal, kintokaytij miakej akin kuali iniuan mouikaya akin kiyolchikaujkaj keman tajyouijtoya (Col. 4:7-11). Komo tikajsikamatij ke moneki maj techyolchikauakan, tokniuan techyolchikauaskej ika miak pakilis.

15. ¿Toni kipaleuij Pablo keman semi tajyouijtoya?

¹⁵ Maj titakuaujtamatikan itech iTajtol Dios. Pablo kimatia ke iTajtol Dios kiyolseuiskia (Rom. 15:4). No kipaleuiskia maj kipia tamatilis tein kipaleuiskia maj kiixnamiki tein yeski ouijkayot (2 Tim. 3:15, 16). Keman ika ojpa tsaktoya ompa Roma, kimatik ke amo uejkaua kimiktiskiaj. Kemej semi motekipachojtoya, niman kiluij Timoteo maj kiitati uan maj  kiuikiliani amatajkuilolmej (2 Tim. 4:6, 7, 9, 13). ¿Keyej? Porin nejon amatajkuilolmej xa kipiayaj seki tajkuilolmej tein moajsij itech Escrituras Hebreas tein ika ueliskia momachtis. Ijkon kemej Pablo, komo nochipa timomachtiaj Biblia, Jiova ika techyolseuis maski tein yeski ouijkayot tikpanoskej.

16. ¿Keniuj momachilij David keman ueyi tajtakoj?

¹⁶ David kichiujka uejueyi tajtakolmej uan semi amo kuali momachiliaya. Auilnenka iuan Bat-Seba, tanauatij maj kimiktikan inamik Bat-Seba uan kitatij tein kichiujka (2 Sam. 12:9). Yekinika, amo kitemoj nepaleuil maski itanemilil kikuejmolouaya. Sayoj ke nejon kichiuak maj amo kuali mouikaniok iuan Dios, maj semi motekipachouani uan hasta maj kokolispeuani (Sal. 32:3, 4). ¿Toni kipaleuij maj amo kitajyouiltianiok tein kichiujka? ¿Uan toni uelis techpaleuis komo tikchiuaj se ueyi tajtakol?

17. ¿Keniuj kinextia Salmo 51:1-4 ke David kiyolkokouaya tein kichiujka?

¹⁷ Maj tiktataujtikan Jiova maj techtapojpolui. Satepan, David kitataujtij Jiova. Kemej semi moyolkokouaya, kitapouij Jiova tein kichiujka (xikonixtajtolti Salmo 51:1-4). Nejon kipaleuij maj okachi kuali momachili (Sal. 32:1, 2, 4, 5). Komo tikchiuaj se ueyi tajtakol, maj amo tiktatikan. Maj tiktataujtikan Jiova uan maj tikiluikan tein tikchiujkej. Nejon kichiuas maj kuali timomachilikan uan maj amo techkuejmolook totanemilil. Sayoj ke, komo tiknekij oksepa kuali timouikaskej iuan Jiova, moneki tikchiuaskej okse taman.

18. ¿Toni kichiuak David keman Jiova kimelauak?

¹⁸ Maj amo tikixtopeuakan nepaleuil. Keman Jiova kititanik tanauatijkej Natán maj kiluiti David tajtakol tein kichiujka, yejua amo kitemoj motenpaleuis nion kijtoj ke tein kichiujka amo katka se ueyi tajtakol. Niman kijtoj ke tajtakolchiujka. Amo sayoj kichiuilij tein amo kuali inamik Bat-Seba, ta kitapanauilij itanauatil Dios. David mokauak maj Jiova kimelaua uan yejuatsin kitapojpoluij (2 Sam. 12:10-14). Komo tikchiujkej se ueyi tajtakol, moneki titajtoskej iniuan tayekananij akin  Dios kinixtalij maj techpaleuikan (Sant. 5:14, 15). Uan maj amo tiktemokan timotenpaleuiskej. Komo amo tikixnamikij nepaleuil tein techmakaj uan niman timopataj, oksepa niman kuali timomachiliskej uan tiyolpakiskej.

19. ¿Toni moneki tikixtaliskej amo tikchiuaskej?

¹⁹ Maj tikixtalikan amo oksepa titajtakolchiuaskej. Tekiuaj David kimatia ke monekia maj Jiova kipaleui uan ijkon amo oksepa kichiuaskia nejon tajtakolmej (Sal. 51:7, 10, 12). Keman Jiova kitapojpoluij, kiixtalij amo kipiasok amo kuali tanemililmej. Nejon kipaleuij maj oksepa kuali momachili.

20. ¿Keniuj tiknextiaj ke tiktasojkamatij maj Jiova techtapojpolui?

²⁰ Keman tiktataujtiaj Jiova maj techtapojpolui, keman timokauaj maj techmelaua uan keman timochikauaj amo oksepa titajtakolchiuaskej, tiknextiaj ke tiktasojkamatij maj Jiova techtapojpolui. Nejin techpaleuia maj oksepa kuali timomachilikan. Yejua nejon tein kipanok James, se tokniuj akin kichiuak se ueyi tajtakol. Yejua kijtoua: “Keman nikiniluij tayekananij tajtakol tein nikchiujka, nikmachilij kemej yeskia nechkixtilijkej se ueyi tamamal. Peuak oksepa kuali nimomachilia”. Semi techyolchikaua tikmatiskej ke “Jiova iniuan yetok akin tajyouijtokej” uan “kinmakixtia akin tayokoxtokej” (Sal. 34:18).

21. ¿Keniuj tikauaj maj Jiova techyolseui?

²¹ Kemej amo uejkaua ixpoliuisya tein amo kuali, xa okachi nesis tein kichiuas maj timotekipachokan. Keman semi timotekipachoskej, maj niman tiktataujtikan Jiova maj techpaleui. Maj nochipa timomachtikan Biblia. Maj tikchiuakan kemej Ana, Pablo uan David. Maj tiktajtanikan Jiova maj techpaleui maj tikmatikan toni kichiua maj timotekipachokan (Sal. 139:23). Maj tikauakan maj techpaleui ika tokuejmoluan, okachiok keman amo teyi ueli tikchiuaj. Komo ijkon tikchiuaj, timomachiliskej kemej salmista akin kiluij Jiova: “Keman semi nimotekipachouaya, tejua tinechyolseuiaya uan tikchiuaya maj kuali nimomachili” (Sal. 94:19).