1. I yini swi nga ha vangaka ku hlatiyela, nakone xana swoswo swi nga hi khumbisa kuyini?

XANA u sama u hlatiyela? * Kumbexana u hlatiyela hi leswi u khunguvanyisiwiki hi leswi van’wana va swi hlayiki kumbe va swi yentxiki. Kumbe u nga ha hlatiyela hi leswi wene u swi hlayiki kumbe u swi yentxiki. Hi xikombiso, u nga ha va u yentxe xihoxo kutani u txhava leswaku Yehovha a nga ti ku dzrivalela ni siku ni dzrin’we. Lexi tlulisaka mpimu hi leswaku u nga ha patsra ni ku kholwa leswaku leswi u tsrhamaka hi ku hlatiyela, swi komba leswaku a wu na lipfumelo​—swi li u mhunu wa ku biha. Kambe xana leswo i ntiyiso?

2. Hi swini swikombiso swa le Bibeleni leswi kombaka leswaku ku hlatiyela a swi tlhamuxeli ku pfumala lipfumelo?

² Vona swikombiso swi nge swingani swa le Bibeleni. Ana, lwa viki mamana wa muprofeta Samuwele, a a li wansati wa lipfumelo ledzrikulu. Nambitanu, a hlatiyele ngopfu loko xizro xa ndangu wakwe xi mu khome hi ndlela ya ku biha. (1Sa 1:7) Mupostola Pawulo a a ni lipfumelo dzra ku tiya, kambe a a bindzriwa hi “minhlatiyelo” hi mabandla hinkwawu. (2Ko 11:28) Hosi Davhida a a ni lipfumelo dzra ku tiya ngopfu lakakuva Yehovha a a mu zrandzra swinene. (Min 13:22) Nambi swi li tanu, Davhida a yentxe swihoxo leswi mu yentxiki a hlatiyela ngopfu swinene. (Ps 38:4) Yehovha a txhavelele a tlhela a mbuwetela mun’wana ni  mun’wana wavu. A hi kambisiseni leswi hi nga swi dondzraka ka swikombiso swavu.

3. Xana mavulavulela ya van’wana ma nga hi hlatiyelisa hi ndlela yini?

³ Loko van’wana va hi tlhava hi mazritu kumbe hi swiyentxo, hi nga ha hlatiyela. Leswo ngopfu-ngopfu swi yentxeka loko lweyi a hi vavisaka a li munghanu lwenkulu kumbe xaka. Hi nga ha txhava hi ku pimisa leswaku wuxaka byezru na yene byi honekile. Minkama yin’wana, mhunu a nga ha vulavula na a nga zranganga hi ku pimisa, a hi tlhava mbilu hi titwa ingi he tlhaviwa hi lipanga! (Pr 12:18) Kumbe mhunu wa kone a nga ha tizrisa mazritu ya ku hi tlhava ha wone hi maxivomu. N’whanyana mun’we lwa nga mukriste a kumane naxu xikazratu lexi. A li: “Malembenyana lama nga khaluta, mhunu wa kukazri lweyi a ni pimisa leswaku i munghanu-nkulu a sungule ku ndzravata hi mine ka internet. Ni vaviseke ngopfu ni tlhela ni hlatiyela. A ni nga xi twisisi lexi mu yentxiki a ni djikela hi ndlela leyo.” Loko u sama u tlhaviwa mbilu hi munghanu lwenkulu kumbe xaka, u nga dondzra swinyingi ka Ana.

4. Hi swini swikazratu swa ku bindzra leswi Ana a kumaniki naswu?

⁴ Ana a kumane ni swikazratu swa ku bindzra. A hete malembe ya ku tala na a nga beleki. (1Sa 1:2) Ka ntumbuluku wa va-Israyele, wansati lweyi a a nge na vana a va ku a zrukiwile. Leswi a swi yentxa a titwa na nga pfuni ntxhumu. (Gn 30:1, 2) Lexi mfuzri a xi wondzrisa Ana hi leswaku nuna wakwe a a ni nsati mun’wana, ku nga Penina, lweyi a a mu belekela vana. Penina a a kweleta Ana nakone a ‘a tekisa ku mu xanisa, akuva a mu hlatiyelisa’. (1Sa 1:6) Ku sunguleni, Ana a nga swi kotanga ku lwa ha hombe ni swikazratu leswi swa ku bindzra. A vaviseke ngopfu lakakuva ‘a dzrila, a nga di ntxhumu’. A a ni ‘xiviti a moyeni’. (1Sa 1:7, 10) Xana Ana a wu kumise kuyini ntxhavelelo?

5. Xana xikhongoto xi mu pfunise kuyini Ana?

⁵ Ana a txhulule mbilu yakwe ka Yehovha hi xikhongoto. Loko a hete ku khongota, a tlhamuxele xiyimu xakwe ka Muprista Lwenkulu Eli, lweyi a mu hlamulisiki xileswi: ‘Famba hi ku zrula. Xikwembu Nkulukumba wa Israyele a a ku nyike lexi u xi kombeliki.’ Ku game ku yentxeka yini? Ana a game ‘a famba hi ndlela yakwe, a da, a mombo wakwe wu nga ha hlunami’. (1Sa 1:17, 18) Xikhongoto xi pfune Ana ku kuma ku zrula.

6. Hi nga dondzra yini ka Ana ni ka Ba-le-Filipi 4:6, 7 mayelanu ni xikhongoto?

 ⁶ Hi nga kuma ku zrula loko hi tsrhama hi ku khongota. Ana a hete nkama wa ku leha na a khanela ni Tatana wakwe wa le tilweni. (1Sa 1:12) Na hine hi nga heta nkama wa ku leha na hi khanela na Yehovha hi mu byela leswi hi hlatiyelisaka, leswi hi swi txhavaka ni swihoxo swezru. Swikhongoto swezru a swi zi swi djula kuva swi hambiwe hi ndlela ya ku xonga kumbe ya ku hetiseka. Nkama hi khongotaka, swi nga yentxeka ku huma mazritu ya ku vaviseka na hi pfa hi dzrila. Nambitanu, Yehovha a ngaka a nga kazrali hi ku hi yingiseta. Handle ka ku khongota hi swikazratu swa ka kwezru, hi fanela ku dzrimuka xilayu lexi tsraliwiki ka Ba-le-Filipi 4:6, 7. (Dondzra.) Pawulo a kongomete leswaku hi fanela ku hamba swikhongoto swa ku tlangela, kumbe swa ku khensa. Hi ni swivangelo swa ku tala ngopfu swa ku tlangela Yehovha ha swone. Hi xikombiso, hi nga mu tlangela hi nyiko ya wutomi, hi mintizro yakwe ya wutumbuluxi, hi lizrandzru dzrakwe dzra ku dumbeka, ni hi dumbo dzra ku hlamalisa ledzri a hi nyikiki dzrone. Hi swini swin’wana hi nga swi dondzraka ka Ana?

7. Xana Ana ni nuna wakwe a va ya kwini minkama hinkwayu?

⁷ Nambi leswi a a hanya ndzreni ka swikazratu, Ana minkama hinkwayu a a famba ni nuna wakwe a Xilo va ya gandzrela Yehovha. (1Sa 1:1-5) A ve a tabernakeleni laha Muprista Lwenkulu Eli a nga tiyisa mazrambu Ana hi ku mu byela leswaku a mu navelela kuva Yehovha a mu hlamula xikhongoto xakwe.​—1Sa 1:9, 17.

8. Xana mintlhanganu yi nga hi pfunisa kuyini? Tlhamuxela.

⁸ Hi nga kuma ku zrula loko hi ya mahlweni hi ku kumeka a mintlhanganwini ya bandla. Xikhongoto xa ku pfula a mintlhanganwini yezru hakanyingi xi patsra xikombelo xa leswaku moya wa Xikwembu Nkulukumba wu va na hine. Ku zrula i xiyenge xa mhandzru wa moya wolowo. (Ga 5:22) Loko hi kumeka a mintlhanganwini nambi loko hi li ku kazratekeni, hi nyika Yehovha ni vamakwezru mukhandlu wa ku hi kutxa ni ku hi pfuna ku kuma ku zrula ka miyanakanyu ni ka mbilu. Xikhongoto ni mintlhanganu i tindlela ta lisima ngopfu leti Yehovha a ti tizrisaka ku hi mbuwetela ha tone. (Hb 10:24, 25) Xiya swin’wana hi nga swi dondzraka ka leswi yentxekeliki Ana.

9. I yini xi kalaka xi nga txintxanga a xiyin’wini xa Ana, kambe ku txintxe yini?

⁹ Xivangelo xa ku hlatiyela ka Ana a xi tekelanga ku suka. Loko Ana a mukile kaya a ntsrhaku ka ku gandzrela a tabernakeleni, a tame a ha sindzriseka ku tsrhama ka muti wun’we na Penina. Nakone Bibele a dzri kombi leswaku Penina a txintxe hanyela ledzri a a li nadzru. Kutani swi nga yentxeka Ana a sindzriseke ku ya mahlweni hi ku tiyisela na nsati-kulobye a mu tlhavetela hi mazritu. Kambe Ana a swi kotile ku kuma ku zrula ka le ndzreni a tlhela a ku hlayisa. Dzrimuka leswaku loko a tsrhikele Yehovha mhaka yakwe, Ana a nga ha tlhelanga a bindzriwa hi ku hlatiyela. A tsrhike Yehovha a mu txhavelela a va a mu mbuwetela. A ntsrhakunyana, Ana a patsre ni ku tovokisiwa hi ku beleka vana vakwe!​—1Sa 1:19, 20; 2:21.

10. Xana hi dondzra yini ka xikombiso xa Ana?

¹⁰ Hi nga kuma ku zrula nambi loko xivangelo xa ku hlatiyela kwezru xi nga si suka. Nambi loko hi khongota hi ku hiseka hi tlhela hi kumeka mintlhanganwini nkama hinkwawu, swi nga yentxeka swikazratu swin’wana swi nga suki. Kambe ka xikombiso xa Ana, hi dondzra leswaku a ku na ntxhumu lowu nga sivelaka Yehovha ku hi tlema mbilu leyi kazratekiki. Yehovha a ngaka a nga hi dzrivali, nakone hi ku hlwela kumbe hi ku kahlula a ta hi hakela hi ku dumbeka kwezru.​—Hb 11:6.

11. I yini leswi yentxiki Pawulo a hlatiyela?

¹¹ Pawulo a ve ni swivangelo swinyingi swa ku hlatiyela. Hi xikombiso, leswi a a zrandzra vamakwavu, swikazratu leswi a va kumana naswu a swi mu hlatiyelisa. (2Ko 2:4; 11:28) A xiyavelweni xakwe swanga mupostola, Pawulo a sindzriseke ku lwisana ni vakaneti lava mu biki va tlhela va mu peta djele. Mfuzri a tiyisele hansi ka swikazratu leswi a swi mu vangela ku hlatiyela, swa ku fana ni “ku yingela ndlala”. (Flp 4:12) Nakone loko hi dzrimuka leswaku nkama lowu a hlayiki leswo a a honekeliwe hi byatsrhu kazrazru kumbe ku tlula, hi nga yanakanya hi ku hlatiyela ka Pawulo loko a famba hi byatsrhu. (2Ko 11:23-27) Xana Pawulo a lwise kuyini ni ku hlatiyela?

12. I yini swi pfuniki Pawulo ku pumba ku hlatiyela?

¹² Pawulo a hlatiyele hi mhaka ya vamakwavu loko va kumana ni swikazratu. Nambitanu, a nga dzringisanga ku tlhantlha ha byakwe swizralanganya hinkwaswu leswi a va kumana naswu. Pawulo a a titsrongahata. A a yentxa malulamiselo ya kuva van’wana va pfunisa ku bekiseni ka bandla. Hi xikombiso, a zrume vhanu va ku dumbeka va ku fana na Timotewu na Tito ku yentxa mintizro leyi a yi mu lumba. Leswi vamakwezru lava va swi yentxiki handle ka ku ganaganeka swi pfune Pawulo ku pumba ku hlatiyela.​—Flp 2:19, 20; Ti 1:1, 4, 5.

13. Xana vakulu va nga mu tekelelisa kuyini Pawulo?

¹³ Kombela van’wana va ku pfuna. Ku fana na Pawulo, namunhla vakulu vanyingi lava nga ni lizrandzru va hlatiyela hi mhaka ya swizro swa bandla leswi kumanaka ni mindzringo. Kambe nkulu a nge koti ku yentxa hinkwaswu. Ku titsrongahata ku ta mu yentxa a zrwalisana ntsrhwalu wakwe ni vavanuna van’wana lava fanelekaka ni ku wupfisa vampswha akuva va mu pfuna ku bekisa ntlhambi wa Xikwembu Nkulukumba.​—2Tm 2:2.

14. I yini leswi Pawulo a a nga txhavi leswaku vhanu va ta swi pimisa, nakone hi nga dondzra yini ka xikombiso xakwe?

¹⁴ Pfumela leswaku wa swi vilela ku txhaveleliwa. Pawulo a a titsrongahata, xileswo a a swi tiva leswaku awa swi vilela ku tiyisiwa hi vanghanu. Swi le livaleni leswaku a a nga txhavi leswaku vhanu va ta ku i mhunu wa ku pfumala xixixi loko va twa leswaku a pfumele ku txhaveleliwa hi van’wana. Loko a tsralela Filemoni, Pawulo a te: ‘Hi ni ku nyonxa lokukulu ni ku miyetiwa hi nkonta ya lizrandzru laku.’ (Flm 7) Pawulo a  hlaye mavito ya vatizri-kulobye va ku hambana-hambana lava mu tiyisiki swinene a mahlomulweni. (Kl 4:7-11) Loko hi ku titsrongahata hi pfumela leswaku ha swi vilela ku tiyisiwa, vamakwezru va ta nyonxela ku hi seketela ka leswi hi swi vilelaka.

15. Xana Pawulo a txhaveleliwe hi yini loko a li swiyin’wini leswi hlomulaka mbilu?

¹⁵ Dumba Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba. Pawulo a a swi tiva leswaku Matsralwa ma nga mu txhavelela. (Ro 15:4) Mfuzri a ma ta swi kota ku mu nyika wutlhazri bya ku lwisana ni ndzringo wini na wini. (2Tm 3:15, 16) Loko a pfaleliwe djele a Roma ka wubidzri, Pawulo a swi twile leswaku a a li kusuhi ni ku dlawa. A xiyin’wini lexo lexi hlomulaka mbilu, xana Pawulo a yentxe yini? A kombele Timotewu leswaku a mu yela hi ku kahlula a mu heketela ‘mabuku’. (2Tm 4:6, 7, 9, 13) Ha yini? Hikusa mabuku lawo swi nga yentxeka ma ve swiyenge swa Matsralwa ya Xiheberu leswi Pawulo a a ta kota ku swi tizrisa akuva a hamba xidondzro xa ximhunu xa Bibele. Loko hi tekelela Pawulo hi ku dondzra Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba nkama ni nkama, Yehovha a ta tizrisa Matsralwa ku hi mbuwetela—nambi ho kumana ni ndzringo wini na wini.

16. Hi kwini ku hlatiyela loku Davhida a nga tivangela kone?

¹⁶ Davhida a a ni xivangelo xa ku kingindzriwa hi lipfalu. A mbuyete na Batixeba a tlhela a yentxa leswaku nuna wakwe a dlawa. Mfuzri a hete nkamanyana na a dzringisa ku fihla swidoho swakwe. (2Sa 12:9) Ku sunguleni, Davhida a kanye lipfalu dzrakwe. Xileswo, a xanisekile hi le moyeni, hi le miyanakanywini ni hi le mizrini. (Ps 32:3, 4) Xana i yini leswi pfuniki Davhida ku lwa ni ku hlatiyela loku a titiseliki kone, nakone i yini xi nga hi pfunaka loko hi yentxa xihoxo lexikulu?

17. Xana mazritu lama nga ka Amapsalma 51:1-4 ma swi kombisisa kuyini leswaku Davhida a tisole hi mbilu hinkwayu?

¹⁷ Khongota u kombela ku dzrivaleliwa. Davhida hi wugamu a khongote ka Yehovha. A tihlaye swidoho swakwe na a tisola hi mbilu hinkwayu. (Dondzra Amapsalma 51:1-4.) Swoswo swi mu nyike ku wisa lokukulu swinene! (Ps 32:1, 2, 4, 5) Loko u yentxa xidoho lexikulu, u nga dzringise ku xi fihla. A matsrhan’wini ya swoswo, tihlaye ka Yehovha hi xikhongoto. Kutani u ta sungula ku yingela ku pepa a ku hlatiyeleni loku vangiwaka hi ku kingindzriwa hi lipfalu. Kambe loko u djula ku tlhela u pfuxeta wuxaka  byaku na Yehovha, ku djuleka u yentxa swin’wana ku yengetela ka ku khongota.

18. Xana Davhida a yentxe yini loko a tshinyiwa?

¹⁸ Pfumela ku tshinyiwa. Loko Yehovha a zrume muprofeta Nathani ku ya paluxa xidoho xa Davhida, Davhida a nga tiyimelelanga kumbe a dzringisa ku xi kalala. E tekela ku pfumela leswaku a a nga dohelanga nuna wa Batixeba ntsena kambe ngopfu-ngopfu Yehovha. Davhida a pfumele ku tshinyiwa hi Yehovha, nakone Yehovha a mu dzrivalelile. (2Sa 12:10-14) Loko hi yentxe xidoho lexikulu, hi fanela ku vulavula ni lava Yehovha a va bekeliki ku hi byisa. (Yk 5:14, 15) Nakone hi fanela ku tivonela ka moya wa ku zrandzra ku tiyimelela. Loko hi kahlula ku pfumela ku tshinyiwa hi tlhela hi yentxa leswi hi layiwaka swone, hi ta kahlula hi kuma ku zrula ni ku nyonxa.

19. Xana hi fanela ku tiyimisela ku yentxa yini?

¹⁹ Tiyimisele ku kala u nga ha phindhi swihoxo swo swa swin’we. Hosi Davhida a a swi tiva leswaku lexi a xi ta mu pfuna ku ka a nga ha phindhi swidoho swo swa swin’we a ku li ku pfuniwa hi Yehovha. (Ps 51:7, 10, 12) A ntsrhaku ka ku dzrivaleliwa hi Yehovha, Davhida a a tiyimisele ku tingawula mimpimiso ya ku biha. Xiswoswo, a kume ku zrula ka le ndzreni.

20. Hi nga swi kombisisa kuyini leswaku hi tlangela lidzrivalelo dzra Yehovha?

²⁰ Hi kombisa leswaku hi tlangela lidzrivalelo dzra Yehovha hi ku kombela ku dzrivaleliwa, hi pfumela ku tshinyiwa hi tlhela hi lwa hi ntamu hinkwawu akuva hi nga ha phindhi swihoxo swezru. Loko hi yentxa leswi, hi ta kuma ku zrula ka le ndzreni. James, makwezru lwa yentxiki xidoho lexikulu, a swi vone ha byakwe leswo. A li: “Loko ni ye tihlaya xidoho xanga ka vakulu, ni titwe ingi hi loko ne zruliwa ntsrhwalu wa ku bindzra makatleni. Ni sungule ku kuma ku zrula ka miyanakanyu.” Swi tiyisa nhlana ku tiva leswaku ‘Yehovha a le kusuhi ni lava nga ni mbilu leya ku tsrhoveka, a huluxa lava nga ni moya lowu titsrongahataka’!​—Ps 34:18.

21. Xana hi nga mu tsrhikisa kuyini Yehovha a hi mbuwetela?

²¹ Loko masiku lawa ya wugamu ma ya ma hela, swi nga ha yentxeka leswaku swivangelo swa ku hlatiyela swi yandzra. Loko u hlatiyela, u nga ganagane ku kombela Yehovha a ku pfuna. Dondzra Bibele hi nkhinkhi. Dondzra ka swikombiso swa Ana, Pawulo na Davhida. Kombela Tatana waku wa le tilweni a ku pfuna ku vona xivangelo lexi ku hlatiyelisaka. (Ps 139:23) Mu tsrhike a ku zrwalela mintsrhwalu yaku, ngopfu-ngopfu leyi u ngeke na swinyingi kumbe ntxhumu wa ku wu yentxa leswaku u yi susa. Loko u yentxa tanu, u ta fana na mupsalma lwa yimbeleleliki Yehovha a ku: ‘A minhlatiyelo ma tatiseka ku mimpimiso yanga, kambe a mintxhavelelo yaku mi zrulisa hika dzranga.’—Ps 94:19, TLM.