1. I yini leswi nga hi vilerisaka naswona swi nga endla hi titwa njhani?

 XANA u tshame u vilerisiwa hi mhaka yo karhi? * Kumbexana wa vilela hileswi van’wana va ku twiseke ku vava hi marito kumbe hi swiendlo. Kumbe u vilerisiwa hi leswi u swi vuleke kumbe ku swi endla. Kumbexana u endle xihoxo naswona wa vilela hi ku ehleketa leswaku Yehovha a nge pfuki a ku rivalerile. Lexi nyanyisaka xiyimo, i ku ehleketa leswaku ku vilela ka wena ku kombisa leswaku ripfumelo ra wena ra tsekatseka kumbe u munhu wo biha. Xana sweswo i ntiyiso?

2. Hi swihi swikombiso leswi nga eMatsalweni leswi kombisaka leswaku loko hi vilela a swi vuli swona leswaku a hi na ripfumelo?

² Xiya swikombiso swi nga ri swingani leswi nga eMatsalweni. Hana loyi a veke mana wa muprofeta Samuwele, a ri ni ripfumelo lerikulu. Kambe a vilela hikwalaho ka leswi xirho xin’wana xa ndyangu wakwe a xi nga n’wi khomanga kahle. (1 Sam. 1:7) Muapostola Pawulo a ri ni ripfumelo leri tiyeke kambe a “vilela hi mavandlha hinkwawo.” (2 Kor. 11:28) Hosi Davhida a ri ni ripfumelo leri tiyeke lerova Yehovha a a n’wi rhandza swinene. (Mint. 13:22) Nilokoswiritano, Davhida u endle swihoxo leswi endleke a vilela ngopfu. (Ps. 38:4) Vanhu lava havanharhu, Yehovha u va chavelerile. A hi voneni leswi hi nga swi dyondzaka eka vona.

3. Leswi van’wana va swi vulaka swi nga hi vilerisa hi ndlela yihi?

³ Loko van’wana va hi khunguvanyisa hi marito kumbe hi  swiendlo, swi nga hi vilerisa. Ngopfungopfu loko munhu wa kona a ri munghana kumbe xaka. Hi nga vilela hikwalaho ka leswi sweswo swi nga dlayaka vuxaka bya hina. Mikarhi yin’wana munhu a nga hi khunguvanyisa hi marito handle ko swi xiya kutani hi twa onge hi tlhaviwe hi banga! (Swiv. 12:18) Un’wana a nga hi tlhava hi marito hi vomu. Makwerhu un’wana wa xisati loyi a ha riki muntshwa u tshame a langutana ni xiyimo xo fana ni lexi. U ri: “Emalembeni lama ha ku hundzaka, munhu un’wana loyi a ndzi n’wi teka tanihi munghana lonene, u hangalase mavunwa hi mina eka Inthanete. Sweswo swi ndzi vavisile emoyeni naswona a swi nga ndzi dyisi byi rhelela. A ndzi nga swi tivi leswaku hikwalaho ka yini a ndzi onha vito hi ndlela yoleyo.” Loko u tshame u khunguvanyisiwa hi munghana kumbe xaka, u nga dyondza swo tala eka Hana.

4. Hi swihi swiphiqo leswi Hana a langutane na swona?

⁴ Hana a langutane ni swiphiqo swo tika swinene. U hete malembe yo tala a nga kumi n’wana. (1 Sam. 1:2) Hi ku ya hi ndhavuko wa Vaisrayele, loko wansati a ri mhika a ku vuriwa leswaku u rhukaniwile. Leswi a swi endla a titwa a ri xikangalafula. (Gen. 30:1, 2) Lexi a xi endla leswaku xiyimo xa Hana xi tika ngopfu, hileswi nuna wakwe a ni ri nsati un’wana, ku nga Penina loyi a n’wi velekela vana. Penina a a vondzoka Hana naswona “a n’wi dyisa mbitsi hi ku tlurisa leswaku a n’wi pfilunganya.” (1 Sam. 1:6) Eku sunguleni, Hana a swi n’wi tikela ku langutana ni xiphiqo xexo. A a twa ku vava lerova “a a rila a nga dyi.” Mbilu yakwe a yi ‘vava ngopfu.’ (1 Sam. 1:7, 10) Xana Hana u wu kume kwihi nchavelelo?

5. Xikhongelo xi n’wi pfune njhani Hana?

⁵ Hana u phofulele Yehovha hi xikhongelo ndlela leyi a a titwa ha yona. Endzhaku ka loko a khongerile, u hlamusele Muprista Lonkulu Eli xiyimo xakwe. Eli u n’wi byele leswi: “Famba hi ku rhula, onge Xikwembu xa Israyele xi nga hlamula xikombelo lexi u xi hundziseleke eka xona.” Xana vuyelo byi ve byihi? Hana u “[khome] ndlela yakwe kutani a dya, xikandza xakwe a xa ha tlhelanga xi vilela.” (1 Sam. 1:17, 18) Xikhongelo xi pfune Hana leswaku a nga ha vileli.

6. Hi nga dyondza yini eka Hana ni le ka Vafilipiya 4:6, 7, mayelana ni xikhongelo?

⁶ Hi ta kuma ku rhula loko hi phikelela exikhongelweni. Hana u hete nkarhi wo leha a ri karhi a vulavula ni Tata wakwe wa le tilweni  hi xikhongelo. (1 Sam. 1:12) Na hina hi nga vulavula na Yehovha nkarhi wo leha, hi n’wi byela swilo leswi nga hi dyisiki byi rhelela. Loko hi khongela, hi ta pfa hi tsandzeka ku vitana marito hilaha ma vitaniwaka hakona. Mikarhi yin’wana hi nga tikuma hi khongela hi ri eku rileni loko hi phofula leswi hi karhataka. Hambiswiritano, Yehovha a nge karhali ku hi yingisa. Ku engetela eka ku khongela hi swiphiqo swa hina, hi fanele hi tsundzuka xitsundzuxo lexi nga eka Vafilipiya 4:6, 7. (Yi hlaye.) Pawulo u vule leswaku hi fanele hi khensa Yehovha loko hi khongela. Hi ni swivangelo swo tala swo khensa Yehovha. Hi xikombiso, hi nga n’wi nkhensa hileswi a hi nyikeke vutomi, hikwalaho ka swilo swo xonga leswi a swi vumbeke, hikwalaho ka rirhandzu rakwe ni hikwalaho ka ntshembo wo tsakisa lowu a hi nyikeke wona. I yini swin’wana leswi hi nga swi dyondzaka eka Hana?

7. I yini leswi Hana ni nuna wakwe a va swi endla nkarhi ni nkarhi?

⁷ Hambileswi Hana a langutane ni swiphiqo, nkarhi ni nkarhi a a famba ni nuna wakwe eXilo leswaku va ya gandzela Yehovha. (1 Sam. 1:1-5) Hana a ri etabernakeleni loko Muprista Lonkulu Eli a n’wi tiyisa nhlana a ku, onge Yehovha a nga hlamula xikhongelo xa wena.—1 Sam. 1:9, 17.

8. Tinhlengeletano ta vandlha ti nga hi pfuna njhani? Hlamusela.

⁸ Hi ta kuma ku rhula loko hi nga tshiki ku ya etinhlengeletanweni ta vandlha. Hakanyingi xikhongelo xo pfula xi katsa ni ku kombela moya wa Xikwembu leswaku wu va na hina. Ku rhula i mbhandzu wa moya. (Gal. 5:22) Loko hi ya etinhlengeletanweni ta vandlha hambiloko hi ri ni swiphiqo, hi nyika Yehovha ni vamakwerhu nkarhi wo hi chavelela ni ku hi pfuna leswaku hi kuma ku rhula. Xikhongelo ni tinhlengeletano ta vandlha, i tin’wana ta tindlela ta nkoka leti Yehovha a hi chavelelaka ha tona. (Hev. 10:24, 25) A hi voneni swin’wana leswi hi nga swi dyondzaka eka Hana.

9. I yini leswi nga cincangiki ni leswi cinceke eka Hana?

⁹ Swiphiqo swa Hana a swi helanga hi nkarhi wolowo. Loko Hana a vuya hi le ku gandzeleni etabernakeleni, a ha ta boheka ku tshama emutini wun’we na Penina. Bibele a yi vuli leswaku Penina u cincile mahanyelo yakwe. Hana a ha boheka ku tiyisela ku tlhaviwa hi marito hi Penina. Kambe Hana u kume ku rhula. Tsundzuka, endzhaku ka loko a khongele eka Yehovha, a nga ha tlhelanga a vilela. U pfumelele Yehovha leswaku a n’wi chavelela. Hi ku famba ka nkarhi, Hana u katekisiwile hi ku va ni vana!—1 Sam. 1:19, 20; 2:21.

10. Hi dyondza yini eka Hana?

¹⁰ Hi nga kuma ku rhula hambiloko swilo leswi hi vilerisaka swi teka nkarhi wo leha. Hambiloko hi khongela hi mbilu hinkwayo naswona hi nga xwi etinhlengeletanweni ta vandlha, swiphiqo swin’wana swi nga teka nkarhi wo leha. Kambe eka Hana, hi dyondza leswaku a xi kona lexi nga sivelaka Yehovha ku hi chavelela loko hi langutana ni swiphiqo. Yehovha a nge hi rivali naswona ku nga ri khale u ta hi hakela hikwalaho ko tshembeka ka hina.—Hev. 11:6.

11. Hi swihi swivangelo leswi a swi endla Pawulo a vilela?

¹¹ Ku ni swivangelo swo tala leswi a swi endla Pawulo a vilela. Hi xikombiso, leswi a a rhandza vamakwavo, swiphiqo leswi a va langutana na swona a swi n’wi vilerisa ngopfu. (2 Kor. 2:4; 11:28) Leswi Pawulo a ri muapostola, u boheke ku tiyisela ku biwa ni ku pfaleriwa ejele hi vakaneti vakwe. U tlhele a boheka ku tiyisela maxangu, yo tanihi ku “kayivela swilo.” (Filp. 4:12) Leswi a tshameke a tshovekela hi  xikepe elwandle ka nharhu, a swi kanakanisi leswaku a vilela loko a ri karhi a teka maendzo hi xikepe. (2 Kor. 11:23-27) Pawulo u swi kote njhani ku langutana ni swiyimo swo tano?

12. Pawulo u pfuniwe hi yini leswaku a nga vileli ngopfu?

¹² Pawulo a a vilela loko vamakwavo va langutana ni swiphiqo kambe a nga ringetanga ku va lulamisela swiphiqo sweswo hi yexe. A a swi tiva leswaku a nga ta swi kota ku endla tano. U kombele van’wana leswaku va ya pfuna vandlha. Hi xikombiso, u nyike vavanuna vo tshembeka vo tanihi Timotiya na Tito vutihlamuleri byo tala. Mitirho leyi a yi endliwa hi vamakwerhu lava, a yi endla leswaku Pawulo a nga ha vileli ngopfu.—Filp. 2:19, 20; Tito 1:1, 4, 5.

13. Vakulu va nga n’wi tekelela njhani Pawulo?

¹³ Kombelani van’wana leswaku va mi pfuna. Ku fana na Pawulo, vakulu vo tala va vilela loko vamakwavo evandlheni va langutana ni maxangu. Kambe nkulu a nge swi koti ku pfuna vamakwavo hinkwavo evandlheni. Loko a titsongahata, u ta kombela mpfuno eka vakulu van’wana naswona u ta letela majaha leswaku ma n’wi pfuna eku khathaleleni ka tinyimpfu ta Xikwembu.—2 Tim. 2:2.

14. I yini leswi Pawulo a nga vileli ha swona naswona hi dyondza yini eka yena?

¹⁴ Pfumela leswaku u lava ku chaveleriwa. Pawulo a a titsongahata, hikwalaho a swi tiva leswaku u lava ku chaveleriwa hi vanghana vakwe. A nga vileli hileswaku van’wana va ta n’wi teka tanihi munhu loyi a tsaneke hikwalaho ka leswi vanghana vakwe va n’wi chaveleleke. Loko Pawulo a tsalela Filemoni, u te: “Ndzi kume ntsako lowukulu ni nchavelelo hikwalaho ka rirhandzu ra wena.” (Film. 7) Pawulo u boxe vatirhikulobye vo hlayanyana lava n’wi chaveleleke loko a ri emaxangwini. (Kol. 4:7-11) Loko hi pfumela leswaku hi lava ku chaveleriwa, vamakwerhu va ta hi chavelela.

15. Pawulo u wu kume kwihi nchavelelo loko a langutane ni swiyimo swo tika?

¹⁵ Titshege hi Rito ra Xikwembu. Pawulo a a swi tiva leswaku Matsalwa ma ta n’wi chavelela. (Rhom. 15:4) A ma ta tlhela ma n’wi nyika vutlhari byo kota ku langutana ni maxangu. (2 Tim. 3:15, 16) Loko a pfaleriwe ra vumbirhi eRhoma, a a swi xiya leswaku u ta dlayiwa ku nga ri khale. Pawulo u endle yini hi nkarhi wolowo wa mangava? U kombele Timotiya leswaku a ta eka yena ni “tibukunsongwa” hi ku  hatlisa. (2 Tim. 4:6, 7, 9, 13) Hikwalaho ka yini? Tibukunsongwa teto a ti ri ni xiphemu xa Matsalwa ya Xiheveru lawa Pawulo a ta ma tirhisa loko a dyondza Bibele. Loko hi hlaya Rito ra Xikwembu mikarhi hinkwayo ku fana na Pawulo, Yehovha u ta hi chavelela hi ku tirhisa Matsalwa, ku nga khathariseki maxangu lawa hi langutanaka na wona.

16. Hi kwihi ku vilela loku Davhida a tivangeleke kona?

¹⁶ A swi fanela leswaku Davhida a kingindziwa hi ripfalo. A endle vuoswi na Bati-xeba, a tlhela a endla rhengu ra leswaku nuna wakwe a dlayiwa ni ku ringeta ku fihla swidyoho swakwe. (2 Sam. 12:9) Eku sunguleni, Davhida u ri be hi makatla ripfalo rakwe. Sweswo swi onhe vuxaka byakwe na Yehovha ni ku n’wi vangela mbitsi. (Ps. 32:3, 4) I yini leswi pfuneke Davhida a kota ku hlula ku vilela loku a tivangele kona naswona i yini leswi nga hi pfunaka loko hi endle swidyoho leswikulu?

17. Pisalema 51:1-4, yi swi kombisa njhani leswaku Davhida a hundzuke hi mbilu hinkwayo?

¹⁷ Khongela u kombela ku rivaleriwa. Davhida u khongele eka Yehovha. U paluxele Yehovha swidyoho swakwe. (Hlaya Pisalema 51:1-4.) Endzhaku ka sweswo, u titwe a rhuliwe ndzhwalo! (Ps. 32:1, 2, 4, 5) Loko u endla swidyoho leswikulu, u nga swi fihli. Paluxa swidyoho swa wena eka Yehovha hi xikhongelo. Loko u endla tano, u ta titwa u rhuliwe ndzhwalo lowu a wu vangiwa hi ku kingindziwa hi ripfalo. Kambe leswaku u tlhela u va ni vuxaka lebyinene na Yehovha, ku na swin’wana leswi u faneleke u swi endla handle ka ku khongela ntsena.

18. Davhida u angule njhani loko a nyikiwa ndzayo?

¹⁸ Amukela ndzayo. Loko Yehovha a rhumele muprofeta Natani leswaku a ya paluxa xidyoho xa Davhida, Davhida a nga tiyimelelanga kumbe a ringeta ku tsongahata xidyoho xakwe. U nambe a pfumela leswaku u dyohele nuna wa Bati-xeba na Yehovha. Davhida u amukele ndzayo leyi humaka eka Yehovha naswona Yehovha u n’wi rivalerile. (2 Sam. 12:10-14) Loko hi endle xidyoho lexikulu, hi fanele hi vulavula ni vanhu lava Yehovha a va hlawuleke leswaku va hi risa. (Yak. 5:14, 15) Hi fanele hi papalata moya wa ku tiyimelela loko hi dyohile. Loko hi amukela hi tlhela hi tirhisa ndzayo leyi hi nyikiweke yona, hi ta kuma ku rhula ni ntsako.

19. Hi fanele hi tiyimisela ku endla yini?

 ¹⁹ Tiyimisele ku papalata ku endla swihoxo leswi fanaka. Hosi Davhida a a swi tiva leswaku loko a lava ku papalata ku endla swidyoho leswi fanaka, a fanele a pfuniwa hi Yehovha. (Ps. 51:7, 10, 12) Endzhaku ka loko Yehovha a n’wi rivalerile, Davhida a tiyimisele ku tshika ku ehleketa swilo swo biha. Sweswo swi endle leswaku a kuma ku rhula.

20. Hi nga swi kombisa njhani leswaku ha swi tlangela ku rivaleriwa hi Yehovha?

²⁰ Hi nga kombisa leswaku ha swi tlangela ku rivaleriwa hi Yehovha, hi ku khongela hi kombela ku rivaleriwa, hi ku amukela ndzayo ni hi ku papalata ku endla swihoxo leswi fanaka. Loko hi endla tano, hi ta kuma ku rhula. Makwerhu un’wana loyi a vuriwaka James loyi a endleke xidyoho lexikulu, u tiyisekisa marito lawa. U ri: “Endzhaku ka loko ndzi phofulele vakulu xidyoho xa mina, ndzi titwe ndzi rhuliwe ndzhwalo. Ndzi sungule ku titwa ndzi ri ni ku rhula.” Swa chavelela hakunene ku tiva leswaku “Yehovha u le kusuhi ni lava va tshovekeke mbilu; ni lava va pfotlokeke emoyeni wa va ponisa.”—Ps. 34:18.

21. Hi nga n’wi pfumelela njhani Yehovha leswaku a hi chavelela?

²¹ Leswi hi hanyaka evugimamusi bya masiku ya makumu, swilo leswi nga ta hi vilerisa swi ta ya swi nyanya. Loko u vilela hi mhaka yo karhi, u nga ha yimayimi kombela Yehovha leswaku a ku pfuna. Tinyike nkarhi wo dyondza Bibele. Dyondza eka Hana, Pawulo na Davhida. Kombela Tata wa wena wa le tilweni a ku pfuna u tiva leswi ku vilerisaka. (Ps. 139:23) Lahlela mindzhwalo hinkwayo leyi ku tikaka eka yena. Loko u endla tano, u ta titwa ku fana ni mupisalema loyi a yimbeleleleke Yehovha a ku: “Loko miehleketo ya mina leyi ndzi karhataka yi tele endzeni ka mina, nchavelelo wa wena wu sungule ku vukarha moyaxiviri wa mina.”—Ps. 94:19.