Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

EKICWEKA KY’OKWEGA 9

Ikiriza Yahwe Akuhuumuze

Ikiriza Yahwe Akuhuumuze

“Omu bitekerezo byange ebingi ebiri omuli nyowe, okuhumuza kwawe kunsemeza obwomezi bwange.”​—ZAB. 94:19.

EKIZINA 44 Esaara y’Omuceke

EBITURAYEGA *

1. Bintu ki ebisobora kutuletera kwetuntura, kandi okwetuntura oku nikusobora kutuletera kuteekereza ki?

WAKETUNTURAGA muno? * Nosobora kuba oyetuntwire habwokuba haroho omuntu ow’akubaliizeho kubi rundi ow’akukozere ekintu ekirukusaaliza. Rundi nosobora kuba oyetuntwire habw’ekintu obalize rundi eky’okozere. Ekyokurorraho, nosobora kuba oine ensobi ey’okozere kandi oyeralikiriire ngu Yahwe talikuganyira. Ekindi ekisobora kukuletera kwetuntura muno, nukwo kutekereza ngu tokyaine okwikiriza kandi ngu oli muntu mubi habwokuba oyetuntwire ekihinguraine. Baitu eki kihikire?

2. Byokurorraho ki kuruga omu Baibuli ebirukwoleka ngu kuba n’okwetuntura tikirukumanyisa ngu toine kwikiriza?

2 Tekerezaaho ebyokurorraho binu ebiri omu Baibuli. Hana, ayahikire yazaara nabbi Samuiri akaba ali mukazi ow’okwikiriza okw’amaani. Baitu, aketuntura muno mukaiba obuyamutwaize kubi. (1 Sam. 1:7) Omukwenda Paulo akaba aine okwikiriza okw’amaani, baitu yayetunturaga muno habw’ekanisa zoona. (2 Kol. 11:28) Omukama Daudi akaba aine okwikiriza kw’amaani okwaletiire Yahwe kumugonza omu mulingo ogw’embaganiza. (Eng. 13:22) Baitu nabwo, Daudi akakora ensobi ezamuletiire kwetuntura muno. (Zab. 38:4) Abantu banu boona, Yahwe akabahuumuza. Hati katwetegereze omulingo tusobora kwegera ha byokurorraho byabo.

EKITURUKWEGA KURUGA HALI HANA OMUKAZI OW’OKWIKIRIZA

3. Habwaki ebigambo eby’abantu abandi bisobora kutuletera kwetuntura?

3 Abantu abandi obubatubaliza kubi rundi bakatukora kubi nikisobora kutuletera kwetuntura. Kandi nikisobora kututuntuza muno kakuba omuntu ogu aba ali munywani rundi munyabuzaale waitu. Nitusobora kweralikirra ngu obunywani bwaitu n’omuntu ogu buferiire kimu. Obwire obumu, omuntu nasobora kutubaliza ebigambo ebirukucumita nka busitama rundi empirima atakigenderiire! (Nfu. 12:18) Rundi omuntu n’asobora kukozesa ebigambo n’ekigendererwa eky’okutusaaliza. Munyanya itwe omuto akahikwaho ekizibu nka kinu, nagamba ati: “Emyaka nke enyuma, omuntu omu ou nkaba nintwara kuba munywani wange akararangya ebisuba ha mukura ogw’okubalizaaho kusiisa ibara lyange. Nkasalirwa kandi nayetuntura muno. Nkaba ntasobora kwetegereza habwaki munywani wange oundukwesiga akaba nasobora kunkora ekintu nk’eki.” Munywani wawe rundi omunyabuzaale obwaraaba akukozere kubi, nosobora kwegera ha kyokurorraho kya Hana.

4. Bizibu ki Hana ebiyarabiremu?

4 Hana akaraba omu bizibu ebigumangaine muno. Kumara emyaka nyingi akaba atarukusobora kuzaara. (1 Sam. 1:2) Omu Isaleri abantu batekerezaaga ngu omukazi engumba yabaga akyenerwe. Kandi kinu kyaleteraga Hana kuswara. (Kub. 30:1, 2) Hakaba haroho ekintu ekindi ekyaletiire obwomeezi bwa Hana kugumangana. Iba akaba aine omukazi ondi arukwetwa Penina kandi uwe yazaaraga. Penina akaba ainiire Hana ihali kandi akamutuntuza muno. (1 Sam. 1:6) Ha kubanza, enyikara enu ekatuntuza muno Hana. Yarraga muno kandi alemwa n’okulya. Akasalirwa muno omu mutima. (1 Sam. 1:7, 10) Kiki ekyahuumwize Hana?

5. Okusaba kukakonyera kuta Hana?

5 Hana akasaba hali Yahwe yamugambira obusaasi obwakaba aine. Hanyuma y’okusaba, akasoborra Nyakatagara Omukuru Eli omulingo akaba nayehurramu. Nyakatagara akamugambira ati: “Genda nobusinge: na Ruhanga wa Isareri akuhe okusaba kwawe okwomusabire.” Kiki ekyarugiremu? Hana “[akagenda], yalya, kunu amaisoge gatabe gobujune obundi.” (1 Sam. 1:17, 18) Okusaba kukakonyera Hana kwongera kutunga obusinge omu mutima.

Kusisanaho na Hana, kiki ekitusobora kukora omu kasumi kanu kusobora kwongera kutunga obusinge omu mutima? (Rora akacweka 6-10)

6. Masomo ki agarukukwata ha kusaba agatusobora kwegera hali Hana hamu n’omu Kyahandiikirwe ekya Abafiripi 4:6, 7?

6 Nitusobora kuhumuzibwa kakuba twikara nitusaba. Hana akamara obwire bwingi nabaza na Ise ow’omu iguru. (1 Sam. 1:12) Naitwe nitusobora kukozesa obwire oburukumara kubaliza Yahwe ebintu ebirukutweralikiriza, ebirukututiinisa hamu n’obuceke bwaitu. Tikirukwetagisa kukozesa ebigambo eby’embaganiza obuturukuba nitusaba. Obwire obumu nitusobora n’okurra obuturukuba nitugambira Yahwe ebirukutusaaliza. Eki n’obukiraaba kikubaho, Yahwe talireka kuhuliiriza okusaba kwawe. Okusaba kwaitu n’obukuraaba nikukwata ha bizibu byaitu, tusemeriire kwijuka obuhabuzi obuli omu Abafiripi 4:6, 7. (Soma.) Paulo akagamba ngu tusemeriire kusiima Yahwe omusaara zaitu. Twine ensonga nyingi habwaki tusemeriire kusiima Yahwe. Ekyokurorraho, nitusobora kumusiima habw’ekisembo eky’obwomeezi, habw’ebintu ebiyahangire, habw’okutugonza atakutulekerra, hamu n’okunihira okurungi muno okwatuhaire okw’ebiro eby’omu maiso. Bintu ki ebindi ebitusobora kwegeraho Hana?

7. Hana na musaija we bakoraga ki obutoosa?

7 N’obukiraaba ngu Hana akaba aine ebizibu bingi, yagendaga na musaija we omu kicweka kya Siro nambere baramizaaga Yahwe. (1 Sam. 1:1-5) Hana obwakaba ali ha heema ey’okutangatanganiramu, nubwo nyakatagara omukuru yamugarwiremu amaani namugambira ngu Yahwe akaba naija kugarukamu okusaba kwe.​—1 Sam. 1:9, 17.

8. Ensorrokano nizisobora kutukonyera zita? Soborra.

8 Kugumizaamu nitugenda omu nsorrokano kitukonyera kwongera kutunga obusinge. Ensorrokano zaitu zikira kutandika n’esaara nambere ow’oruganda arukusabisa asaba Yahwe omwoyo ogurukwera kutukonyera. Obusinge guli gumu ha miringo eretwa ekyana eky’omwoyo. (Bag. 5:22) Obutwija omu nsorrokano n’obutuba twetuntwire, Yahwe, ab’oruganda, hamu n’abanyaanya itwe batugarramu amaani kandi batukonyera kutunga obusinge omu bitekerezo hamu n’omu mutima. Okusaba hamu n’ensorrokano zaitu miringo enkuru Yahwe ey’akozesa kutuhuumuza. (Baheb. 10:24, 25) Katubazeeho isomo erindi eritusobora kwegera ha kyokurorraho kya Hana.

9. Kiki ekitarahindukire omu nyikara ya Hana, baitu kiki ekyamukonyire?

9 Ebizibu Hana akaba narabamu bitahweho aho naaho. Hana obuyagarukire kuruga ha heema ey’okutangatanganiramu, akaba akyaine kwikara na Penina omu ka emu. Kandi Baibuli terukwoleka ngu enyetwaza ya Penina ekahinduka. Nahabweki, Hana nasobora kuba akaba aine kugumizaamu nagumira ebigambo bya Penina ebirukasaaliza. Baitu Hana akaleka kwikara abihiirwe n’okwikara ayetuntwire. Hana obuyamazire kusaba akesigira kimu ngu Yahwe akaba ahuliire okusaba kwe kandi akaleka kweralikirra. Akaikiriza Yahwe kumuhuumuza. Hanyuma y’akasumi, Yahwe akaha Hana omugisa nauwe yazaara abaana!​—1 Sam. 1:19, 20; 2:21.

10. Ekyokurorraho kya Hana nikitwegesa ki?

10 Nitusobora kwongera kutunga obusinge n’obukiraaba ngu ekintu ekirukuleta okwetuntura kikyaroho. Ebizibu ebimu nibisobora kwikaraho n’obukiraaba ngu tusabire muno kandi twagenda omu nsorrokano obutoosa. Ekyokurorraho kya Hana nikitwegesa ngu, busaho kintu kyona ekisobora kulemesa Yahwe kutuhuumuza. Yahwe talitwebwa, kandi naija kutuha omugisa kakuba tugumizaamu nitugumisiriza.​—Baheb. 11:6.

EKITURUKWEGA KURUGA HA MUKWENDA PAULO

11. Bintu ki ebyaletiire Paulo kweralikirra?

11 Omukwenda Paulo akaba aine ebintu bingi ebikaba nibimweralikiriza. Ekyokurorraho, ebizibu eby’ab’oruganda n’abanyaanya itwe byamweralikirizaaga habwokuba yabagonzaaga muno. (2 Kol. 2:4; 11:28) Omu buheereza bwe nk’omukwenda, abantu abamuhiganizaaga bamuteraga kandi bamuteeka omu nkomo. Haroho n’ebizibu ebindi ebyamuleteraga kweralikirra, nk’ekyokurorraho kuburwa ebyetaago bye. (Baf. 4:12) Kandi nk’oku emirundi esatu emeeri ez’akaba nagenderamu zacwekaga, aine kuba y’ayeralikirraga muno obuyagenderaga omu amaato. (2 Kol. 11:23-27) Kiki ekyakonyire Paulo kugumira okwetuntura kunu?

12. Kiki ekyakonyire Paulo kuleka kweralikirra muno?

12 Paulo yayeralikirraga muno habw’ebizibu by’Abakristaayo bagenzi be, baitu atalengeho kumaraho ebizibu byabo wenka. Paulo akaba akimanyire ngu ebizibu binu tasobora kubimaraho wenka. Nahabweki, akasaba ab’oruganda abandi omu kitebe kumukonyera. Ekyokurorraho, akaha Timoseo na Tito abasaija abesigwa obujunanizibwa omu kitebe. Omulimo abasaija banu bakozere gwine kuba gwakonyire Paulo kuleka kweralikirra.​—Baf. 2:19, 20; Tito 1:1, 4, 5.

Kusigikirra ha kyokurorraho kya Paulo, kiki ekitusobora kukora kweriinda kweralikirra ekihinguraine? (Rora akacweka 13-15)

13. Abagurusi b’ebitebe nibasobora bata kwegera ha kyokurorraho kya Paulo?

13 Saba abantu abandi bakukonyere. Kusisano na Paulo abagurusi b’ebitebe baingi abaine embabazi beralikirra Abakristaayo bagenzi babo obubaba baine ebizibu. Baitu amananu gali ngu omugurusi tasobora kukonyera buli omu wena omu kitebe. Kumanya ensonga enu, nikiija kuletera omugurusi kusaba ab’oruganda abandi abaine obujunanizibwa kumukonyera kandi n’okutendeka ab’oruganda abandi abato nukwo bamukonyere kurolerra entaama za Ruhanga.​—2 Tim. 2:2.

14. Kiki Paulo ekyataratiinire kukora, kandi ekyokurorraho kye nikitwegesa ki?

14 Ikiriza ngu noyetaaga kuhuumuzibwa. Paulo akaba ali mwebundaazi, nahabweki atatiine kusaba banywani be kumugarramu amaani kandi akaba akimanyire ngu nayetaaga bamukonyere. Atahurre ayeralikiriire ngu abantu abandi nibaija kumurora nk’omuntu omuceke ngu habwokuba akaikiriza abandi kumuhuumuza. Obwakaba nahandiikira Firemoni, Paulo akagamba ati: ‘Nkatunga okusemererwa kwingi n’okuhumuzibwa obw’okugonza kwawe.’ (Fir. 7) Paulo akabazaaho Abakristaayo abandi baingi abamugarwiremu muno amaani obwakaba aine ebizibu. (Bak. 4:7-11) Obuturaikiriza n’obwebundaazi ab’oruganda n’abanyaanya itwe kutugarramu amaani, nibaija kusemererwa kutuha obusagiki obuturukwetaaga.

15. Kiki omukwenda Paulo ekiyakozere obwakaba ayetuntwire muno?

15 Wesige Ekigambo kya Ruhanga. Paulo akaba akimanyire ngu Ebyahandiikirwe nibiija kumuhuumuza. (Bar. 15:4) Kandi akaba akimanyire ngu birumu amagezi ag’asobora kumukonyera kuraba omu kizibu kyona ekiyakutungire. (2 Tim. 3:15, 16) Paulo obwakaba ali omu nkomo omu Roma habw’omurundi ogwakabiri, akakyetegereza ngu akaba ali haihi kufa. Paulo akakora ki obwakaba ali omu nyikara enu erukumaramu amaani? Akasaba Timoseo kwija nambere ali omu bwangu kandi n’okuleeta ‘ebitabu.’ (2 Tim. 4:6, 7, 9, 13) Habwaki? Habwokuba ebitabu binu nibisobora kuba byali Byahandiikirwe eby’Oruheburaniya omukwenda Paulo eby’akaba nasobora kukozesa omu kwesomesa. Obuturahondera ekyokurorraho kya Paulo eky’okwesomesa Ekigambo kya Ruhanga buli kiro, Yahwe naija kukozesa Ebyahandiikirwe kutuhuumuza n’obuturatunga ebizibu eby’amaani.

EKITURUKWEGA KURUGA HA MUKAMA DAUDI

Kusisanaho Omukama Daudi, kiki ekisobora kutukonyera kakuba tukora ensobi ey’amaani? (Rora akacweka 16-19)

16. Bizibu ki Daudi ebiyayeretiire?

16 Daudi aketuntura muno habw’ebibi y’akozere. Akasihana na Basiseba, yakora entekaniza ey’okwita musaija we, kandi yamara akasumi nalengaho kusereka ebibi bye. (2 Sam. 12:9) Ha kubanza, Daudi akanga kuhuliriza omuntu we ow’omunda. Kinu kikaletera Daudi kusiisa enkoragana ye na Yahwe, n’okwehurra ayetuntwire kandi arwaire. (Zab. 32:3, 4) Kiki ekyakonyire Daudi kugumira kwetuntura kunu okuyayeretiire, kandi kiki ekisobora kutukonyera obutukora ensobi ey’amaani?

17. Ebigambo ebiri omu Zabuli 51:1-4 nibyoleka bita ngu Daudi akaba ayegarukiremu kuruga ha mutima?

17 Saba Yahwe akuganyire. Daudi akahika yasaba Yahwe. Akegarukamu kuruga ha mutima kandi yagambira Yahwe ebibi byona eby’akaba akozere. (Soma Zabuli 51:1-4.) Kinu kikamukonyera kwehurra kurungi kandi n’okwongera kutunga okusemererwa. (Zab. 32:1, 2, 4, 5) Kakuba okora ekibi eky’amaani, otalengaho kukisereka. Baitu saba Yahwe kandi omugambire buli kimu ekiwakozire. Noija kutandika kwehurra otekaine kandi oleke kwikara noyecwera omusango. Baitu obworaaba nogonza kwongera kutunga enkoragana enungi na Yahwe tosemeriire kugarukira ha kusaba kwonka.

18. Daudi aketwaza ata obuyatungire okuhanwa?

18 Ikiriza okuhanwa. Yahwe obuyatumire nabbi Nasani kwoleka Daudi ekibi kye, Daudi atalengeho kweyihaho omusango rundi kwoleka ngu ekibi kye kyali kitali ky’amaani. Aho naaho akaikiriza ngu eky’akaba akozere iba Basiseba kikaba kibi ky’amaani kandi kukira muno akaba asobeze omu maiso ga Yahwe. Daudi akaikiriza kuhanwa Yahwe kandi Yahwe akamuganyira. (2 Sam. 12:10-14) Kakuba tukora ekibi eky’amaani, tusemeriire kubaza n’abantu Yahwe abakomere kurolerra igana lye. (Yak. 5:14, 15) Kandi titusemeriire kulengaho kweyihaho omusango. Obuturayanguha kwikiriza n’okworobera okuhanwa okututunga, nitwija kwanguha kwongera kutunga obusinge hamu n’okusemererwa.

19. Kiki ekitusemeriire kucweramu kimu kukora?

19 Cweramu kimu kwerinda kukora ensobi nizo zimu. Omukama Daudi akaba akimanyire ngu kusobora kwerinda kugarukamu ensobi nizo zimu, akaba nayetaaga obukonyezi bwa Yahwe. (Zab. 51:7, 10, 12) Yahwe obuyamazire kuganyira Daudi, Daudi akacweramu kimu kwerinda okwegomba okubi. Ekyarugiremu, akongera yatunga obusinge.

20. Nitusobora tuta kwoleka ngu nitusiima okuganyira kwa Yahwe?

20 Twoleka ngu nitusiima okuganyira kwa Yahwe obutumusaba kutuganyira, tukaikiriza akatuhana, kandi tukakora ekirukusoboka kwetantara kukora ensobi nizo zimu. Obuturakora ebintu binu, nitwija kwongera kutunga obusinge omu mutima. Ow’oruganda arukwetwa James, ayakozere ekibi eky’amaani nagumya ensonga enu. Nagamba ati: “Obunagambiire abagurusi ekibi ekinkaba nkozere, nkehurra nyihirweho omugugu ogw’amaani. Nkongera natunga obusinge omu mutima.” Nikigarramu muno amaani kukimanya ngu Yahwe “aikara haihi nabo abomutima ogucwekere, abajuna abanyakuina omutima oguzizire”!​—Zab. 34:18.

21. Nitusobora tuta kwikiriza Yahwe kutuhuumuza?

21 Nk’oku tweyongiire kwirra haihi muno n’empero, ebintu ebikutuletera kwetuntura nibigenda kweyongerra kimu. Obworaaba oyetuntwire otakerererwa kusaba Yahwe kukukonyera. Wekambe kwesomesa Baibuli. Yegera ha kyokurorraho kya Hana, Paulo, hamu na Daudi. Saba Isiitwe ow’omu iguru akukonyere kumanya ekirukukuletera kweralikirra. (Zab. 139:23) Ikiriza akukonyere omu bizibu byawe, kukira muno eby’otasobora kumaraho. Obw’orakikora, noija kusisana n’omuhandiiki wa Zabuli ayaziniire Yahwe nagamba ati: “Omu bitekerezo byange ebingi ebiri omuli nyowe, okuhumuza kwawe kunsemeza obwomezi bwange.”​—Zab. 94:19.

EKIZINA 4 ‘Yahwe Nuwe Muliisa Wange

^ kac. 5 Obwire obumu itwena twetuntura muno habw’ebizibu ebiturabamu. Ekicweka kinu nikiija kubazaaho abaheereza ba Yahwe basatu abali omu Baibuli abayetuntwire muno. Kandi nikiija kubazaaho omulingo Yahwe yabahumwizeemu.

^ kac. 1 AMAKURU G’EBIGAMBO: Okwetuntura nikimanyisa kutiina rundi kweralikirra. Nikusobora kuleetwa kuburwa sente, oburwaire, ebizibu omu maka hamu n’ebizibu ebindi. Nitusobora kwetuntura habw’ensobi ezitwakozere kara rundi kutekerezaaho ebizibu ebisobora kutubaho omu kasumi ak’omu maiso.