1. Ri nga vhilaedziswa nga mini nahone zwa ita uri ri humbule mini?

NAA hu na muthu a sa vhilaeli? * Khamusi ni nga vha ni tshi khou vhilaedziswa ngauri no pfiswa vhuṱungu nga zwe muṅwe a zwi amba kana u zwi ita. Kana khamusi ni nga vha ni tshi khou vhilaedziswa nga zwe na amba kana u zwi ita. Sa tsumbo, khamusi no khakha nahone ni khou vhilaela uri Yehova a nga si ni hangwele. U engedza kha zwenezwo, ni nga pfa u nga u vhilaela haṋu zwi amba uri a ni na lutendo kana ni muthu muvhi. Fhedzi naa zwenezwo ndi ngoho?

2. Ndi tsumbo dzifhio dzi re Bivhilini dzine dza sumbedza uri u vhilaela a zwi ambi u sa vha na lutendo?

² Ṱhogomelani tsumbo dzi si gathi dzi re Bivhilini. Hanna, mme a muporofita Samuele o vha e na lutendo lwo khwaṱhaho. Naho zwo ralo, o vhilaela musi muhadzinga wawe a sa mu fari zwavhuḓi. (1 Sam. 1:7) Muapostola Paulo o vha e na lutendo lwo khwaṱhaho, fhedzi hu na tshifhinga tshee a “vhilaela . . . nga ha zwivhidzo zwoṱhe.” (2 Vhakor. 11:28) Khosi Davida o vha e na lutendo lwo khwaṱhaho lwe lwa ita uri Yehova a mu fune nga maanḓa. (Mish. 13:22) Naho zwo ralo, o ita vhukhakhi vhunzhi he ha ita uri a vhilaele nga maanḓa. (Ps. 38:4) Yehova o khuthadza na u kwengweledza muṅwe na muṅwe wavho. Ri nga guda mini kha tsumbo dzavho?

3. Maipfi a vhaṅwe a nga ita hani uri ni vhilaele?

³ Ri nga vhilaela musi vhaṅwe vha tshi ri amba kana u ri fara nga nḓila i si yavhuḓi. Zwi nga ṋaṋa u vhavha arali zwi tshi khou itwa nga khonani ya tsini kana shaka. Ri nga pfa u nga zwo tshinya vhushaka hashu navho. Nga zwiṅwe zwifhinga, muṅwe muthu a nga amba a songo humbula, zwa ita uri ri pfe ri tshi nga ro tou ṱhavhiwa nga banga! (Mir. 12:18) Kana muṅwe muthu a nga shumisa maipfi a ṱhavhaho sa pfumo nga khole. Zwo vhuya zwa itea kha muṅwe wahashu ane a kha ḓi vha muswa, u ri: “Miṅwahani yo fhiraho, khonani yanga yo thoma u phaḓaladza mazwifhi nga ha nṋe kha inthanethe. Zwo mmbaisa na u mmbilaedzisa. Ndo vha ndi sa pfesesi uri ndi ngani muthu ane nda mu fhulufhela a tshi nga mmbaisa nga u ralo.” Arali no no vhuya na vhaiswa nga khonani kana shaka, ni nga guda zwinzhi kha Hanna.

4. Hanna o sedzana na thaidzo dzifhio?

⁴ Hanna o sedzana na vhuimo vhu konḓaho. O fhedza miṅwaha minzhi a sa bebi. (1 Sam. 1:2) Vhaisiraele vhanzhi vho vha vha tshi zwi dzhia uri arali mufumakadzi a sa bebi, u vha o seṅwa. Zwenezwi zwo ita uri Hanna a farwe nga ṱhoni. (Gen. 30:1, 2) U engedza kha zwenezwo, Penina muhadzinga wawe o vha e na vhana. Penina o vha a tshi dzhia Hanna sa swina nahone “o vha a tshi dzulela u mu goḓa u itela u mu pfisa vhuṱungu.” (1 Sam. 1:6) U thomani zwo vha zwi tshi konḓela Hanna u sedzana na dzenedzo thaidzo. O vha a tshi sinyuwa ‘lwe a vha a tshi lila a sa ḽe.’ O vha o “ṱungufhala vhukuma.” (1 Sam. 1:7, 10) O khuthadzwa nga mini?

5. Thabelo yo thusa hani Hanna?

⁵ Hanna o vhudza Yehova nḓila ye a vha a tshi khou ḓipfa ngayo. Musi o no rabela, o vhudza Eli ane a vha tshifhe muhulu nga ha vhuimo hawe. Eli o mu vhudza uri: “Tshimbila nga mulalo, ngavhe Mudzimu wa Isiraele a tshi u ṋea zwe wa mu humbela.” Ho itea mini? Hanna o “ṱuwa a ya u ḽa, . . . a songo tsha ṱungufhala.” (1 Sam. 1:17, 18) Thabelo yo mu thusa uri a dzike.

6. Ri guda mini nga ha thabelo kha Hanna na kha Vhafilipi 4:6, 7?

⁶ U dzula ri tshi rabela zwi ḓo ita uri ri  vhe na mulalo. Hanna o rabela tshifhinga tshilapfu. (1 Sam. 1:12) Na riṋe ri nga vhudza Yehova zwoṱhe zwine ra zwi ofha, zwine zwa ri vhilaedzisa na vhushayanungo hashu. Thabelo dzashu a dzi tei u vhekanywa sa zwirendo nahone ri nga rabela naho ri si vhaambi makone. Ri nga ita na u tou lila musi ri tshi somolela Yehova zwa haṋwani. Yehova ha neti nga u ri thetshelesa. Ri tea u dovha ra humbula zwo ṅwalwaho kha Vhafilipi 4:6, 7 musi ri tshi vhudza Yehova nga ha thaidzo dzashu. (Vhalani.) Kha lwonolu luṅwalo, Paulo o amba uri musi ri tshi rabela ri livhuwe Yehova. Hu na zwinzhi zwine ra nga zwi livhuwa kha Yehova. Sa tsumbo, ri nga livhuwa uri o ri ṋea vhutshilo, o sika zwithu zwavhuḓi, u na lufuno lu sa shanduki na uri o fhulufhedzisa u ri itela zwithu zwavhuḓi tshifhingani tshi ḓaho. Hu tshee na zwiṅwe zwine ra nga guda kha Hanna.

7. Hanna na munna wawe vho vha vha tshi dzulela u ita mini?

⁷ Hanna o vha a tshi dzulela u ya u gwadamela Yehova ngei Shiḽo e na munna wawe, hu sa londwi thaidzo. (1 Sam. 1:1-5) O vha e henengei musi Tshifhe Muhulu Eli a tshi mu khuthadza nga u mu vhudza uri Yehova u ḓo fhindula thabelo yawe.—1 Sam. 1:9, 17.

8. Miṱangano i nga ri thusa hani? Ṱalutshedzani.

⁸ U dzula ri tshi ya miṱanganoni zwi nga ita uri ri vhe na mulalo. Kanzhi muthu ane a ita thabelo ya u vula, u humbela Yehova uri a ri ṋee muya mukhethwa. Mulalo ndi tshiaṋwiwa tsha wonoyo muya mukhethwa. (Vhagal. 5:22) Musi ri tshi ya miṱanganoni naho ri na thaidzo, ri vha ri tshi khou tendela Yehova na vhahashu vha tshi ri ṱuṱuwedza na u ri thusa uri ri dzike. Nḓila khulwane dzine Yehova a ri kwengweledza ngadzo ndi nga thabelo na miṱangano. (Vhahev. 10:24, 25) Ṱhogomelani zwiṅwe zwine ra zwi guda kha Hanna.

9. Ndi mini zwi songo shandukaho kha vhuimo ha Hanna, fhedzi o thuswa nga mini?

⁹ Thaidzo ye ya vha i tshi khou ita uri Hanna a vhilaele a i ngo ṱavhanya yo tandululwa. Musi Hanna a tshi bva ngei Shiḽo o vha a tshi kha ḓi tea u bvela phanḓa a tshi dzula na Penina. Nahone Bivhili a i ambi uri Penina o litsha u mu goḓa. Zwi vhonala u nga Hanna o vha a tshi tea u bvela phanḓa a tshi khou konḓelela u goḓwa nga muhadzinga wawe. Fhedzi zwo vha zwi si tsha mu sinyusa. Hanna ho ngo tsha dovha a vhilaela nga murahu ha u vhudza Yehova thaidzo yawe ngauri o vha a tshi fhulufhela uri o mu pfa. O tendela Yehova a tshi mu khuthadza na u mu kwengweledza. Nga murahu ha tshifhinga, Yehova o ita uri Hanna a vhe na vhana.—1 Sam. 1:19, 20; 2:21.

10. Ri guda mini kha tsumbo ya Hanna?

¹⁰ Ri nga kona u vha na mulalo naho ri tshi kha ḓi vha na thaidzo. Hu na dziṅwe thaidzo dzine dza sa ḓo tandululea naho ri tshi rabela zwi tshi bva mbiluni na u ya miṱanganoni tshifhinga tshoṱhe. Tsumbo ya Hanna i ri gudisa uri a hu na tshithu tshine tsha nga thivhela Yehova u ri kwengweledza. Yehova a nga si vhuye a ri hangwa nahone u ḓo ita vhungoho ha uri a ri lambedze nge ra fhulufhedzea.—Vhahev. 11:6.

11. Ndi zwifhio zwe zwa ita uri Paulo a vhilaele?

¹¹ Hu na zwithu zwinzhi zwe zwa ita uri Paulo a vhilaele. Sa tsumbo, o vhilaela vhukuma nga thaidzo dza Vhakriste ngae ngauri o vha a tshi vha funa. (2 Vhakor. 2:4; 11:28)  Musi a tshi khou huwelela o vha a tshi anzela u rwiwa na u valelwa dzhele nga vhathu vhe vha mu tovhola. O tea u konḓelela na zwithu zwe zwa vha zwi tshi ita uri muthu a vhilaele, zwi fanaho na u ‘tshila u na zwiṱuku.’ (Vhafil. 4:12) Samusi o vha o no pwashetshelwa nga tshikepe luraru, humbulani uri zwo mu vhilaedzisa hani u tshimbila nga tshikepe. (2 Vhakor. 11:23-27) Ndi mini tshe tsha mu thusa musi a tshi khou vhilaela?

12. Ndi mini zwe zwa ita uri Paulo a si tsha vhilaela nga maanḓa?

¹² Paulo o vhilaela nga thaidzo dza Vhakriste ngae, fhedzi ho ngo lingedza u dzi tandulula e eṱhe. O vha a tshi ḓiṱukufhadza. O humbela vhaṅwe uri vha mu thuse u ṱhogomela tshivhidzo. Sa tsumbo, o ṋea vhanna vha fhulufhedzeaho vha fanaho na Timotheo na Tito miṅwe mishumo. A zwi timatimisi uri mushumo we Timotheo na Tito vha u ita wo ita uri Paulo a si tsha vhilaela nga maanḓa.—Vhafil. 2:19, 20; Tito 1:1, 4, 5.

13. Vhahulwane vha nga edzisa hani Paulo?

¹³ Humbelani thuso. U fana na Paulo, vhahulwane vhanzhi vha vhilaela nga ha thaidzo dzine vhahashu vha vha nadzo. Fhedzi a zwi konadzei uri muhulwane muthihi a vha thuse vhoṱhe. U ḓiṱukufhadza zwi ḓo ita uri a humbele thuso kha vhaṅwe vhahulwane na u gudisa vhaṅwe vhane vha kha ḓi vha vhaswa u ṱhogomela sambi ḽa Mudzimu.—2 Tim. 2:2.

14. Paulo ho ngo vhilaela nga ha mini nahone ri nga guda mini kha tsumbo yawe?

¹⁴ Tendani uri ni ṱoḓa u khuthadzwa. Ngauri Paulo o vha a tshi ḓiṱukufhadza, o vha a tshi zwi ḓivha uri u tea u khuthadzwa. O vha a sa vhilaeli uri vhathu vha ḓo mu dzhia sa muthu a si na nungo nge a khuthadzwa nga vhaṅwe. Musi Paulo a tshi ṅwalela Filemoni o ri: “Zwo ntakadza na u nkhuthadza zwihulu musi ndi tshi pfa nga ha lufuno lwau.” (Filem. 7) O dovha a amba nga ha vhaṅwe vhane vha vha vhashumisani nae vhe vha mu khuthadza musi a tshi khou vhilaela. (Vhakol. 4:7-11) Arali ra ḓiṱukufhadza nahone ra tenda uri ri ṱoḓa u khuthadzwa, vhahashu vha ḓo ri thusa.

15. Paulo o thuswa nga mini musi o tsikeledzea?

¹⁵ Ḓitikeni nga Ipfi ḽa Mudzimu. Paulo o  vha a tshi zwi ḓivha uri Maṅwalo a ḓo mu khuthadza na u mu ṋea vhuṱali ha u sedzana na thaidzo iṅwe na iṅwe. (Vharoma 15:4; 2 Tim. 3:15, 16) Musi o farwa lwa vhuvhili ngei Roma, o vha a tshi ḓivha uri u ḓo fa hu si kale. O ita mini kha honoho vhuimo vhu tsikeledzaho? O humbela Timotheo uri a ḓe na “mipombo” nga u ṱavhanya. (2 Tim. 4:6, 7, 9, 13) Ndi ngani? Zwi vhonala u nga yeneyo mipombo yo vha i zwipiḓa zwa Maṅwalo a Tshihevheru nahone Paulo o vha a tshi ḓo ita ngudo ya muthu nga eṱhe ngayo. Arali ra dzula ri tshi guda Bivhili u fana na Paulo, Yehova u ḓo ri khuthadza na u ri kwengweledza ngayo hu sa londwi thaidzo ine ra vha nayo.

16. Ndi vhukhakhi vhufhio he Davida a vhu ita he ha ita uri a vhilaele?

¹⁶ Davida o ita vhukhakhi nahone a ḓivhona mulandu. O ita vhupombwe na Batseba, a ita uri munna wawe a vhulawe nahone a lingedza u dzumba vhukhakhi he a vhu ita. (2 Sam. 12:9) U thomani Davida ho ngo thetshelesa luvalo lwawe. Zwenezwo zwo vhaisa vhushaka hawe na Yehova, zwa ita uri a lwale na u pfa o tsikeledzea. (Ps. 32:3, 4) Ndi mini zwe zwa mu thusa u sedzana na yeneyo philiphise nahone ndi mini zwine zwa nga ri thusa musi ro ita vhukhakhi?

17. Phisalema 51:1-4 i sumbedza hani uri Davida o vha o rembuluwa zwa vhukuma?

¹⁷ Humbelani pfarelo kha Yehova. Davida o fhedzisela o rabela. O rembuluwa zwi tshi bva mbiluni nahone a vhudza Yehova zwoṱhe zwe a ita. (Vhalani Phisalema 51:1-4.) Zwenezwo zwo ita uri mbilu yawe i vhuyelele vhudzuloni nahone a dovhe a takale. (Ps. 32:1, 2, 4, 5) Arali na ita vhukhakhi, ni songo lingedza u zwi dzumba. Nṱhani hazwo, ni vhudze Yehova zwoṱhe zwe na ita. Ni ḓo pfa no vhofholowa nahone ni si tsha ḓivhona mulandu. Fhedzi uri ni dovhe ni vhe na vhushaka havhuḓi na Yehova, hu na zwiṅwe zwine na fanela u ita.

18. Davida o ita mini musi a tshi kaidzwa?

¹⁸ Tendani u kaidzwa. Musi Yehova a tshi rumela Nathani u dzumbulula tshivhi tsha Davida, Davida ho ngo ḓiimelela kana u vhuyafhedza tshivhi tshawe. O ṱavhanya a tenda uri o khakha nahone o zwi ḓivha uri o  vha o khakhela Yehova hu si munna wa Batseba fhedzi. O tenda u kaidzwa nga Yehova nahone Yehova a mu hangwela. (2 Sam. 12:10-14) Arali no ita vhukhakhi, ni tea u amba na vhe Yehova a vha vhea uri vha ri ṱhogomele. (Yak. 5:14, 15) Naho ri tshi nga ṱoḓa u ḓiimelela, ri songo ita nga u ralo. Ri ḓo takala na u vha na mulalo fhedzi arali ra tenda u kaidzwa.

19. Ri tea u ḓiimisela u ita mini?

¹⁹ Ni songo dovha na ita vhukhakhi vhu fanaho. Khosi Davida o vha a tshi zwi ḓivha uri ndi Yehova we a vha a tshi nga mu thusa uri a si tsha dovha a ita vhukhakhi vhu fanaho. (Ps. 51:7, 10, 12) Musi Yehova o no mu hangwela, o ḓiimisela u si tsha dovha a vha na mihumbulo i songo kunaho ine ya nga ita uri a dovhe a ite tshivhi. Zwenezwo zwo ita uri a vhe na mulalo.

20. Ri nga sumbedza hani uri ri ṱoḓa u farelwa nga Yehova?

²⁰ U humbela pfarelo kha Yehova zwi sumbedza uri ri ṱoḓa uri a ri farele, uri ri ḓo tenda u kaidzwa na uri ri ḓo ita zwoṱhe zwine ra nga kona uri ri si tsha dovha ra ita vhukhakhi vhu fanaho. U ita zwenezwi zwithu zwoṱhe, zwi ḓo ita uri ri dovhe ri vhe na mulalo. James na ene we a ita vhukhakhi o zwi tshenzhela. U ri: “Musi ndi tshi vhudza vhahulwane nga ha tshivhi tshe nda ita, ndo pfa ndo tou rulwa muhwalo. Ndo dovha nda vha na mulalo.” Zwi khuthadza hani u ḓivha uri “Yehova u tsini na vho ṱungufhalaho; u tshidza vho kuleaho nungo.”—Ps. 34:18.

21. Ri nga tendela hani Yehova a tshi ri kwengweledza?

²¹ Samusi vhufhelo ho no sendela vhukuma, zwi tou pfala uri hu na zwinzhi zwine zwa ḓo ita uri ri vhilaele. Musi ni tshi khou vhilaela, ni songo lenga u humbela thuso kha Yehova. Ni gude Bivhili. Ni gude kha tsumbo ya Hanna, Paulo na Khosi Davida. Ni humbele Yehova uri a ni thuse uri ni kone u vhona uri ndi mini tshine tsha khou ita uri ni vhilaele. (Ps. 139:23) Tendelani Yehova a tshi ni hwalela mihwalo yaṋu, nga maanḓesa ine na vhona uri ni nga si kone u i hwala iṅwi muṋe. Arali na ita nga u ralo, ni ḓo nga muphisalema we a imba a ri: “Musi mbilaelo dzi tshi ntsikeledza, wo nkhuthadza na u nkwengweledza.”—Ps. 94:19.