1. Gini apai rengbe ka sa rani ani du na bakabangirise watadu gberãrago, na gini sangbanapai rengbehe kadu na ni kurii rani?

YA MO pai asanga ro mo du rogo bakabangirise watadu gberãrago? * Isoke si rengbe kadu nga mo na gberãrago mbiko gupai kura aboro nagumbaha watadu namangihe. Watadu si rengbe kadu nga mo na bakabangirise tipa gupai mo nagumbaha watadu mo namangihe. Ni kpiapai, si rengbe kadu nga mo amangi ingahe na mo nabaka bangiro nga Yekova ambunga pai foro berewe te. Gu gberẽ berewe kisusi nga, mo rengbe kaa bihe nga wa du mo rogo bakabangirise, idapase berewe tiro te na gbegberẽ boro du nga mo. Ono ya mo rengo du nga gupai re?

2. Gini akpiapai nga ga Ziazia Kekeapai nayugo gupai nga du ani na bakabangirise ayugongo gupai nga idapase tirani te te?

² Oni bingo bete akpiapai nga ga Ziazia Kekeapai. Ana naye kadu ni navungu gu nebi nangia Samuere adu na bakere idapase ti ri. Ono wa si avura duwo, ri adu na bakere gberãrago ti gu regbo boro sa dagba gari aborokporo yo aamanga ri gbegberẽ. (1 Sam. 1:7) Gu mokedi nangia Pauro adu na nyanyaki idapase, ono ko adu na bakere “bakabangirise tipa akanisa dunduko.” (2 Kor. 11:28) Bakindo Davide adu na nyanyaki idapase nga gu nasa gupai nga Yekova kpinyemuko ni bakerehe gbe. (Amo. 13:22) Wa si avura du wo, Davide amangi aingahe nga gu nasako ko du na bakere gberãrago. (Tam. 38:4) Yekova afu wasa fuyo na ki fu zereda fuyo wa i adu ni basasa dunduko. Ani wisigingo gupai rengbe ani ka wirikaha ti gayo akpiapai.

3. Waigu rengbe fugo kura aboro ka sa rani ani du na bakabangirise?

³ Ho kura aboro afura ni furani gbegberẽ watadu amangapai ni ngba gbegberẽ gene na ani, ani ima rengba kadu rogo gberãrago. Gipai re nga rengo gbe ka si du nga gu boro imisi rani re nga mbembedi bakurearani watadu gumerani. Ani ima rengba kaa bakabangirani nga gaani pabakure na gu boro re ima gberã. Ti kura aregbo, gu boro imisi rani ima rengba ka fura zanga ni berẽ aberã mbata kurii gupai ni apehe, na gipai re ima rengba kadu wa ka i ya i so rani aso na baso! (Snz. 12:18) Watadu boro ima rengba kita ino aino kini sia ka pe gu fugo nika imisa rani. Ngbatungapai wa gure aima manga kura paranga wirinarani sa ni dee. Ri aya: “Bete agarã kusayo, kura boro mi aberẽ he nga ni angia wene bakure atona ka gbaraga aziree tipa re rogo Internet. Gipai re aima imisa re na mi kidu na bakabangirise. Mi aarengbanga ka rugatire na ndu gupai rengbe gu bakureami mi naima du na kido kuti ni ka imisa re wa gure te.” Ka si du nga bakureamo watadu gumero aima imisa ro, dungu apai duho rengbe mo ka wirikaha be Ana.

4. Gini akpakarapai Ana agbia tiri na ni?

⁴ Ana aima gbia tiri na akpakarapai. Tipa dungu agarã, ri adu ni irazangada. (1 Sam. 1:2) Badungu aYisaraere nanaaberã gupai nga ka dee avunganga ya, gure nga Mbori afunga maku fu ri te. Gipai re aafu kina bakere zee fu Ana. (Bam. P. 30:1, 2) Gupai nagberẽ berewe gbe nga, kumbaku Ana adu na kina kura dee beko nangia Penina, nga guri naavunga avunga fuko. Penina anaasoga Ana asoga na ki “nifudi ri gbe, ri ki nirungo gbe.” (1 Sam. 1:6) Ti tonatonaha, Ana adu na bakere gberãrago tipa gupai ri adu rogoho. Rago aima gberã tiri ni kerehe si ki sa gupai nga ‘ri naakpara, ka ri ari nga he ya.’ Ri adu na bakere “imisiri” kpotoriyo. (1 Sam. 1:7, 10) Waigu Ana agbia wasa?

5. Waigu kparakpee aundo Ana?

⁵ Ana akusuko kpotoriyo fu Yekova rogo kparakpee yo. Tifuo manga ri kparakpee, ri asaki gu kpakarapai ri adu rogoho fu gu Gbiamotumo nangia Eri. Ko kini gumba gupai furi nga: “Mo ndú zezeredi, Mbori nga ga aYisaraere ko, ko idi pa ga kpe nga gu sana mo ko ti ni.” Sangbanaha angia gine? Ana “ki ga, ki ri riahe, ka kpakpuri adu nga na rungo berewe ya.” (1 Sam. 1:17, 18) Kparakpee aundo Ana ri gbia zereda.

6. Gini apai rengbe ani ka wirikaha nibipa kparakpee be Ana na rogo AFiripoio 4:6, 7?

⁶ Ani ima rengba ka gbia zereda berewe ka ani  kpatagara kuti kparakpee. Ana aima dia regbo kaa fura na gu Bari du ngbangbaturũ yo. (1 Sam. 1:12) Ani ima rengba a ka dia bakere regbo kaa fura na Yekova tipa gaani abakabangirise, agunde, gbiati gaani azangarengba. Anga si naida gupai nga ani gumba kina agu apai du ni rengberengbehe rogo gaani akparakpee yo te. Ti kura aregbo, ani ima rengba kaa kpara ni aume ho ani apepa gaani akpakarapai ni fu Yekova. Ono tie, ka si vura du wa gure, ka ome Yekova batingo be degatuko furani te. Kupati gupai nga ga manga kparakpee tipa gaani akpakarapai, si naida ani tingidi gu rugute du rogo AFiripoio 4:6, 7. (Oni gedihe.) Pauro ape gupai furani nga si naida ani naafu tambuahe fu Yekova rogo gaani akparakpee yo. Badungu nduapai duho si aida ani fu tambuahe ti ni fu Yekova. Ni kpiapai, ani rengbe ka fu tambuahe fuko tipa gu raka ko nafuhe furani, tipa gu bawene ahe ko akusihe, tipa gako bangabanga nyemuse, na tipa gu bawene maabangirise ko nafuhe furani. Gini kurapai berewe rengbe ani ka wirikaha be Ana?

7. Ginipai Ana gbiati kumbari anaamangaha dedede?

⁷ Wa Ana avura kaa gbia tiri na akpakarapai, ri anaandu dedede na kumbari ku rogo gu ga Yekova ba iriso naadu Siro yo. (1 Sam. 1:1-5) Ho ri adu ni banye yo, gu Gbiamotumo nangia Eri angarasi ri ni peko gupai nga ko na maabangirise nga Yekova nika karagapai akaraga kuti gari kparakpee, na gipai re aima fu wasa fu Ana.—1 Sam. 1:9, 17.

8. Waigu rengbe adunguratise ka undo rani? Oni sakingo rogoyo.

⁸ Ani rengbe ka gbia gaani zereda berewe ka ani andu kindi tipa agu adunguratise nga ga dungurati. Dedede, ti tonatona gaani adunguratise, wirina ninaamanga kparakpee kini sana Mbori tipa gupai nga gako ziazia toro du na ani. Zereda nga papara gu zuzu toro re. (Gara. 5:22) Ho ani andu ni tipa gaani adunguratise ani ki vura du vurũ rogo bakabangirise, Yekova gbiati awirinarani ima rengba ka ngarasa rani na ki undo rani ani du berewe na zereda berãrani yo gbiati kpotoraniyo. Kparakpee gbiati adunguratise nga nyanyakipa agene Yekova amangasunge na ni ka fu zereda furani ngbaha. (Eb. 10:24, 25) Ani furanga berewe tipa gu kurapai rengbe ani ka wirikaha ti gu pangbanga nga ga Ana.

9. Gini ariapai naamanganga tipa gupai Ana adu rogoho ya, ono ginipai naaundo Ana?

⁹ Agu akpakarapai Ana adu rogoho aagonga kusayo ni kina ipo te. Ho Ana anaakaraga tiri ni ku kporo yo tingbafuo irisombori banye yo, ri anaaraka kindi kina rogo bangisa kporo sa na Penina. Na Ziazia Kekeapai apenga gupai nga Penina ambu manga Ana gbegberẽ te. Sidu, si nawira gupai nga Ana anaandu kindi kumbatayo kaa hi ga Penina iigirã afugo. Ono Ana anaabanda gari zereda nga ga berãseyo ka ri adunga na gberãrago berewe ya. Oni tingidi gupai nga fuo mbu Ana gari fudifudiapai ku be Yekova, ri aadunga berewe ni fudifudi ri te. Ri ambu Yekova ko fu wasa furi na ki fu zereda furi. Fuo regbo kusa, Yekova aima karagapai kuti ga Ana kparakpee na ri ki ima ye ki vungu agude!—1 Sam. 1:19, 20; 2:21.

10. Ginipai ani awirikaha ti ga Ana kpiapai?

¹⁰ Ani ima rengba ka gbia gaani zereda berewe ka si vura du vurũ nga ani kindi rogo kpakarapai. Kura gaani akpakarapai ima rengba kaa ndu kindi kumbatayo ka si vura du vurũ nga ani namanga kparakpee kakaka na kini du pati adunguratise dedede. Ono ti ga Ana kpiapai, ani nawirika gupai nga pai ho rengbe ka rugusa Yekova ti fuko zereda ku kpotoraniyo te. Bangiri Yekova agonga tirani te, na barambeda watadu kusa, ko nika fu mosoro afu furani tipa gaani padu ni ruruse.—Eb. 11:6.

11. Gini apai nanaasa Pauro ko du na bakabangirise?

¹¹ Badungu apai nanaasa Pauro ko du rogo bakabangirise. Ni kpiapai, mbiko gupai nga ko aima kpinyemu awirinako, agu akpakarapai i anidu rogoho anaafu bakabangirise afu fuko. (2 Kor. 2:4; 11:28) Tingba ga Pauro sunge ni mokedi, asogoko anaata ko na kini bako ku bambukiso yo. Ko anaahi agu akpakarapai ahi a nanaaye na bakabangirise kutiko, wa gu nga du rogo “zingo.” (Frp. 4:12, NW) Na mbiko gupai nga kurungba aima gberã na ko tipa he wa bara biata rogo gako raka yo, si nawira gupai nga ko aima du ni fudifudiko berãko yo ni bakerehe. (2 Kor. 11:23-27) Ginipai naundo Pauro ho ko anidu rogo bakabangirise?

12. Ginipai naundo Pauro ka ko dunga na bakere bakabangirise ya?

¹² Pauro aima du na bakabangirise tipa awirinako ho i anaagbiatiyo ni na akpakarapai, ono ko aˈasadanga ka mbakada gayo akpakarapai nitiko te. Ko aima ino gupai nga, ko arengbanga ka manga apai dunduko ni tiko te. Ko amangi mbakadapai tipa kura aboro undoko ti ngerafuo dungurati. Ni kpiapai, ko afu pagbia fu Timoteo gbiati Tito nga agu akumba aboro aima du na kido kutiyo. Zanga kapa, gu sunge agu awirina re amangihe aima undo na ki zogosi bete ga Pauro bakabangirise.—Frp. 2:19, 20; Tito 1:1, 4, 5.

13. Waigu rengbe abaakumba ka wirika ga Pauro kpiapai?

¹³ Mo sana kura aboro i undo ro. Wakina Pauro, badungu agu abaakumba du na nunga na bakere bakabangirise tipa agu aboro nagbiatiyo na aˈasada rogo dungurati. Ono bakumba sa arengbanga ka undo aboro dunduko rogo dungurati te. Padu ko na gi ruru bipai re tipa tiko nika sako ko sanahe tipa gu undo nga ga gu kura akumba naima rẽ na ki raba paranga akumba tipa i undo ko ti gi sunge nga ga ngerafuo ga Mbori akandoro re.—2 Tim. 2:2.

14. Ginipai Pauro aabakanga bangiriko tipaha ya, na ginipai rengbe ani ka wirikaha ti gako kpiapai?

¹⁴ Mo rugutiro na gupai nga si naida i fu wasa afu foro. Pauro aima du ni boro umbasitise, ko aima rugatiko na gupai nga ko naida na gu undo nga ga abakureako. Ko aaberãnga gupai nga aboro nika berã gupai tipa ko nga rurungbura boro nga ko mbiko abakureako angarasi ko te. Ho Pauro aakepai ni fu Firemona, ko aya: “Bakere ngbarago nadu ti re na wasa mbiko ga nyemuse.” (Frm. 7) Ko afura tipa dungu kura abadiasunge nga aguyo nangarasi ko ni bakerehe ti regbo fudifudiapai. (Koro. 4:7-11) Ho du  ani ni na umbasitise na ki rugutirani na gupai nga ani naida na ngarasaro, awirinarani nika du na ngbarago ka fu gu undo furani ani aidaha.

15. Ginipai Pauro amangihe ho ko adu ni rogo fudifudipai?

¹⁵ Mo kido kuti Fugo Mbori. Pauro aima du na gu kido nga agu afugo du rogo Ziazia Kekeapai ima rengba ka fu wasa fuko. (Rom. 15:4) Si aima rengba kafu tatamana fuko tipa wai ka mangapai kuti aˈasada. (2 Tim. 3:15, 16) Ho i aba Pauro ni ku bambukiso yo ni uehe, ko abihe nga ko ima mbeda ka kpi. Ginipai Pauro amangihe rogo gi fudifudipai re? Ko asana Timoteo tipa ko ye fuoko ni ipo na ki ye na “akitabu.” (2 Tim. 4:6, 7, 9, 13) Tipagine? Si adu wo mbiko agu akitabu re angia gu kekeapai nga ga Kuru Ndika nga gu Pauro arengbe ka mangasunge na ni ka manga gako wisigo Ziazia Kekeapai nisase. Ka ani wiriki ga Pauro kpiapai ni wisigo ani Ziazia Kekeapai dedede, Yekova ima rengba ka mangasunge na agu afugo du rogo Ziazia Kekeapai tipa ka fu zereda furani ka ani vura du kina rogo gini ngbatunga kpakarapai vurũ.

16. Gini fudifudipai Davide aye na ni kuti tiko?

¹⁶ Davide amangi gupai naadu ni kere gbegberẽhe. Ko amangi bari na Bataseba, na ki mbakadi pa imo kumba ri, na ko ki asadi ka oka gi gbegberẽ apai re tipa bete regbo. (2 Sam. 12:9) Ti tonatonaha, Davide aadeganga tuko fu sangbakpotokoyo te. Ni sangbanaha, gupai re agberesi gako pagume na Yekova na berewe a ki sako ko du na bakere gberãrago gbiati kaza. (Tam. 32:3, 4) Ginipai naundo Davide ko mangipai kuti gu bakabangirise kinako aye na ni kuti tiko, na ginipai rengbe ka undo rani ka ani mangi kere ingaapai?

17. Waigu du ga Davide ndikidi saberã ni yuguyuguhe rogo agu afugo yo du rogo Atambuahe 51:1-4?

¹⁷ Mo kpari tipa mbupai. Davide asatiko ni yangaraha fuo Yekova rogo kparakpee yo. Ko adu na bakere gberãrago tipa gupai ko amangihe na ko ki gumba paha dunduko fu Yekova. (Oni gedi Atambuahe 51:1-4.) Na gipai re aundo ko tipa ko gbia zereda gbiati ngbarago berewe! (Tam. 32:1, 2, 4, 5) Ka mo mangi kere ingapai, ka mo asadingo ka okaha ya. Kuba gure, mo kusi gamo ingapai fu Yekova gbaiga rogo kparakpee yo. Gipai re nika sa ro mo gbia zereda na ka pai adunga ho mo nika du na bakabangirise tipaha ya. Ono ka si du nga mo naida ka mbakada gamo pagume na Yekova, si naida mo mangipai amanga kisusi gu nga ka manga kparakpee.

18. Waigu Davide amangipai kuti gu rugute ko agbiaha?

¹⁸ Mo di rugute kugume. Ho Yekova akedi gu nebi nangia Natana ni ko ndu ka kusapa ga Davide  ingapai, David aasadanga ka rugusapai kubara koyo watadu ka ya gupai ko amangihe aadunga ni kere gbegberẽhe te te. Ko aidi gupai nibasa nga ko aima ingapai kuti kumbaku Bataseba, na gu susi asusa gbe nga kuti Yekova. Davide aima dia gu rugute kugume Yekova afuhe fuko, na Yekova ki mbupai fuko tigako ingapai. (2 Sam. 12:10-14) Ka si du nga ani mangi kere ingapai, si naida ani fura na agu aboro Yekova namoi yo i naangerafuo rani rogo toro yo. (Yak. 5:14, 15) Na si aidanga ani asadi ka rugusapai ku bara rani yo te. Ka ani di rugute kugume ni ipo na ki mangipai kutini, ani nika gbia gaani zereda gbiati ngbarago berewe.

19. Ginipai si aida ani diberã ka mangaha?

¹⁹ Mo diberã ka zanga manga gu bangisa aingahe re berewe. Bakindo Davide aima ino gupai nga tipa gupai nga ka ko mangingo gu bangisa aingapai re berewe ya, si naida na ga Yekova undo. (Tam. 51:7, 10, 12) Tifuo Yekova mbupai fu Davide, ko adiberã ka zanga du na gbegberẽ nyemuapai gbiati aberã berewe. Ni sangbanaha, ko agbia gako zereda berewe nga ga kpotoseyo.

20. Waigu rengbe ani ka yugo gupai nga ani nabi ga Yekova mbupai na nyanyakipaha?

²⁰ Ani nayugo gupai nga ani nabi ga Yekova mbupai na nyanyakipaha ho ani amanga kparakpee ni tipaha, kini di rugute kugume, na kini mangi ome tipa ka zanga manga bangisa aingahe berewe. Ka ani mangi agi apai re, ani ima rengba ka gbia gaani zereda berewe nga ga kpotoseyo. James, nga guko namangi kere ingapai abi gupai nga kina boro rengo du nga gipai re. Ko aya: “Ho mi akusi gimi ingapai ni fu abaakumba, mi abi tire nga i ima tumba ba mbia rire kusayo. Mi atona ka gbia gimi zereda nga ga berãseyo berewe.” Si nipa ngarasaro ka ino gupai nga “Yekova du mbembedi na agu yo du kpotoyo yo na rungo, ki nibatasi agu yo toroyo naima be ingapai”!—Tam. 34:18.

21. Waigu rengbe ani ka mbu Yekova ko fu zereda furani?

²¹ Wa ani ambeda kuti digido gi yangara arame re, dungu apai duho nika sa rani ani du na bakabangirise. Ho du mo ni ni fudifudi ro berãro yo, si naida mo sana Yekova nibasa tipa gako undo rogo kparakpee yo. Mo wisigi Ziazia Kekeapai kakaka. Mo wirikipai ti agu akpiapai nga ga Ana, Pauro, gbiati Davide. Mo sana gu Bamo du ngbangbaturũ yo tipa ko undo ro mo rugutiro na ndu gupai du mo ti ni na bakere bakabangirise. (Tam. 139:23) Mo mbu ko tipa ko undo ro na gamo akpakarapai, gu susi asusa gbe nga agu akpakarapai rengbe mo ka mangapai tipaha tooni watadu gu adunga mo na rengba ka mangapai tipaha ya. Ka mo mangihe wo, mo ima rengba kadu wa gu bake papara Atambuahe naabi bia fu Yekova ki ya: “Ho mi adu ni na bakere bakabangirise, mo afu wasa fere na ki fu zereda fere.”—TAM. 94:19, NW.