Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

Silinduru lauti múa le ñein lubéi láfuacha liri Bélisasarü.

Subuditi san hun?

Subuditi san hun?

Arufuda tumuti san siensiasi to aturiahabalin binadu umegeguni lubara Bélisasarü Babilónia?

LIDAN saragu irumu, ariñagatiña ha ayanuhabaña wuriba tuagu Bíbülia luagu mawinwandun lan meha urúei Bélisasarü le íridunbei tidan liliburun Danieli (Dan. 5:1). Asigenehatiña ha aturiahabaña luagu binadu umegeguni madari hamá ni kata le achoururagüdübalin luagu winwan lan meha urúei Bélisasarü. Sánsiti katei lidan irumu 1854. Ka uagu?

Lidan irumu ligía aba lachiaha kónsili (cónsul) alunduna gíriti John Taylor lidan lárigirugu binadu uburugu Uru, suru libiti Irakü. Ñein ladarira lidan aban wáyelesi saragu silinduru lauti múa anihein abürühani luagu, kéiburi 10 sentimeturu (4 incha) limigifen silinduru ligía. Anihein meha ariñahani bürüwañu luagu ani anihein meha aban furíei luagu limigifen libagari urúei babilóniana le gíribei Nabonídu luma luagu lisaani le íbugañaü, le gíribei Bélisasarü. Íbini ha ayanuhabaña wuriba tuagu Bíbülia mosu meha hafiñerun winwan lan meha Bélisasarü.

Gama lumoun, mama ariñagarügütu Bíbülia winwan lan, ariñagatu giñe urúei lan meha. Ariñagatiña giñe gürigia ha ayanuhabaña wuriba tuagu Bíbülia luagu mama lan meha urúei Bélisasarü. Kei hénpulu, abürühati aban sásaamu inglesi le awinwandubei lidan sígulu 19 gíriti William Talbot luagu ariñaga hamá fiu gürigia arúeiha lan “Bel-sar-ussur [Bélisasarü] lidan ligiaméme dan luma Nabonídu le lúguchi. Lau sun lira úati ni murusun katei le achoururagüdübalin luagu ítara liña lan”.

Aba laranserún turobuli le dan le ladarirún abürühani luagu amu silinduru lauti múa le ñein lubéi lariñaga ua lan meha urúei Nabonídu, le lúguchi Bélisasarü, saragu irumu uburugu Babilónia le ñein lunbei larúeiha. Ka arúeihabei dan le ua lubéi urúei Nabonídu? Ariñagatu Encyclopaedia Britannica: “Dan le lidan lubéi amu ageiraü Nabonídu, aba líchuguni arúeihani lun Bélisasarü le lisaani ani ru lumutiña giñe hiibe-agei lisudaranigu lun”. Ligíati aba meha gumadimati Bélisasarü dan ligía. Ligíati lariñagubei aban sásaamu gíriti Alan Millard le aturiahabalin binadu burí umegeguni ani aturiahati luagu burí iñeñein, mariban lan tariñagun liliburun Danieli urúei lan meha Bélisasarü.

Subudi hamuti lubúeingu Bungiu chóurugüda tani Bíbülia guánarügü chouru tan liliburun Danieli ani lúmagiñetu lan Bungiu (2 Tim. 3:16).