Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

Bʌñʌl bʌ tsaʼ bʌ mejli ti ocʼol baqui tsaʼ tajle i cʼabaʼ Belsasar.

¿A wujilix ba?

¿A wujilix ba?

¿Bajcheʼ miʼ pʌs jiñi arqueología chaʼan tsaʼʌch ajñi ti wajali jiñi Belsasar yicʼot chaʼan reyʌch ti Babilonia?

TI CABɅL jabil, jiñi maʼañic bʌ miʼ ñopob chuqui miʼ yʌl jiñi Biblia tsiʼ ñaʼtayob chaʼan maʼañic tsaʼ ajñi jiñi rey Belsasar ti wajali, muʼ bʌ i yʌjlel yaʼ ti libro i chaʼan Daniel (Dn. 5:1). Tsiʼ coltayob i bʌ cheʼ tsiʼ yʌlʌyob chaʼan jiñi arqueólogojob maʼañic chuqui an i tajayob muʼ bʌ i pʌs chaʼan tsaʼʌch ajñi ti wajali jiñi rey. Pero tsaʼ qʼuextʌyi chuqui miʼ ñaʼtañob. ¿Chucoch?

Ti jiñi jabil, jiñi John Taylor an chuqui tsiʼ taja ti jiñi ruina tac i chaʼan jiñi ñoxix bʌ tejclum Ur, ili ora jiñʌch Irak. Yaʼi, ti jumpʼejl colem bʌ tsʼajc, tsiʼ taja bʌñʌl tac bʌ melbil bʌ ti ocʼol am bʌ 10 centímetro i tamlel. Miʼ chʼʌm tac tilel qʼuexel bʌ tsʼijb, yicʼot tʼan tac baqui miʼ yʌl chaʼan jal i cuxtʌlel jiñi rey i chaʼan Babilonia, Nabonido yicʼot jiñi ñaxam bʌ i yalobil, Belsasar. Jiñi maʼañic bʌ miʼ ñopob chuqui miʼ yʌl jiñi Biblia tsiʼ yʌlʌyob chaʼan jiñi miʼ pʌs chaʼan tsaʼʌch ajñi ti wajali jiñi Belsasar.

Pero jiñi Biblia mach cojach miʼ yʌl chaʼan tsaʼʌch ajñi ili wiñic ti wajali, tsiʼ yʌlʌ jaʼel chaʼan reyʌch. Jiñi maʼañic bʌ miʼ ñopob chuqui miʼ yʌl jiñi Biblia tsiʼ yʌlʌyob chaʼan mach i sujmic jaʼel. Jumpʼejl ejemplo, jiñi científico William Talbot chʼoyol bʌ ti Inglaterra, tiʼ tsʼijbu cheʼ bʌ ti 1875 chaʼan chaʼtiquil uxtiquil quixtañujob tsiʼ yʌlʌyob chaʼan «Bel-sar-ussur [Belsasar] tsiʼ chaʼle yumʌntel yicʼot i tat i cʼabaʼ Nabonido ti jach bʌ jabil. Pero maʼañic chuqui miʼ pʌs chaʼan cheʼʌchi».

Tsaʼ ñoj ñaʼtʌnti baqui bʌ i sujmlel cheʼ bʌ jiñi tʼan tac muʼ bʌ i chʼʌm tilel jiñi yambʌ bʌñʌl tac bʌ melbil bʌ ti ocʼol tsiʼ pʌsʌ chaʼan jiñi rey Nabonido, jiñi i tat Belsasar, tsaʼ loqʼui majlel cabʌl jab yaʼ ti Babilonia. ¿Majqui tsiʼ chaʼle yumʌntel cheʼ tsaʼ loqʼui majlel? Jiñi Encyclopaedia Britannica miʼ yʌl: «Cheʼ bʌ jiñi Nabonido yaʼan ti yambʌ tejclum, tsiʼ yʌqʼue tiʼ wenta jiñi Belsasar i yumʌntel yicʼot lʌcʼʌl tiʼ pejtelel i soldadojob». Jin chaʼan, Belsasar, tsaʼ ajñi bajcheʼ yumʌl ti jimbʌ ora. Jin chaʼan, jiñi arqueólogo yicʼot muʼ bʌ i tsajin tʼan tac Alan Millard tsiʼ yʌlʌ chaʼan tojʌch cheʼ jiñi libro i chaʼan Daniel miʼ suben bajcheʼ rey jiñi Belsasar.

Weno, chaʼan i wiñicob Dios, mi lac ñop chaʼan i sujmʌch chuqui miʼ yʌl jiñi libro i chaʼan Daniel yicʼot chaʼan chʼoyolʌch ti Dios come cheʼ miʼ yʌl jiñi Biblia (2 Ti. 3:16).