Kɔ no mu nsɛm no do

Kɔ no mu nsɛm a wɔahyehyɛ no do

Dɛtse awendze a Belshazzar ne dzin ka nkyerɛwee a ɔwɔ ho no ho

Ana Inyim?

Ana Inyim?

Ebɛn kwan do na famu a wotutu hwehwɛ tsetse ndzɛmba mu ma yehu dwuma a Belshazzar a ofi Babylon no dzii?

MFE pii a abɛsen kɔ no, nna nyimpa binom a wɔkasa tsia Bible no kã dɛ, Ɔhen Belshazzar a Daniel nwoma no kã noho asɛm no yɛ obi a ɔanntsena ase da. (Dan. 5:1) Nna wɔwɔ adwen a ɔtse dɛm, osiandɛ nna hɔn a wotutu famu hwehwɛ tsetse ndzɛmba mu no nnhu adanse biara a ɔkyerɛ dɛ ɔtsenaa ase. Naaso, dɛm adwen a wonyae no sesae wɔ afe 1854 mu. Ebɛnadze ntsi a?

Dɛm afe no mu no, J. G. Taylor a nna ɔyɛ Britain aban ananmusinyi wɔ ɔman fofor do no, hwehwɛɛ ndzɛmba bi a asɛɛ mu wɔ tsetse kurow Ur a adan amamfõ no mu. Ndɛ, dɛm bea yi yɛ Iraq anaafo afamu. Dɛm ɔbarimba yi hun dɛtse awendze pii wɔ dan kɛse bi mu. Dɛtse awendze no mu biara ne tsentsen yɛ inches anan (sɛntsimita 10), na wɔdze cuneiform nkyerɛwee akyerɛw ho. Nna mpaa bi a wɔbɔe serɛɛ nkwa tsentsen maa Babylonhen Nabonidus nye ne ba panyin, Belshazzar, ka nsɛm a wɔakyerɛw wɔ dɛtse awendze no mu kor ho. Ntsi, ekyingyegyefo mpo gyee too mu dɛ: Iyi yɛ adanse a ɔkyerɛ dɛ Belshazzar yɛ obi a ɔtsenaa ase ankasa.

Naaso, Bible no annkã kɛkɛ dɛ Belshazzar tsenaa ase, ɔkãe so dɛ nna ɔyɛ ɔhen. Ekyingyegyefo anngye dɛm asɛm yi so annto mu. Dɛ nhwɛdo no, bɛyɛ afe 1875 no, England abɔdze nyansapɛfo William Talbot kyerɛɛw dɛ, nyimpa binom se “Bel-sar-ussur [Belshazzar] nye n’egya Nabonidus bɔɔ mu dzii hen wɔ ber kor mu. Naaso, adanse ketseaba mpo nnyi hɔ a ɔkyerɛ dɛ dɛm asɛm no yɛ nokwar.”

Naaso dɛm ekyingyegye yi no tun twae ber a wohun nkyerɛwee bi a nna ɔwɔ dɛtse awendze afofor ho no. Dɛm nkyerɛwee no ma yehu dɛ, mfe dodow bi mu no, nna Belshazzar n’egya Ɔhen Nabonidus nnyi Babylon kurow no mu. Aber a nna onnyi hɔ no, ebɛn asɛm sii? Encyclopaedia Britannica kã dɛ, “Aber a Nabonidus kɔr ɔman fofor mu no, ɔdze n’ahendzi no nye no nsordaafo no mu fã kɛsenara hyɛɛ Belshazzar nsa.” Ntsi, ɔkwan bi do no, Belshazzar nye Ɔhen Nabonidus bɔɔ mu dzii hen dɛm aber no. Ntsi, Allan Millard a otutu famu hwehwɛ tsetse ndzɛmba mu na ɔsan so yɛ kasa ho ɔbemfo kãa dɛ ɔyɛ no kwan do dɛ “Daniel Nwoma no bɛfrɛ Belshazzar dɛ ‘ɔhen.’”

Nokwasɛm nye dɛ, Nyankopɔn n’asomfo afamu dze, wɔgye dzi dɛ Bible no mu na yebohu adanse tsitsir a ɔkyerɛ dɛ Daniel nwoma no fi Nyankopɔn no sunsum mu na yebotum enya nwoma a ɔtse dɛm mu ahotodo.​—2 Tim. 3:16.