Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

Hamulondo haze vasonekele lijina lyaMbeleshaza (Kutohwa chawo)

Uno Mwatachikiza Tahi?

Uno Mwatachikiza Tahi?

Uno vyuma vyakuvumbwojola vyasolola ngachilihi nge Mbeleshaza kwapwile, kaha nawa apwile mwangana waMbavilone?

HAMYAKA yayivulu, vaka-kupopolola Mbimbiliya vahanjikilenga ngwavo Mwangana Mbeleshaza, uze vavuluka mumukanda waNdanyele kapwileko koko. (Ndanye. 5:1) Vahanjikilenga ngocho mwomwo vaka-kuvumbwojola kavawanyine unjiho wakusolola nge chikupu vene Mbeleshaza kwapwileko. Oloze vishinganyeka kana vyakumine mu 1854. Mwomwo ika?

Mumwaka kana, J. G. Taylor, temesa walifuchi lyaBritain atambwojokele mumalala anganda yakushikulu yaUle, kusulo yalifuchi lize vali nakuvuluka jino ngwavo Iraq. Ou lunga awanyine milondo yamwaka mukaposhi wamunene haze vasonekele vasona, kaha milondo kana yasuhwile kafwe jisetimita 10. Hamulondo umwe awanyine vanasonekaho mujimbu wakuyoya chaNavotenase Mwangana waMbavilone namwanenyi wamukulwane Mbeleshaza. Navaka-kupopolola vetavilile ngwavo: Vyuma kana vinasolola jino nge Mbeleshaza kwapwile chikupu.

Mbimbiliya yamba ngwayo Mbeleshaza kwapwile, kaha nawa ngwayo apwile mwangana. Chipwe ngocho, vaka-kupopolola vakanyine ngwavo kapwile mwanganako. Chakutalilaho, William Talbot, muka-sayasi wamulikulukaji lyamyaka lyakusokesa 19 wamulifuchi lyaEngland, asonekele ngwenyi vamwe veji kuhanjikanga ngwavo, “Mbelusasa [Mbeleshaza] ayulilenga halwola lwolumwe naise Navotenase. Oloze kakweshi unjiho wakusolola nge vyuma kana vyamuchanoko.”

Chipwe ngocho, chitanga kana chakumine omu vawanyine unjiho hamilondo yikwavo, uze wasolwele nge lwola lumwe Mwangana Navotenase ise yaMbeleshaza afumine munganda yaMbavilone. Jino iya apwilenga mwangana halwola kana? Mukanda waEncyclopaedia Britannica wamba ngwawo, Navotenase “asezele mwanenyi Mbeleshaza halitanda mangana ayule nakutwaminyina nawa mulimo wauswalale.” Shikaho, Mbeleshaza ayulile halwola lwolumwe naise muMbavilone. Echi chikiko chalingishile Alan Millard, muka-kuvumbwojola uze nawa alinangula vyamalimi ambenga ngwenyi chapwile chakutamo “mukanda waNdanyele kuvuluka Mbeleshaza ngwawo ‘mwangana.’”

Oloze kuli vangamba jaKalunga, unjiho wakusolola nge mukanda waNdanyele wahanjika muchano kaha nawa vauhwima kuli Kalunga veji kuuwananga muMbimbiliya.—Chimo. 2, 3:16.