KUOM higni mang’eny, joma pingo Muma osebedo ka wacho ni onge ng’at miluongo ni Ruoth Belshaza ma nosegadak Babulon kaka bug Daniel wacho. (Dan. 5:1) Ne gin gi parono nikech joma kunyoga gik machon ne pok oyudo gimoro amora ma wuoyo kuom Belshaza. Kata kamano, parogino nolokore e higa mar 1854. Nikech ang’o?

E higano, Ja-Britain ma nyinge J. G. Taylor nonono taon machon mar Ur ma ni e piny Iraq yo milambo. E ohinga moro maduong’ ma ni kama taondno ne nitie, noyudo gik moko mang’eny matindo tindo ma chalo agulni. Bor mar moro ka moro kuomgi ne en sentimita 10, kendo korgi nondikie weche moko. E achiel kuom gigo, nondikie lamo ma ne kwayo mondo Nabonidus ruodh Babulon kod Belshaza wuode makayo odag aming’a. Nochuno mondo joma pingo Muma oyie gi wechego. Nonro nonyiso ma onge kiawa kata matin, ni Belshaza nosegabetie.

Muma ok wach awacha ni Belshaza ne nitie kae to oweyo gi kanyo; kar mano, owacho bende ni ne en ruoth. Joma pingo Muma to ne nigi kiawa gi wachno. Kuom ranyisi, e higa mar 1875 kama, jasayans ma Ja-England ma nyinge William Talbot nondiko niya: “Kata obedo ni jomoko wacho ni Bel-sar-ussur [Belshaza] nolocho kanyachiel gi Nabonidus wuon-gi, onge gimoro amora ma nyiso ni wechego gin adier.”

Kata kamano, ywaruogno noduogo orumo ka ne ofweny e achiel kuom gik mochue gi lowoka ni nitie kinde moro ma Ruoth Nabonidus ma wuon Belshaza nowuok Babulon kuom higni moko moluwore. Ang’o ma notimore sama noonge? Encyclopaedia Britannica wacho kama: “Ka ne Nabonidus owuok Babulon, noweyo Belshaza mondo omakne loch, kendo nomiye nyaka thoth jolweny mage.” Omiyo, Belshaza nolocho Babulon kuom kindeno, ka wuon-gi bende pod nikwano akwana kaka ruoth. Kuom mano, jokuny gik machon kod jasomo miluongo ni Alan Millard nowacho ni ne en gima owinjore mondo “bug Daniel oluong Belshaza ni ‘ruoth.’”

Jotich Nyasaye to ni gadier chuth ni Muma owuon nyiso maler ni weche ma ni e bug Daniel gin weche minyalo gen kendo okudhgi gi much Nyasaye.​—2 Tim. 3:16.