Kont Taf?
L-arkeoloġiċi kif jikkonfermaw li Belsassar taʼ Babilonja eżista u kien sultan?
GĦAL ħafna snin, kritiċi tal-Bibbja qalu li s-Sultan Belsassar, li jissemma fil-ktieb taʼ Danjel, qatt ma eżista. (Dan. 5:1) Huma emmnu dan minħabba li l-arkeoloġiċi ma sabu l-ebda evidenza li hu vera kien jeżisti. Imma dan inbidel fl-1854. Għala?
F’dik is-sena, konslu Brittaniku li jismu J. G. Taylor skopra xi fdalijiet taʼ bini mwaqqaʼ fil-belt tal-qedem f’Ur, dik li llum hi fin-naħa t’isfel tal-Iraq. Hemmhekk, ġo torri kbir, hu sab diversi ċilindri tal-fuħħar. Kull wieħed minn dawn iċ-ċilindri kien madwar 10 ċentimetri twil b’kitba mnaqqxa fuqu. Il-kitba fuq wieħed miċ-ċilindri kienet talba biex is-sultan taʼ Babilonja Nabonidu u ibnu l-kbir, Belsassar, ikollhom ħajja twila. Anki l-kritiċi kellhom jammettu li dawn iċ-ċilindri kkonfermaw li Belsassar vera eżista.
Però, il-Bibbja mhux biss tgħid li Belsassar eżista imma tgħid ukoll li kien sultan. Għal darb’oħra, il-kritiċi ddubitaw. Pereżempju, madwar is-sena 1875, xjentist Ingliż William Talbot kiteb li xi wħud jgħidu li “Bel-sar-ussur [Belsassar] mexxa fl-istess żmien taʼ Nabonidu, missieru. Imma ma hemm l-ebda evidenza taʼ dan.”
Dan in-nuqqas taʼ qbil kien solvut meta l-kitba fuq ċilindri tal-fuħħar oħra wrew li missier Belsassar, is-Sultan Nabonidu, kien nieqes minn Babilonja għal xi snin. X’ġara matul il-perjodu li ma kienx hemm? “Meta Nabonidu kellu jitlaq mill-pajjiż,” tgħid l-Encyclopaedia Britannica, “hu ta lil Belsassar it-tron u parti kbira mill-armata tiegħu.” Għalhekk, Belsassar, bażikament, ħa post missieru f’Babilonja matul dak iż-żmien. Fi qbil maʼ dan, arkeologu u studjuż tal-lingwa, Alan Millard, qal li hu korrett li “l-Ktieb taʼ Danjel isejjaħ lil Belsassar ‘sultan.’”
Ovvjament, għall-qaddejja t’Alla, l-iktar ħaġa li turi li l-ktieb taʼ Danjel hu taʼ min jafdah u mnebbaħ minn Alla tinsab fil-Bibbja stess.—2 Tim. 3:16.