Okutauluka omutete

Okutauluka omutete wononthele

Okalola kalingwa nonthata kena enyina lya Belsazar

Okuti Ankho Utyii-Ale?

Okuti Ankho Utyii-Ale?

Oityi tyilekesa okuti Belsazar wo ko Mbambilonia waliko umwe tyili?

OMANIMA omanyingi, ovanthu vamwe vokuhayumbu onthumbi Ombimbiliya, ankho vapopia okuti Ohamba Belsazar, nalumwe aliko. (Dan. 5:1) Ankho vapopia ngotyo mokonda ovanongo ankho kavenevase otyipuka natyike tyilekesa okuti Belsazar waliko umwe tyili. Mahi mo 1854, olusoke luavo alupiluluka. Omokonda yatyi?

Menima olio, omutumini umwe wo ko Inglaterra ankho utiwa John George Taylor, waheyele omatunthu mepunda-umbo limwe ankho litiwa Ur. Epunda-umbo olio likala kokumbili kwo Iraque. Etyi ankho John ekahi nokuheya, avasi mondyuo imwe onene oulola ounyingi walingwa nonthata. Oulola oo, ankho oututu vala iya wahonekwa. Kokalola kamwe kuahonekwa elikuambelo liita opo ohamba yo ko Mbambilonia Nabonidus nomona wae wotyiveli Belsazar, vakaleko ehimbwe. Atee umwe vana vokuhayumbu onthumbi mo Mbimbiliya, avapopi okuti onondaka ombo mbuyandyulula nawa okuti Belsazar waliko umwe tyili.

Mahi Ombimbiliya kaipopi vala okuti Belsazar waliko, tupu ipopia okuti wali ohamba. No ngotyo ovanthu vamwe avehetyitavela. Mongeleka, mo 1875, omunongo umwe woko Inglaterra ankho utiwa William Talbot, ahoneka okuti vamwe vapopia okuti “Belsazar watuminine omuvo wike na tate yae Nabonidus. Mahi natyike tyilekesa okuti otyo otyili.”

Mahi otyitateka otyo, atyipu etyi vatanga okalola okakuavo kahonekwa okuti pena omuvo umwe Ohamba Nabonidus atunda mepunda-umbo lyo Mbambilonia. Oityi tyaendelepo momanima oo Nabonidus akala kondye? Omukanda umwe utiwa Encyclopedia Britanica wati: “Etyi Nabonidus ankho eli kotyilongo otyikuavo, asila Belsazar otyilinga tyokutumina otyilongo, nomafualali ae.” Otyo tyilekesa okuti Belsazar watuminine omuvo wike na tate yae. Omunongo umwe utiwa Alan Millard wapopile okuti muaina etyi “omukanda wa Daniele wapopia okuti Belsazar ankho ‘ohamba’” otyili umwe.

Mahi ovaumbili va Siovaa kavesukisile ovipuka ovio opo vetavele okuti omukanda wa Daniele watumwa okuhonekwa na Huku. Vetyii okuti Ombimbiliya yatyo, nayo muene ityilekesa. — 2 Tim. 3:16.