Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Cinthu ca dongo comwe cina dzina la Belisazari (Kutalimpha kwacene)

Kodi Mukhadziwa?

Kodi Mukhadziwa?

Kodi anyakufufudza bzinthu bzakale akutsimikizira tani udindo bomwe Belisazari akhanabo?

KWA magole mazinji, anyakutsutsa wa Bibliya akhalewa kuti pakhalibe Mambo Belisazari omwe ambafotokozedwa m’bukhu la Danyeri. (Danyeri 5:1) Iwo akhakhulupira nzeru imweyi thangwe anyakufufudza nkhani zakale akhanati agumana umboni bwakuti iye akhalipodi. Koma bzinthu bzidacinja mu 1854. Thangwe ranyi?

Mu gole limweri, nyakufufudza nkhani zakale winango wakucemeredwa John George Taylor adafufudza nkhani zinango zakale ku mzinda wa Ur, omwe ntsiku zino ulikugumanika kummwera kwa Iraque. Kumweko iye adagumana bzinthu bza dongo bzomwe bzikhadatalimpha masentimetro 10. Bzinthubzo bzikhadanembedwa mafala yakusiyana-siyana, ndipo cibodzi cikhaphatanidza mpembo wakuti Mambo Nabonido wa ku Babulo pabodzi na mwanace mkulu, akhale na moyo utali. Tenepo, anyakutsutsa adatawiriza kuti: Kugumanika kwa bzinthu bzakalebzi ni umboni bwakuti Belisazari akhalipodi.

Kuthimizira pa nkhani yakuti Belisazari akhalipo, Bibliya limbalewa pomwe kuti iye akhali mambo. Koma anyakutsutsa adagaza pomwe nfundo imweyi. Mwa ciratizo, mkati mwa gole la 1875, siyentista winango wa ku Inglaterra wakucemeredwa William Talbot, adanemba kuti wanthu winango akhakhulupira kuti “Belisazari adatonga pa nthawe ibodzi-bodzi na baba wace Nabonido. Koma palibe umboni bwakuti bzimwebzi bzidacitikadi.”

Tsono nkhani imweyi idabvekesedwa na thandizo la bzinthu bzinango bza dongo bzomwe bzidagumanidwa. Bzinthubzo bzidalatiza kuti Mambo Nabonido omwe akhali baba wa Belisazari, adakhala kunja kwa Babulo kwa magole mazinji. Kodi n’ciyani comwe cidacitika pomwe iye akhali kunjako? Bukhu linango limbalewa kuti: “Pomwe Nabonido adaikhiwa m’kawoko, iye adasiya Umambo bwace m’manja mwa Belisazari ndipo adamupasambo acikunda wace azinji.” Na tenepo, Belisazari adatonga Babulo pa nthawe imweyire. Ndipopa nyakufufudza nkhani zakale na nyakudziwa bzirewedwe bzizinji wakucemeredwa Alan Millard adalewa kuti “bzikhali bzakuthemera kuti kunembedwa kwakusaya kubvumizika, ninga Bukhu la Danyeri, licemere Belisazari ninga ‘mambo.’”

Koma kwa atumiki wa Mulungu, ana umboni bwakukwanira bwakuti bukhu la Danyeri ndacadidi, lidafuliziridwa na Mulungu ndipo likugumanika m’Bibliya.—2 Timotio 3:16.