Skip to content

Skip to table of contents

Eba baɛ̄ a aara lo bee Belshazzar

O Suāge Ni?

O Suāge Ni?

Bu mɛ sīdee na egbiātɛ̄ nu tɔgɛ dua nɛɛ Belshazzar alu Babilɔn lu a?

BU GBƐNƐ-EDO zua, pya a gbanasī Baibol bee kɔ Mɛnɛ Belshazzar alu ekɔ nu akiiloo bu kpa Daniel a, naa bee lu kaāna nɛɛ a tɔɔ̄dum. (Dan 5:1) Ba bee yiga doo wo nyɔnɛbee pya egbiātɛ̄ nu akiiloo eloh kere pya nɛɛ naa bee dap muɛ̄ lɔgɔ nu a tɔgɛ kɔ a bee tɔɔ̄dum. Kerewo, lo ama bee nyaa bu zua 1854 a. E na anua a?

Bu lo zua, ziī nɛɛ egbiātɛ̄ nu alu Britain a kura J. G. Taylor bee gbītɛ̄ ziī nu muɛ̄ bu buɛ̄ Ur a dee kere lo alu esuāloo nua southern Iraq anii’ee. Bu ziī gbɛnɛ tɔnyɔɔ a le lo kɛ̄, lo nɛɛ bee muɛ̄ gbɛnɛ-edo eba baɛ̄ bu lo tɔ. Gānyɔɔ ziī ziī pya lo eba baɛ̄ bee luge nu alu nia inches ale (10 cm), sa alu esu eyuu kpa kere wa ɛma nu nyɔɔ. Ziī nu a bee lu e’ɛm nyɔɔ ziī lo eba baɛ̄ na kara nyɔɔnyɔɔ dee dum nɛ Mɛnɛ Babilɔn a kura Nabonidus le ye saaro, Belshazzar. Lo ama bee doo kɔ pya a wee gbanasī Baibol a yiga kɔ: Nu alu egbī muɛ̄ ama tɔgɛ kɔ Belshazzar bee lu nɛɛ a tɔɔ̄dum.

Naale aba bee Belshazzar bee tɔɔ̄dum na Baibol tɔgɛ a, mɛ a tɔgɛ nage kɔ a bee bɛɛ doodoo mɛnɛ. Nage, pya gbanasī Baibol bee ɛrɛ baɛbaɛ beenyiɛ. Bu edoba, dee bu zua 1875, ziī nɛɛ enɔā kpa saɛns alu Beke a kura William Talbot bee ɛm kɔ pio nɛɛ kɔ “Bel-sar-ussur [Belshazzar] bee nyɔɔnɛ ye tɛ Nabonidus gbaa bɛɛ. Mɛ lɔgɔ nu a tɔgɛ kɔ lo ama lu kaka naa le.”

Kɛ̄adoo, lo baɛbaɛ ekɛɛrɛ ama bee lu esere beeloo sɔ̄ e’ɛma a bee le nyɔɔ dɔɔ̄na eba baɛ̄ bee muūna kɔ tɛ Belshazzar lo a le Mɛnɛ Nabonidus naa bee le Babilɔn bu pio zua. E na a bee sira sɔ̄ alɛ naa bee le ani? Kpa a kura Encyclopædia Britannica kɔ “Sɔ̄ Nabonidus bee aa buɛ̄, a bee kɔ Belshazzar a bɛɛ sa baɛ bee pya ye gbo nɔ̄.” Nyɔɔwo Belshazzar bee nyɔɔnɛ ye tɛ gbaa bɛɛ Babilɔn lo sɔ̄. Nyɔɔwo, nɛɛ enɔā kpa le eloh kere akiiloo nwiī nɛɛ a kura Alan Millard bee kɔ a bɔloo kɔ “kpa Daniel su Belshazzar kure ‘mɛnɛ.’”

Bu kaka, kii kɛ̄ pya zooro Bari le, kpog-bee nu anua kpa Daniel lera sa lu e’ɛm tɛ̄mabah Bari lu egbī nage muɛ̄ taɛ bu Baibol.—2 Tim 3:16.