Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

Dzinga idalembwa dzina ya Bhaltazare (thunga)

Kodi Imwe Mukhapidziwa?

Kodi Imwe Mukhapidziwa?

Kupfundza pinthu pya m’madembe pisapangiza tani basa ikhali na Bhaltazare wa ku Bhabhilonya?

MU PYAKA pizinji, anyakupokanya pinalonga Bhibhlya alonga kuti Mambo Bhaltazare, analongwa m’bukhu ya Dhanyeli, cipo akhalapo. (Dan. 5:1) Iwo asakhulupira pyenepi thangwi anyakupfundza pinthu pya m’madembe nee agumana pinthu pinapangiza kuti iye akhalapo. Mbwenye pyenepi pyacinja mu caka 1854. Thangwi yanji?

Mu caka ceneci, embaixador wa ku Bhritanya anacemerwa J. G. Taylor agumana madzinga akulembwa mu nzinda wakale wa Uri, wakuti cincino usadziwika na Iraki wakunterero. Kweneko kukhagumanika nyumba ikulu yandzulu, pontho mu nyumba ineyi, iye agumana madzinga mazinji akuti ibodzi na ibodzi ikhali na masentimetru 10 aulaphi. Madzinga anewa akhali na malembero anacemerwa cuneiformes. Dzinga ibodzi ikhadalembwa phembero yakulapha idacita Mambo Nabhonidhu wa ku Bhabhilonya na mwanace wakutoma, Bhaltazare. Pyenepi pyapangiza umboni kuna anyakupokanya kuti mwandimomwene Bhaltazare akhalipodi.

Bhibhlya nee isalonga basi ene kuti Bhaltazare akhalipo, mbwenye isalongambo kuti iye akhali mambo. Mbwenye anyakupokanya apitiriza kukhonda. Mwacitsandzo, mu caka 1875, siyentista Wacingerezi anacemerwa William Talbot alemba kuti anango asakhulupira kuti “Bel-sar-ussur [Bhaltazare] atonga mu ndzidzi ubodzi ene na babace anacemerwa Nabhonidhu. Mbwenye nkhabepo umboni unapangiza pyenepi.”

Kupokanya kweneku kwadzamaliswa mu ndzidzi udagumanwa madzinga anango, akuti akhadalembwa kuti baba wa Bhaltazare, Mambo Nabhonidhu akhadabuluka mu Bhabhilonya mu pyaka pizinji. Ninji pidacitika mu ndzidzi udabuluka iye? Encyclopaedia Britannica isalonga kuti: “Mu ndzidzi udabuluka Nabhonidhu, iye akhadasiya cidzo ceneci kuna mwanace anacemerwa Bhaltazare na anyankhondo ace.” Natenepa, Bhaltazare aphata basa ninga ntongi wa Bhabhilonya mu ndzidzi unoyu. Na thangwi ineyi, nyakupfundza pinthu pya m’madembe na nyakupfundza cilongero anacemerwa Alan Millard alonga kuti pikhali pyakuthema “Bukhu ya Dhanyeli kucemera Bhaltazare ninga ‘mambo.’”

Mwandimomwene, thangwi inacitisa atumiki a Mulungu kutawira kuti bukhu ya Dhanyeli ndi yakunyindirika, pontho yalembwa mukutsogolerwa na Mulungu isagumanika m’Bhibhlya.​—2 Tim. 3:16.