LE MÁAXOʼOB xokik u tʼaaniloʼob le Bibliaoʼ máan yaʼab años táan u yaʼalikoʼob maʼ anchaj Belsasariʼ, le rey ku chʼaʼchiʼitaʼal tu libroil Danieloʼ (Dan. 5:1). Letiʼobeʼ ku tuklikoʼob leloʼ tumen le arqueólogoʼoboʼ maʼ u kaxtoʼob mix baʼal eʼesik wa jach tu jaajil anchajiʼ. Baʼaleʼ tu añoil 1854, kʼexpaj bix u tuukuloʼob. ¿Baʼaxten?

Teʼ jaʼab jeʼeloʼ John Taylor, juntúul máax tsʼaʼan páajtalil kaʼach tiʼ tu luʼumil Gran Bretañaeʼ, tu páanaj le luʼum tuʼux yaan kaʼach u úuchben kaajil Ur, bejlaʼeʼ tiaʼan tu noojolil Irakeʼ. Teʼeloʼ tu kaxtaj junpʼéel nuxiʼ naj, ichileʼ yaan jujunpʼéel póolbil tuunichoʼob kex diez centímetros u chowakiloʼob. Teʼ póolbil tuunichoʼobaʼ yaan baʼaxoʼob tsʼíibtaʼan kaʼachi, ichil le baʼaxoʼob tsʼíibtaʼanoʼ ku kʼáataʼal ka xiʼik utsil tiʼ Nabonido, u reyil u luʼumil Babilonia, bey xan tiʼ Belsasar u maas nojchil tiʼ u paalaloʼoboʼ. Le baʼax kaxtaʼaboʼ tu yeʼesaj jach tu jaajil anchaj Belsasar, le oʼolal tak le máaxoʼob ku yaʼalikoʼob kaʼach maʼ jaaj wa anchajoʼ anchaj u éejemtikoʼob.

Baʼaleʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalik jach tu jaajil anchaji, tsʼoʼoleʼ ku yaʼalik tu beetaj tak u reyil. Chéen baʼaleʼ le máaxoʼob xokik u tʼaaniloʼob le Bibliaoʼ ku yaʼalikoʼob maʼ jaaj wa tu beetaj u reyiliʼ. Jeʼex le científico William Talbot kuxlaj teʼ siglo diecinueveoʼ tu yaʼaleʼ yaan máaxoʼob aʼalikeʼ «Bel-sar-ussur [Belsasar] ku pʼaʼatal u beet u reyil kéen xiʼik táanxel luʼumil Nabonido, u taataoʼ. Baʼaleʼ mix baʼal eʼesik wa jach jaaj».

Le baʼax eʼes jach tu jaajil tu beetaj u reyil Belsasaroʼ letiʼe baʼax ku yaʼalik le uláakʼ póolbil tuunichoʼoboʼ. Teʼeloʼ ku yaʼalikeʼ rey Nabonido, u taata Belsasareʼ, máan años bijaʼan yaanal tuʼux. ¿Máax túun gobernarnaj le ka binoʼ? Le Encyclopaedia Britannicaoʼ, ku yaʼalik: «Le ka bin Nabonido yaanal tuʼuxeʼ tu pʼataj Belsasar u beet u reyil Babilonia yéetel ka u nuʼukt le soldadoʼoboʼ». Jeʼex túun k-ilkoʼ Belsasareʼ tu beetaj u reyil teʼ kʼiinoʼob maʼ kulaʼan u taataoʼ. Le oʼolal Alan Millard, juntúul arqueólogo ku xokik bix u tsʼíibtaʼal yéetel bix u juum le tʼaanoʼob tiʼ le idiomaʼoboʼ, tu yaʼaleʼ le baʼax ku yaʼalik u libroil Daniel de ke tu beetaj u reyil Belsasareʼ jach jaaj tumen bey úuchikoʼ.

Máaxoʼob meyajtik Dioseʼ u yojloʼobeʼ le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ letiʼe baʼax maas eʼesik Dios beet u tsʼíibtaʼal u libroil Danieloʼ (2 Tim. 3:16).