1. Met emén epwe féri me mwen an epwe poputá le aúetá eú imw?

ANCHANGEI pwe emén a mochen kaú imwan. A silei menni sókkun imw a mochen aú. Nge itá epwe chék mwittir ló kamé pisek, me poputá le kaú? Aapw. Me mwen an epwe poputá, a wor met mi lamot epwe lóóm féri, epwe apacha liwinin. Pwata? Pún mi lamot epwe silei ika a naf néún moni ngeni kéúún imwan na. Ika a apachaéchchú liwinin me mwen an epwe poputá le kaú, neman epwe sópwéch an aúetá imwan na.

2. Me ren Lukas 14:28-30, met kopwe ekiekifichi me mwen óm kopwe papatais?

² Óm tongei Jiowa me aúcheani minne a féri a amwékútuk le ekiekin papatais? Ika ina, iwe a wor reom eú kefil mi usun án ewe mwán mi mochen kaú imwan. Pwata sia tongeni erá ena? Ekieki minne Jesus a erá lón Lukas 14:28-30. (Álleani.) Jesus a áweweei weween án emén wiliti néún chón káé, me a erá pwe emén epwe chék mmólnetá ngeni “liwinin,” are ekkewe weires me minne epwe pennúkúóló fán iten an epwe wiliti néún chón káé. (Luk. 9:23-26; 12:51-53) Iwe, me mwen óm kopwe papatais, a lamot óm kopwe ekieki usun met papatais epwe atoto ngonuk. Óm féri ena epwe álisuk le mmólnetá ngeni óm angang ngeni Kot fán tuppwél atun kopwe emén Chón Kraist mi papatais.

3. Met sipwe pwóróus wóón lón ei lesen?

³ Itá minne emén a pennúkúóló me ekkewe weires a kúna ren an epwe papatais me wiliti néún Kraist chón káé, a akkarap ngeni ekkewe feiéch epwe kúna? Aapw ese! Papatais a atoto chómmóng feiéch lón ei fansoun me pwal lón mwachkkan.  Sipwe pwóróus usun ekkóch kapas eis mi lamot usun papatais. Óm féri ena epwe álisuk le pélúweni pwal ei kapas eis: “Ua mmólnetá le papatais?”

4. (a) Met weween án emén fangóló manawan? (b) Met weween án emén epwe “pennúkú pwisin” manawan usun met a mak lón Mateus 16:24?

⁴ Met weween án emén fangóló manawan? Me mwen óm kopwe tongeni papatais, a lamot kopwe fangóló manawom ngeni Kot. Ka féri ena ren óm iótek ngeni Jiowa seni letipom me ereni pwe kopwe áeá unusen manawom le angang ngeni tori feilfeiló chék. Lupwen ka fangóló manawom ngeni Kot, weween pwe ka “pennúkú pwisin” manawom. Iei met Jesus a erá: “Ika emén a mochen tapwoto mwiri, epwe pennúkú pwisin i me angei an iráán ninni me tattapwoto mwiri.” (Mateus 16:24, NW) Mwirin, kopwele wiliti emén néún Jiowa, me ina eú feiéch mi watte. (Rom 14:8) Ka ereni pwe seni ena fansoun, kopwele akkomwa óm angang ngeni i, nge esap pwisin pwapwaóm. Óm fangóló manawom a wewe ngeni eú pwon fán akkapél ngeni Kot. Jiowa ese echchimwakich ach sipwe eáni ena pwon. Nge lupwen sia féri, a mochen ach sipwe apwénúetá.​—Kölf. 116:12, 14.

5. Ifa ririin án emén fangóló manawan me an papatais?

⁵ Ifa ririin án emén fangóló manawan me an papatais? Óm fangóló manawom a fis lemonomon, lefilemi chék me Jiowa. Nge papatais a fis mwen mesen aramas, lape ngeni atun eú mwichelap. Lupwen ka papatais, a pwá ngeni aramas pwe ka fen fangóló manawom ngeni Jiowa. * Ina minne óm papatais a esile ngeni aramas pwe ka tongei Jiowa óm we Kot ren unusen letipom, manawom, ekiekum, me péchékkúlóm, me ka tipeppós óm kopwe angang ngeni tori feilfeiló.​—Mark. 12:30.

6-7. Me ren 1 Petrus 3:18-22, ikkefa ekkewe ruu popun a lamot papatais?

⁶ Mi wesewesen lamot án emén epwe papatais? Ekieki met a mak lón 1 Petrus 3:18-22. (Álleani.) Ewe waimw a pwár ngeni aramas pwe a wor án Noa lúkú, iwe pwal ina usun ren óm papatais, a pwár ngeni aramas pwe ka fen fangóló manawom ngeni Jiowa. Nge mi wesewesen lamot án emén epwe papatais? Ewer, mi lamot. Petrus a affata popun. Eú popun, pún papatais a ‘amanauakich.’ Papatais a tongeni amanawakich ika sia féri met mi lamot ren ach sipwe pwáraatá ach lúkú Jesus me lúkú pwe a máló fán itach me manawsefál me feitá láng, me iei “a nonom lepelifichin Kot.”

⁷ Oruuen popun, pún papatais a atoto ‘eu mwelien letip mi limöch.’ Lupwen sia fangóló manawach ngeni Kot me papatais, sia poputááni eú ach riri ngeni mi kkóló aúchean. Pokiten ach enletin aier me ach lúkú ewe méén kepich, Kot a omusaaló tipisich. Ina minne a tongeni liméch mwelien letipach mwen mesan.

8. Itá epwe ifa populapen óm mochen papatais?

⁸ Itá epwe ifa populapen óm mochen papatais? Pokiten óm káéfichi ewe Paipel, ka káé chómmóng mettóch usun Jiowa, áwewe chék ren napanapan kewe me met a féri. Minne ka káé a achchúngú letipom me a efisi óm fókkun tongei Jiowa. Óm tong ngeni itá epwe ina populapen óm mochen papatais.

9. Met weween án emén epwe papatais lón iten ewe Sam me ewe Nau me ewe ngún mi fel, usun met a mak lón Mateus 28:19, 20?

⁹ Óm mochen papatais a pwal lóngólóng wóón ekkewe pwóróus seni Paipel ka lúkú. Ekieki met Jesus a erá lupwen a allúkú pwe  sipwe álisi aramas le wiliti néún chón káé. (Álleani Mateus 28:19, 20.) Me ren Jesus, lupwen emén a papatais, epwe papatais lón “iten ewe Sam, ewe Nau me ewe Ngünmifel.” Met weween alon na? Weween pwe a lamot óm kopwe unusen lúkú minne Paipel a erá usun Jiowa, Néún we Jesus, me ewe ngún mi fel. Ekkena esin pwóróus seni Paipel ra fókkun manaman me ra tongeni achchúngú letipom. (Ipru 4:12) Sipwe pwóróus wóón ekkóch me leir.

10-11. Ikkefa ekkewe pwóróus usun ewe Sam ka káé me lúkú?

¹⁰ Sótun chemeni ewe atun ka káé ekkeei pwóróus usun ewe Sam: I “ewe mi iteni Jiowa,” i “ewe mi Unusen Tekia seni meinisin wóón fénúfan,” me i chék “ewe Kot mi let.” (Kölf. 83:18, NW; Jer. 10:10) I ewe Chón Férikichetá, me i “a angasala aramas mi nom lon weires.” (Kölf. 3:8; 36:9) A akkóta ach sipwe ngas seni tipis me máló me a suuki alen ach sipwe tongeni kúna manaw esemuch. (Joh. 17:3) Ren óm fangóló manawom me papatais, epwe silleló pwe en emén Chón Pwáraatá Jiowa. (Ais. 43:10-12) Kopwe chóni eú famili wóón unusen fénúfan, iir kewe mi fel ngeni Kot me pwapwa ren ar iteni iten Kot we me esile ngeni aramas ena it.​—Kölf. 86:12.

¹¹ A ifan me feiéchúch ren ach weweiti met ewe Paipel a wesewesen apasa usun ewe Sam! Lupwen ka lúkú ekkena pwóróus mi aúchea, a chúng letipom ren, iwe ka mochen fangóló manawom ngeni Jiowa me papatais.

12-13. Ikkefa ekkewe pwóróus usun ewe Nau ka káé me lúkú?

¹² Sótun chemeni meefiom lupwen ka kerán káé ekkeei pwóróus usun ewe Nau. Jesus ewe mi kon aúchea seni meinisin me lúkún Kot. I ewe a tipemecheres le fangóló manawan fán itach pwe epwe eú méén kepich. Lupwen sia pwáraatá ren féfférúch pwe sia lúkú ewe méén kepich, a tongeni musoló tipisich, sia tongeni chiechi ngeni Kot, me kúna manaw esemuch. (Joh. 3:16) Jesus i néúch we Souasor mi Lap. A mochen álisikich le kúna feiéchún ewe méén kepich me chiechi ngeni Kot. (Ipru 4:15; 7:24, 25) Jiowa a ewisa ngeni an epwe Kingen Mwúún we pwe epwe epinaaló itan we, asopwaló minne mi ngaw, me epwe atoto feiéch fóchófóch lón ewe Paratis lón mwachkkan. (Mat. 6:9, 10; Pwär. 11:15) Jesus i ach leenien áppirú. (1 Pet. 2:21) A isetiw ewe leenien áppirú ngenikich ren an áeá unusen manawan le féri letipen Kot.​—Joh. 4:34.

¹³ Lupwen ka lúkú áitien Paipel kewe usun Jesus, a lapóló óm tongei Néún Kot na mi áchengicheng. Ena tong a amwékútuk le áeá unusen manawom le féri letipen Kot, usun chék Jesus. Iwe mwirin, ka mochen fangóló manawom ngeni Jiowa me papatais.

14-15. Ikkefa ekkewe pwóróus mi enlet usun ewe ngún mi fel ka káé me lúkú?

¹⁴ Met ka meefi lupwen ka káé ekkeei pwóróus usun ewe ngún mi fel? Ewe ngún mi fel esap emén, nge ina án Kot we manaman. Jiowa a áeá an na ngún mi fel le emmweni ekiekin ekkewe mwán mi wisen makkeetiw masouen ewe Paipel, me ewe ngún mi fel a álisikich le weweiti me apwénúetá minne sia álleani seni Paipel. (Joh. 14:26; 2 Pet. 1:21) Jiowa a awora ngenikich “tufich mi somwola” ren ewe ngún mi fel. (2 Kor. 4:7) Ena ngún mi fel a apéchékkúlakich le afalafala ewe kapas allim, ú ngeni sóssót, pworacho ngeni lichippúng, me likiitú fán weires. A álisikich le eáni ekkewe napanap mi echipwér Paipel a eita ngeniir “ekewe uän Ngün.” (Kal. 5:22) Kot a tipemecheres le fang ewe ngún mi fel ngeni chókkewe mi enletin tingorei, me lúkúlúk wóón i.​—Luk. 11:13.

 ¹⁵ A fókkun oururukich ach silei pwe chókkewe mi fel ngeni Jiowa ra tongeni lúkúlúk pwe ewe ngún mi fel epwe álisiir le angang ngeni! Lupwen ka lúkú ekkena pwóróus ka káé usun ewe ngún mi fel, epwe amwékútuk le fangóló manawom ngeni Kot me papatais.

16. Met sia fen káé lón ei lesen?

¹⁶ Óm kefil le fangóló manawom ngeni Kot me papatais a fókkun aúchea. Usun met sia fen pwóróus wóón, a lamot kopwe mmólnetá ngeni ekkewe weires me minne kopwe pennúkúóló fán iten óm angang ngeni Kot. Nge ekkena weires resap akkarap ngeni ekkewe feiéch kopwe angei. Papatais a tongeni amanawók me efisi óm kopwe eáni eú mwelien letip mi liméch mwen mesen Kot. Populapen óm mochen papatais pokiten ka tongei Jiowa Kot. Kopwe pwal lúkú ren unusen letipom ekkewe pwóróus mi enlet ka káé usun ewe Sam, ewe Nau, me ewe ngún mi fel. Mwirin óm ekieki minne sia fen pwóróus wóón lón ei lesen, ifa usun kopwe pélúweni ei kapas eis: “Ua mmólnetá le papatais?”

17. Ikkefa ekkóch ekkewe mettóch emén epwe féri me mwen an epwe tongeni papatais?

¹⁷ Ika ka meefi pwe ka mmólnetá le papatais, ese mwáál ka fen féri ekkóch mettóch mi lamot pwe kopwe ririéch ngeni Jiowa. * Pokiten óm kákkáé Paipel, ka silei chómmóng pwóróus usun Jiowa me Jesus. Iwe, ka ámááraatá óm lúkú. (Ipru 11:6) Ka unusen lúkúlúk wóón án Jiowa kewe pwon lón Paipel, me ka lúkúlúk pwe óm lúkú án Jesus we méén kepich a tongeni angasok seni tipis me máló. Ka aier seni óm kewe tipis, weween, ka fókkun niamamesini ekkewe féffér mi mwáál ka fériir me ka tingorei Jiowa an epwe omusaaló tipisum. Ka kulsefál, weween ka unusen péútaaló ewe sókkun manaw mi ngaw ka piin manaweni, me ka poputá le manaweni ewe sókkun manaw mi apwapwaai Kot. (Föf. 3:19) Ka mwétéres le ereni ekkewe ekkóch usun minne ka lúkú. Ka tufichin wiliti emén chón afalafal esaamwo papatais me ka poputá le fiti chón ewe mwichefel le afalafal. (Mat. 24:14) Jiowa a pwapwa reom ren óm féri ekkena mettóch mi lamot. Ka fókkun apwapwaai letipan.​—SalF. 27:11.

18. Met kopwe pwal féri pwe kopwe tongeni papatais?

¹⁸ Me mwen óm tongeni papatais, a pwal wor ekkóch mettóch kopwe féri. Sia fen káé pwe a lamot óm kopwe fangóló manawom ngeni Kot. Kopwe iótek ngeni lemonomon seni letipom, me pwon ngeni pwe kopwe áeá unusen manawom le féri letipan. (1 Pet. 4:2) Mwirin, ereni ewe chón akkót lón ewe kúmiin mwán mi ásimaw pwe ka mochen papatais. Epwe tingorei ekkóch ekkewe mwán mi ásimaw ar repwe chuuruk. Nge kosap lólilen  ren óm kopwe chuuriir. Ese mwáál ekkena mwán mi kirekiréch ra fen sissileok me tongeok. Oupwe pwóróusfengen usun ekkewe popun afalafal seni Paipel ka fen káé. Ra mochen ppii ika ka weweiti ekkena mettóch me ika ka mirititi lamoten óm fangóló manawom ngeni Kot me papatais. Ika ra tipeeú ngeni pwe ka mmólnetá, iwe repwe erenuk pwe ka tongeni papatais lón eú mwichelap mwirin.

19-20. Met a lamot kopwe féri mwirin óm papatais, me ifa usun ka tongeni féri ena?

¹⁹ Met mi pwal lamot kopwe féri me mwirin óm papatais? * Chechchemeni pwe óm fangóló manawom ina eú pwon ka eáni ngeni Jiowa fán akkapél me a mochen óm kopwe apwénúetá. Iwe mwirin óm papatais, a lamot kopwe apwénúetá óm na pwon. Ifa usun kopwe féri ena?

²⁰ Kopwe fitipachei chón ewe mwichefel. Lupwen ka wiliti emén Chón Kraist mi papatais, ka chóni eú “mwicheichen pwipwi.” (1 Pet. 2:17, NW) Chienom kewe Chón Kraist lón ewe mwichefel usun nge iir chón óm famili. Óm fiffiti ekkewe mwich iteitan, epwe apéchékkúla ámi chiechifengen. Álleani ewe Kapasen Kot iteiten rán me ekilonei. (Kölf. 1:1, 2) Iteiten mwirin óm álleani Paipel, kopwe awora ekis fansoun le ekilonei minne ka álleani. Ika ina, iwe minne ka álleani epwe achchúngú letipom. Kopwe “iotek fansoun meinisin.” (1 Tes. 5:17) Óm kewe iótek seni letipom repwe álisuk le arap ngeni Jiowa. Kopwe “kuttafichi lom an mu.” (Mat. 6:33, Testament Mi Fö) Ka tongeni féri ena ren óm akkomwa ewe angangen afalafal lap seni meinisin lón manawom. Ika ka fiffiti ewe angangen afalafal, óm lúkú epwe chék péppéchékkúl, me neman kopwe álisi pwal ekkewe ekkóch ar repwe fetál wóón ewe al mi ale ngeni manaw esemuch.​—1 Tim. 4:16.

21. Met óm papatais epwe suuki ngonuk?

²¹ Ewe kefil óm kopwe fangóló manawom ngeni Jiowa me papatais a kon aúchea seni meinisin kefil kopwe eáni lón manawom. Pwúngún pwe mi wor weiresin. Nge itá a lap feiéchún seni weiresin? Fókkun ewer! Meinisin ekkewe weires kopwe kúna lón ei ótót ra “müchükai” me “pal.” (2 Kor. 4:17) Iwe nge, óm papatais epwe fen suuki ngonuk ewe sókkun manaw mi apwapwa iei me pwal “ewe enletin manau” lón mwachkkan. (1 Tim. 6:19) Ina minne, kese mochen ekiekifichi ei kapas eis fán iótek: “Ua mmólnetá le papatais?”