1. Ẹlịyẹ ọngịnyị à tị́ ka họ ene kọ ka dọmwụ nya ọ-nwụ́ ube?

KỤ IRYA u-uhye nyori ọngọhẹ tịtọ nyọka nwụ́ ube wẹẹ. Ọ jẹ́ ụma nya ube ọlẹ kọ ka nwụ́ lẹ. Ọ ka wuleji ka ihi ahyaahị kaka ra ang-abwọ bala ọ-dọmwụ nyọka nwụ́ ube? Ehe. Ene kọ ka dọmwụ, ọ baba nyọka họ ẹla ọkpọnchị ọhẹ. Ọ ka jẹ́ okpoko ọlẹ kọ ka jụ́ ube ọọwa nwụ́ myị́. Ịyẹ tị́ du? Chajị kọ ka jẹ́ kori kọ la okpoko nwà nyọka nwụ́ ube ọọwa myị́. Kori kọ kụ́ okpoko ọọwa rige-rige ene, ọ chịkpẹẹ kọ ka jẹ́-ẹ nwụ́ ube ọọwa pwụ ocheju.

2. Jaabwọ ká ụpwụ nya iLuku 14:27-30 ya, ẹlịyẹ a tị́ ka kụ irya ju kpori-kpori ene á ka hu enyi Ohe?

² Ọháha ọlẹ ká la ẹ-ẹga nya iJihova bala ang ọlẹ kọ họ hang ọ-myịng lẹhị gung gbịla nyọka kụ irya u-uhye nya enyi Ohe ohuhu lẹ? Kori kọ lịnyị aalẹ, à baba nyọka cheje ọlẹ kọ me ịnya ọlẹng ọlẹ kọ tịtọ nyọka nwụ́ ube. Ịyẹ tị́ du kahị ka jẹ́-ẹ ya ịnyị? Kụ ẹhị yẹ ẹla ọlẹ ká iJisọsị ya ụ-ụpwụ nya iLuku 14:27-30 wẹẹ. (Wọọ.) IJisọsị wẹẹ ya ẹla u-uhye nya etu nyọka ri ọngọjụgbẹyị nyamwụ. Kori kahị tịtọ nyọka bọọ jẹ, o ri opyii kahị ka nwụlanọ nyọka bọhụ ẹ-ẹpwụ nya akama ịhyẹ bala ọ-yụbwọ la ang ịhyẹ beji ịnyịnyị. (Luk. 9:23-26; 12:51-53) Lẹ ene á ka hu enyi Ohe, ọ baba á ka kụ irya kpori-kpori u-uhye nya ang ịlẹ á ka chịpwụrụ bwu kori ká ri ọngọjụgbẹyị nya ịKịrayịsị. Ọọwa lẹ, a ka jẹ́-ẹ nwụlanọ yẹẹyẹẹ nyọka kịnyaa juwa gbịgba ha Ohe Oluhye lala Ọngịnyị nya ịKịrayịsị ọlẹ kọ hu enyi Ohe lẹlẹ.

3. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka kụ ẹhị yẹ a-ang ọjẹ́jẹ ọlẹ?

³ O pwoku nyọka ju ka ẹpwụ nya akama ịwẹ wuu chajị nyọka hu enyi Ohe bala o-ri ọngọjụgbẹyị nya ịKịrayịsị? Ee, o pwoku. Enyi Ohe ohuhu wụrụ ụgbẹyị nya ahị ọwawa lụmẹ-lụmẹ da ha ọngịnyị lẹẹlẹẹ bala ụ-ụwa ị-ịlahị ịnyịnyị. Ahị kụ ẹhị yẹ ịtọ ẹla ịkpọnchị ịhyẹ u-uhye nya enyi Ohe ohuhu wẹẹ. Ọọwa ka dang ụbwọ nyọka wẹ ịtọ ẹla ọlẹ, “M̀ nwụlanọ nyọka hu enyi Ohe lẹ?”

4. Ịyẹ à tị́ ri etu nyọka hu ịlọng ju Ohe Oluhye ụ-ụbwọ? (b) Ịyẹ à tị́ ri etu nya ọngịnyị ọ-pwa ịlọmwụ arwarụ jaabwọ ká ụpwụ nya ịMatiyu 16:24 ya?

⁴ Ịyẹ à tị́ ri etu nyọka hu ịlọng ju Ohe Oluhye ụ-ụbwọ? Ene á ka hu enyi Ohe, o ri opyii á ka hu ịlọng ju Ohe Oluhye ụ-ụbwọ. Ụka á ka họ ịnyị, à ka raabwọ bwu ọkịlẹtụ nyang bala o-byi iJihova nyori à ka kpa ọhịhị nyang wuu gbịgba họọ gboyi myị́ oyi. Ụka ká hu ịlọng ju Ohe Oluhye ụ-ụbwọ, à ka “pwa ịlọng arwarụ.” IJisọsị byi angịjụgbẹyị nyamwụ yẹkẹẹ: “Ọngọnyị kọ tịtọ kọ ka bam jẹ lẹ aalẹ, ọngọọwa a pwa ịlọmwụ arwarụ kọ hu okoji nya akama nyamwụ chụ, kọ kịnyaa juwa bam jẹ mẹ.” (Mat. 16:24, NW ) À ri ịnya iJihova lẹẹlẹẹ lẹ, iwe ọtụka-ọtụka à wẹ lẹ. (Rom. 14:8) À wẹẹ byoo nyori o-bwu ụka ọwẹ kịlahị, ang ọlẹ kọ ka baba hang gụgụ wuu ri ọ-ka gbịgba họọ ọkọkọ nyọka họ ẹla kpịlọng ịpyọ. Ịlọng o-hu ju Ohe Oluhye ụ-ụbwọ ri iro ọnwànwà, o ri ọnụ ọmyịmyị ọnyọọngịrị ha Ohe Oluhye. IJihova á gbịlẹhị lagbụrụ kaka nwụ iro ọwẹ ka. Ụka kahị tị họ ịnyị, ọ yẹhị rịrị kahị ka kpọọ ka pwụ ocheju.—Eje. 116:12, 14.

5. Ányị ịlọng o-hu ju Ohe Oluhye ụ-ụbwọ à tị́ bwu datị hi enyi Ohe ohuhu?

⁵ Ányị ịlọng o-hu ju Ohe Oluhye ụ-ụbwọ à tị́ bwu datị hi enyi Ohe ohuhu? Ọngọngọhẹ á kaa jẹ́ ụka ka hu ịlọng ju Ohe Oluhye ụ-ụbwọ ka. À tị kaa hu enyi Ohe ị-ịlahị nya angịkịla, ọọjịra-jịra nya isekut lee ọọjịra-jịra ọtụka. Ụka ká hu enyi Ohe, à mẹjẹ angịkịla nyori à hu ịlọng ju iJihova ụ-ụbwọ ene-ene lẹ. * Lẹ, enyi Ohe ohuhu nyang họ angịkịla jẹ́ nyori à la ọháha ha iJihova Ohe Oluhye bwu ọkịlẹtụ nyang wuu, bwu ugbodu okpukpuru nyang, irya omeme bala ọngịrị nyang wuu. Ọ myịmyị mẹjẹ nyori à cheje nyọka gbịgba họọ gboyi myị́ oyi.—Mak. 12:30.

6-7. Jaabwọ ká ụpwụ nya 1 iPita 3:20, 21 ya, ang imiiye iyina à tị́ du ká enyi Ohe ohuhu baba?

⁶ Ọ baba ịlẹhị nyọka hu enyi Ohe? Kụ irya nya ẹla ọlụpwụ nya 1 iPita 3:20, 21 (NW ) wẹẹ. Ụwa yẹkẹẹ: “Ịlẹ kị la egbeju ọngịrị ụka ọlẹ ká Ohe Oluhye juwa godayị ẹ-ẹpwụ nya ugbodu ojuju la ahyẹẹnụ nya iNuwa, ụka kọ juwa kpa ụgbọ nya enyi kọ. Ụka ọọwa, angịnyị ịmanyị-ịmanyị, kị ri ugbodu okpukpuru ineku kem, à be myị́ bwu ẹpwụ nya ukpenyi ọọwa lẹ. Enyi Ohe ohuhu kọ pwoku ọọwa, wẹẹ chịnụ da lẹẹlẹẹ ịnyịnyị (ó ri ịrị nya ugbinyịrọ nyanụ ọ-pwọ hụrụ ka, ma o ri abwọ ọrịrị bịlẹ Ohe Oluhye nyọka ya irya oleje ọnyịịla hanụ), bwula o-wuleji bwula igu nya iJisọsị ịKịrayịsị.” Jaabwọ ká ụgbọ nya enyi mẹjẹ nyori iNuwa la ọmyịmyị, enyi Ohe ohuhu nyang mẹjẹ nyori à hu ịlọng ju iJihova ụ-ụbwọ ịnyịnyị lẹ. Ma, enyi Ohe ohuhu baba ịnyịlẹhị? Ee, ọ baba. IPita ya ang odudu kọ lịnyị. Ọhọhẹ, o ya nyori nyị “wẹẹ chịnụ da.” Enyi Ohe ohuhu ka jẹ́-ẹ chịhị da kori kahị mẹjẹ bwula abwẹla nyahị nyori ahị la ọmyịmyị ẹ-ẹga nya iJisọsị, myị nyori o gbu wọnụ nyahị ju, o wuleji bwula igu ka epwoohe, bala o-ri ọ “hụhụ ụ-ụpwụriri nya Ohe Oluhye” lẹẹlẹẹ lẹ.—Hib. 10:10, 12.

⁷ Oheeye, kori kahị hu enyi Ohe, ahị kaa la “irya oleje ọnyịịla.” Ụka kahị hu ịlọhị ju Ohe Oluhye ụ-ụbwọ bala o-hu enyi Ohe, ahị kaa ju ka ẹpwụ nya igu oriri ọlẹ kọ datị hi ịkịla balọọ. Chajị nyọlẹ kahị yẹda bwu ẹpwụ nya ọkịlẹtụ nyahị bala ọ-la ọmyịmyị u-uhye nya iya ọkịlaakịla nya iJisọsị, Ohe Oluhye kaa hịnyọhi ịhọbịrị nyahị hahị. Chajị nyọọwa lẹ, ahị ka jẹ́-ẹ la irya oleje ọnyịịla ị-ịlahị nyamwụ.

8. Ịyẹ à tị́ ka du á ka cheje nyọka hu enyi Ohe?

⁸ Ịyẹ à tị́ ka du á ka cheje nyọka hu enyi Ohe? À jẹ́ ang lụmẹ-lụmẹ u-uhye nya iJihova ọọlajị nya ịBayịbụụ ọ-jẹ́ kpori-kpori nyang lẹ. Ang lala abwụma nya iJihova bala ụgbẹyị ọlẹ kọ kaa bwu họ ẹla. Ang ọlẹ ká jẹ́ u-uhye nyamwụ gung ọ-ọkịlẹtụ bala ọ-gung gbịla nyọka la ọháha họọ  yẹẹyẹẹ. Ọháha ọlẹ ká la ẹ-ẹga nya iJihova à ka ri ang ọkpọnchị ọlẹ kọ du á ka cheje nyọka hu enyi Ohe lẹ.

9. Ịyẹ à tị́ ri etu nyọka hu enyi Ohe la ẹnyị nya Adịda, Ọnyị bala olegu ịgọgọ, jaabwọ ká iJisọsị ya ụ-ụpwụ nya ịMatiyu 28:19, 20?

⁹ Ang ọkịla ọlẹ kọ du ká cheje nyọka hu enyi Ohe ri, à jẹ́ ẹla ọlẹ ká ịBayịbụụ mẹjẹ bala ọ-myị jwoo ịnyịnyị lẹ. Kụ ẹhị yẹ ẹla ọlẹ ká iJisọsị ya ụka kọ ya ehile deeji nyọka họ ká angịkịla ka ri angịjụgbẹyị wẹẹ. (Wa ịMatiyu 28:19, 20.) IJisọsị ya nyori angịlẹ kị hu enyi Ohe nyị ka họ ịnyị ‘la ẹnyị nya Ohe Oluhye Adịda, la ẹnyị nya ọnyẹwẹ bala ẹnyị nya olegu ịgọgọ.’ Ịyẹ à tị́ ri etu nya ẹlẹwẹ? À ka myị ọnụ ju ẹlịlẹhị ịlẹ ká jẹ́ bwu ịBayịbụụ u-uhye nya iJihova, iJisọsị ọnyị nyamwụ bala olegu ịgọgọ la ọkịlẹtụ nyang wuu pyii lẹ. Ẹlịlẹhị ịwẹ la ọngịrị yẹẹyẹẹ, ị tị ka jẹ́-ẹ be pyịị ka ẹpwụ ọkịlẹtụ nyang ịnyịnyị. (Hib. 4:12) Ahị kụ ẹhị yẹ ịhyẹ nyaa wẹẹ.

10-11. Ẹlịlẹhị iyina a tị́ jẹ́ bala ọ-myị́ ọnụ ju u-uhye nya Adịda?

¹⁰ Kụ irya kẹkpẹ ka ụka ọlẹ ka jẹ́ ẹlịlẹhị ịlẹ u-uhye nya Adịda wẹẹ: Ẹnyị nyamwụ ‘à ri iJihova lẹ,’ ọwa à ri “Agụgụ ọlẹ kọ ri adịrahụ nya odehe wuu lẹ,” ọwa ụbwọọmwụ à tị ri “Ohe Oluhye nya ịlẹhị” ịnyịnyị lẹ. (Eje. 83:18; Jer. 10:10) Ọwa à ri Ọngọ Họhị lẹ. IJihova à tị kaa “ya ọkụrụ-kụrụ ha ọngịnyị” ịnyịnyị lẹ. (Eje. 3:8; 36:9) Ọ họ chịkpẹẹ kahị ka la ọchịda bwu ẹpwụ nya ọhọbịrị bala igu. Ọ myịmyị ya ahị ọdahile nyọka hịhị gboyi myị́ oyi hahị. (Jọn. 17:3) Ịlọng o-hu ju Ohe Oluhye ụ-ụbwọ bala enyi Ohe ohuhu nyang mẹjẹ nyori, à ri ọngọhẹ lẹpwụ nya Alibeenu nya iJihova lẹ. (Ayị. 43:10-12) À ka ri ụpa nya ugbiyegu nya angị gbịgba ha Ohe Oluhye odehe wuu, ịlẹ kọ kaa kpaa ịpyọ nyọlẹ kọ yaa wụrụ ẹnyị nyamwụ bala ọ-kpaa ịpyọ nyọka mẹ ẹnyị ọọwa jẹ angịkịla ịnyịnyị.—Eje. 86:12.

¹¹ O ri ihi ọtụka-ọtụka nyọka jẹ́ ẹla ọlẹ ká ịBayịbụụ mẹjẹ u-uhye nya Adịda! Ụka ọlẹ ká myị ọnụ ju ẹlịlẹhị ịkpịnya ịwẹ lẹ, ọọwa olegu à gung gbịla nyọka hu ịlọng ju Ohe Oluhye ụ-ụbwọ bala o-hu enyi Ohe lẹlẹ.

12-13. Ẹlịlẹhị iyina a tị́ jẹ́ bala ọ-myị ọnụ ju u-uhye nya Ọnyẹwẹ?

¹² Ányị a tị́ họ ụka ọlẹ ka jẹ́ ẹlịlẹhị ịlẹ u-uhye nya ọnyẹwẹ? IJisọsị à ri ọngọ oheeye ọlẹ kọ gụgụ wuu odehe ọlẹ lẹ. Ọ ya ọhịhị nyamwụ kiliya chajị nyọka gbahị kpehe. Ụka kahị mẹjẹ bwula abwẹla nyahị nyori ahị la ọmyịmyị u-uhye nya iya ọkịlaakịla ọwẹ, ahị ka ye o-hịnyọhi bwu ọhọbịrị nyahị, ahị ka ri oligu nya Ohe Oluhye bala ọ-la ọhịhị ọmyịmyị-ka. (Jọn. 3:16) IJisọsị à ri Olegbeju Okiliya nyahị lẹ. Ọ tịtọ kọ ka dahị ụbwọ ye apyobwuna bwu iya ọkịlaakịla nyamwụ bala o-ri oligu nya Ohe la apatabwọ kiwa ka. (Hib. 4:15; 7:24, 25) Chajị nyọlẹ kọ ri Adịrahụ nya Ịpyị-Adịrahụ nya Ohe Oluhye wẹẹ, iJihova ka kpọọ chị ịgọgọ ju enyi nyamwụ, chị ang ịtịpyọ eju bala ọ-kpa ahị ọwawa ịlẹ kị ka ji gboyi myị́ oyi wahị ị-ịParadayịsị ọlẹ kahị wẹẹ yẹhị rịrị gbe. (Mat. 6:9, 10; Ọwụ. 11:15) IJisọsị à ri ọngọlẹ kahị ka ba jẹ lẹ. (1 Pit. 2:21) Ọ ya ọgụ-ẹpẹtẹ deeji hahị bwula ọ-kpa ọhịhị nyamwụ họ irya nya Ohe Oluhye.—Jọn. 4:34.

¹³ Ụka ká myị́ ọnụ ju ẹla ọlẹ ká ịBayịbụụ mẹjẹ u-uhye nya iJisọsị lẹ, ọọwa a dọmwụ nyọka la ọháha ha ọnyẹwẹ nya Ohe Oluhye lẹlẹ. Ọháha ọọwa gung ọ-ọkịlẹtụ du ká tịtọ nyọka kpa ọhịhị nyang họ irya nya Ohe Oluhye jaabwọ ká iJisọsị họ. Ọọwa lẹ, olegu à gung gbịla ịnyịnyị nyọka hu ịlọng ju iJihova ụ-ụbwọ bala o-hu enyi Ohe lẹlẹ.

14-15. Ẹlịlẹhị iyina a tị́ jẹ́ bala ọ-myị ju u-uhye nya olegu ịgọgọ?

¹⁴ Ẹlịyẹ à tị́ wẹ irya nyang ụka ọlẹ ká jẹ́ ẹlịlẹhị ịlẹ u-uhye nya olegu ịgọgọ? Ọ́ ri Ohe ka, ma o ri ọngịrị ọ-kpa họ ụkụrwọ nya Ohe Oluhye ịnyị. IJihova kpa olegu ịgọgọ mẹ ẹla ọlẹ ká angị da ịBayịbụụ ka da ẹ-ẹpwụ nyamwụ jáa. Olegu ịgọgọ ọọwa kaa dahị ụbwọ nyọka jẹ́ etu nya ẹla ọlụwa bala ọ-kpa họ ụkụrwọ ịnyịnyị. (Jọn. 14:26; 2 Pit. 1:21) IJihova myịmyị kaa ya “ọngịrị ọgụgụ  ọtụka” nyamwụ hahị bwula olegu ịgọgọ. (2 Kọr. 4:7) Olegu ịgọgọ kaa ya ọngịrị hahị nyọka kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ, ma uya ta ịmayẹ, bọhụ ẹ-ẹpwụ nya ọkịlẹtụ ọ-kpụ enyi bala o-ju ugbodu ẹ-ẹpwu nya akama. Ọ kaa dahị ụbwọ nyọka mẹ abwẹla ịnyịịla-ịnyịịla ịlẹ kị ri ‘ugbe nya olegu ịgọgọ’ jẹ. (Gal. 5:22) Ohe Oluhye kaa ya olegu ịgọgọ nyamwụ ha angịlẹ kị bịlọọ bwu ọkịlẹtụ nyaa bala ọ-dahịhiloo.—Luk. 11:13.

¹⁵ O ri ẹjẹ ọkpụ́kpụ hahị nyọka jẹ́ nyori, anchẹ nya iJihova ka jẹ́-ẹ kpụnịrọ olegu ịgọgọ nyọka daa ụbwọ kịnyaa la ọ-gbịgba họọ! Ụka ká myị ọnụ ju ẹlịlẹhị ịlẹ ká jẹ́ u-uhye nya olegu ịgọgọ, ọkịlẹtụ ka gung gbịla nyọka hu ịlọng ju Ohe Oluhye ụ-ụbwọ bala o-hu enyi Ohe.

16. Ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́ wẹ a-ang ọjẹ́jẹ ọlẹ?

¹⁶ Eje ọchịchị nyang nyọka hu ịlọng ju Ohe Oluhye ụ-ụbwọ bala o-hu enyi Ohe ri ẹta-ẹdịyẹ ọkpọnchị ka wẹẹ hu. Jaabwọ kahị jẹ́ bwu ọmwụ ọdada, à ka nwụlanọ nyọka ye ẹla ọlẹpwụ nyamwụ myị pyii lẹ. Ẹla ọọwa ri akama ịlẹ kị ka wẹ chịng ọgụ. Ahị ọwawa ịlẹ ká tị ka ye ka lụmẹ yẹẹyẹẹ gụ akama ọlẹlẹhẹ ọlẹ kọ ka wẹ ẹga nyang. Enyi Ohe ohuhu ka chịng da myị́. Ọ ya iwe hang nyọka la irya oleje ọnyịịla ị-ịlahị nya Ohe Oluhye. Ang ọkpọnchị ọlẹ kọ du á ka cheje nyọka hu enyi Ohe ka ri ọháha ọlẹ ka la ha Ohe Oluhye pyii lẹ. À ka myị ọnụ ju ẹlịlẹhị ịlẹ ka jẹ́ u-uhye nya Adịda, Ọnyị bala olegu ịgọgọ bwu ọkịlẹtụ nyang pyii ịnyịnyị lẹ. Nyọlẹ ká kụ irya ju ẹla ọlẹ kahị jẹ́ wẹ kpá, ányị a tị́ ka wẹ ịtọ ẹla ọlẹ, “M̀ nwụlanọ nyọka hu enyi Ohe lẹ?”

17. Ang iyina ọngịnyị à tị́ ka họ ene kọ ka hu enyi Ohe?

¹⁷ Kori kọ lang lala o-ri à nwụlanọ nyọka hu enyi Ohe lẹ aalẹ, ọ chịkpẹẹ myị́ nyori à họ ang lụmẹ-lụmẹ ịlẹ kị ka kpa igu oriri nyang bala iJihova nwà ene-ene lẹ. * À jẹ́ ang lụmẹ-lụmẹ u-uhye nya iJihova bala iJisọsị, ọọlajị nya ịBayịbụụ ọjẹ́jẹ ụka myị́ ụka lẹ. À nwụ́ ọmyịmyị ịnyịnyị lẹ. (Hib. 11:6) À dahịhile ọnụ ọmyịmyị nya iJihova ịlẹpwụ nya ịBayịbụụ la ọkịlẹtụ nyang wuu bala ọ-myị nyori, ọmyịmyị u-uhye nya iya ọkịlaakịla nya iJisọsị ka chịng da bwu ọhọbịrị bala igu myị́. À yẹda bwu ọhọbịrị nyang lẹ; ang ịtịpyọ ịlẹ ká họ tọng olujwo yẹẹyẹẹ, à tị bịlẹ iJihova kọ ka hịnyọhi hang lẹ. À nwụ ọhịhị nyang rịrị lẹ; à cheji ba gbanggbang hi ang ịtịpyọ ịlẹ á kaa họ ene-ene bala ọ-dọmwụ nyọka hịhị ụ-ụgbẹyị ọlẹ kọ ka kpụ Ohe Oluhye ịpyọ lẹ. (Ụkụr. 3:19) Ọ chịng ila nyọka ya ẹla u-uhye nya ọmyịmyị nyang ju angịkịla. À nwà nyọka ri ọngọ ya ẹrụ ọnyịịla bala ọ-dọmwụ nyọka kpa ẹla nya Ohe pyẹ bala ala ọjịra-jịra lẹ. (Mat. 24:14) Ẹla nyang kpụ iJihova ịpyọ yẹẹyẹẹ chajị nyọlẹ ká wẹẹ họ ang ịwẹ wuu. À kpa ọkẹkẹnị wẹ ọkịlẹtụ nyamwụ yẹẹyẹẹ.—Etu 27:11

18. Ẹlịyẹ à tị́ baba nyọka họ myịmyị ene á ka jẹ́-ẹ hu enyi Ohe?

¹⁸ Ene á ka jẹ́-ẹ hu enyi Ohe, ang ịkịla ịhyẹ ji ịlẹ ká baba nyọka họ. Jaabwọ kahị jẹ́ ene-ene, à ka hu ịlọng ju Ohe Oluhye ụ-ụbwọ. Raabwọ họọ bwu ọkịlẹtụ nyang wuu, ká myị ọnụ họọ nyori à ka kpa ọhịhị nyang họ irya nyamwụ. (1 Pit. 4:2) Kori ka họ ịnyị lẹ aalẹ, à họ ká ọngọ kpịlahị nya angịgbahị nya ọjịra-jịra a jẹ́ nyori, à tịtọ nyọka  hu enyi Ohe lẹ mẹ. Ọ ka ya ju angịgbahị nya ọjịra-jịra ịkịla kị ka yẹng. Chuchuu, a chuko nyọlẹ kị wẹẹ ka yẹng ka. Aanahị ilikeje nyahị ịwẹ jẹ́ng ene-ene lẹ, à tị háa ịnyịnyị. Ị ka ya ẹla balang u-uhye nya ẹla ịmẹjẹ ịkpọnchị ịla ịBayịbụụ ịlẹ ká jẹ́. Ị tịtọ kị ka jẹ́ myị̀myị̀ nyori, à jẹ́ etu nya ẹla ịmẹjẹ ịwẹ bala ọ-jẹ́ ọbaba nya ịlọng o-hu ju Ohe Oluhye ụ-ụbwọ bala enyi Ohe ohuhu. Kori kị myị nyori á nwụlanọ lẹ, ị ka ya jeng nyori à ka jẹ́-ẹ hu enyi Ohe ọọjịra-jịra nya isekut lee ọjịra-jịra ọtụka ọlẹ kị wẹẹ ka họ.

19-20. Ẹlịyẹ a tị́ ka họ ụka ká hu enyi Ohe kpá? Ányị a tị ka bwu họ ịnyị?

¹⁹ Ẹlịyẹ a tị́ ka họ ụka ká hu enyi Ohe kpá? * Kpịtịya nyori ịlọng o-hu ju Ohe Oluhye ụ-ụbwọ, ri ọnụ ọmyịmyị ọlẹ ká iJihova yẹhị rịrị ká ka kpa pwụ ocheju. Lẹ ụka ká hu enyi Ohe kpá, à ka kpa ẹlẹlẹ ká myị ọnụ ụka ká hu ịlọng ju Ohe Oluhye ụ-ụbwọ họ ụkụrwọ. Ányị a tị́ ka bwu họ ịnyị?

²⁰ Kịnyaa la ọ-tụ́ ju ọjịra-jịra nyang chwẹẹ ụka wuu. Ụka ká ri Ọngịnyị nya ịKịrayịsị ọlẹ kọ hu enyi Ohe lẹ aalẹ, à juwa ẹ-ẹpwụ nya angịlẹ kị ri “anyadịda ẹ-ẹpwụ nya ịKịrayịsị” ịnyịnyị lẹ. (1 Pit. 2:17) Aanang alẹng bala anyang ịla ọjịra-jịra lala alugbiyegu nyang. Bwula ọ-ka ọjịra-jịra ụka myị́ ụka, à ka ju igu oriri nyang balaa ọngịrị. Wa Ụpwụ Ịgọgọ ẹnụ myị́ ẹnụ bala ọ-kụ irya jwoo. (Eje. 1:1, 2) Ụka ká wa ụpa nya ịBayịbụụ ọhẹ kpá, kpa ụka nyang kụ irya kpori-kpori ju ẹla ọlẹ ká wa. Ọọwa, ọ ka gung ọ-ọkịlẹtụ yẹẹyẹẹ lẹ. “Raabwọ ha Ohe Oluhye ọgwọgụ ịnyịnyị.” (Mat. 26:41) Abwọ ọrịrị bwu ọkịlẹtụ nyang, ka tụng ju iJihova chwẹẹ gụ ọwọwa. ‘Kpa irya nyang wuu tịtọ nya Ịpyị-Adịrahụ nya Ohe Oluhye’ jene-jene. (Mat. 6:33) À ka jẹ́-ẹ họ ịnyị bwula o-hu ụkụrwọ nya ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ kụ ịlahị ẹ-ẹpwụ nya ọhịhị nyang. Kori ká kpa ẹla nya Ohe pyẹ ụka myị́ ụka, à ka ju ọmyịmyị nyang ọngịrị, à tị ka jẹ́-ẹ da angịkịla ụbwọ nyọka la ahị ọdahile nya ọhịhị ọmyịmyị-ka ịnyịnyị myị́.—1 Tim. 4:16.

21. Ịyẹ enyi Ohe ohuhu nyang à tị́ ya ẹga da hang nyọka ye?

²¹ Eje ọlẹ ká chị nyọka hu ịlọng ju Ohe Oluhye ụ-ụbwọ bala o-hu enyi Ohe, à ri eje ọchịchị ọlẹ kọ baba gụgụ wuu ẹ-ẹpwụ nya ọhịhị nyang lẹ. Ịlẹhị lẹ, akama ịhyẹ ka wẹ chịng ọgụ myị́. Lẹ, eje ọchịchị ọwẹ pwoku tịng? Ee! Akama ọlẹlẹhẹ ọlẹ á ka yẹ odehe ohogo-hogo ọlẹ ka ri “ọlụka o-kpii” bala ọ-la hukee. (2 Kọr. 4:17) Ma, enyi Ohe ohuhu nyang ya ẹga da hang nyọka ye ọkẹkẹnị ọ-ọhịhị nyang lẹẹlẹẹ bala ọ-ka la “ọhịhị ọmyịmyị-ka” ị-ịlahị. (1 Tim. 6:19) Lẹ chuchuu, kụ irya rige-rige bala ọ-raabwọ u-uhye nya abwọlẹ á ka bwu wẹ ịtọ ẹla ọlẹ, “M̀ nwụlanọ nyọka hu enyi Ohe lẹ?”