1. Mũndũ ũkwenda kwaka nyũmba aĩle kwamba kwĩka ata?

KWASŨANĨA mũndũ ũkwenda kwaka nyũmba. Nĩwĩsĩ nyũmba ĩla ũkwenda kwaka ũndũ ĩilye. We wĩona ta waĩlĩte o kũkĩla na aithi ndukanĩ kũthooa syĩndũ sya mwako na ayambĩĩa kwaka vau kwa vau? Aiee. Atambĩĩe kwaka ve ũndũ wa vata mũno waĩle kwĩka, naw’o nĩ kwĩka masavu one etũmĩa mbesa siana ata. Nĩkĩ? Nũndũ nĩwaĩle kũmanya ethĩwa e na mbesa sianĩte sya kũmina mwako ũsu. Eeka masavu kwĩ tene, nũtonya kũmina nyũmba yake nesa.

2. Kwosana na Luka 14:27-30, nĩ ũndũ wĩva waĩle kũũsũanĩa nesa ũtambĩte kũvatiswa?

² Kw’o kũmwenda Yeova na kwenda kũmũtũngĩa mũvea nĩkũtumĩte wenda kũvatiswa? Ethĩwa nĩkũtumĩte wenda kũvatiswa, ve ũtwi waĩle kwĩka ũilye ta wa ũla mũndũ ũkwenda kwaka nyũmba. Nĩkĩ tũkwasya ũu? Kwasũanĩa ndeto sya Yesũ ila syĩ ĩandĩkonĩ ya Luka 14:27-30. (Soma.) Ĩandĩkonĩ yĩu Yesũ aneeneaa kĩla kyendekaa nĩ kana mũndũ atw’ĩke mũmanyĩw’a wake. Nĩ kana mũndũ atw’ĩke mũatĩĩi wake, no nginya ethĩwe eyũmbanĩtye kwĩtĩkĩla wasyo ũla ũkũkwata eeka “masavu,” na ũu nĩ kwasya, ethĩwe eyũmbanĩtye kũmĩĩsya mathĩna na kwĩyĩima maũndũ amwe. (Luka 9:23-26; 12:51-53) Kwoou ũtanamba kũvatiswa nĩwaĩle kũsũanĩa nesa kĩla ũkakomana nakyo watw’ĩka mũmanyĩw’a wa Klĩsto. Weeka ũu, ũkeethĩwa wĩyũmbanĩtye kũmũthũkũma Ngai wĩ Mũklĩsto mũvatise na mũĩkĩĩku.

3. Ĩsomonĩ yĩĩ twĩneenea kyaũ?

³ Ve ũtethyo o na ũmwe wa kwĩyiĩma maũndũ na kũmĩĩsya mathĩna nĩ kana ũvatiswe na ũitw’ĩka mũmanyĩw’a wa Klĩsto?  Ĩĩ, wĩ vo! Kũvatiswa no kũtume ũkwata moathimo maingĩ ĩvindanĩ yĩĩ na ĩvindanĩ yũkĩte. Eka tũneenee makũlyo amwe ma vata ĩũlũ wa ũvatiso. Kwĩka ũu nĩkũũkũtetheesya kũkwata ũsũngĩo wa ĩkũlyo yĩĩ, “Nyie nĩnĩyũmbanĩsye kũvatiswa?”

4. (a) Kwĩyumya nĩ kwĩka ata? (b) O tondũ vawetetwe ĩandĩkonĩ ya Mathayo 16:24, ‘kwĩlea’ kwonanasya ata?

⁴ Kwĩyumya nĩ kwĩka ata? Ũtambĩte kũvatiswa, no nginya wĩyumye. Nĩ kana wĩke ũu, ũmũvoyaa Yeova kuma ngoonĩ na ũimũtavya kana wĩenda kũmũthũkũma tene na tene. Weeyumya ũmũthũkũme Ngai, wĩthĩawa ‘weelea.’ (Soma Mathayo 16:24.) Wĩthĩawa watw’ĩka malĩ ya Yeova, na ĩsu nĩ ndaĩa nene. (Alo. 14:8) O na ĩngĩ, nĩ ta wĩthĩawa wamũtavya kana kuma ĩvinda yĩu na kũendeea, kĩndũ kĩla kya vata thayũnĩ waku nĩ kũmũthũkũma ĩndĩ ti kwĩyĩuna. Kwĩyumya ũmũthũkũme Ngai nĩ wĩvĩto kana watho ũte wa kũvũĩwa ngũĩ. Yeova ndatũlasimĩthasya twĩvĩte. Ĩndĩ yĩla tweevĩta, nĩwendaa twĩanĩsye wĩvĩto witũ.—Sav. 116:12, 14.

5. Kwĩyumya kũkonanĩtye ata na kũvatiswa?

⁵ Kwĩyumya kũkonanĩtye ata na kũvatiswa? Ĩtambya ya kwĩyumya ũyosaa wĩ weka na wĩ kĩmbithĩnĩ. No Yeova ũmanyaa yĩla weeyumya. Kĩvathũkany’o na ũu, ũvatiso wĩkĩkaa vandũ ve andũ angĩ, na mũno mũno ũmbanonĩ mũnene. Yĩla wavatiswa, wĩthĩawa ũyony’a angĩ kana nĩwĩyumĩtye ũmũthũkũme Yeova. * Kwoou kũvatiswa kũtumaa angĩ mamanya kana nũmwendete Yeova Ngai waku na ngoo yaku yonthe, thayũ waku w’onthe, kĩlĩko kyaku kyonthe, na vinya waku w’onthe, na kana nũtw’ĩte kũmũthũkũma tene na tene.—Mko. 12:30.

6-7. Kwosana na ĩandĩko ya 1 Vetelo 3:18-22, nĩ itumi syĩva ilĩ ikwonany’a kana no nginya mũndũ avatiswe?

⁶ Yo no nginya ũvatiswe? Kwasũanĩa ndeto ila syĩ ĩandĩkonĩ ya 1 Vetelo 3:18-22. (Soma.) O tondũ ngalawa yoonanasya kana Noa e na mũĩkĩĩo, kũvatiswa kwonanasya kana nĩwĩyumĩtye ũmũthũkũme Yeova. Ĩndĩ no nginya mũndũ avatiswe? Ĩĩ. Na Vetelo nĩwawetie nĩkĩ. Mbee, aisye ũvatiso ‘nũtũtangĩĩaa.’ Ũvatiso no ũtũtangĩĩe twoosa matambya ala maĩlĩte twonany’e kana nĩtũmũĩkĩĩe Yesũ na nĩtũkũĩkĩĩa kana nĩwakwie kwondũ witũ, athayũũkw’a athi ĩtunĩ, na yu “e kw’okonĩ kwa aũme kwa Ngai.”

⁷ Kelĩ, aisye ũvatiso nũtumaa twĩthĩwa na “wasya mũseo wa ngoo.” Yĩla tweeyumya tũmũthũkũme Ngai na tũivatiswa, nĩtwĩthĩawa na ngwatanĩo ya mwanya vamwe nake. Na nũndũ twĩthĩawa twĩlilĩte kuma ngoonĩ na tũĩkĩĩe nthembo ya wovosyo, Ngai nũtũekeaa naĩ sitũ. Kĩu kĩtumaa twĩthĩwa na wasya mũseo wa ngoo.

8. Nĩ kyaũ kyaĩle kũtuma ũtw’a kũvatiswa?

⁸ Nĩ kyaũ kyaĩle kũtuma ũtw’a kũvatiswa? Nũndũ wa kwĩmanyĩsya Mbivilia nesa, nũmanyĩte maũndũ maingĩ ĩũlũ wa Yeova, ta ũndũ ũilye na ũndũ wĩkaa maũndũ. Kĩla wĩmanyĩĩtye ĩũlũ wake nĩkĩkiitĩte ngoo yaku na kĩkatuma ũmwenda mũno. Kwoou kũmwenda Yeova nĩkyo kĩtumi kĩla kĩnene vyũ kyaĩle kũtuma ũtw’a kũvatiswa.

9. O tondũ vonanĩtw’e ĩandĩkonĩ ya Mathayo 28:19, 20, kũvatiswa ĩsyĩtwanĩ ya Asa na ya Mwana na ya veva mũtheu kwonanasya ata?

⁹ Kĩndũ kĩngĩ kyaĩle kũtuma ũtw’a kũvatiswa nĩ kana nĩwĩmanyĩĩtye ũw’o ũla wĩ Mbivilianĩ na ũkaũĩkĩĩa. Kwasũanĩa kĩla Yesũ wawetie yĩla wanenganae ũla mwĩao wa kũtw’ĩkĩthya andũ  amanyĩw’a. (Soma Mathayo 28:19, 20.) Aisye kana ala meũvatiswa no nginya meke ũu “ĩsyĩtwanĩ ya Asa na ya Mwana na ya veva mũtheu.” We Yesũ endaa kwonany’a ata? Oonanasya kana no nginya ũĩkĩĩe vyũ ũw’o ũla wĩ Mbivilianĩ ĩũlũ wa Yeova, Mwana wake, Yesũ, na veva mũtheu. Kũmanya ũw’o ũsu no kũkiite ngoo yaku mũno na kũialyũla thayũ waku vyũ. (Aevl. 4:12) Ekai tũneenee maũndũ amwe.

10-11. Nĩ ũw’o wĩva ĩũlũ wa Asa wĩmanyĩĩtye na ũkaũĩkĩĩa?

¹⁰ Kwatũnga kĩlĩko ĩtina ĩvinda yĩla weemanyĩisye ũw’o ĩũlũ wa Asa. Nĩwamanyie ‘ĩsyĩtwa yake nĩ Yeova,’ nĩwe “Wĩ Ĩũlũ wa Onthe ĩũlũ wa nthĩ yonthe,” na no we ‘Ngai e weka,’ kana kwa ndeto ingĩ, no we Ngai wa w’o e weka. (Sav. 83:18; Isa. 37:16) Nĩwe Mũmbi witũ, na ‘ũtangĩĩo nĩ wake.’ (Sav. 3:8; 36:9) Nĩwĩkĩte mũvango atũvonokye kuma ũkombonĩ wa naĩ na kĩkw’ũ, na nũtũnengete wĩkwatyo wa kwĩkala tene na tene. (Yoa. 17:3) Weeyumya ũmũthũkũme Yeova na ũivatiswa, kĩu kĩkoonany’a kana wĩ ũmwe wa Ngũsĩ sya Yeova. (Isa. 43:10-12) Ũkeethĩwa ũmwe wa mũsyĩ wa athaithi ma Ngai ĩũlũ wa nthĩ, ala matanĩaa kwĩtanĩw’a na ĩsyĩtwa yake na matetheeasya angĩ kũyĩmanya.—Sav. 86:12.

¹¹ Nĩ ndaĩa nene ta kĩ kũelewa kĩla Mbivilia ĩmanyĩasya ĩũlũ wa Asa! Waĩkĩĩa ũw’o ũsu wa vata, kĩu nĩkĩtumaa wenda kwĩyumya ũmũthũkũme Yeova na ũivatiswa.

12-13. Nĩ ũw’o wĩva ĩũlũ wa Mwana wĩmanyĩĩtye na ũkaũĩkĩĩa?

¹² Weewie ata yĩla weemanyĩisye maũndũ aa maatĩĩe ĩũlũ wa Mwana? Eka Ngai, vai ũngĩ wa vata nthĩ yonthe ta Yesũ. Yesũ nĩwe Mwovosya witũ. O na nĩweeyumisye na ngenda akw’a kwondũ witũ. Yĩla twoonany’a na meko kana nĩtũĩkĩĩe nthembo ya wovosyo, naĩ sitũ no iekewe, tũkethĩwa na ngwatanĩo na Ngai, na tũyĩthĩwa na wĩkwatyo wa kwĩkala tene na tene. (Yoa. 3:16) O na ĩngĩ, Yesũ nĩwe Mũthembi Mũnene. Nĩwendaa tũtetheke nĩ nthembo ya wovosyo na tũimũthengeea Ngai. (Aevl. 4:15; 7:24, 25) Na nũndũ nĩwe Mũsumbĩ wa Ũsumbĩ wa Ngai, Yeova akamũtũmĩa kũthesya ĩsyĩtwa yake, kũmina ũthũku, na kũete moathimo ma tene na tene ĩvinda yĩla maũndũ makatw’ĩkĩthw’a meũ ĩtunĩ na nthĩ. (Mt. 6:9, 10; Ũvu. 11:15) Yesũ nĩwe ũtũtiĩe ngelekany’o ĩla twaĩle kũatĩĩa. (1 Vet. 2:21) Atũmĩie thayũ wake kwĩka kwenda kwa Ngai, na ũu now’o twaĩle kwĩka.—Yoa. 4:34.

¹³ Yĩla waĩkĩĩa kĩla Mbivilia ĩmanyĩĩtye ĩũlũ wa Mwana wa Ngai, Yesũ, kĩu nĩkĩtumaa ũmwenda. Naku wamwenda, nĩwĩthĩawa na mea ma kũtũmĩa thayũ waku kwĩka kwenda kwa Ngai o take. Na nũndũ wa ũu, kĩu kĩituma wenda kwĩyumya ũmũthũkũme Yeova na ũivatiswa.

14-15. Nĩ ũw’o wĩva ĩũlũ wa veva mũtheu wĩmanyĩĩtye na ũkaũĩkĩĩa?

¹⁴ We waĩ na woni wĩva yĩla weemanyĩisye maũndũ aa maatĩĩe ĩũlũ wa veva mũtheu? Veva mũtheu ti kyũmbe kya veva, ĩndĩ nĩ vinya ũla Ngai ũtũmĩaa kwĩka maũndũ. Yeova atũmĩie veva mũtheu kũveveea aũme ala maandĩkie Mbivilia, na veva ũsu nũtũtetheeasya kũelewa na kũtũmĩa kĩla tweemanyĩsya Mbivilianĩ. (Yoa. 14:26; 2 Vet. 1:21) O na ĩngĩ, Yeova atũmĩaa veva ũsu kũtũnenga “vinya ũvĩtũkĩte wa mũndũ.” (2 Ako. 4:7) Veva ũsu nũtũnengae vinya wa kũtavany’a ũvoo mũseo, kũsinda matatwa, na kũmĩĩsya mathĩna na maũndũ ala meũtũtũla ngoo. O na nũtũtetheeasya kwĩthĩwa na nguma ila syĩtĩtwe “ũsyao wa veva.” (Aka. 5:22) Ala mamwĩkwatasya Ngai na mamũvoyaa  kuma ngoonĩ amanenge veva mũtheu, nũmanengae na ũlau.—Luka 11:13.

¹⁵ Nĩ ũndũ wa kũkiakisya ta kĩ kũmanya kana athaithi ma Yeova no mekwatye veva mũtheu ũmatetheesye kũmũthũkũma! Waĩkĩĩa ũw’o ũla wĩmanyĩĩtye ĩũlũ wa veva mũtheu, no wĩthĩwe na wendi wa kwĩyumya ũmũthũkũme Ngai na ũivatiswa.

16. Nĩ maũndũ meva tweemanyĩsya kũvika vau?

¹⁶ Ũtwi waku wa kwĩyumya ũmũthũkũme Ngai na ũivatiswa nĩ wa vata mũno. O tondũ tweemanyĩsya, no nginya wĩthĩwe wĩyũmbanĩtye kwĩtĩkĩla wasyo ũla ũũkwata, na ũu nĩ kwasya, wĩthĩwe wĩyũmbanĩsye kũmĩĩsya mathĩna na kwĩyĩima maũndũ mana. Ĩndĩ moathimo ala ũkakwata nĩ maingĩ kwĩ maũndũ ala ũkwĩyĩima. Ũvatiso no ũũtangĩĩe, na no ũkũtetheesye kwĩthĩwa na wasya mũseo wa ngoo methonĩ ma Ngai. Kĩndũ kĩla kĩnene kyaĩle kũtuma ũtw’a kũvatiswa nĩ kũmwenda Yeova Ngai waku. O na ĩngĩ, no nginya ũĩkĩĩe vyũ ũw’o ũla wĩmanyĩĩtye ĩũlũ wa Asa, Mwana, na veva mũtheu. Ĩtina wa kũvindĩĩsya maũndũ ala twaneenea kũvika vau, we ũtonya kũsũngĩa ĩkũlyo yĩĩ ata, “Nyie nĩnĩyũmbanĩsye kũvatiswa?”

17. Nĩ matambya ta meva mũndũ wosaa aitw’ĩka nĩwavatiswa?

¹⁷ Ethĩwa wĩĩw’a wĩyũmbanĩsye kũvatiswa, vate nzika, nĩwosete matambya ma kũũtetheesya wĩthĩwe na ngwatanĩo nzeo na Yeova. * Nũndũ nĩwĩmanyĩasya Mbivilia ũteũtĩĩa, nũmanyĩte maũndũ maingĩ ĩũlũ wa Yeova na Yesũ. Na nĩwĩthĩĩtwe na mũĩkĩĩo. (Aevl. 11:6) O na nũĩkĩĩe vyũ mawatho ma Yeova ala me Mbivilianĩ, na ũkethĩwa ũte na nzika kana nthembo ya Yesũ no ĩkumye ũkombonĩ wa naĩ na kĩkw’ũ. Eka ũu, nĩwĩlilĩte naĩ syaku, na ũu nĩ kwasya, nũũthĩnĩka mũno nũndũ wa naĩ ila weekie, na nũmũkũlĩtye Yeova akũekee. O na ĩngĩ, nũalyũkĩte vyũ, kana kwa ndeto ingĩ, nũleete vyũ maũndũ mathũku ala weekaa tene na ũkethĩwa na mwĩkalĩle ũũmwendeesya Ngai. (Meko 3:19) Nĩwĩthĩawa na mea ma kũtavya angĩ maũndũ ala ũĩkĩĩaa. Nũtw’ĩkĩte mũtavany’a ũte mũvatise, na ũkambĩĩa kũtavany’a na atavany’a ala angĩ kĩkundinĩ. (Mt. 24:14) Yeova nũtanaa mũno kwona wosete matambya asu ma vata. Nũtanĩthĩtye ngoo yake.—Nth. 27:11.

18. Nĩ maũndũ angĩ meva waĩle kwĩka ũtanamba kũvatiswa?

¹⁸ Ũtambĩte kũvatiswa, ve maũndũ angĩ kauta waĩle kwĩka. O tondũ twonie mwambĩĩonĩ, no nginya wĩyumye ũmũthũkũme Ngai. Mũvoye wĩ weka kuma ngoonĩ, na ũimwatha kana ũkatũmĩaa thayũ waku w’onthe kwĩka kwenda kwake. (1 Vet. 4:2) Na ĩndĩ ũitavya mũvangĩthya wa nzama ya atumĩa kana nũkwenda kũvatiswa. Wamũtavya, nũkwĩka mũvango atumĩa amwe maneene naku. Mwa ndũkatate  kũkĩa kũneena namo. Lilikana kana ana-a-asa asu endwa nĩmakwĩsĩ nesa na nĩmakwendete. Makaneena naku ĩũlũ wa momanyĩsyo ma mũsingi ma Mbivilia ala wĩmanyĩĩtye. Makeethĩwa mayenda kũĩkĩĩthya kana nũeleetwe momanyĩsyo asu, na kana nĩwĩsĩ ũtwi ũla wĩkĩte wa kwĩyumya ũmũthũkũme Yeova na ũivatiswa nĩ wa vata. Meetĩkĩlana kana nĩwĩyũmbanĩtye, makaũtavya kana no ũvatisĩwe ũmbanonĩ mũnene ũla ũatĩĩe.

19-20. Nĩ kyaũ waĩlĩte kwĩka wamina kũvatiswa, na nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya?

¹⁹ Wamina kũvatiswa, nĩ kyaũ ũkethĩwa waĩlĩte kwĩka? * Lilikana kana kwĩyumya ũmũthũkũme Yeova nĩ wĩvĩto, na nĩwendaa ũwĩanĩsye. Kwoou wamina kũvatiswa nĩwaĩle kwĩanĩsya wĩvĩto waku. Nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya?

²⁰ Ndũkevathane na kĩkundi. Wamina kũvatiswa, wĩthĩawa walika nthĩnĩ wa ngwatanĩo ya “ana-a-asa.” (1 Vet. 2:17) Ana-a-asa na eĩtu-a-asa kĩkundinĩ nĩ andũ ma mũsyĩ waku wa kĩ-veva. Waendaa maũmbanonĩ ũteũtĩĩa, kĩu kĩkatuma ũlũlũmĩlya ngwatanĩo yaku namo. Somaa Ndeto ya Ngai kĩla mũthenya, na ũivindĩĩasya kĩla weemanyĩsya. (Sav. 1:1, 2) Ĩtina wa kũsoma mĩsoa mĩna Mbivilianĩ, mantha ĩvinda ũsũanĩe mũno kĩla wasoma. Weeka ũu, ndeto isu ikakiita ngoo yaku. ‘Voyaa ũte kũeka.’ (Mt. 26:41) Kũvoya Yeova kuma ngoonĩ kũkatuma ũmũthengeea. ‘Endeea kũmantha mbee Ũsumbĩ.’ (Mt. 6:33) No wĩke ũu kwa kwona wĩa wa kũtavany’a wĩ wa vata thayũnĩ waku. Waendaa ũtavany’anĩ ũteũtĩĩa, mũĩkĩĩo waku ũkalũlũmĩla, na nĩvatonyeka ũkatetheesya angĩ makinyĩle kasĩlanĩ kala kaelete thayũnĩ wa tene na tene.—1 Tim. 4:16.

21. Kũvatiswa kũkaũtetheesya kwĩka ata?

²¹ Ũtwi wa kwĩyumya ũmũthũkũme Yeova na ũivatiswa nĩw’o ũtwi ũla wa vata vyũ ũtonya kwĩka thayũnĩ waku. Nĩ w’o kana ve maũndũ maingĩ waĩle kwĩyiĩma na kũmĩĩsya. Ĩndĩ vo ve ũtethyo wa kwĩka ũu? Ĩĩ, wĩ vo! Thĩna ũla ũtonya kũũkwata wĩ nthĩ ĩno nthũku “no wa kavinda na ti mũito.” (2 Ako. 4:17) Kĩvathũkany’o na ũu, kũvatiswa kũkaũtetheesya kwĩkala wĩ mũtanu ĩvindanĩ yĩĩ, na ũikwata “ũla thayũ wa w’o” ĩvinda yũkĩte. (1 Tim. 6:19) Kwoou mwa twĩkwĩsũva ũvoye na ũisũanĩa mũno ũndũ ũtonya kũsũngĩa ĩkũlyo yĩĩ, “Nyie nĩnĩyũmbanĩsye kũvatiswa?”