1. Mũndũ agĩrĩirũo gwĩka atĩa atanambĩrĩria gwaka nyũmba?

TA WĨCIRIE ũhoro wa mũndũ ũbangĩte gwaka nyũmba. Nĩ aramenya mũthemba wa nyũmba ĩrĩa arenda gwaka. Hihi no okĩre o rĩmwe athiĩ nduka-inĩ agũre indo cia gwaka na ambĩrĩrie gwaka? Aca. Atanambĩrĩria gwaka, kwĩna ũndũ wa bata abataire kwamba gwĩka, gũtara mbeca iria ekũbatara nĩguo ake nyũmba ĩyo. Nĩkĩ? Nĩguo amenye kana arĩ na mbeca iria irabatarania cia kũrĩkia mwako. Angĩtara wega o kabere mũigana wa mbeca iria ekũbatara, no kũhoteke nĩ ekũrĩkia mwako ũcio.

2. Kũringana na Luka 14:27-30, nĩ ũndũ ũrĩkũ ũbataire gwĩciria na kinyi ũtanabatithio?

² Hihi wendo na ngatho ciaku harĩ Jehova nĩ igũtindĩkaga gwĩciria ũhoro wĩgiĩ kuoya ikinya rĩa kũbatithio? Angĩkorũo nĩ ũreciria kũbatithio, nĩ ũkũbatara gũtua itua o ta rĩa mũndũ ũrenda gwaka nyũmba. Tũngiuga ũguo nĩkĩ? Ta wĩcirie ciugo cia Jesu iria irĩ thĩinĩ wa Luka 14:27-30. (Thoma.) Jesu aataaragĩria ũrĩa gũtuĩka mũrutwo wake kuugĩte. Nĩguo tũtuĩke arutwo ake, nĩ tũrabatara gũkorũo twĩhaarĩirie kũũmĩrĩria mathĩna o hamwe na gũtigana na maũndũ mamwe. (Luk. 9:23-26; 12:51-53) Kwoguo ũtanabatithio nĩ ũkũbatara gwĩciria na kinyi ũhoro wĩgiĩ maũndũ marĩa mothe mahutĩtie ũndũ ũcio. Na njĩra ĩyo, nĩ ũgũkorũo wĩhaarĩirie wega gũthiĩ na mbere gũtungatĩra Ngai wĩna wĩhokeku ũrĩ Mũkristiano mũbatithie.

3. Nĩ maũndũ marĩkũ tũkwarĩrĩria gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?

³ Hihi gũtuĩka mũrutwo mũbatithie wa Kristo nĩ kwa bata gũkĩra maũndũ o mothe mũndũ angĩima? Ĩĩ nĩ kwa bata! Kũbatithio kũrehaga irathimo nyingĩ ihinda-inĩ rĩrĩ o na ihinda rĩrĩa  rĩroka. Rekei twarĩrĩrie ciũria cia bata ciĩgiĩ kũbatithio. Gwĩka ũguo nĩ gũgũgũteithia gũcokia kĩũria gĩkĩ: “Hihi nĩ ndĩhaarĩirie kũbatithio?”

4. (a) Kwĩyamũrĩra Ngai nĩ kuuga atĩa? (b) Ta ũrĩa Mathayo 16:24 ĩgwetete-rĩ, ‘kwĩrega’ nĩ kuuga atĩa?

⁴ Kwĩyamũrĩra Ngai nĩ kuuga atĩa? Mbere ya kũbatithio nĩ ũrabatara kwamba kwĩyamũrĩra Ngai. Nĩguo mũndũ eyamũrĩre Ngai, abataraga kwaria na Jehova kuuma ngoro akamwĩra atĩ ekũhũthĩra ũtũũro wake kũmũtungatĩra tene na tene. Mũndũ no mũhaka “erege” nĩgetha eyamũrĩre Ngai. (Thoma Mathayo 16:24.) Kuuma hĩndĩ ĩyo mũndũ atuĩkaga wa Jehova na nĩ gĩtĩo kĩnene. (Rom. 14:8) Akoragwo akĩra Jehova atĩ kuuma hĩndĩ ĩyo gũthiĩ na mbere arĩigaga maũndũ ma Jehova mbere, no ti ma gwĩkenia we mwene. Wĩyamũrĩri waku nĩ mwĩhĩtwa mũritũ harĩ Ngai. Jehova ndatũtindĩkagĩrĩria twĩhĩte mwĩhĩtwa ta ũcio. No rĩrĩa tweka ũguo nĩ erĩgagĩrĩra tũhingie mwĩhĩtwa witũ.—Thab. 116:12, 14.

5. Kwĩyamũrĩra Ngai gũkonainie atĩa na kũbatithio?

⁵ Kwĩyamũrĩra Ngai gũkonainie atĩa na kũbatithio? Tiga Jehova, gũtirĩ mũndũ ũngĩ ũngĩmenya atĩ nĩ wĩyamũrĩire Ngai. No mũndũ abatithagio mbere ya andũ angĩ, hihi hĩndĩ ya kĩgomano kĩa mũthenya ũmwe kana gĩa thikũ ithatũ. Rĩrĩa Mũndũ abatithio nĩ onagia andũ arĩa angĩ atĩ nĩ arĩkĩtie kwĩyamũrĩra Jehova. * Kwoguo kũbatithio gwaku no gũteithie andũ arĩa angĩ kũmenya atĩ nĩ wendete Jehova Ngai na ngoro, muoyo, meciria, na hinya waku wothe, na atĩ nĩ ũtuĩte itua rĩa kũmũtungatĩra tene na tene.—Mar. 12:30.

6-7. Nĩ itũmi irĩkũ igĩrĩ ironania bata wa kũbatithio kũringana na 1 Petero 3:18-22?

⁶ Hihi no mũhaka mũndũ abatithio? Ta wĩcirie ũhoro wa ciugo iria irĩ thĩinĩ wa 1 Petero 3:18-22. (Thoma.) O ta ũrĩa thabina yarĩ ũira ũroneka atĩ Nuhu aarĩ na wĩtĩkio, kũbatithio gwaku nĩ ũira ũroneka atĩ nĩ wĩyamũrĩire Jehova. No hihi no mũhaka mũndũ abatithio? Ĩĩ no mũhaka. Petero nĩ onanĩtie gĩtũmi nĩ kĩĩ. Wa mbere, kũbatithio nĩ ‘gũtũhonokagia.’ Kũbatithio no gũtũhonokie tũngĩoya makinya marĩa magĩrĩire kuonania atĩ tũrĩ na wĩtĩkio harĩ Jesu, na nĩ twĩtĩkĩtie atĩ nĩ aakuire nĩ ũndũ witũ, akĩriũka agĩthiĩ igũrũ, na rĩu arĩ “guoko-inĩ kwa ũrĩo kwa Ngai.”

⁷ Wa kerĩ, kũbatithio nĩ gũtũmaga tũgĩe na “thamiri njega.” Rĩrĩa tweyamũrĩra Ngai na twabatithio, nĩ tũgĩaga na ũrata wa mwanya hamwe nake. Tondũ nĩ twĩriraga biũ kuuma ngoro na tũgakorũo na wĩtĩkio harĩ igongona rĩa ũkũũri, Ngai nĩ atuohagĩra mehia maitũ. Ũndũ ũcio nĩ ũtũmaga tũkorũo na thamiri njega tũrĩ mbere yake.

8. Itua rĩaku rĩa kũbatithio rĩbataire gũkorũo rĩĩhocetie harĩ kĩĩ?

⁸ Itua rĩaku rĩa kũbatithio rĩbataire gũkorũo rĩĩhocetie harĩ kĩĩ? Kwĩruta Bibilia na kinyi nĩ gũgũteithĩtie kwĩruta maũndũ maingĩ megiĩ Jehova, ngumo ciake, na njĩra ciake cia gwĩka maũndũ. Maũndũ marĩa wĩrutĩte mamwĩgiĩ nĩ makũhutĩtie ngoro na magagũtindĩka kũmwenda o na makĩria. Wendo waku harĩ Jehova nĩguo ũbataire gũkorũo ũrĩ gĩtũmi kĩnene gĩa gũtua itua rĩa kũbatithio.

9. Kũbatithio thĩinĩ wa rĩĩtwa rĩa Ithe, rĩa Mũrũwe, na rĩa roho mũtheru nĩ kuuga atĩa ta ũrĩa Mathayo 28:19, 20 yonanĩtie?

⁹ Gĩtũmi kĩngĩ kĩratũma wende kũbatithio nĩ ma cia Bibilia iria wĩrutĩte na ũgaciĩtĩkia. Ta wĩcirie ũrĩa Jesu ooigire rĩrĩa aaheanaga wĩra wa gũtua andũ arutwo. (Thoma Mathayo 28: 19, 20.) Kũringana na Jesu, andũ arĩa marabatithio magĩrĩire gwĩka ũguo “thĩinĩ wa rĩĩtwa rĩa Ithe witũ, na rĩa Mũriũ, na rĩa roho mũtheru.” Hihi ũguo nĩ kuuga atĩa? No mũhaka wĩtĩkie na ngoro yaku yothe ũrĩa Bibilia yugĩte igũrũ rĩgiĩ Jehova, Mũrũwe Jesu, na roho mũtheru. Ma icio cia Bibilia ikoragwo na hinya mũingĩ na no cihutie ngoro yaku na njĩra nene. (Ahib. 4:12) Rekei twarĩrĩrie imwe ciacio.

10-11. Nĩ ma irĩkũ ciĩgiĩ Ithe witũ wĩrutĩte na ũgaciĩtĩkia?

¹⁰ Ta wĩcirie hĩndĩ ĩrĩa werutire maũndũ maya megiĩ Ithe witũ: ‘Etagwo Jehova,’ nĩwe “Ũrĩa ũrĩ Igũrũ Mũno, igũrũ rĩa thĩ yothe,” na nowe tu “Ngai ũrĩa wa ma.” (Thab. 83:18; Isa. 37:16) Nĩwe Mũũmbi witũ, na “ũhonokio nĩ wa Jehova.” (Thab. 3:8; 36:9) Nĩ athondekete njĩra ya gũtũhonokia kuuma harĩ mehia na gĩkuũ, na agatũhe kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgaatũũra tene na tene. (Joh. 17:3) Wĩyamũrĩri waku harĩ Ngai na kũbatithio, nĩ gũkuonania atĩ ũrĩ Mũira wa Jehova. (Isa. 43:10-12) Ũgũkorũo ũrĩ ũmwe wa athathaiya a Jehova thĩinĩ wa thĩ yothe arĩa makenagĩra gwĩtanio na rĩĩtwa rĩa Ngai na kũrĩmenyithania kũrĩ andũ arĩa angĩ.—Thab. 86:12.

¹¹ Na githĩ ti gĩtĩo kĩnene gũtaũkĩrũo nĩ ũrĩa Bibilia ĩrutanaga igũrũ rĩgiĩ Ithe witũ! Rĩrĩa mũndũ etĩkia ma icio cia bata, ngoro yake nĩ ĩmũtindĩkaga kwĩyamũrĩra Jehova na kũbatithio.

12-13. Nĩ ma irĩkũ ciĩgiĩ Mũriũ wa Ngai wĩrutĩte na ũgaciĩtĩkĩra?

¹² Hihi waiguire atĩa rĩrĩa werutire ma ici ciĩgiĩ Mũriũ? Thĩinĩ wa thĩ na igũrũ, Jesu nĩwe wa kerĩ kuuma harĩ Jehova. Nĩwe Mũkũũri witũ. Nĩ aarutire muoyo wake eyendeire nĩ ũndũ witũ. Rĩrĩa tuonania kũgerera ciĩko citũ atĩ tũrĩ na wĩtĩkio harĩ igongona rĩa ũkũũri, nĩ tuohagĩrũo mehia maitũ, tũkagĩa na ũrata hamwe na Ngai, na tũkagĩa na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgaatũũra tene na tene. (Joh. 3:16) Jesu nĩwe Mũthĩnjĩri-Ngai Ũrĩa Mũnene harĩ ithuĩ. Nĩ endaga tũgunĩke kuumana na ũkũũri na tũgĩe na ũrata wa hakuhĩ hamwe na Ngai. (Ahib. 4:15; 7:24, 25) Tondũ nĩwe Mũthamaki wa Ũthamaki wa Ngai, Jehova nĩ akaamũhũthĩra gũtheria rĩĩtwa Rĩake, kũniina waganu, na kũrehe irathimo cia gũtũũra thĩinĩ wa Paradiso. (Mat. 6:9, 10; Kũg. 11:15) Jesu nĩwe kĩonereria gitũ. (1 Pet. 2:21) Aahũthĩrire ũtũũro wake gwĩka wendi wa Ngai, na njĩra ĩyo agĩtũigĩra kĩonereria.—Joh. 4:34.

¹³ Rĩrĩa mũndũ eruta ũrĩa Bibilia ĩrutanaga igũrũ rĩgiĩ Jesu, nĩ aiguaga arĩ na wendo kwerekera Mũriũ ũcio wa Ngai. Wendo ũcio nĩ ũmũtindĩkaga kũhũthĩra ũtũũro wake gwĩka wendi wa Ngai, o ta ũrĩa Jesu eekire. Nĩ ũndũ ũcio, akaigua arĩ na wendi mũnene wa kwĩyamũrĩra Jehova na kũbatithio.

14-15. Nĩ ma irĩkũ ciĩgiĩ roho mũtheru wĩrutĩte na ũgaciĩtĩkia?

¹⁴ Hihi waiguire atĩa rĩrĩa werutire ma ici irũmĩrĩire ciĩgiĩ roho mũtheru? Ũkĩĩruta atĩ roho ti kĩndũ kĩrĩ muoyo no nĩ hinya ũrĩa Ngai ahũthagĩra gwĩka maũndũ. Jehova aahũthĩrire roho mũtheru gũtongoria andũ arĩa maandĩkire Bibilia, na roho nĩ ũtũteithagia gũtaũkĩrũo na kũhũthĩra maũndũ marĩa tũreruta thĩinĩ wayo. (Joh. 14:26; 2 Pet. 1:21) Jehova kũgerera roho wake nĩ atũheaga “hinya ũrĩa ũkĩrĩte wa ndũire.” (2 Kor. 4:7) Roho ũcio nĩ ũtũheaga hinya wa kũhunjia ũhoro ũrĩa mwega, kũregana na magerio, kũhiũrania na gũkua ngoro, na gũkirĩrĩria moritũ. Nĩ ũtũteithagia gũkũria ngumo njega, ngumo cia “maciaro ma roho.” (Gal. 5:22) Andũ arĩa mehokaga Ngai na makamũhoya roho wake nĩ amaheaga na kwĩyendera.—Luk. 11:13.

¹⁵ Na githĩ ti ũndũ wa gwĩkĩra ngoro kũmenya atĩ ndungata cia Jehova no ciĩhoke  roho mũtheru ũciteithie gũtungatĩra Ngai! Rĩrĩa mũndũ etĩkĩra ma iria erutĩte ciĩgiĩ roho mũtheru, nĩ aiguaga arĩ na wendi wa kwĩyamũrĩra Ngai na kũbatithio.

16. Nĩ maũndũ marĩkũ twĩrutĩte gũkinyĩria hau?

¹⁶ Itua rĩrĩa ũtuĩte rĩa kwĩyamũrĩra Ngai na kũbatithio nĩ rĩa bata mũno. O ta ũrĩa tweruta nĩ ũrabatara gũkorũo wĩhaarĩirie kwĩima. No irathimo iria ũkũgĩa nacio nĩ ikĩrĩte maũndũ marĩa ũkwĩima. Kũbatithio no gũkũhonokie na gũgũteithie kũgĩa na thamiri njega mbere ya Ngai. Gĩtũmi kĩnene gĩa gũtua itua rĩa kũbatithio kĩbatiĩ gũkorũo kĩrĩ wendo waku harĩ Jehova Ngai. Ningĩ no mũhaka wĩtĩkie na ngoro yaku yothe ma iria wĩrutĩte ciĩgiĩ Ithe witũ, Mũriũ, na roho mũtheru. Thutha wa gwĩciria ũhoro wĩgiĩ maũndũ macio twarĩrĩria-rĩ, ũngĩcokia atĩa kĩũria gĩkĩ, “Hihi nĩ ndĩhaarĩirie kũbatithio?”

17. Makinya mamwe mũndũ abataraga kuoya atanabatithio nĩ marĩkũ?

¹⁷ Angĩkorũo nĩ ũraigua nĩ wĩhaarĩirie kũbatithio, hatarĩ nganja harĩ makinya woete ma gũthondeka ũrata mwega hamwe na Jehova. * Gũkorũo na wĩruti wa Bibilia ũtaratĩrĩrio nĩ gũgũteithĩtie kũmenya maũndũ maingĩ megiĩ Jehova na Jesu. Nĩ ũkũrĩtie wĩtĩkio. (Ahib. 11:6) Nĩ wĩhokete biũ ciĩranĩro cia Jehova iria irĩ thĩinĩ wa Bibilia, na nĩ wĩtĩkĩtie biũ atĩ wĩtĩkio waku harĩ igongona rĩa ũkũũri rĩa Jesu no ũkũhonokie kuumana na mehia na gĩkuũ. Nĩ wĩrirĩte mehia maku, na nĩ ũiguaga ũũru nĩ ũndũ wa mehia marĩa waneka, na ũkahoya Jehova akuohere. Nĩ wĩkĩte mogarũrũku ũtũũro-inĩ waku na ũkaregana biũ na mĩthiĩre yaku ya hau kabere na ũkambĩrĩria gũikara na njĩra ĩrĩa ĩkenagia Ngai. (Atũm. 3:19) Ũrĩ na wendi mũnene wa kwĩra andũ arĩa angĩ igũrũ rĩgiĩ wĩtĩkio waku. Nĩ wetĩkĩririo gũtuĩka mũhunjia ũtarĩ mũbatithie na ũkĩambĩrĩria kũhunjia na kĩũngano. (Mat. 24:14) Jehova nĩ akenagio nĩwe mũno nĩ ũndũ wa kuoya makinya macio ma bata. Nĩ ũtũmĩte ngoro yake ĩkene mũno.—Thim. 27:11.

18. Nĩ maũndũ marĩkũ mangĩ ũrabatara gwĩka ũtanabatithio?

¹⁸ Harĩ maũndũ mangĩ maigana ũna ũrabatara gwĩka ũtanabatithio. O ta ũrĩa tũkwĩrutĩte hau kabere, no mũhaka wambe wĩyamũrĩre Ngai. Mũhoe kuuma ngoro na ũmwĩre atĩ ũrĩhũthagĩra ũtũũro waku gwĩka wendi wake. (1 Pet. 4:2) Ũcoke ũmenyithie mũtabarĩri wa kĩama gĩa athuri atĩ nĩ ũrenda kũbatithio. Nĩ ekũbanga athuri a kĩũngano arĩa mekwaranĩria nawe. Ndũkaigue guoya kwaranĩria nao. Ririkana atĩ ariũ a Ithe witũ acio nĩ makũũĩ na nĩ makwendete. Nĩ mekũhĩtũkĩra hamwe nawe morutani ma Bibilia ma mũthingi marĩa wĩrutĩte. Muoroto wao nĩ gũtigĩrĩra atĩ nĩ ũtaũkĩirũo nĩ morutani macio na atĩ nĩ ũtaũkĩirũo wega nĩ itua rĩa kwĩyamũrĩra Ngai na kũbatithio. Mona atĩ nĩ wĩhaarĩirie kũbatithio,  nĩ megũkwĩra atĩ nĩ ũkaabatithio kĩgomano-inĩ kĩrĩa gĩũkĩte gĩa thikũ ĩmwe kana gĩa thikũ ithatũ.

19-20. Nĩ maũndũ marĩkũ ũngĩbatara gwĩka thutha wa kũbatithio? Na ũngĩka ũguo atĩa?

¹⁹ Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũrabatara gwĩka thutha wa kũbatithio? * Ririkana atĩ ũkĩyamũrĩra Ngai nĩ wehĩtire na Jehova nĩ erĩgagĩrĩra ũhingie mwĩhĩtwa waku. Kwoguo thutha wa kũbatithio nĩ ũrabatara gũtũũra kũringana na wĩyamũrĩri waku. Ũngĩka ũguo na njĩra ĩrĩkũ?

²⁰ Nyitanagĩra biũ na kĩũngano kĩanyu. Warĩkia kũbatithio, ũkũingĩra thĩinĩ wa ‘thiritũ ya ariũ a Ithe witũ.’ (1 Pet. 2:17) Aarĩ na ariũ a Ithe witũ thĩinĩ wa kĩũngano nĩo andũ a famĩlĩ yaku ya kĩĩroho. Gũthiĩ mĩcemanio ũtegũtĩrĩria nĩ gũgũgũteithia kũgĩa na ũrata wa hakuhĩ hamwe nao. Thomaga Kiugo kĩa Ngai na ũgecũrania maũndũ marĩa wathoma o mũthenya. (Thab. 1:1, 2) Thutha wa gũthoma gĩcunjĩ kĩna kĩa Bibilia, hũthagĩra mahinda gwĩcũrania na njĩra ndikĩru maũndũ marĩa wathoma. Weka ũguo, ciugo icio nĩ irĩrikagĩra thĩinĩ wa ngoro yaku. ‘Hoyaga ũtegũtigithĩria.’ (Mat. 26:41) Kũhoya kuuma ngoro nĩ gũgũgũteithia gũkuhĩrĩria Jehova makĩria. ‘Caragia Ũthamaki wa Ngai mbere.’ (Mat. 6:33) No wĩke ũguo na njĩra ya kũiga wĩra wa kũhunjia mbere ũtũũro-inĩ waku. Kũhunjia ũtegũtĩrĩria nĩ gũgũgũteithia gwĩkĩra hinya wĩtĩkio waku, na ũhote gũteithia andũ arĩa angĩ maingĩre thĩinĩ wa njĩra ya muoyo wa tene na tene.—1 Tim. 4:16.

21. Kũbatithio gũgũtũma ũgĩe na kĩĩ?

²¹ Itua rĩaku rĩa kwĩyamũrĩra Jehova na kũbatithio nĩrĩo itua rĩrĩa rĩa bata mũno ũngĩtua. Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ, nĩ kũrĩ maũndũ maingĩ ũrabatara kwĩima. Hihi harĩ na ũguni o wothe wa kwĩima na njĩra ĩyo? Ĩĩ nĩ harĩ! Moritũ o mothe ũngĩcemania namo thĩinĩ wa thĩ ĩno, no ma ‘ihinda inini na nĩ mahũthũ.’ (2 Kor. 4:17) No kũbatithio nĩ gũgũtũma ũgĩe na ũtũũro mwega ũrĩ na gĩkeno ihinda-inĩ rĩrĩ, na “muoyo ũrĩa wa ma” ihinda rĩrĩa rĩroka. (1 Tim. 6:19) Nĩ ũndũ ũcio-rĩ, wĩcũranie na njĩra ndikĩru na ũhoe igũrũ rĩgiĩ macokio maku harĩ kĩũria gĩkĩ, “Hihi nĩ ndĩhaarĩirie kũbatithio?”