1. ¿Ti mbäät tuˈugë jäˈäy ttuny mä kyatëkënëm tëjkojpë?

OKPAWINMAY ko tuˈugë jäˈäy tkojäˈänyë tyëjk ets nyijäˈäwëp yajxon wiˈix tkojäˈäny. ¿Ti net mbäät ttuny? ¿Waˈandaa netyë tsyoonët parë nëjkx tjuuygyäˈpxtäˈäy tijaty yajtunaampy ets tyëkët tëjkojpë? Kyaj. Mä tkaniwäˈägënëm tam diˈib tsojkëp jawyiin ttunët: twijtspëtsëmët nuˈunën tsyobäädäˈäny. ¿Tiko jyëjpˈamëty parë duˈun ttunët? Yëˈko tsojkëp yˈitët seguurë pën madäˈägëp ja myeeny syentääbë parë tyëjkojët. Duˈuntsoo mbäät tkojˈabety ja jyëën tyëjk diˈibë nety të tniwäˈägë.

2. Extëm jyënaˈanyë Lukʉs 14:27-30, ¿ti mbäät tuˈugë jäˈäy yajxon twinmay mä kyanëbetynyëm?

² ¿Mtsojkypy mëkë Jyobaa ets mmëjjäˈäwëp tijaty të mdukmëdunyëty, ets päätyë netë mwinmäˈäny të xypyëjtaˈaky parë mnëbatäˈäny? Pën duˈun, tsojkëbë net xytyunët extëm ja jäˈäy diˈib kyojaampy tuˈugë tëjk. ¿Tiko duˈun njënäˈänëm? Yëˈko Jesus ojts tˈijxkijpxyë ko xyˈëxpëjkpëˈäjtëm extëm ko ngojëm tuˈugë tëjk. Tyäˈädë ijxpajtën jap ojts tmaytyaˈaky mä Lukʉs 14:27-30 (käjpx). Jesus yëˈë nety myaytyakypy tidën yˈandijpy nbanëjkxëm. Pën ndunäˈänëm duˈun, tsojkëp nwijtspëtsëˈëmëm ja kuentë, jaˈa njënäˈänëm, nmëmadakëm ja amay jotmay diˈib nwinguwäˈägëyäˈänëm ets nmastutëm diˈibë nety ntsojkëm (Luk. 9:23-26; 12:51-53). Pääty, mä mganëbetynyëm, tsojkëp xypyawinmayët yajxon tidën yˈandijpy nbanëjkxëmë Jesus. Duˈuntsoo, mbäät xymyëduunˈadëˈëtsyë Jyobaa ko nety të mnëbety.

3. ¿Ti nˈixäˈänëm mä tyäˈädë artikulo?

³ Ko mnëbatët, mbäät xywyinguwäˈägë amay jotmay o xymyastuˈuty diˈib mjantsy tsyojkypy, per ¿waˈan nëjkx näˈä xymyëkjawë ko nety të mnëbety? ¡Niwiˈixtsoo! Pes mëjwiin kajaa xyˈaxäjëyaˈanyë kunuˈkxën duˈun tyam ets mä tiempë myiny kyëdaˈaky. Mä tyäˈädë artikulo nˈixäˈänëm tuˈuk majtskë yajtëˈëwën ets extëm yaˈˈatsoowëmbity, yëˈë mbudëkëyanëp  parë xynyijawët pën listë myajpääty parë mnëbatët.

4. 1) ¿Ti yˈandijpy nnaywyandakëm? 2) Extëm jyënaˈanyë Romanʉs 14:8, ¿tidën yˈandijpy “xyjaˈäjtëm ja Nintsënˈäjtëm” Jyobaa?

⁴ ¿Ti yˈandijpy nnaywyandakëm? Mä mganëbetynyëm, tsojkëp mnaywyandäˈägëdët. Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy ko xymyënuˈkxtäˈägëdë Jyobaa amumduˈukjot ets xyˈanëëmët ko xymyëdunäˈäny winë xëëw winë tiempë. Ko tuˈugë jäˈäy nyaywyandaˈagyëty, kyaj ja jyukyˈäjtën tnekyyajtuny parë yëˈë këˈëm. Yëˈë jaˈäjtënëbë Jyobaa ets jantsy oy jantsy tsuj ko yëˈë jyaˈˈatyëty (käjpxë Romanʉs 14:8). Mä mnaywyandaˈagyëty, ta xyˈanëëmë Jyobaa ko desde jaa, diˈib mas jëjpˈam mbëjtäˈägaampy mä jyukyˈäjtën, yëˈë xymyëdunäˈäny ets kyaj xytyunäˈäny diˈib mijts myajjotkujkˈatëdëp. Yëˈë tuˈugë wandakën diˈib mduumpy mä Dios ets kyaj yˈëyëˈk kyuyäjtkëty. Jyobaa kyaj xytyukˈaguanëˈäjtëm parë nduˈunëmë tyäˈädë wandakën. Per ko nety të nduˈunëm, tsyojkypy etsë net nguytyuˈunëm (Sal. 116:12, 14).

5. ¿Wiˈix tyëgatsyëty ko tuˈugë jäˈäy nyaywyandaˈagyëty ets ko nyëbety?

⁵ ¿Wiˈix tyëgatsyëty ko tuˈugë jäˈäy nyaywyandaˈagyëty ets ko nyëbety? Ko mnaywyandäˈägëdët mä Jyobaa, kyaj pën tnijawë, mijtsyë jeˈeyë mëdë Jyobaa. Per ko nëjkx mnëbety, nyijawëyandëbë jäˈäy, pes ja mnëbatäˈäny mä tuˈugë asamblee. Ko mnëbatët, ta xytyukˈixäˈänyë jäˈäy ko të mnaywyandaˈagyëty mä Jyobaa. * Nan mdukˈixaampy ko mtsojkypyë Jyobaa mët tukëˈëyë mgorasoon, mniniˈkx mgëbäjk, mjot nwinmäˈäny etsë mjot mëjääw, ets ko të ja mwinmäˈäny xypyëjtaˈaky ko xymyëdunäˈäny winë xëëw winë tiempë (Mar. 12:30).

6, 7. Oknimaytyäˈäk majtsk pëky tiko jyëjpˈamëty nnëbajtëm extëm jyënaˈanyë 1 Pedro 3:21.

⁶ ¿Tim jëjpˈamën nnëbajtëm? Ko Noé ojts tkojy ja arkë, ta dyajnigëxëˈky ko myëdäjtypyë nety ja mëbëjkën. Ko nanduˈun mijts mnëbatët, yëˈë nety myajnigëxëˈkypy ko të mnaywyandaˈagyëty mä Jyobaa (1 Ped. 3:18-20, TNM). Per ¿tim jëjpˈamën nnëbajtëm? Jëjpˈam. Pedro nyimaytyak tiko jyëjpˈamëty (käjpxë 1 Pedro 3:21, TNM). * Myëduˈuk, jyënany: “Tyam myajnitsokëdëp [...] ja nëbajtën”. Nëbajtën mbäät xyyajnitsokëm pën nyajnigëxëˈkëm mët tijaty nduˈunëm ko nmëbëjkëmë Jesus, ko yëˈë ojts xykyuˈoˈkëm, ko jyukypyejky ets ko yajpääty mä “Tios Teety yajkutukyën aˈoytsyow” (1 Ped. 3:22, TY).

⁷ Myëmajtsk, ko nnëbajtëm, nan mbäädë net “nmëdäjtëm wäˈäts ja jot winmäˈäny”. Kom të jukyˈäjtënë ndukëdëjkëmë Jyobaa, ta niˈigyë nmëwingoˈonëm. Ets mët ko të njodëmbijtëm amumduˈukjot ets të nmëbëjkëm ko Jesus ojts xykyuˈoˈkëm, ta Dios të tmeˈkxy ja poky kaytyey. Duˈuntsoo, mbäädë net nmëdäjtëm wäˈäts ja jot winmäˈäny Dios windum.

8. ¿Tiko mbäädë mwinmäˈäny xypyëjtaˈaky parë mnëbatët?

⁸ ¿Tiko mbäädë mwinmäˈäny xypyëjtaˈaky parë mnëbatët? Mët ko yajxon të xyˈëxpëkyë Biiblyë, ta mëjwiin kajaa tijaty të xynyijawë mä Jyobaa, wiˈix jyaˈayˈaty ets wiˈix tijaty ttuny. Tukëˈëyë tyäˈädë yëˈë diˈib të mˈajäˈt të mjotjäˈtëty ets päätyë net mëk xyjantsy xytsyokyë Jyobaa. Ta net të mjënäˈäny ko mnëbatäämp mët ko xyjantsy xytsyoky.

9. ¿Ti yˈandijpy nnëbajtëm xyëëwgyëjxmë Diosteety, ja yˈUˈunk, ets ja espiritë santë?

⁹ Ja tuk pëky tiko nanduˈun të xytyukniwinmayë mnëbatäˈäny, yëˈë ko të xynyijawë tijatyë Biiblyë tukniˈˈijxëp ets të xymyëbëky. Okwinmay  wiˈixë Jesus ojts tniˈanaˈamë ets nëjkxë jäˈäy nyaˈëxpëjkëm parë pyanëjkxëdët (käjpxë Matewʉ 28:19, 20). Yëˈë jyënany ko pënaty nëbatandëp tsojkëp ttundët “xyëëgyëjxmë Dios Teety, [..] ja yˈUˈunk, es ja espiritë santë”. Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy ko amumduˈukjot nmëbëjkëm tijatyë Biiblyë tukniˈˈijxëp mä Jyobaa, mä Jesus ets mä espiritë santë. Tyäˈädë tëyˈäjtën, mëjwiin kajaa mëkˈäjtën tmëdaty ets mbäät mˈajäˈt mjotjäˈtëty këkpäät nëˈpäät (Eb. 4:12). Min nˈokˈijxëm tuˈuk majtsk.

10, 11. Oknimaytyäˈäk tijaty tëyˈäjtën të xynyijawë mä pënën Diosteety ets të xykyupëky.

¹⁰ Okwinmay ko ojts xynyijawë tyäˈädë tëyˈäjtën mä pënën Diosteety: ko txëwˈaty Jyobaa, ko yëˈë diˈib ijtp “jantsy Këjxm abëtsemy nyaxwinyëdë” ets ko “yëˈë duˈun ja Diosë tëyˈäjtënbë” (Sal. 83:18; Jer. 10:10). Nan të xynyijawë ko yëˈë ojts xyyajkojëm ets ko “yëˈë yajkypyë nitsokën (Sal. 3:8; 36:9). Nan ojts ttukniwitsë parë mbäät nˈawäˈätspëtsëˈëmëm mä poky ets mä oˈkën, nan të xytyukwandakëm ko xyyajjukyˈatäˈänëm winë xëmë winë tiempë (Fwank 17:3). Ko mnaywyandäˈägëdët ets mnëbatët, duˈunë mayjyaˈay xytyukˈixäˈäny ko yëˈë Jyobaa mDestiigëˈäjtënëp (Is. 43:10-12). Ets duˈun xypyuwäˈägëyaˈany tuˈugë familyë diˈib myëduundëbë Jyobaa abëtsemy naxwinyëdë, diˈib mënëjkxëdëbë xyëëw ets nigäjpx nimaytyakëdëp (Sal. 86:12).

¹¹ Jantsy oy nnayjyäˈäwëm ko njaygyujkëm wiˈixë Biiblyë tyukniˈˈixë mä pënën Diosteety. Ko xykyupëkëdë tyäˈädë tëyˈäjtën, ta ja mˈääw mjot jyënäˈänäˈäny parë mnaywyandäˈägëdët mä Jyobaa ets mnëbatët.

12, 13. Oknimaytyäˈäk tijaty tëyˈäjtën të xynyijawë mä pënënë Diosë yˈUˈunk ets të xykyupëky.

¹² Ko ojts xynyijawë ja tëyˈäjtën mä pënën ja Diosë yˈUˈunk, ¿wiˈix mnayjyäˈäwë? Jesus yëˈë ja myëmajtskpë jäˈäy diˈib mas mëj ijtp jam tsäjpotm. Yëˈë kyëyäjkë jyukyˈäjtën parë ojts xyyaˈˈawäˈätspëtsëˈëmëm. Pën nmëbëjkëm ko ojts xykyuˈoˈkëm ets nyajnigëxëˈkëm mä tijaty nduˈunëm, mbäät yajmeˈkxy ja poky kaytyey, naymyaˈaybyëjkëm mas niˈigyë mëdë Dios ets nˈaxäjëm ja jukyˈäjtën diˈib itäämp winë xëëw winë tiempë (Fwank 3:16). Jesus nan yëˈë tuump Saserdotë Wintsën, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë mbäät mas niˈigyë nmëwingoˈonëmë Jyobaa ets parë ndukˈoyˈäjtëm ko ojts xyjuuybyëtsëˈëmëm (Eb. 4:15; 7:24, 25). Kom yëˈë Jyobaa të pyëjtaˈagyëty parë tyunët Rey mä ja Anaˈam Kutujkën, pääty dyajwäˈätsäˈänyë Tyeetyë xyëëw, dyajjëjptëgoyaˈanyë axëkˈäjtën ets xykyunuˈkxäˈänëm winë xëëw winë tiempë mä ja tsujpë it lugäär (Mat. 6:9, 10, TNM; Diˈibʉ Jat. 11:15). Jesus nan yëˈë ojts xymyoˈoyëm ja ijxpajtën diˈib mbäät nbanëjkxëm (1 Peed. 2:21). ¿Wiˈix? Ko dyajtuuny ja jyukyˈäjtën parë ojts ttuunë ja Tyeetyë tsyojkën (Fwank 4:34).

¹³ Ko mijts xykyupëkët tijatyë Biiblyë tukniˈˈijxëp mä pënën Jesus, ta mas niˈigyë xytsyokäˈäny. Etsë tyäˈädë tsojkën, yëˈë diˈibë net mbudëkëyanëp parë ja mjukyˈäjtën xyyajtunët mä Diosë tyuunk, duˈun extëm ttuunyë Jesus. Ets ko duˈun xytyunët, ta net mnaywyandäˈägäˈänyëty mä Jyobaa ets mnëbatäˈäny.

14, 15. Oknimaytyäˈäk tijaty tëyˈäjtën të xynyijawë mä tidën yˈandijpyë espiritë santë ets të xykyupëky.

¹⁴ Ko ojts xynyijawë ja tëyˈäjtën mä tidën yˈandijpyë espiritë santë, ta ojts xyjyaygyukë ko kyaj yëˈëjëty tuˈugë dios, ets ko yëˈë yˈandijpyë Diosë myëjääw. Jyobaa yëˈë yajtuunë tyäˈädë mëjääw parë ja yetyëjkëty tjääytyë Biiblyë, ets nan yëˈë xypyudëjkëm parë njaygyujkëm ets parë nguytyuˈunëm (Fwank 14:26; 2 Peed. 1:21). Nan yëˈë xymyoˈoyëm ja mëkˈäjtën diˈib jantsy mëjwiin jantsy kajaa (2 Kor. 4:7). Espiritë santë xymyoˈoyëmë jot mëjääw parë nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëmë oybyë ayuk, parë njëjpkuwäˈkëm tijaty xyyajtëgoyäˈänëm, parë kyaj nˈëxtëkëwäˈkëm ets parë nmëmadakëm ja amay jotmay. Nan xypyudëjkëm parë nyajnigëxëˈkëm ja oybyë jäˈäyˈäjtën diˈib miimp mä ja “tëëm diˈib yajkypyë Diosë myëjääw” (Gál. 5:22, TNM). Jyobaa mëjwiin kajaa  ttukpudëkë myëjääw pënaty tukˈijxpajtëp ets pënaty amumduˈukjot amdoowëp (Luk. 11:13).

¹⁵ Ninuˈun nDiosmëduˈunëm, xyjyotkujkmoˈoyëm mëjwiin kajaa ko mbäät ndukjotkujkˈäjtëmë tyäˈädë espiritë santë ko xypyudëkëyäˈänëm parë nmëduˈunëmë Jyobaa. Ko mijts xykyupëkëdë tyäˈädë tëyˈäjtën diˈib të xynyijawë mä espiritë santë, ta ja mˈääw mjot jyënäˈänäˈäny parë mnaywyandäˈägëdët mä Jyobaa ets mnëbatët.

16. ¿Tijaty kujk nnimaytyakëm?

¹⁶ Nitii duˈun kyajëjpˈamëty extëm ko xytyuknibëjtäägët mnaywyandäˈägëdët mä Jyobaa ets ko mnëbatët. Extëm të nˈijxëm, tsojkëp xywyijtspëtsëmët ja mguentë. Per mëjwiin kajaa xytyukˈoyˈatäˈäny ets yiˈin waanë ja amay jotmay diˈib mwinguwäˈägëyaampy ets tijaty mmastuˈudaampy. Ko mnëbatët mbäät myajnitsoˈogyëty ets mbäät mbudëkëty parë wäˈäts ja mjot mwinmäˈäny xymyëdatët Dios windum. Ets mnëbatäˈänët mët ko xytsyokyë Jyobaa. Nan tsojkëp xymyëbëjktäˈäyët amumduˈukjot ja tëyˈäjtën diˈib të xynyijawë mä Diosteety, mä ja yˈUˈunk ets mä ja espiritë santë. Extëm ja kujk nnimaytyakëm, mbäädë net mnayajtëyëty: “¿Listëts nˈity parëts nnëbatët?”.

17. ¿Tijaty mbäät xytyuny parë mnëbatët?

¹⁷ Pën mjënäämp ko listë mˈity parë mnëbatäˈäny, seguurë ko të tijaty xytyuny parë të mnaymyaaybyëkyëty mëdë Jyobaa. * Ets mët ko xëmë të xyˈëxpëkyë Biiblyë të xynyijawë mëjwiin kajaa pënën Jyobaa ets pënën Jesus, ets tyam mmëdäjtypyë netë mëbëjkën (Eb. 11:6). Nan mmëbëjkypy tijatyë Jyobaa të twandaˈaky mä Biiblyë, ets mˈijtp seguurë ko mbäädë net mˈawäˈätspëtsëmy mä poky ets mä oˈkën mët ko xymyëbëky ko Jesus ojts mguˈoogëty. Nan të mjodëmbity mä mboky mgaytyey, o ja tuk pëky njënäˈänëm, mëkjäˈäwëp ti mduundëgooy ets të xyˈamdoyë Jyobaa parë mbokymyaˈkxëdët. Të xyyajjëmbity ja mjot, jaˈa njënäˈänëm, mëktaˈaky xyjëjpkuwäˈägë extëm ijty mjukyˈaty ets tyam yëˈë net mduumpy ti Dios tyukjotkëdakypy (Apos. 3:19). Ets nan mjantsy tyukmëtmaytyäˈägaambyë jäˈäy tijaty mmëbëjkypy. Ja mëjjäˈäytyëjk nan të tˈixtë ko mbäät mduny publikadoor ets tyam mˈëwäˈkx mgäjpxwäˈkxpë net mët ja nmëguˈukˈäjtëm (Mat. 24:14). Mët ko tyäˈädë duˈun të xytyuundäˈäy, agujk jotkujkë Jyobaa xyjantsy yajnayjyawëty (Prov. 27:11).

18. ¿Tijaty mbäät xyˈaktuny mä mganëbetynyëm?

¹⁸ Mä mganëbetynyëm, tam tijaty mbäät xyˈaktuny. Extëm të nˈijxëm, tsojkëp mnaywyandäˈägëdët mä Jyobaa, jaˈa njënäˈänëm, anaytyuˈuk xymyënuˈkxtäˈägët winë ääw winë jot, ets xytyukwandäˈägët ko xyyajtunäˈänyë mjukyˈäjtën parë xytyunanë tyuunk (1 Peed. 4:2). Ets ta net xyˈanëëmët ja mëjjäˈäy diˈib tijaty tyukniwijtsëp mä mëjjäˈäytyëjk ko mnëbatäämp. Tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm, yëˈë net yˈanëëmëyaampy ja wiinkpë mëjjäˈäytyëjk parë tyuˈukmuktët mët mijts. Këdii mmay mdäjy, pesë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm mˈixyˈäjtëdëp ets mtsojkëdëp. Ta mëët xynyimaytyäˈägäˈändë tijaty tukniˈˈijxëbë  Biiblyë diˈib mijts të xyˈëxpëky. Ets ta net tˈixäˈändë pën mjaygyujkëp ets pën mnijäˈäwëp nuˈunën jyëjpˈamëty ko tuˈugë jäˈäy nyaywyandaˈagyëty ets ko nyëbety. Pën yˈijxtëp ko listë myajpääty, ta mˈanëˈëmxëyäˈänëdë ko mbäät mnëbety mä ja asamblee diˈib wingoomp.

19, 20. ¿Ti tsojkëp xytyunët ko nety të mnëbajnë, ets ti mbudëkëyanëp?

¹⁹ ¿Ti tsojkëp xytyunët ko nety të mnëbajnë? * Jamyats ko yëˈë tuˈugë wandakën diˈib të xytyuny mä të xyˈanëëmë Jyobaa ko mmëdunaampy ets tsyojkypy parë net xykyuytyunët. Pääty ko nety të mnëbety, tsojkëbë net mjukyˈatët extëm të xywyandaˈaky. ¿Ti mbudëkëyanëp?

²⁰ Kyaj xymyëjagamgaˈagët ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëët nduˈukmujkëm. Kom mijts të mnëbajnë, ta tyam tuˈugyë myajpatnë mët ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib abëtsemy nyaxwinyëdë Dios mëduundëp (1 Peed. 2:17). Ets yëˈë mjawëyaampy extëmë mfamilyë ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëët mduˈukmuky. Pën xëmë mnëjkxy reunyonk, ta mas niˈigyë mëët mnaymyaaybyëkäˈänyëty. Käjpx bom bomë Biiblyë ets juudë tiempë parë xypyawinmayët (Sal. 1:1, 2). Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy ko xykyäjpxët tuˈugë tekstë, ta waanë mwëˈëmët parë xypyawinmayët. Ko duˈun xytyunët, ta mˈajäˈtäˈäny mjotjäˈtäˈänyëty. Nan tsojkëp xytyunët extëmë Jesus jyënany: “Nuˈkxtäˈäktë janääm jatsojk” (Mat. 26:41, TNM). Ko mnuˈkxtäˈägët winë ääw winë jot, ta mas niˈigyë xymyëwingonäˈänyë Jyobaa. Ets “ëxtääyˈadëˈëtstë jawyiin ja Anaˈam Kutujkën” (Mat. 6:33, TNM). ¿Wiˈix mbäät duˈun xytyuny? Ko xypyëjtäˈägët jëjpˈamë Diosë tyuunk mä mjukyˈäjtën. Pën xëmë mnëjkxy ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë, ta ja mmëbëjkën mas niˈigyë kyëktëkëyaˈany ets mbäät xypyudëkë wiink jäˈäy parë tpanëjkxët ja nëˈë tuˈu diˈib yajjäˈtäämp mä ja jukyˈäjtën diˈib winë xëëw (1 Tim. 4:16).

21. ¿Wiˈix xytyukˈoyˈatäˈäny ko mnëbatët?

²¹ Nitii duˈun kyajëjpˈamëty extëm ko xypyëjtäˈägëdë mwinmäˈäny parë mnaywyandäˈägëdët ets mnëbatët. Tëyˈäjtën ko tsiptäˈägäämp, per tsobäädäämp ko duˈun xytyunët. Pes ja amay jotmay diˈib tyam mwinguwäˈkëp, “pojënëˈë nyaxy es waanë yëˈë” (2 Kor. 4:17). Per ko mnëbatët, ta tyam mˈitäˈäny agujk jotkujk ets mä tiempë myiny kyëdaˈaky, xyˈaxäjët “ja jikyˈäjtën diˈibë tëyˈäjtënbë” (1 Tim. 6:19). Pääty, tunë mayˈäjtën, winmay yajxon, mmënuˈkxtäˈägë Jyobaa etsë net xyˈatsoowëmbitëdë tyäˈädë yajtëˈëwën: “¿Ijtpëts listë parëts nnëbatët?”.