1. I vyani vino umuntu alinzile ukucita lino atatala watandika ukukuula ing’anda?

ELENGANYINI ukuti umuntu wapingulapo ukukuula ing’anda. Watamanya ing’anda ino akulonda ukukuula. Uzye angaya sile ukwi sitolo nu kuyakala ivikulondekwa nu kutandika ukukuula papo kwene? Awe foo. Lino atatala watandika, kuli cintu cimwi cicindame cino alinzile ukucita kuli kuti alinzile kupenduluka alole nga azinga zino angasumba pa kumalila ing’anda iyo. U mulandu ci? Pano alinzile ukumanya ndi cakuti akweti impiya izingi zino angaomvya pa kumala ing’anda kwene iyo. Ndi cakuti wapenduluka ningo lino atatala watandika ukukuula, ale ukwaula nu kutwisika alamala ukukuula ing’anda iyo.

2. Ukulingana na mazwi aaya pali Luka 14:27-30, i vyani vino mulinzile ukwelenganyapo sana lino mutatala mwawatiziwa?

² Uzye vino mwatemwa Yeova na vino mukataizya pali vino akamucitila vikalenga mwaelenganya pa kuwatiziwa? Nga avino cili, ale mulinzile ukucita wakwe vino wino akulonda ukukuula ing’anda alinzile ukucita. U mulandu ci uno twalandila vivyo? Elenganyini pa mazwi yakwe Yesu aaya pali Luka 14:27-30. (Welengini.) Yesu walanzile pali vino cikapiliula ukuya umulondezi wakwe. Pa kuya umulondezi wakwe, tulinzile ukuipeelesya ukuzizimizya intazi zyonsi nu kuta ukucita ivintu vimwi vino twacitanga mpiti. (Luka 9:23-26; 12:51-53) Fwandi lino mutaatala mwawatiziwa mulinzile ukwelenganya pali vyonsi ivilamucitikila nga mwaya alondezi yakwe Yesu. Kucita vivyo kulamwazwa kuipekanya ukutwalilila ukuombela Yeova na ucisinka lino mwawatiziwa.

3. I vyani vino tumandapo umu cipande cii?

³ Uzye ukuwatiziwa kwacindama sana icakuti kungalondekwa mwazizimizya intazi nu kuta ukucita ivintu vimwi vino  mwacitanga mpiti? Ee kwacindama. Umuntu wino wawatiziwa alakwata mapaalo aingi pali ndakai nu ku nkoleelo. Lekini tulande pa mauzyo acindame sana pa luwatizyo. Kucita vivyo kumamwazwa ukwasuka iuzyo lyakuti, “Uzye natinjipekanya ukuwatiziwa?”

4. (a) Uzye ukuipeela i cani? (b) Uzye cikapiliula cani ukuikanya sweineco kulingana na vino ilembelo lyakwe Mateo 16:24 likalanda?

⁴ Uzye ukuipeela i cani? Lino mutatala mwawatiziwa mulinzile ukuipeela. Pa kuipeela kuli Yeova mulinzile ukupepa kuli aliwe ukufuma pa nsi ya mwenzo nu kumunena ukuti mumamuombelanga umi winu onsi. Nga mwaipeela kuli Leza ale ‘mwaikanya’ mweineco. (Welengini Mateo 16:24.) Lyene ale mwaya yakwe Yeova, nupya lilyo i syuko ilikulu cuze. (Loma 14:8) Ala mwamunena ukuti ukufuma pa wanda kwene uwo icintu cicindamisye sana kuli mwemwe u kumuombela nu kumuzanzya. Kuipeela u mulapo ucindame sana uno tukalaya Leza. Yeova asitupatikizya ukulapa umulapo uwo. Nomba ndi cakuti twalaya, akaenekela ukuti tulinzile ukufikilizya.—Masa. 116:12, 14.

5. Uzye ukuipeela kwalemana uli nu luwatizyo?

⁵ Uzye ukuipeela kwalemana uli nu luwatizyo? Kusi ali wensi aakamanya ndi cakuti twaipeela kuli Yeova. Antu aingi yakalolako lino umwi akuwatiziwa, nupya ilingi antu yakawatiziwa pa ukongano wa citungu nanti uwa ciputulwa. Nga mwawatiziwa ale mwalanga antu ukuti mwaipeela mpiti kuli Yeova. * Fwandi uluwatizyo lukalenga yauze yamanye ukuti mwatemwa Yeova Leza winu nu mwenzo winu onsi, umi winu onsi, mano inu yonsi na maka inu yonsi nu kuti mukulondesya kumuombela manda pe.—Mako 12:30.

6-7. Ukulingana ni lembelo lyakwe 1 Petulo 3:18-22, i milandu ci iili iyalenga uluwatizyo luye ulucindame?

⁶ Uzye uluwatizyo lwacindama? Lolini amazwi aya pali 1 Petulo 3:18-22. (Welengini.) Wakwe vivi kwene vino ciwato cakwe Nowa calangilile ukuti Nowa wakweti utailo muli Leza, avino nu luwatizyo lukalangilila antu ukuti mwaipeela kuli Yeova. Nomba uzye uluwatizyo lwacindama? Ee lwacindama. Petulo walanzile pa mulandu uno uluwatizyo lwacindamila. Umulandu wa kutandikilapo uno uluwatizyo lwacindamila u wakuti “lukumutuula.” Uluwatizyo lungamutuula ndi cakuti muli vino mukucita mukulanga ukuti mwaya nu utailo muli Yesu nupya mwazumila nu kuti watufwilile nu kutuutulukila ukwi yulu nupya ndakai ali “ukwi kasa lilunji lyakwe Leza.”

⁷ Mulandu wakwe ciili u wakuti, uluwatizyo lukalenga tuye na kampingu musuma. Ndi cakuti twaipeela kuli Leza nu kuwatiziwa, tukakwata ucuza uiyele na aliwe. Pa mulandu wakuti twalapila mu cumi nupya twakwata utailo umu mpolelwa yakwe Yesu, Leza akatweleela imembu. Fwandi tungaya na ucuza usuma na aliwe.

8. U mulandu ci uulinzile ukumulenga mupingulepo ukuwatiziwa?

⁸ I vyani vilinzile ukulenga umwi ukulondesya ukuwatiziwa? Pa mulandu wakuti mukaisambilizya Baibo, mwasambilila ivingi pali Yeova, pali vino watemwa na vino akacita ivintu. Vino mwasambilila pali aliwe vyamufika pa mwenzo na cico calenga mumutemwe sana. Ukutemwa Yeova ali mulandu ucindame sana uulinzile ukumulenga mupingulepo ukuwatiziwa.

9. Uzye cikapiliula cani ukuwatiziwilwa umwi zina lyakwe Tata, nu Mwana nu mupasi wa muzilo wakwe vino ilembelo lyakwe Mateo 28:19, 20 likalanda?

⁹ Umulandu na uze ungalenga mupingulepo ukuwatiziwa u wakuti mwasambilila vino  Baibo ikasambilizya nupya vivyo kwene avino mwazumilamo. Elenganyini pali vino Yesu walanzile lino wapeelanga isunde lya kupanga asambi. (Welengini Mateo 28:19, 20.) Ukulingana na vino Yesu walanzile, yonsi aakawatiziwa yalinzile ukucita vivyo ukupitila “umwi zina lyakwe Tata, nu Mwana, nu mupasi wa muzilo.” Uzye calozile mwi? Mulinzile ukuzumila nu mwenzo winu onsi icumi icaya muli Baibo icikalanda pali Yeova, Umwanakwe Yesu na pa mupasi wa muzilo. Icumi cii cakwata sana maka nupya cingamufika pansi ya mwenzo. (Ayeb. 4:12) Lekini tulande pa cumi cimwi.

10-11. I cumi ci cino mwasambilila nu kuzumila icikalanda pali Tata?

¹⁰ Elenganyini vino cali lino mwasambilile icumi icikalanda pali Tata, icakuti izina lyakwe a Yeova, ali Leza “wa papelapela umu nsi yonsi” nu kuti wene wenga mpo ali Leza wa cumi. (Masa. 83:18; Eza. 37:16) Ali Kaumba witu nupya “ukukululwa kukafuma sile kuli [Yeova].” (Masa. 3:8; 36:9) Wapekanya ukutukulula ukufuma uku luyembu ni mfwa nupya watupeela upalilo wa kwikala manda pe. (Yoa. 17:3) Ukuipeela nu kuwatiziwa kulalanga ukuti mwemwe Inte Yakwe Yeova. (Eza. 43:10-12) Mulaya umu lupwa lwakwe ya kapepa umu nsi yonsi aatemwa ukwamwa ukuomvya izina lyakwe Leza nupya yakanenako na antu yauze api zina lilyo.—Masa. 86:12.

¹¹ Ala i syuko wakwe cimwi ukumanya vino Baibo ikasambilizya pali Tata. Nga mwazumila icumi cii cicindame sana, cilalenga mupingulepo ukuipeela kuli Yeova nu kuwatiziwa.

12-13. I cumi ci cino mwasambilila nu kuzumila pa Mwana?

¹² Uzye mwacisile uli lino mwizile imumanya icumi cii pa Mwana? Yesu ali muntu wakwe ciili uwacindamisya sana mu uumbo onsi. Waitemiilwe ukupeela umi wakwe pakuti atutuule. Ndi cakuti muli vino tukucita tukulanga ukuti twaya nu utailo umu mpolelwa, tungelelwa imembu zitu, kukwata ucuza usuma na Leza nu kuya nu umi wa pe. (Yoa. 3:16) Yesu a simapepo Mukulu. Akalonda ukutwazwa pakuti twaipakizya ivisuma ivyafuma mu mpolelwa nu kuya na ucuza usuma na Leza. (Ayeb. 4:15; 7:24, 25) Pa mulandu wakuti u Mwene wa Wene wakwe Leza, Yeova alamuomvya ku kulenga Izina lyakwe Leza ukucindikwa, kusisyapo intazi zyonsi, nu kuleta ivintu visuma mu Paladaise. (Mate. 6:9, 10; Umbw. 11:15) Tulinzile ukukolanya Yesu. (1 Pet. 2:21) Watulangilile vino tulinzile kuipeelesya kucita ukulonda kwakwe Leza.—Yoa. 4:34.

¹³ Nga mwazumila vino Baibo ikasambilizya pali Yesu, mulamutemwa. Kutemwa kuko kulalenga mwacita ukulonda kwakwe Leza mu umi winu onsi wakwe vino Yesu wacitanga. Kucita vivyo kulalenga mwalondesya kuipeela kuli Yeova nu kuwatiziwa.

14-15. I cumi ci cino mwasambilila nu kuzumila pa mupasi wa muzilo?

¹⁴ I vyani vino mwelenginye lino mwasambilile icumi icalondelelapo apa mupasi wa muzilo? Umupasi wa muzilo asi muntu foo, lelo amaka yano Leza akaomvya. Yeova waomvizye umupasi wa muzilo ukwazwa aonsi alembanga Baibo, nupya mupasi kwene uu ukatwazwa ukuvwikisya nu kuomvya vino tukuwelenga muli Baibo. (Yoa. 14:26; 2 Pet. 1:21) Ukuomvya umupasi wa muzilo, Yeova akatupeela “amaka ya umi” aluta amaka ya antunze. (2 Kol. 4:7) Umupasi ukatupeela amaka ya kusimikila ilandwe lisuma, ukucimvya amezyo, kukomeleka ndi twatoovoka nu kuzizimizya intazi. Ukatwazwa kuya ni miyele isuma ikatulenga ukuya ni miyele ino umupasi wa muzilo ukatulenga ukukwata. (Gala. 5:22) Leza akapeela umupasi wa muzilo kuli yayo aataila muli aliwe na yayo aakamulenga.—Luka 11:13.

 ¹⁵ Cikatuzanzya wakwe cimwi ukumanya ukuti ya kapepa yakwe Yeova yakasintilila pali vino umupasi wakwe Yeova ukayazwa pakuti yatwalilila ukuombela Leza! Nga mwazumila icumi cino mwasambilila pa mupasi wa muzilo, cilalenga muipeele kuli Leza nu kuwatiziwa.

16. I vyani vino twasambilila ukufika paa?

¹⁶ Kusoololapo ukuipeela nu kuwatiziwa ali cintu cicindame sana cino mungapingulapo ukucita. Wakwe vino twasambilila, tulinzile ukuipeelesya kuli vyonsi ivingacitika nu kuta ukucita ivintu vimwi vino twatemwa. Nomba amapaalo yano mulakwata aingi wakwe cimwi ukucila ivintu vino mungata ukucita. Uluwatizyo lulamutuula nupya lulalenga muye na kampingu musuma kuli Leza. Ukutemwa Yeova Leza ali mulandu ucindame sana ulinzile ukumulenga ukupingulapo ukuwatiziwa. Mulinzile nu kuzumila nu mwenzo winu onsi icumi cino mwasambilila pali Tata, Umwana nu mupasi wa muzilo. Pa cisila ca kwelenganya pali vino twalanzyanya, mungasuka uli iuzyo lyakuti, “Uzye natinjipekanya ukuwatiziwa?”

17. I vintu ci vimwi vino umwi alinzile ukucita lino aatatala wawatiziwa?

¹⁷ Ndi cakuti mukuyuvwa ukuti imuipekanya ukuwatiziwa, ukwaula nu kutwisika mwacita ivintu ivingi pakuti mukwate ucuza usuma na Yeova. * Pa mulandu wakuti mukaisambilizya Baibo lyonsi, mwamanya ivingi pali Yeova na Yesu. Nupya mwakwata utailo ukome. (Ayeb. 11:6) Mwataila sana ukuti malayo yakwe Yeova aaya muli Baibo yalafikiliziwa, nupya mwasininkizya ukuti impolelwa yakwe Yesu ingamutuula uku membu ni mfwa. Mwalapila, kuli kuti mukauvwa uyi pa viipe vino mwacisile nupya mwalenga kuli Yeova ukuti amwelele. Mwasenuka, kuli kuti mwata ukucita ivintu vyonsi iviipe vino mwacitanga mpiti nu kutandika ukuya ni miyele isuma ikazanzya Leza. (Mili. 3:19) Mukalondesya ukunena yauze pa utailo uno mwakwata. Mwizile imulinga ukuya kasimikila aatatala wawatiziwa nu kutandika ukusimikila pamwi na amu cilongano. (Mate. 24:14) Yeova watemwa pali vyonsi vii vino mwacita. Mwalenga aye sana nu luzango.—Mapi. 27:11.

18. I vyani vyuze vino mulinzile ukucita lino mutatala mwawatiziwa?

¹⁸ Lino mutatala mwawatiziwa, kuli ivintu vimwi na vyuze vino mulinzile ukucita. Wakwe vino itusambilila, mulinzile ukuipeela kuli Leza. Ukupepa kuli aliwe ukufuma pansi ya mwenzo ala muli mwenga, nu kumulaya ukuti mulacita ukulonda kwakwe umi winu onsi. (1 Pet. 4:2) Lyene munganena kalemanya mwi umba lyakwe ya eluda ukuti mukulonda ukuwatiziwa. Nawe alanena ya eluda yamwi ukulanzyanya namwe. Mutalinzile ukuvwa intete zya kukomaana nayo. Mwaiusya  ukuti aina yaa yamumanya mpiti nupya yamutemwa. Yalapitulukila pamwi namwe ivisambilizyo vya muli Baibo ivya kutandikilapo vino mwasambilila. Yakalonda ukusininkizya ukuti muvwikisya ivisambilizyo vivyo nupya mwamanya na vino ukuipeela nu kuwatiziwa vyacindama. Ndi cakuti yalola ukuti imuipekanya, yalamunena ukuti mungawatiziwa pa ukongano wa ciputulwa nanti wa citungu.

19-20. I vyani vino mulalondekwa ukucita nga mwawatiziwa, nupya mungacita uli vivyo?

¹⁹ Pa cisila ca kuwatiziwa, i vyani vino mulinzile ukucita? * Iusyini ukuti ukuipeela u mulapo, nupya Yeova akaenekela ukuti mulaufikilizya. Fwandi pa cisila ca kuwatiziwa, mulinzile ukucita vino mwalavile. Mungacita uli vivyo?

²⁰ Mukaombela pamwi na amu cilongano. Nga mwawatiziwa, mulaya umwi umba lya ina na ya nkazi atemwana cuze. (1 Pet. 2:17) Aina na ya nkazi amu cilongano yalaya kwati aalupwa inu. Kuzanwa lyonsi umu kulongana kulalenga mukomye ucuza winu na aliyo. Mwawelenga Baibo nu kwelenganya pali vino mukuwelenga cila wanda. (Masa. 1:1, 2) Pa cisila ca kuwelenga iciputulwa cimwi muli Baibo, mwatala muta imwelenganyapo pali vino mwawelenga. Lyene mazwi yayo yalamufika pansi ya mwenzo. Mwapepa lyonsi. (Mate. 26:41) Mapepo inu aakufuma pansi ya mwenzo yalalenga mupalame sana kuli Yeova. Inkoleelo ‘mwalonda Uwene wakwe Leza.’ (Mate. 6:33) Mungacita vivyo ndi cakuti mukukolezya umulimo wa kusimikila umu umi winu. Nga mukuombako umulimo wa kusimikila lyonsi, utailo winu ulakomelako nupya mulaazwa yauze ukukwata upalilo wa kwikala manda pe.—1 Tim. 4:16.

21. Uzye uluwatizyo lulamulenga ukukwata vyani?

²¹ Nga mwapingulapo ukuipeela kuli Yeova nu kuwatiziwa ala mwacita icintu cimwi icicindamisye umu umi winu. Kwene icacumi kwaya ivingi vino mulinzile ukuipeelesya ukucita. Nomba uzye icicindama ukucita vivyo? Ee icicindama! Amavya yonsi yano mulapitamo umu nsi ii ikote “angupale” nupya “ansita inono.” (2 Kol. 4:17) Nomba ukuwatiziwa kulalenga mukwate umi usuma pali ino nsita nu umi wa cumi cumi uku nkoleelo. (1 Tim. 6:19) Fwandi ezyini na maka ukwelenganyapo sana nu kupepelapo pa casuko cinu ukwi uzyo lyakuti “Uzye natinjipekanya ukuwatiziwa?”