1. Vika na pande ku linga muntu ntsimbu kanda a putuke ku tunga ndzivo?

ACI SINGANIEKENU ha muntu a tonda ku tunga ndzivo. Vutuhu na tantekeya cifua ca ndzivo ya tonda ku tunga, vuno mu ntsimbu oyo vene ue kuya mu ku landa viuma via ku tungisa na ku putuka ku tunga ni? Houe. Ntsimbu kanda a putuke, kuli viuma via seho via na pande ku linga. Viuma vika? Ku hilula ha vimbongo vingahi a ka tungisa ndzivo yaco. Muomu na pande ku tantekeya nga vimbongo vi ali navio vi puamo mu ku manusula ndzivo yaco. Mua vusunga, ku hilula na civando ha fueto ni nguetu ndando yose, ci ka mu kuasa ku manusula ndzivo.

2. Kuliya na Luka 14:27-30, vika mua pande ku singanieka ntsimbu kanda va mi mbatize?

² Vuno cilemo na ku muesa ku santsela kuli Yehova vi li na ku mi lingisa ku singanieka ha ku lihana linga va mi mbatize ni? Nga mukemuo, cihangula ci mua pande ku linga ca lifua na ca muntu a tonda ku tunga ndzivo. Vika tua handekele ngoco? Tu hilulenu ha mezi a Yesu a ku Luka 14:27-30. (Tandenu.) Ha ntsimbu eyi, Yesu ua kele na ku lombolola via tondeka mu ku pua ndongesi yeni. Ku pua ndongesi ya Yesu, ca tondeka ku “tanda fueto” ni nguetu visoti na viuma vi mu hasa ku ka seza omo lia ku pua Mukua Kilistu. (Luka 9:23-26; 12:51-53) Ngeci mukemuo, ntsimbu kanda va mi mbatize, mua pande ku hilula na civando ha viose via tondeka ku vi puisamo. Ku lingamo, ci ka mi kuasa ku tualelelaho ku pangela Yehova mu muono uenu uose, mu nima ya ku mi mbatiza.

3. Vika tu simutuila mu cilongesa cino?

³ Vuno ca pua vene ca seho ku lihana kuli Yehova linga va mi mbatize ni? Eyo ca pua ca seho cikuma! Omo lia vika? Muomu mbatizimu ye ku tu sokoluela mbelo ni nguetu vukovelelo vua ku tambula vivezikiso via vingi lelo na ku lutue. Ngeci mukemuo, tu simutuilenu ha vimo vihula via seho ku tuala ha mbatizimu. Ku  lingamo, ci mi kuasa ku kumbulula cihula eci: “Vuno nja liviukisila linga va nji mbatize ni?”

4. (a) Ku lihana ca pua vika? (b) Vika a lomboloka aa mezi “tu na pu va Muangana,” a ku Loma 14:8?

⁴ Ku lihana ca pua vika? Ntsimbu kanda va mi mbatize, mua pande ku lihana. Ku lihana, ca pua ku handeka na Yehova mu civundilo ca ku tundilila mpundu ku mutima na ku mu kulahesa nguenu mu ka mu pangela miaka yose. Ngeci mukemuo, nga mu lihana kuli Njambi mu na liviana enu vavene. Mu na napu va Yehova. Kaha ku pua muntu ua Yehova ca pua ku vezika ca kama. (Tandenu Loma 14:8.) Cikuavo naua ku lihana ci na pu ku leka Yehova nguenu tunde litangua lia lelo, ku mu pangela cikeco ci pua cuma ca seho ya kama mu muono uenu, kati mu ku linga cizango cenu houe. Ku lihana ca pua nkuminio ni nguetu cikulaheso ce ku linga muntu kuli Njambi. Kaha Yehova ke ku tu kakateya ku linga nkuminio yaco. Vunoni nga tua i lingi, ua tonda tu i puisemo.—Visa. 116:12, 14.

5. Ku likata cika ca kala ha ku lihana na mbatizimu?

⁵ Ku likata cika ca kala ha ku lihana na mbatizimu? Muntu ue ku lihana lika lieni kaha kua lika lieni naua. Na umo ueka ue ku vi tantekeya uahi, muntu uaco lika na Yehova kunahu. Vunoni ve ku mu mbatizila ha meso a mbunga, kaha vintsimbu via vingi mbatizimu ye ku kalako ku viuano via limbo na via muhato. Mbatizimu na ku lihana via likata, muomu mbatizimu ya pua lika ku muesa mbunga ngecize na lihana laza kuli Yehova. * Mbatizimu ye ku lingisa vakuavo ku tantekeya ngecize ua lema Yehova Njambi na mutima ueni uose, na muono ueni uose, na mana eni ose, na ngolo yeni yose. Kaha na lihakela kapandi ka ku mu pangela ku miaka yose—Mako 12:30.

6-7. Kuliya na 1 Petulu 3:18-22, viuma vika vivali via muesa ngecize mbatizimu ya tondeka?

⁶ Vuno mbatizimu ya tondeka vene ni? Tu hilulenu mezi a ku 1 Petulu 3:18-22. (Tandenu.) Ku tunga vuato ca tondekele lutsilielo. Ngeci mukemuo, vuato vua puile vukaleho vua muesele ku vantu ngecize Noa ua puile mukua lutsilielo. Na vuno vene, mbatizimu ye ku muesa ku mbunga ngecize mua lihana kuli Yehova. Vuno mbatizimu ya tondeka vene ni? Eyo, ya tondeka cikuma. Kapostolo Petulu ua muesele omo lia vika. Ha katete, ngueni muomu mbatizimu ye “ku mi ohiela.” Mu njila ika? Mbatizimu i hasa ku tu ohiela nga tu muesa mu vilinga vietu ngecize tua tsiliela muli Yesu na ku tsiliela ngecize ua tu tsililile, kaha va mu sanguile na ku ya muilu, kaha lelo lino a li ku “cilio ca Njambi.”

⁷ Ca mu civali, mbatizimu ye ku lingisa muntu ku kala na “mutima ua ku tantuluka.” Mu tue ku lihana kuli Njambi na ku tu mbatiza, tue ku likuata vusamba vua ku lifuila neni. Vusamba vuaco tue ku likuatavuo neni, muomu tu na aluluka ku vipi vietu na ku tsiliela mu nkombelo ya Yesu, kaha Njambi na tu ecela ku vipi vietu. Ngeci tue ku kala na mutima ua ku tantuluka ni nguetu ua ku lela ku meso eni.

8. Vutumbe vuka vua pande ku mi lingisa ku lihana na ku mi mbatiza?

⁸ Vutumbe vuka vua pande ku mi lingisa ku lihana na ku mi mbatiza? Omo lia ku lilongesa Mbimbiliya na civando, mua lilongesa via vingi ku tuala hali Yehova, ngeci mua viuma via lema na vize ka lemene kaha na cifua ce ku lingilamo viuma. Kaha viuma vi mua lilongesele ku tuala hali Yehova via mi kuatele ku mutima na ku mi lingisa mu mu leme cikuma. Ngeci mukemuo ku lema Yehova, cikeco ca pande ku mi lingisa mu lihane na ku mi mbatize.

9. Vika ca lomboloka ku mbatiza muntu mu lizina lia Ise na Muana na sipilitu santu, vi va tumbula ku Mateo 28:19, 20?

⁹ Cikuavo naua, ku hangula linga va mi mbatize cemana naua ha ku tava vusunga vu mua  lilongesa mu Mbimbiliya na ku vu tsiliela. Tu hilulenu via handekele Yesu mua tu sikile ku linga cipanga ca ku puisa vantu vandongesi. (Tandenu Mateo 28:19, 20.) Yesu ua handekele ngueni, uose u va mbatiza na pande ku lingamo ku hitila “mu lizina lia Ise na Muana na sipilitu santu.” Vika a lomboloka aa mezi? A lomboloka ngecize muntu uaco, na pande ku tsiliela na mutima ueni uose vusunga vua lilongesa mu Mbimbiliya ku tuala hali Yehova, hali Muaneni Yesu, na sipilitu santu. Ovu vusunga vuaco, vua kala na ngolo ya kama kaha vu hasa mpundu ku mi heta ku mutima. (VaHe. 4:12) Tu hitulukenu vumo vusunga vuaco.

10-11. Vusunga vuka mua lilongesa na ku vu tava ku tuala hali Tatetu?

¹⁰ Aci singaniekenu ha ntsimbu i mua lilongesele vusunga ku tuala hali Tatetu ngeci mua: Lizina lieni “Yehova,” ikeye lika “Mukua ku Hiana viose hose ha mavu,” kaha ikeye “Njambi umo lika ua vusunga.” (Visa. 83:18; Yele. 17:3) Ikeye naua Sakatanga uetu kaha “Vuovole vua pandamena Yehova.” (Visa. 3:8; 36:9) Ua tu tondela njila ya ku tu patuilamo ku vupi na ku ku-tsa, kaha ua tu hana lulavelelo lua ku ka tambula muono ka ue ku hua. (Yoa. 17:3) Ku lihana cenu na mbatizimu, vi ka mi solola ku pua Mukaleho ua Yehova. (Isaya 43:10-12) Kaha naua, mu ka pua mutamba ua vusoko vua kama vue ku lemesa Njambi mu mavu ose, kaha vua lema ku hakuila lizina lia Yehova na ku litsimanesa ku vantu vose.—Visa. 86:12.

¹¹ Mua vusunga, ca pua ku vezika ca kama ku ivuisisa vusunga vua mu Mbimbiliya ku tuala hali Tatetu! Kaha nga mua tava ovu vusunga vua seho na ku vu tsiliela, mutima uenu u ka mi sindiya ku lihana kuli Yehova linga va mi mbatize.

12-13. Vusunga vuka mua lilongesa na ku vu tava ku tuala hali Muana?

¹² Vati mua livuile mu mua lilongesele ovu vusunga vu na hatako ku tuala hali muana? Ku tunda hali Yehova, Yesu ikeye ua mu civali ku vukama muilu na ha mavu. Ua pua Muovole uetu, muomu ua tu hele muono ueni ku cizango. Kaha mu ku muesa mu vilinga vietu ngecize tua tsiliela mu nkombelo, ve ku tu ecela vipi vietu kaha tue ku likuata vusamba na Yehova, na ku ka tambula muono ua ya ye. (Yoa. 3:16) Yesu mu ku pua naua Sasendote uetu ua Kama, ua tonda tu uane vukuasi ku nkombelo yeni linga tu likuate vusamba na Yehova. (VaHe. 4:15; 7:24, 25) Yesu mu ku pua Muangana ua Vuangana vua Njambi, ku hitila muli ikeye Yehova a ka lelesa lizina lieni na ku manesa vupi mu ku neha vivezikiso via yaye mu mavu a aha. (Mat. 6:9, 10; Ku-So. 11:15) Yesu ua pua lungano lu tua pande ku kava. (1 Pet. 2:21) Muomu ua tu sila lungano lua vati tu hasa ku pangesa muono uetu, mu ku linga cizango ca Njambi.—Yoa. 4:34.

¹³ Nga mu tava vi ya longesa Mbimbiliya ku tuala hali Yesu, nenu mu ka putuka ku lema ou Muana ya lema cikuma Njambi. Kaha cilemo caco ci ka mi vuisa cizango ca ku pangela Yehova mu muono uenu uose, ngeci mua lingile Yesu. Cizango caco, ci ka mi lingisa mu lihane kuli Yehova na ku mi mbatiza.

14-15. Vusunga vuka mua lilongesa na ku tava ku tuala ha sipilitu santu?

¹⁴ Vika mua singaniekele mu mua lilongesele ovu vusunga vu na hatako ku tuala ha sipilitu santu? Sipilitu santu ka ya puile muntu, vunoni ya pua ndzili ya Njambi. Yehova ua pangesele sipilitu santu mu ku tuamenena vamala va sonekele Mbimbiliya, kaha naua sipilitu santu ye ku tu kuasa ku ivuisisa na ku pangesa vi tue ku tanda mu Mbimbiliya. (Yoa. 14:26; 2 Pet. 1:21) Ku hitila naua mu sipilitu santu yeni, Yehova ue ku tu hana “ngolo ya ku hiana cikumakuma.” (2 Kol. 4:7) Sipilitu santu ye ku tu hana ndzili ya ku ambulula muzimbu ua cili, ya ku lua na vieseko, ya ku lua na vusiua vua ku hianesamo na ku vula visoti. Ye ku tu kuasa naua ku muesa vifua via cili vize via ku “muhako ua sipilitu.” (Ngal. 5:22) Njambi ue ku hana sipilitu santu na vuhuanga vuose, kuli vaze va kulahela muli ikeye kaha ve ku mu vundilayo.—Luka 11:13.

 ¹⁵ Mua vusunga, ku tantekeya ngecize sipilitu santu i hasa ku kuasa vangamba va Yehova ku pangela Yehova Njambi yavo, ce ku tu kaniamesa! Nga mu tava vusunga vu mua lilongesa mu Mbimbiliya ku tuala ha sipilitu santu, mu kevua cizango ca ku lihana kuli Njambi na ku mi mbatiza.

16. Vika tu na lilongesa mu vinanga vi na hiti?

¹⁶ Nga mu hangula ku lihana kuli Njambi na ku mi mbatiza muli na ku hana cinanga ca seho ya kama. Ngue mu tu na lilongesa, mua pande ku kala na cizango ca ku tava ndando ya tondeka mu ku vi puisamo, ni nguetu ku tava visoti na viuma vi mu hasa ku ka seza, omo lia ku pua Mukua Kilistu. Vunoni vivezikiso vie ku izamo via hiana visoti viose vi tu hasa ku hitamo. Mbatizimu i hasa ku mi ohiela, na ku mi kuasa ku kala na mutima ua ku lela. Ku lema Yehova Njambi cikeco ca pande ku mi lingisa ku lihana na ku mi Mbatiza. Mua pande naua na ku tava na mutima uose vusunga vu mua lilongesa ku tuala hali Tata, na Muana na sipilitu santu. Mu nima ya ku hilula vi tu na lilongesa na hano, vati mu kumbulula eci cihula: “Vuno nja liviukisila linga va nji mbatize ni?”

17. Vinanga vika na pande ku hana muntu linga va mu mbatize?

¹⁷ Nga muli na ku ivua cizango ca ku mi mbatiza, mua vusunga mu na puisamo laza cingi ca vinanga via tondeka mu ku likuata vusamba na Yehova. * Omo lia ku lilongesa Mbimbiliya ntsimbu yose, mu na hete ha ku tantekeya Yehova na Yesu. Kaha lutsilielo luenu lua kolo. (VaHe. 11:6) Mua kulahela na mutima uose mu vikulaheso via Yehova, kaha mua tsiliela ngecize cikombelo ca Yesu ci hasa ku mi ovola ku vupi na ku-tsa. Mu na liveye vipi vienu, ni nguetu mu nevu ku mutima ku vihia, kaha mua vundilile Yehova a mi ecele ku vipi viaco. Mu na alulula muono uenu, na ku likela vilinga via ku vihia na ku putuka ku yoya mu cifua ca ya Yehova ku mutima. (Vili. 3:19) Mua kala na cizango ca ku lekako vakuenu via lutsilielo luenu. Mua puisilemo via tondeka mu ku pua mukua ku ambulula ua ku hona ku mbatiza kaha mua putukile ku ambulula hamo lika na cikungulukilo. (Mat. 24:14) Yehova ua mi lema omo lia ku puisamo evi vinanga. Mua mu vuisa ndzolela ya kama ku mutima.—Visi. 27:11.

18. Vika vikuavo mua pande ku linga ntsimbu kanda va mi mbatize?

¹⁸ Ntsimbu kanda va mi mbatize kuli vimo viuma via vindende vi mua pande ku linga. Ngue mu tu na lilongesa, mua pande ku lihana kuli Njambi. Mua pande ku vundila na mutima uose kuli ikeye na ku mu kulahesa ngecize mu ka pangesa muono uenu mu ku linga cizango ceni. (1 Pet. 4:2) Mu nima yaco, kaha mua pande ku leka mukua ku kuatesa civunga ca vakuluntu, ngecize mu tonda ku mi mbatiza. Kaha ikeye a ka vundila vamo vakuluntu va tumame nenu. Vunoni kati mu ivue liova lia ciuano caco. Muomu vamuanetu vaco va mi tantekeya kaha va mi lema. Va ka  hituluka nenu mu vimo vilongesa via ku putukila via mu Mbimbiliya. Muomu ve ku tonda ku kala na vusunga nga mu nevuisisa vi mua lilongesa kaha naua nga mu tantekeya seho ya kala ha ku lihana na mbatizimu ku pua ya seho. Nga va mona ngecize mu na puisamo, va ka mi leka nguavo citava va ka mi mbatize ku ciuano ca limbo ni ca muhato ci ka hatako.

19-20. Vika mu na pande ku ka linga mu nima ya ku mi mbatiza, kaha vati mu ka hasa ku vi linga?

¹⁹ Vika mu na pande ku ka linga mu nima ya ku mi mbatiza? * Vulukenu ngecize ku lihana ca pua nkuminio, kaha Yehova ua tonda mu niunge nkuminio yaco. Ngeci mukemuo, mu nima ya mbatizimu, mua pande ku ka yoya muaya nkuminio i mua lingile kuli Njambi mu mua lihanene kuli ikeye. Vati mu hasa ku lingamo?

²⁰ Kati mu likele ku likata na cikungulukilo. Mu ku pua Mukua Kilistu, mua pua mutamba ua ‘civunga ca vamuanetu.’ (1 Pet. 2:17) Vamuanoko mu cikungulukilo va pua vavusoko vuenu mu lutsilielo. Mu ku kunguluka ntsimbu yose, mu ka kaniamesa ku likata cenu navo. Puenu na ku tanda Lizi lia Njambi na ku hilula vi mue ku tandamo matangua ose. (Visa. 1:1, 2) Mu nima ya ku tanda umo mutamba mu Mbimbiliya, puenu na ku hilula vuino ha viuma vi mu na tandaho. Kaha mezi aco a ka mi kuata ku mutima. Cikuavo naua puenu na ku “vundila” ntsimbu yose. (Mat. 26:41) Ku vundila na mutima uose ci ka kaniamesa vusamba vuenu na Yehova. Kaha “ha katete lengeyenu Vuangana.” (Mat. 6:33) Mu hasa ku lingamo, mu ku tuameka cipanga ca ku ambulula mu muono. Mua vusunga, ku ambulula ntsimbu yose, ci ka niunga lutsilielo luenu linga kati lu tontole, na ku kuasa vakuenu va uane njila i tuala ku muono.—1 Tim. 4:16.

21. Ku mi mbatiza ci ka mi sokoluela vukovelelo vuka?

²¹ Ku lihana kuli Yehova na ku mi mbatiza cikeco cihangula ca kama cikuma mu muono uenu. Omo lia cihangula caco, mu hasa ku seza viuma via vingi ku nima na ku hita mu visoti via vingi. Vunoni viose evi ka vi ka ya mu ngoco. Muomu nkala lamba i tu hasa ku hita mu mavu ano “ya ihehu [kaha naua] ya kantsimbu kamo lika.” (2 Kol. 4:17) Mbatizimu, i ka mi sokoluela vukovelelo vua ku yoya mu ndzolela mu ntsimbu ino na ku lavelela “muono [ua] vusunga.” (1 Tim. 6:19) Ngeci mukemuo, lingenu cose mu ku singanieka vuino na ku vundila ku tuala ha vati mu kumbulula eci cihula, “Vuno nja liviukisila linga va nji mbatize ni?”