1. ¿Baʼax kʼaʼabéet u beetik máak táanil tiʼ u káajsik u beetik junpʼéel naj?

TUKLEʼ juntúul máakeʼ u kʼáat u beet u yotoch yéetel tsʼoʼok u tuklik bix ken u beetil. ¿U kʼáat wa túun u yaʼal jeʼel u páajtal u manik u materialil utiaʼal u jáan káajsik le najoʼ? Maʼatech. Antes u káajsikeʼ yaan junpʼéel baʼax jach kʼaʼabéet u chʼaʼik en cuenta: u kutal u tukult jach bajux ken u tojolttiʼ. ¿Baʼaxten? Tumen kʼaʼabéet u yilik wa tsʼoʼok u juntartik le taakʼin kʼaʼabéettiʼ utiaʼal u beetik le najoʼ, beyoʼ maʼ chéen jóonkáajsbil ken u beetiʼ baʼaxeʼ yaan u tsʼoʼoksik.

2. Jeʼex u yaʼalik Lucas 14:27 tak 30, ¿baʼax unaj u jach tuklik le máax u kʼáat okjaʼoʼ?

² ¿Taak wa a wokjaʼ tumen jach a yaabiltmaj Jéeoba yéetel taak a tsʼáaik u graciasil tiʼ yoʼolal baʼax ku beetik ta woʼolal? Wa beyoʼ, le baʼax unaj a beetkoʼ chíikaʼan tiʼ le baʼax unaj u beetik le máak u kʼáat u beet u yotochoʼ. ¿Baʼaxten? Tuukulnen tiʼ le baʼax tu yaʼalaj Jesús yaan tiʼ Lucas 14:27 tak 30 (xoke). Teʼeloʼ Jesúseʼ tʼaanaj tiʼ baʼax unaj u chʼaʼik en cuenta le máax taak u meyajtikoʼ. Wa k-kʼáat k-meyajteʼ unaj k-tuklik ‹bukaʼaj ken u tojolttoʼon›, lelaʼ letiʼe baʼaxoʼob ku aktáantik wa ku muʼyajtik máak ikil u meyajtik Diosoʼ (Luc. 9:23-26; 12:51-53). Le oʼolal táanil tiʼ a chʼaʼtuklik a wokjaʼeʼ unaj a tuklik tubeel wa jeʼel u chúukpajal a wóol kuxtal jeʼex u yaʼalik Cristooʼ. Lelaʼ yaan u yáantkech utiaʼal maʼ u xuʼulul a meyajtik Dios kéen tsʼoʼokok a wokjaʼ.

3. ¿Baʼax ken k-xakʼalt teʼ xookaʼ?

³ Kex yaʼab baʼax ku aktáantik yéetel ku pʼatik máak ikil u yokjaʼeʼ, ¿jach wa tu jaajil ku taasik utsil? U jaajileʼ ku taasik utsil tiʼ máak. Wa ka wokjaʼeʼ yaʼab utsil ken a kʼam teʼ kʼiinoʼobaʼ bey xan teʼ kʼiinoʼob ku taaloʼ. Teʼ xookaʼ yaan k-xakʼaltik jujunpʼéel kʼáatchiʼob  jach kʼaʼanaʼantak yaan yil yéetel le okjaʼoʼ. Lelaʼ yaan u yáantkech a tsʼáa cuenta wa jeʼel u páajtal a wokjaʼeʼ.

4. 1) ¿Bix u kʼubik u kuxtal máak tiʼ Dios? 2) Jeʼex u yaʼalik Mateo 16:24, ¿baʼax u kʼáat u yaʼal u pʼektikuba máak?

⁴ ¿Bix u kʼubik u kuxtal máak? Táanil tiʼ u yokjaʼ máakeʼ ku beetik junpʼéel oración tuʼux ku yaʼalik tiʼ Dios táan u kʼubik u kuxtal utiaʼal u meyajtik mantatsʼ kex jeʼel baʼalak ka úuchkeʼ. Kéen u kʼub u kuxtal máak tiʼ Dioseʼ ku pʼektikuba, lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ ku xuʼulul u kaxtik chéen u yutsil (xok Mateo 16:24). Desde teʼ súutukil jeʼeloʼ bey ka a waʼal tiʼ Jéeobaeʼ: «A tiaʼal in kuxtal» (Rom. 14:8). Tsʼoʼoleʼ le baʼax maas kʼaʼanaʼan ichil a kuxtaloʼ letiʼe a beetik le baʼax ku yaʼalik Jéeobaoʼ maʼ baʼax ka tsʼíiboltikiʼ. U kʼubik u kuxtal máak tiʼ Dioseʼ junpʼéel nojoch promesa ku beetik máak. Baʼaleʼ Jéeobaeʼ maʼatech u obligartik mix máak ka u beete. Chéen baʼaleʼ wa tsʼoʼok u beetik máakeʼ, Jéeobaeʼ ku páaʼtik ka u cumplirte (Sal. 116:12, 14).

5. ¿Baʼaxten maʼ igual u kʼubik u kuxtal máak tiʼ Dios yéetel u yokjaʼiʼ?

⁵ U kʼubik u kuxtal máak tiʼ Dioseʼ maʼ igual yéetel le okjaʼoʼ. ¿Baʼaxten? Tumen kéen u kʼub u kuxtal máakeʼ chéen letiʼ yéetel Jéeoba u yojel. Baʼaleʼ le okjaʼoʼ ku beetaʼal tu táan uláakʼ máakoʼob, lelaʼ maases ku beetaʼal tiʼ junpʼéel asamblea. Kéen okjaʼanak máakeʼ ku yeʼesik tu táan u maasil tsʼoʼok u kʼubik u kuxtal tiʼ Jéeoba. * Ku yeʼesik xan jach u yaabiltmaj Jéeoba yéetel tuláakal u puksiʼikʼal, tuláakal u kuxtal, tuláakal u tuukul bey xan yéetel tuláakal u muukʼ. Tsʼoʼoleʼ ku yeʼesik tsʼoʼok u chʼaʼtuklik u meyajtik Jéeoba tuláakal u kʼiinil u kuxtal (Mar. 12:30).

6, 7. Jeʼex u yaʼalik Yáax tiʼ Pedro 3:18 tak 22, ¿baʼax kaʼapʼéel baʼal eʼesik kʼaʼabéet u yokjaʼ máak?

⁶ ¿Jach kʼaʼabéet wa u yokjaʼ máak? Utiaʼal a wojéeltikeʼ tuukulnen tiʼ baʼax ku yaʼalik Yáax tiʼ Pedro 3:18 tak 22 (xoke). Le arcaoʼ tu yeʼesaj tiʼ u maasil máakoʼob bukaʼaj nojchil u fe Noé, bey túun xanoʼ le okjaʼoʼ ku yeʼesik tiʼ u maasil tsʼoʼok u kʼubik máak u kuxtal tiʼ Dios. ¿Jach wa túun kʼaʼabéet u yokjaʼ máak? Jach kʼaʼabéet, apóstol Pedroeʼ tu tsolaj baʼaxten. Yáaxeʼ tu yaʼalaj: «Le okjaʼoʼ [...] táan u salvarkeʼex». Wa k-eʼesik yéetel k-kuxtal yaan k-fe tiʼ Jesús, k-creertik tu kʼubaj u kuxtal t-oʼolal, kaʼa kuxkíintaʼab utiaʼal u bin kaʼan yéetel k-creertik xan «tiʼ yaan tu x-noʼoj kʼab Dioseʼ», le okjaʼoʼ yaan u salvarkoʼon.

⁷ U kaʼapʼéel baʼax oʼolal kʼaʼabéet u yokjaʼ máakeʼ tumen ku yáantaj utiaʼal ka yanaktiʼ «junpʼéel maʼalob conciencia». Kéen k-kʼub k-kuxtal tiʼ Dios yéetel kéen okjaʼanakoʼoneʼ ku béeytal k-antal naatsʼ tiʼ Dios yéetel k-bisikba jach maʼalob tu yéetel. Tumen tsʼoʼok k-arrepentir yéetel u jaajil k-óol yéetel k-creertik tu kʼubaj u kuxtal Jesús t-oʼolaleʼ, Dioseʼ ku perdonartik k-kʼebanoʼob. Le oʼolal ku páajtal u yantaltoʼon junpʼéel maʼalob conciencia tu táan.

8. ¿Baʼax unaj u péeksikech okjaʼ?

⁸ ¿Baʼax unaj u péeksikech okjaʼ? Tuláakal le baʼax tsʼoʼok a xakʼalxoktik teʼ Bibliaoʼ tsʼoʼok u yáantkech a wojéelt yaʼab baʼaloʼob yoʼolal Jéeoba, bix u modos yéetel baʼax péeksik u beet wa baʼax. Le baʼax tsʼoʼok a kanik tu yoʼolaloʼ tsʼoʼok u kʼuchul ta puksiʼikʼal le oʼolal jach a yaabiltmaj. Wa tsʼoʼok a chʼaʼtuklik a wokjaʼeʼ unaj a beetik tumen jach a yaabiltmaj Jéeoba.

9. ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal u yokjaʼ máak tu kʼaabaʼ le Taataoʼ, le Paaloʼ yéetel le espíritu santo ku yaʼalik Mateo 28:19 yéetel 20?

⁹ Le baʼaxoʼob tsʼoʼok a kanik teʼ Biblia yéetel ka creerkoʼ ku péeksikech xan a chʼaʼtukult a wokjaʼ. Tuukulnen tiʼ le baʼax tu yaʼalaj Jesús le  ka tu túuxtaj u discípuloʼob u kaʼans le máakoʼoboʼ (xok Mateo 28:19, 20). Letiʼeʼ tu yaʼaleʼ le máaxoʼob ku yokjaʼoboʼ unaj u beetkoʼob «tu kʼaabaʼ le Taataoʼ, le Paaloʼ yéetel le espíritu santooʼ». Lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ jach tu jaajil u yóol ku creerkoʼob le baʼax ku kaʼansik le Biblia yoʼolal Jéeoba, Jesús yéetel le espíritu santooʼ. A naʼatik le baʼax tu yaʼalaj Jesúsoʼ jach jeʼel u yáantkecheʼ yéetel le kéen a naʼateʼ jeʼel u kʼuchul tak tu tsʼuʼ a puksiʼikʼaleʼ (Heb. 4:12). Koʼox ilik baʼax u kʼáat u yaʼal cada junpʼéeliʼ.

10, 11. ¿Máakalmáak le baʼaloʼob jaajtak yoʼolal le Taata tsʼoʼok a kanik yéetel tsʼoʼok a creerkoʼ?

¹⁰ ¿Kʼajaʼan wa tech le ka ta kanaj u jaajil yoʼolal le Taataoʼ? Ta kaneʼ jach u kʼaabaʼeʼ Jéeoba, letiʼ «le Maas Nojoch Dios yaan tu yóokʼol tuláakal le luʼumaʼ» yéetel chéen letiʼ «u jaajil Dios» (Sal. 83:18; Isa. 37:16). Ta kanaj xaneʼ letiʼ beetmil tuláakal baʼal yéetel chéen letiʼ «salvartik máak» (Sal. 3:8; 36:9). Tsʼoʼoleʼ yaʼab baʼax tsʼoʼok u beetik utiaʼal u béeytal u perdonarkoʼon, u luʼsik le kíimiloʼ yéetel u tsʼáaiktoʼon kuxtal minaʼan u xuul (Juan 17:3). Kéen a kʼub a kuxtal yéetel kéen okjaʼanakecheʼ yaan a weʼesik tiʼ u maasileʼ u testigoech Jéeoba (Isa. 43:10-12). Yaan a wokol ichil junpʼéel familia yaan tiʼ tuláakal yóokʼol kaab ku adorartik Jéeoba, kiʼimak u yóol ikil u bisik u kʼaabaʼ, tsʼoʼoleʼ ku kaʼansik xan tiʼ u maasil (Sal. 86:12).

¹¹ Jach nojoch baʼal k-ilik k-naʼatik baʼax ku kaʼansik le Biblia yoʼolal le Taataoʼ. Kéen a tsʼáa cuenta jach jaaj le baʼax tsʼoʼok a kanikoʼ, ta juunal ken a chʼaʼtukult a kʼubik a kuxtal tiʼ Jéeoba yéetel a wokjaʼ.

12, 13. ¿Máakalmáak le baʼaloʼob jaajtak yoʼolal le Paal tsʼoʼok a kanik yéetel tsʼoʼok a creerkoʼ?

¹² ¿Bix ta wuʼuyilaba le ka ta kanaj u jaajil yoʼolal le Paaloʼ? Ta kaneʼ Jesúseʼ jach yaʼab u poder, chéen baʼaleʼ maʼ tu píitmáan tiʼ le poder yaan tiʼ Jéeobaoʼ. Letiʼeʼ k-Salvador, tumen tu tsʼáaj u kuxtal utiaʼal u tokikoʼon tiʼ le kʼeban yéetel tiʼ le kíimiloʼ. Kéen k-eʼes yéetel baʼaxoʼob k-beetik k-creertik tu tsʼáaj u kuxtal t-oʼolaleʼ, ku perdonartaʼal k-kʼebanoʼob, k-bisikba maʼalob yéetel Jéeoba, tsʼoʼoleʼ jeʼel xan u yantaltoʼon kuxtal minaʼan u xuuleʼ (Juan 3:16). Jesús xaneʼ letiʼe u maas nojchil le sacerdoteʼoboʼ, le oʼolal u kʼáat u yáantoʼon k-jóoʼs u yutsil le boʼol tu tsʼáajoʼ yéetel ka béeyak k-bisikba maʼalob yéetel Jéeoba (Heb. 4:15; 7:24, 25). Tumen letiʼ u Reyil u Reino Dioseʼ, yaan u santificartik u kʼaabaʼ u Taata, yaan u luʼsik le kʼasaʼaniloʼ yéetel yaan xan u taasik yaʼab bendiciónoʼob teʼ Paraíso utiaʼal kʼiinoʼob minaʼan u xuuloʼ (Mat. 6:9, 10; Apo. 11:15). Tsʼoʼoleʼ Jesús eʼesiktoʼon bix unaj k-kuxtal (1 Ped. 2:21). Letiʼeʼ jach tu tsʼáaj u yóol u beet baʼax u kʼáat Dios, beyoʼ tu yeʼesajtoʼon bix unaj k-meyajtik Jéeoba (Juan 4:34).

¹³ Kéen a creert le baʼax ku kaʼansik le Biblia yoʼolal Jesús, u Hijo Jéeobaoʼ, yaan a sen yaabiltik. Wa jach tu jaajil ka yaabiltikeʼ yaan a chʼaʼtuklik a beetik baʼax u kʼáat Dios jeʼex tu beetil Jesúsoʼ. Bey túunoʼ ta juunal ken a chʼaʼtukult a kʼubik a kuxtal yéetel a wokjaʼ.

14, 15. ¿Máakalmáak le baʼaloʼob jaajtak yoʼolal le espíritu santo tsʼoʼok a kanik yéetel tsʼoʼok a creerkoʼ?

¹⁴ ¿Bix ta wuʼuyilaba le ka ta kanaj u jaajil yoʼolal le espíritu santooʼ? Ta kaneʼ maʼ juntúul diosiʼ, baʼaxeʼ u poder Dios. Letiʼe poder meyajnaj tiʼ Jéeoba utiaʼal u tsʼáaik tu tuukul le máakoʼob baʼax ken u tsʼíibtoʼob teʼ Bibliaoʼ. Letiʼe poder xan áantkoʼon k-naʼat le baʼax k-xokik teʼ Bibliaoʼ yéetel ku yáantkoʼon xan k-tsʼáa ichil k-kuxtal (Juan 14:26; 2 Ped. 1:21). Yéetel u espíritu santoeʼ, Jéeobaeʼ ku tsʼáaiktoʼon «le páajtalil ku píitmáan tiʼ u muukʼ wíinikoʼ» (2 Cor. 4:7). Le espíritu santo xanoʼ ku tsʼáaiktoʼon muukʼ utiaʼal k-tsikbaltik tiʼ u maasil le jatsʼuts baʼaloʼob ken u beet Diosoʼ, ku yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-lúubul tu kʼab Satanás, utiaʼal u líikʼil k-óol kex yaʼab baʼax k-muʼyajtik bey xan utiaʼal u chúukpajal k-óol. Le espíritu santo  xanoʼ ‹ku beetik u yantal tiʼ máak jatsʼuts modos› (Gál. 5:22). Dios xaneʼ ku tsʼáaik le bukaʼaj espíritu santo kʼaʼabéet tiʼ le máaxoʼob kʼáatiktiʼ yéetel u jaajil u yóoloʼoboʼ (Luc. 11:13).

¹⁵ Ku kiʼimaktal k-óol k-ojéeltikeʼ le espíritu santooʼ jeʼel u yáantkoʼon k-meyajt Jéeoba jeʼex u kʼáateʼ. Kéen a naʼat yéetel kéen a kʼam le baʼaxoʼob jaajtak yoʼolal le espíritu santooʼ mix máak kun aʼaliktech ka a kʼub a kuxtal tiʼ Jéeoba yéetel ka okjaʼanakech, ta juunal ken a chʼaʼtukult a beetik.

16. ¿Baʼax tsʼoʼok k-xakʼaltik teʼ xookaʼ?

¹⁶ A kʼubik a kuxtal tiʼ Dios yéetel a wokjaʼeʼ maʼ báaxaliʼ. Jeʼex tsʼoʼok k-ilik teʼ xookaʼ kʼaʼabéet a kutal a tukult baʼax táakaʼan tiʼ le baʼax kéen a beetoʼ yéetel wa jeʼel u páajtal a tsʼoʼokbesikeʼ. Kʼaʼajaktecheʼ le utsiloʼob ken a kʼamoʼ mix baʼal tu tséel le baʼaxoʼob ken a aktáant wa ken a muʼyajtoʼ. Le okjaʼoʼ jeʼel u salvarkecheʼ yéetel ku chaʼik a meyajtik Dios yéetel junpʼéel maʼalob conciencia. Le yaabilaj ka wuʼuyik yoʼolal Jéeobaoʼ letiʼe baʼax unaj u péeksikech okjaʼoʼ. Kʼaʼajaktech xaneʼ kʼaʼabéet a creertik yéetel a kʼamik le baʼaloʼob jaajtak tsʼoʼok a kanik yoʼolal le Taataoʼ, le Paaloʼ yéetel le espíritu santooʼ. Yéetel tuláakal le baʼax tsʼoʼok k-xakʼaltik tak beoraaʼ a tuklikeʼ, ¿jeʼel wa u páajtal a wokjaʼeʼ?

17. ¿Baʼaxoʼob ku páaʼtaʼal ka a beet táanil tiʼ a wokjaʼ?

¹⁷ Wa ka tuklik jeʼel u páajtal a wokjaʼeʼ u kʼáat u yaʼaleʼ yaʼab kʼeexoʼob tsʼoʼok a beetik utiaʼal u páajtal a biskaba yéetel Jéeoba. * Ikil a xokik sáamsamal le Bibliaoʼ yaʼab baʼax tsʼoʼok a kanik yoʼolal Jéeoba yéetel Jesús le oʼolal yaan a fe (Heb. 11:6). Ka creertik yaan u béeytal le jatsʼuts baʼaloʼob ku yaʼalik le Biblia ken u beet Jéeobaoʼ yéetel ka creertik xaneʼ u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ ku tokikech tiʼ le kʼeban yéetel tiʼ le kíimiloʼ. Tsʼoʼok a arrepentir tiʼ tuláakal a kʼebanoʼob, lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ jach ku yaatal a wóol yoʼolal le baʼaloʼob kʼaastak a beetmoʼ yéetel tsʼoʼok a kʼáat óoltik tiʼ Jéeoba ka u perdonartech. Tsʼoʼok a wutskíintik a kuxtal wa tsʼoʼok a pʼatik le baʼaloʼob kʼaastak ka beetik kaʼachoʼ yéetel beoraaʼ a kʼáat kuxtal jeʼex u yaʼalik Diosoʼ (Hech. 3:19). Ka wuʼuyik jach taak a tsikbaltik tiʼ uláakʼ máakoʼob le baʼax tsʼoʼok a kanikoʼ. Tsʼoʼoleʼ desde ka aʼalaʼabtech jeʼel u páajtal a jóokʼol kʼaʼaytaj kex maʼ okjaʼanakecheʼ jach a tsʼaamaj a wóol a beete (Mat. 24:14). Tuláakal le kʼeexoʼob tsʼoʼok a beetkoʼ jach ku kiʼimakkúuntik u yóol Jéeoba (Pro. 27:11).

18. ¿Baʼax uláakʼ kʼaʼabéet a beetik utiaʼal u béeytal a wokjaʼ?

¹⁸ Yaan uláakʼ baʼaloʼob kʼaʼabéet a beetik antes a wokjaʼ. Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ kʼaʼabéet a kʼubik a kuxtal tiʼ Dios, lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ ka beetik junpʼéel oración utiaʼal a waʼalik tiʼ Dios yaan a meyajtik tuláakal u kʼiinil a kuxtal kex jeʼel baʼalak ka úuchkeʼ (1 Ped. 4:2). Kéen tsʼoʼokok a beetik le oraciónoʼ jeʼel u páajtal a waʼalik tiʼ u coordinadoril le múuchʼ ancianoʼob a  kʼáat okjaʼoʼ. Letiʼ túuneʼ yaan u yaʼalik tiʼ jujuntúul ancianoʼob ka tsikbalnakoʼob ta wéetel. Chéen baʼaleʼ maʼ a sajaktal, le sukuʼunoʼoboʼ u kʼaj óolechoʼob yéetel u yaabiltmechoʼob. Letiʼobeʼ chéen u kʼáat u xakʼaltoʼob ta wéetel le kaʼansajoʼob maas kʼaʼanaʼantak yaan teʼ Bibliaoʼ utiaʼal u yilkoʼob wa tsʼoʼok a naʼatik bey xan wa ka naʼatik baʼaxten jach kʼaʼanaʼan a kʼubik a kuxtal yéetel a wokjaʼ. Wa ku yilkoʼob jeʼel u páajtal a wokjaʼeʼ, yaan u yaʼalikoʼobtech jeʼel u páajtal a beetik teʼ asamblea maas naatsʼ u kʼiinil u beetaʼaloʼ.

19, 20. ¿Baʼax unaj a beetik kéen tsʼoʼokok a wokjaʼ, yéetel baʼax jeʼel u yáantkecheʼ?

¹⁹ ¿Baʼax ku páaʼtaʼal ka a beet kéen tsʼoʼokok a wokjaʼ? * Kʼaʼajaktecheʼ tsʼoʼok a prometertik tiʼ Jéeoba yaan a meyajtik tuláakal u kʼiiniloʼob a kuxtal, letiʼeʼ ku páaʼtik ka a beet baʼax tsʼoʼok a waʼalik. Bey túunoʼ kéen tsʼoʼokok a wokjaʼeʼ unaj a wilik a kuxtal jeʼex u kʼáat Jéeobaoʼ. ¿Baʼax jeʼel u yáantkecheʼ?

²⁰ Ilawil maʼ a náachtal tiʼ le sukuʼunoʼob yaan ta múuchʼuliloʼ. Kéen tsʼoʼokok a wokjaʼeʼ ka wokol ichil junpʼéel familia yaan tiʼ tuláakal yóokʼol kaab (1 Ped. 2:17). Tsʼoʼoleʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob ta múuchʼuliloʼ yaan a wilkoʼob bey a láakʼtsiloʼob ku múul meyajtikoʼob Dios ta wéeteleʼ. Wa suuk a bin teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ yaan a maas biskaba tu yéeteloʼob. Xok le Biblia sáamsamaloʼ yéetel tuukulnen tiʼ baʼax ku yaʼalik (Sal. 1:1, 2). ¿Bix jeʼel a beetkeʼ? Letiʼe kéen a tukult baʼax ku kaʼansiktech le baʼax ta xokoʼ, beyoʼ yaan u kʼuchul ta puksiʼikʼal. Kʼaʼabéet xan a beetik le baʼax tu yaʼalaj Jesúsaʼ: «Maʼ u xuʼulul a orar» (Mat. 26:41). Le oraciónoʼob ka beetik yéetel u jaajil a wóoloʼ yaan u beetik a maas biskaba yéetel Jéeoba. ‹Maʼ u xuʼulul xan a kaxtik táanil u Reino Dios› (Mat. 6:33). ¿Bix jeʼel a beetkeʼ? Letiʼe kéen a tsʼáa táanil ichil a kuxtal le kʼaʼaytajoʼ. Wa ka kʼaʼaytaj mantatsʼeʼ yaan u muʼukʼaʼantal a fe yéetel jeʼel a wáantik uláakʼ máakoʼob utiaʼal ka yanak kuxtal minaʼan u xuul tiʼobeʼ (1 Tim. 4:16).

21. ¿Baʼax jeʼel a kʼamik wa ka wokjaʼeʼ?

²¹ A kʼubik a kuxtal tiʼ Jéeoba yéetel a wokjaʼeʼ letiʼe baʼax maas kʼaʼanaʼan unaj a chʼaʼtuklik a beetik ta kuxtaloʼ. Kex yaʼab baʼaloʼob ken a aktáant yéetel ken a muʼyajteʼ, maas yaʼab utsiloʼob ken a kʼame. Kʼaʼajaktecheʼ ‹séeb kun máan le baʼaxoʼob ka muʼyajtikoʼ yéetel maʼ jach yajiʼ› (2 Cor. 4:17). Tsʼoʼoleʼ wa ka wokjaʼeʼ yaan u kiʼimaktal a wóol teʼ kʼiinoʼobaʼ yéetel jeʼel u yantaltech «le kuxtal jach tu jaajil kuxtaloʼ» (1 Tim. 6:19). Jach tukult tubeel baʼax ken a beete, orarnen tiʼ Jéeoba yéetel tu tsʼookeʼ tuukulnen tiʼ le kʼáatchiʼaʼ: «¿Jeʼel wa u páajtal in wokjaʼeʼ?».