Skip to content

Gaˇ kawˆ uˬ dzah deuˬ maˬ bi mawˇ laˇ˗eu

Dehꞈ ziˇ gaˇ kawˆ

“Nga nyaꞈ iˇ ma. Nga nyaꞈ˗ahˇ pyehˬ gʼeh˗awˬ”

“Nga nyaꞈ iˇ ma. Nga nyaꞈ˗ahˇ pyehˬ gʼeh˗awˬ”

Nawˇ tsaꞈ gaˬ˗eu tsawˇ haˬ loˬ dzehˬ gaˇ maˬ ehˇ, yawˬ kʼahˬ yawˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ heu naˆ maˬ tseˇ mˇ iˇ˗eu lehˇ noeˬ luꞈ ma loˇ? Noeˬ luꞈ naˇ, nawˇ mehˇ nmˇ Jehˇ˗kuiꞈ hawˇ˗eu Maˬliˇlaiˬ Beuˬkehˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za tehꞈ˗a.

Mehˇ nmˇ Jehˇ˗kuiꞈ hawˇ˗eu Maˬliˇlaiˬ, 1988 kʼoꞈ˗ahˇ neh Miˬyehˇ gaˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ laꞈ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh gaˇ kʼawꞈ jawˇ nya˗eu lehˇ tsawˇ haˬ deuˬ siˬ nya˗eu meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ nymˬ˗mˇ Paˇlaˬ miˇ kʼahˬ˗euˬ saˇ naˇ haw luꞈ˗eu Gawˆ˗aˇdeuˬluꞈ meuˬ hawˇ˗eu Paˇlaˬ Giˬ˗yaˇnaˬ meuˬ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ gʼawˬ mya jeˬ ya mˇ˗euˬ meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ nyaꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ tiˬ jeˬ na˗ahˇ naˇ haˬ kaˇ˗euˇ.

Naw nyaꞈ˗ahˇ Miˬyehˇ gaˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ ni laˆ noeˬ nehˬ˗eu aˬ jeˬ nya?

Maˬliˇlaiˬ: Ngaˇ Gawˆ˗aˇdeuˬluꞈ meuˬ˗ahˇ huiˬ laˇ˗euˬ ma. Ngaˬ ma naˇ, Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ leh leh˗eu Saˇ kiˇ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, ngaˇ yaw nyiˇ ngeh tiˬ kʼehˬ maˬ taˬ ngaˬ ma nehˬ˗ehˇ nah ga ni tsaꞈ gaˬ iˇ˗eu ma. Ngaˇ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh, 1985 kʼoꞈ˗ahˇ sahˬ boꞈ dzaw gʼaˬ˗euˬ naˇ, taꞈ lehˇ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ˗euˬ ma.

Jehˇ˗kuiꞈ: Ngaˇ yaw nyiˇ ngeh, ngaˬ˗euˬ tiˬ jawˬ jawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ gaˬ˗awˇ, gaˇ heu˗ahˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ˗eu deuˬ tehꞈ˗ehˇ jawˇ˗eu miˇ neh, sahˬ boꞈ dzaw nymˇ piˬ teh ngeh, ngaˇ tiˬ poˆ na huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ˗euˬ ma. Tiˬ poˆ na, koꞈ nah jawˇ nah˗ahˇ nga maꞈ huˬ mehˬ mehˬ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ lawˬ liˬ dziˬ˗awˇ tsaꞈ gaˬ iˇ˗eu ma. Nga maꞈ nah ga ni tsaꞈ gaˬ gʼaˬ naˇ, kʼaˇ shuiꞈ deh yaˇ˗ahˇ˗iˇ˗eu ma. Teu ngeh ngaˬ˗ahˇ byawˬ˗eu lehˇ miˇ˗a.

1988 kʼoꞈ˗ahˇ ngaˇ Maˬliˇlaiˬ nehˬ˗ehˇ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ tiˬ kʼehˬ naˇ, “Nga nyaꞈ tiˬ jeˬ˗iˬ kʼahˬ lahˇ kʼaˇ maˬ jaˆ˗eu miˇ neh, Miˬyehˇ gaˇ heu naˆ maˬ tseˇ ya mˇ˗eu jeˬ nga” lehˇ ngaˇ noeˬ˗euˬ ma. Teu miˇ neh, ngaˇ Maˬliˇlaiˬ nehˬ˗ehˇ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ laˇ˗awˇ, kʼoeˇ gaˇ neh tiˬ kʼoꞈ naˇ, nga nyaꞈ huˬ mehˬ mehˬ˗eu dzaw nymˇ˗ahˇ ya iˇ˗awˇ, dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ ya geuꞈ˗euˬ ma. Nga nyaꞈ Paˇlaˬ Giˬ˗aˇnaˬ meuˬ˗ahˇ maˬ ya pawˇ˗iˇ˗euˬ yaw kaˬ˗ahˇ, Gawˇdeˬlu˗ahˇ Miˬyehˇ gaˇ gʼawˬ mya jeˬ ya mˇ˗euˬ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu lehˇ miˇ˗a.

Maˬ myahˇ laˇ˗euˬ heu myaˆ kʼoꞈ˗ahˇ naw nyaꞈ gaˇ yaw myaˬ jeˬ ya mˇ paˇ˗euˬ meh. Nawˬ nyaꞈ˗ahˇ aˬ geu jeˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ kʼawꞈ mˇ nya ni caw ba nehˬ˗eu aˬ jeˬ nya? 

Maˬliˇlaiˬ: Paˇlaˬ Giˬ˗yaˇnaˬ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ, nga nyaꞈ Iˇsaˬyaˇ 6:8-ahˇ ya leˇ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ ngaˇ jawˇ gaˇ naˬ gaˬ ngehˬ laꞈ ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ ngaˬ˗ahˇ “Nawˇ ya dui dui leˇ˗eu Jaˇliꞈ aˇ deuˆ˗ahˇ noeˬ miˇ˗a loˇ?” lehˇ tiˬ kʼehˬ maˬ taˬ toˆ˗ehˇ naˇ haˬ laˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ toˆ˗ehˇ naˇ haˬ laˇ naˇ, gaˇ yaw shuiꞈ bi mˇ paˇ˗eu lehˇ gʼeh ngaˇ lehˇ nga nyaꞈ siˬ nya˗eu meh. Teu miˇ neh, nga nyaꞈ jiˇ “Nga nyaꞈ iˇ ma. Nga nyaꞈ˗ahˇ pyehˬ gʼeh˗awˬ” lehˇ ehˇ˗euˬ ma.

Nga nyaꞈ gaˇ yaw shuiꞈ˗ahˇ gaˇ yaw oeˇ nehˬ˗ehˇ maˬ sheu tsehˆ. Toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, gaˇ yaw shuiꞈ laꞈ kʼoeˇ laˬ kʼaˬ maˬ cehˇ nya˗a. Nga nyaꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ˗eu dzaˇ˗i tiˬ jeˬ naˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ ngehˬ cawˬ iˇ˗eu heu meh.

Jehˇ˗kuiꞈ: Dahˬ beh ngeh nga nyaꞈ˗ahˇ noeˬ muiˬ˗eu cawˬ tiˬ gʼaˬ na, nga nyaꞈ˗ahˇ maˬ bi pawˇ iˇ˗eu gʼaˇ duˬ leh jeh˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Gawˇdeˬlu˗ahˇ neh doˆ laˇ ngeh, mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li tiˬ gʼaˬ nga nyaꞈ˗ahˇ Yeˬsuˇ neh Maꞈtehˬ 13:38-ahˇ “Deh yaˇ lehˇ ehˇ˗eu˗aˬ, miˇ tsaˬ heu˗ahˇ ehˇ˗eu meh” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ ni caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Nga nyaꞈ gaˇ poˆ laˇ paˇ laˇ ngeh, tsaꞈ gaˬ duˬ heu naˇ miˇ tsaˬ tahˬ kawˇ doe ni˗ahˇ ehˇ˗eu meh, aˬ geu gaˇ jawˇ kʼawꞈ aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ tsaꞈ gaˬ duˬ˗ahˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ meh lehˇ nga nyaꞈ maˬ ngehˇ.

Nga nyaꞈ tsaꞈ gaˬ duˬ yaw shuiꞈ˗ahˇ laˇ keuˆ ngeh, teu gaˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ dehꞈ luꞈ gaˇ ya mawˇ˗euˬ ma. Teu miˇ neh, nga nyaꞈ jiˇ aˬ yawꞈ maꞈ loꞈ˗ehˇ dehꞈ nya ni leh jeh˗euˬ ma. Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ nga nyaꞈ neh dzaˬ haw yaꞈ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ duˇ kʼawꞈ, nga nyaꞈ aˬ yawꞈ maꞈ dzaˬ˗eu jeˬ dzaˬ˗awˇ aˬ yawꞈ maꞈ dawˇ˗eu iˇ cuꞈ dawˇ˗eu uˬ taꞈ, yawˬ ha mawˇ do˗ahˇ jawˇ saˇ doˆ ni ngehˬ gʼeh˗eu uˬ taꞈ, kʼaˇ ya mˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ paw jeˇ ngehˬ keuˆ˗eu ma.

Maˬliˇlaiˬ: Nga nyaꞈ teu gaˇ˗euˬ mehˇ nmˇ˗ahˇ neh gʼawˬ mya jeˬ ya siˬ˗euˬ ma. Ngaˇ Paˇlaˬ Giˬ˗yaˇnaˬ˗ahˇ laˇ keuˆ beh beh ngeh˗ahˇ noeˬ luꞈ nya siˬ. Teu ngeh uˬ yehˇ yehˇ dui dui˗eu miˇ neh, uˬ yehˇ tsiˇ leˇ˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ iˇ ma lehˇ noeˬ˗euˬ ma. Ehˇ kʼawꞈ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ ngaˬ˗ahˇ “Iˇ˗eu maˬ ngeuˇ maˇ˗iˬ” lehˇ naˇ haˬ˗eu meh. Ngaˇ zahˬ leˇ dui dui˗awˇ “Aˬ joˆ˗ehˇ iˇ˗eu?” lehˇ naˇ haˬ˗euˬ ma. Mehˇ nmˇ teu gʼaˬ ngaˬ˗ahˇ “Buiˇ kaˬ koˆ˗awˬ, liˇ yehˬ dziˬ˗awˇ iˇ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. Teu ngeh ngaˇ buiˇ kaˬ koˆ koˆ˗ehˇ liˇ yehˬ aˬ joˆ˗ehˇ ya dziˬ˗eu gaˇ kawˆ ya siˬ˗euˬ ma. Teu ngeh ngaˇ mehˇ nmˇ teu gʼaˬ neh ehˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ jahˇ law nmˇ˗aˬ, yehˇ gʼahˇ yamˬ tiˬ yamˬ yamˬ lah ni maˬ paˇ ya tsaꞈ gaˬ iˇ law hawˇ ngaˬ˗aˇ.

Naw nyaꞈ ya jawˇ paˇ iˇ˗eu 15 poˆ byah laˇ˗euˬ ngaˬ˗aˇ, jawˇ paˇ iˇ ngeh aˬ joˇ joˆ˗ehˇ jahˇ˗eu gaˇ kawˆ ehˇ nehˬ laꞈ˗eu za meh laˬ?

Maˬliˇlaiˬ: Jawˇ paˇ iˇ˗eu heu naˇ yaw awˬ maˬ ngeuˇ nya. Miˬyehˇ gaˇ mˇ iˇ˗awˇ gʼoꞈ laˇ ngeh, nui ma saˇ lehˆ ni gʼaˬ naˬ naˬ nya paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu iˇ kahˇ poˆ˗eu heu naˇ aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu meh.

Jehˇ˗kuiꞈ: Iˇ kahˇ jawˇ paˇ iˇ naˇ, ngaˇ kʼaˇ jawˇ paˇ iˇ gaˇ naˬ yawˬ lehꞈ paˇ˗eu ma. Teu miˇ neh, Beˬdeˬlaˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ ngaˇ teu gaˇ gʼawˬ myahˇ maˬ ya jawˇ˗eu lehˇ siˬ nya naˇ, tiˬ poˆ na “Jehˇ˗kuiꞈ˗oˇ nymˬ˗mˇ poˆ naˬ yawˬ taˬ lehꞈ siˬ de” lehˇ ngehˬ niˇ gʼa laˇ˗eu meh.

Maˬliˇlaiˬ myawˬ lehˬ hmˬ˗eu nya dui dui˗eu meh. Aˬ yawꞈ yawˬ jeˬ na luꞈ seuˬ gʼaˬ bahˬ keuˆ˗ahˇ shaˇ dawˆ˗awˇ, “gaˇ nyiˇ kuˆ”˗ahˇ zmˬ˗eu jeˬ, “yuꞈ˗eu kuˆ lawˆ”˗ahˇ zmˬ˗eu jeˬ, “hawˬ dzaˬ dzaˬ nymˇ”˗ahˇ zmˬ˗eu jeˬ, lehˇ aˬ yawꞈ jeˬ yawꞈ˗ehˇ boꞈ baw taˬ˗eu meh. Teu miˇ neh iˇ kahˇ yaw shuiꞈ˗ahˇ iˇ keuˆ ngeh˗aˬ, aˬ geu hmˬ aˬ geu gaˇ baꞈ taˬ˗eu lehˇ yaw awˇ laꞈ˗ehˇ siˬ nya˗eu ma.

Maˬliˇlaiˬ: Nga nyaꞈ yaw luiˆ luiˆ˗ehˇ dehꞈ dzaw taˬ˗euˬ miˇ neh tsaꞈ gaˬ duˬ yaw shuiꞈ˗ahˇ iˇ keuˆ ngeh, taˆ lehˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ nya˗euˬ ma.

Naw nyaꞈ Miˬyehˇ “gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ paˬ˗ehˇ mˇ” nya˗eu gʼaˇ duˬ aˇ yamˬ aˬ joˆ˗ehˇ biˇ taˬ deˬ?—2 Tiˆmoˇseˬ 4:5.

Maˬliˇlaiˬ: Jawˇ nah dzeuˇ tiˬ nah˗ahˇ nga nyaꞈ gʼaˬ naˬ naˬ˗awˇ mehˬ bawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ lehˬ hmˬ˗eu ma. Jawˇ nah dzeuˇ nyiˬ nah˗ahˇ neh jawˇ nah keuˆ ni naˇ Miˬyehˇ gaˇ mˇ˗eu ma.

Jehˇ˗kuiꞈ: Nga nyaꞈ naˬ liˬ aˇ laꞈ ya mˇ byah˗eu kʼawꞈ, gaˇ kawˆ heu˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ aˇ dzehˬ˗ehˇ maˬ shaˇ noeˬ. Nga nyaꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, tsaꞈ gaˬ˗eu jeˬ heu meh. Nga nyaꞈ iˇ kahˇ˗ahˇ neh doˆ iˇ˗awˇ, gʼoꞈ laˇ ngeh keuˆ ni kʼaˇ ya puˬ ya mawˇ˗euˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ˗eu ma.

Maˬliˇlaiˬ: Nga nyaꞈ dawˬ deh gʼaˬ iˇ ngeh jiˇ sahˬ boꞈ aˇ taꞈ yuˇ gʼeh˗eu ma. Tiˬ gʼaˬ na nga nyaꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ de lehˇ jiˇ maˬ ya ehˇ nehˬ˗aˬ siˬ. Sahˬ boˬ tiˬ jeˬ na bi gui neh laꞈ lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ cawˬ aˬ dui˗ahˇ haw luꞈ˗eu miˇ neh, aˬ dui dm jeˬ dm kawˆ dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ aˬ myah luꞈ saˇ tiˇ ya taˬ˗eu meh.

Jehˇ˗kuiꞈ: Iˇ kahˇ poˆ kaˬ laˆ luiˆ laˆ buˇ˗eu heu jiˇ ni nymˇ kaˬ taꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu tiˬ jeˬ pyeuꞈ meh. Ngaˇ iˇ kahˇ laꞈ nyiˇ gaˬ˗eu jaˆ guˆ jaˆ meuˬ deuˬ˗ahˇ yaˆ uiˬ˗awˇ tawˆ dzeh iˇ˗eu ma. Nymˇ kaˬ taꞈ˗eu deuˬ nga nyaꞈ˗ahˇ haw luꞈ˗awˇ, tiˬ poˆ na “Jaˇliꞈ tiˬ dmˬ na biꞈ nya mehˇ laˬ” lehˇ shaˇ˗eu meh.

Naw nyaꞈ tiˬ kʼehˬ maˬ taˬ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ ya tsaꞈ gaˬ iˇ˗eu maˬ ngeuˇ˗a laˬ, aˬ geu ngeh poˆ nya maˬ ngehˇ leˇ coeˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu?

Jehˇ˗kuiꞈ: Giˬ˗yaˇnaˬ˗ahˇ jawˇ ngeh, tsaꞈ gaˬ duˬ tiˬ tsahˇ na˗ahˇ iˇ keuˆ˗eu shaˬ dui dui˗eu meh. Iˇ keuˆ˗eu gʼaˇ duˬ 370 laˇ (600 kiˬloˬmiˬteuˬ) ehˇ gʼaˬ ni, doeˇ dui dui˗eu gaˇ ma˗ahˇ ya cah˗awˇ jawˇ nah tiˬ jaw ga leˇ˗eu meh. Nga nyaꞈ Aˇmaˬzawˬ bawˇ tsahˬ˗ahˇ jaˆ˗eu Seˇtiꞈ˗liˬ pu˗ahˇ iˇ ngeh˗ahˇ, ya leˇ dui dui miˇ˗a. Nga nyaꞈ teu gaˇ iˇ keuˆ˗eu gʼaˇ duˬ, bawˇ tsahˬ˗ahˇ cah˗eu lawˬ liˬ hawˇ˗eu lawˬ lawˬ muˇ dziˬ˗awˇ gʼawˬ mya laꞈ ya cah˗eu meh. Teu gaˇ˗euˬ tsawˇ haˬ myaˬ ni shuiˇ poˆ zaˬ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ nga nyaꞈ neh sahˬ boꞈ biꞈ nehˬ˗euˬ gaˇ, tiˬ gʼaˬ na shuiˇ shuiˇ hoˇ yaw tiˇ tiˬ hoˇ na biꞈ gaˇ keuˆ ni guiˬ lahˬ huiˬ˗eu meh. Uˬ ciꞈ uˬ taw paw, teu gaˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ aˇ maꞈ aˇ muˇ˗euˬ biˬdiˬoˬ tiˬ yaˆ bi haw˗euˬ ma. Teu ngeh tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni haw laˇ˗euˬ meh.

Maˬliˇlaiˬ: Maˬ myahˇ laˇ˗euˬ heu myaˆ kʼoꞈ˗ahˇ Jehˇ˗kuiꞈ Kehˇmawˇpiˬ pu˗ahˇ dawˬ mehˬ ya mehˬ iˇ˗euˬ meh. Nga nyaꞈ Awˇyaˇpawˬ lawˇ baˬ˗ahˇ lawˬ naˬ liˬ oeˬ laꞈ byah ni ya dziˬ˗euˬ ma. Nui ma cehˇ tahˬ tahˬ laˇ˗eu lehˇ˗a.

Jehˇ˗kuiꞈ: Iˇ cuꞈ maˬ naꞈ˗eu kʼaˬ lo jaˆ˗eu lawˇ baˬ˗ahˇ cah˗eu miˇ neh ui cuiˆ guˆ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Nawˇ kʼaˬ lo jaˆ˗eu jawˇ duˬ teu deuˬ˗ahˇ ya iˇ tsehˆ naˇ tsawˬ guˆ˗iˇ tehꞈ˗a. Teu gaˇ iˇ tsehˆ nya˗eu gʼaˇ duˬ, lawˬ teh˗eu gʼaˬ ya nya dui dui˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ zawˇ˗ehˇ muiˬ˗eu maˬ ngehˇ leˇ coeˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu tiˬ jeˬ pyeuꞈ meh. Mehˇ nmˇ 6 gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ iˇ˗euˬ kʼawꞈ ni, nga maꞈ nehˬ˗ehˇ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ 50 gʼaˬ dawˬ peh bawˬ dzaˬ laˇ˗awˇ, tiˬ gʼaˬ na Aˬmeˬliˇdiˬ˗yaˬ tsawˇ jeuˬ pyeuꞈ meh.

Maˬliˇlaiˬ: Zaˬ guˬ deuˬ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu leh jeh naˇ, nui ma cehˇ tahˬ tahˬ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu heu loꞈ˗ehˇ muiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ meh. Heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu shaˬ zahˬ deuˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh, nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma ya taˬ dui dui meh. Toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, nawˬ˗euˬ nui jah ziꞈ dah ni pyeuꞈ laˇ˗eu meh. Nga maꞈ neh puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ haw ngeh, Yeˬhawˇbaˬ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ aˬ laꞈ cawˬ ja˗awˇ caw ba le gaˇ ya mawˇ˗euˬ ma.

Naw nyaꞈ gʼawˬ mya jeˬ˗euˬ dawˬ ngehˬ nya nga, teu naˇ naw nyaꞈ dehꞈ ahˇ le˗euˬ miˇ neh maˬ ngeuˇ laˬ?

Jehˇ˗kuiꞈ: Maˬ, maˬ ngeuˇ. Ngaˇ dawˬ yaw shuiꞈ dzaw˗eu heu naˇ, tsaꞈ gaˬ duˬ hawˇ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ ya zmˬ˗eu miˇ neh ma. Ngaˇ Saˬ˗leˇnaˬtawˇkoꞈ dawˬ a paw neh Loꞈ˗eu nymˇgoˇ, Jaˇliꞈ gui zaˬ maˬ pyeuꞈ mi naˆ˗ehˇ ya sheuˬ gʼeh˗euˬ ma. Ngaˇ mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li tiˬ gʼaˬ˗ahˇ, ngaˇ sheuˬ gʼeh˗eu aˬ joˆ˗ehˇ nga lehˇ naˇ haˬ˗euˬ ma. Aˬ yawꞈ “Tiˬ poˆ na nawˇ ngehˬ˗eu nga maꞈ˗ahˇ maˬ gʼoˆ shaw laˇ nya. Ehˇ kʼawꞈ muiˬ dui dui miˇ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh. Zaˬ deuˬ ngaˬ˗ahˇ caw ba dui dui˗eu meh. Ngaˇ tiˬ jeˬ paˬ ngehˬ lehˬ naˇ, yaw huiˬ deuˬ˗aˬ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ ehˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ zaˬ deuˬ naˇ, tiˬ jeˬ paˬ ngehˬ doˆ laꞈ˗eu meh. Ngaˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ neh gʼawˬ mya jeˬ ya dzaw˗euˬ ma.

Maˬliˇlaiˬ: Tsaꞈ gaˬ duˬ tiˬ tsahˇ˗ahˇ ngaˇ Paˇlaˬ dawˬ, Pawˇtuˇgiˬ dawˬ, Saˬ˗leˇnaˬtawˇkoꞈ dawˬ, ngehˬ˗eu dzaw zaˬ jawˇ˗eu ma. Mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ ngaˬ˗ahˇ, ngaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ kʼaˇ shaˬ˗eu jeˬ dawˬ pyeuꞈ˗eu Pawˇtuˇgiˬ dawˬ ngehˬ˗eu dzaw zaˬ˗ahˇ jeˬ hu mehˬ iˇ˗awˇ, nawˬ˗ahˇ yehꞈ˗eu dawˬ deuˬ˗ahˇ aˇ nah hawˇ˗eu mehˬ tehꞈ˗a lehˇ ehˇ˗eu meh. Dahˬ beh ngeh aˬ yawꞈ aˬ jeˬ miˇ toˆ˗ehˇ ehˇ˗eu nga lehˇ noeˬ˗euˬ ma.

Tiˬ nah ngaˇ Saˬ˗leˇnaˬtawˇkoꞈ dawˬ ngehˬ˗eu dzaw zaˬ˗ahˇ jeˬ hu mehˬ˗awˇ, aˇ nah naˇ Ba˗la zi˗u tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗awˇ Pawˇtuˇgiˬ dawˬ ngehˬ˗eu gʼaˬ˗ahˇ mehˬ iˇ˗euˬ ma. Dzaw zaˬ nyiˬ gʼaˬ aˬ yawꞈ gʼaˬ˗ahˇ mehˬ dahˬ beh ngeh, ngaˬ nehˬ˗ehˇ oe caw˗euˬ mehˇ nmˇ gʼaˬ “Maˬliˇlaiˬ˗oˇ, nawˬ˗euˬ dzaw zaˬ˗ahˇ maˬ gʼoˆ shaw leˇ nga de” lehˇ ehˇ˗eu meh. Teu gaˇ neh naˇ, ngaˇ Pawˇtuˇgiˬ dawˬ ngehˬ˗eu tsawˇ haˬ˗ahˇ Saˬ˗leˇnaˬtawˇkoꞈ dawˬ ngehˬ luꞈ nya lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Nymˬ˗mˇ mehˇ nmˇ kʼoeˇ gʼaˬ ehˇ˗euˬ ngaˬ˗ahˇ siˬ laˇ shaw miˇ˗a.

Mehˇ nmˇ deuˬ naw nyaꞈ˗ahˇ gaˬ gaˇ duˇ˗eu lehˇ ngaˇ, naw nyaꞈ aˬ jeˬ miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ teu naˆ naˆ˗ehˇ gʼoeˇ nya de?

Jehˇ˗kuiꞈ: Dawˬdaˬ 11:25-ahˇ “Aˬ cawˬ˗ahˇ biꞈ˗eu tsawˇ haˬ baw le za le tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Nga nyaꞈ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˇ yamˬ biꞈ˗eu uˬ taꞈ, caw ba˗eu ma. Yaw jeˬ ma jeˬ, Bawˬdzaˬnymˇ laˆ saˆ ngeh, tiˬ gʼaˬ na “Tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ˗ahˇ bi mˇ˗awˬ” lehˇ ehˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ ngaˇ “Ngaˇ kʼawꞈ tsaꞈ gaˬ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ ma, caw ba˗eu jeˬ jaˆ naˇ ya caw ba meh” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ ma. Yawˬ ha gʼaˇ duˬ aˇ yamˬ ya yuˇ doˆ taˬ˗eu nmˇ ngeuˇ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui aˬ cawˬ˗ahˇ aˇ yamˬ biꞈ˗eu maˬ jaˆ gaˇ keuˆ ni yawˬ ha˗euˬ aˇ yamˬ gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ ya shaˇ noeˬ˗a lehˇ saˇ tiˇ ya biꞈ˗eu meh.

Maˬliˇlaiˬ: Nga nyaꞈ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ maˇ diˇ ngehˬ gʼeh˗eu gʼaˇ duˬ leh jeh˗eu ma. Mehˇ nmˇ deuˬ zaˬ˗ahˇ haw nehˬ˗eu gʼaˬ loˬ ngeh maˬ ehˇ, dzaw nymˇ˗ahˇ zaˬ sheuˬ kʼoꞈ leˇ nehˬ˗eu loˬ ngeh maˬ ehˇ, nga nyaꞈ ya siˬ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ caw ba nya˗eu gʼaˇ duˬ aˇ yamˬ laˆ paˇ˗eu ma. Nga nyaꞈ mehˇ nmˇ deuˬ kʼaˇ loˬ ngeh, caw ba˗eu gʼaˇ duˬ lehˬ hmˬ deuˇ taˬ˗euˬ ma. Nga nyaꞈ toˆ˗ehˇ jahˇ˗eu miˇ neh, mehˇ nmˇ deuˬ nga nyaꞈ˗ahˇ gʼoeˇ˗eu meh.

Naw nyaꞈ tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ loˬ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ Miˬyehˇ gaˇ mˇ gaˇ neh aˬ jeˬ jeˇ guiˬ lahˬ za deˬ?

Jehˇ˗kuiꞈ: Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ gaˇ neh guiˬ lahˬ gʼawˬ mya jeˬ za˗euˬ ma. Nga nyaꞈ Yeˬhawˇbaˬ neh beh taˬ˗euˬ muiˬ dui dui˗eu gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ ya mawˇ˗awˇ, laˬ kʼaˬ ya cehˇ˗euˬ ma. Tiˬ poˆ na shaˬ zahˬ jaˆ kʼawꞈ, nga nyaꞈ Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ geu gaˇ jawˇ kʼawꞈ ngehˬ gʼeh meh lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh nui saˇ za˗euˬ ma.

Ngaˇ zaˬ guˬ ngeh, gʼaˬ baꞈ maˬ baꞈ˗eu gaˇ kawˆ baˬ da neh Paˇlaˬ Giˬ˗yaˇnaˬ tawˬ˗ahˇ bi nyehꞈ ahˇ˗euˬ ma. Tiˬ nah ngaˇ heu gaˇ Jaˇliꞈ paˇ ya mehˬ le˗eu paˬ lehˇ tiˬ jawˇ˗iˬ yuꞈ maˆ maˬ maˆ haw˗aˬ. Yeˬhawˇbaˬ nga nyaꞈ˗ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ dui dui laꞈ˗euˬ meh.

Maˬliˇlaiˬ: Ngaˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ kʼaˇ bi cehˇ˗eu jeˬ naˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ ya caw ba˗eu heu miˇ˗a. Nga nyaꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ ya mˇ˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Teu naˇ nga nyaꞈ˗ahˇ bi gʼoeˇ bi gaˬ dzehˬ laˇ˗eu meh. Tiˬ poˆ na Jehˇ˗kuiꞈ ngaˬ˗ahˇ gʼaˬ baˬ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ nyiˬ dzeˇ zaˬ˗ahˇ hawˬ kuˇ dzaˬ˗eu maˬ ngeuˇ maˇ˗iˬ lehˇ ehˇ˗eu meh. Yaw myaˬ poˆ ngaˇ “Ngaˇ jiˇ toˆ˗ehˇ noeˬ luꞈ ma” lehˇ ehˇ nehˬ˗eu ma. Nga nyaꞈ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ noeˬ˗eu jeˬ duˇ leˇ˗eu meh.

Jehˇ˗kuiꞈ: Maˬ myahˇ laˇ˗euˬ heu kaˬ˗ahˇ saˬ laˬ gʼoˬ ngaˬ˗ahˇ, ngaˬ˗euˬ aˇ siˬ˗ahˇ kehˬsaˬ (ma le) naˇ gawˇ naˇ nga lehˇ ehˇ˗eu meh. Maˬliˇlaiˬ gaˇ kawˆ teu˗ahˇ maˬ gaˬ mawꞈ˗a lehˇ ngaˇ siˬ nya ma. Ehˇ kʼawꞈ ngaˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ “Aˇ gaˬ˗oˇ, ngaˇ ni shawˬ nah ya shiˇ naˇ, tsawˇ mawˬ mawˬ dui dui˗iˇ˗awˇ maˬ ya shiˇ˗euˬ kʼawꞈ, laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ shiˇ nya ma’ aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˬ˗euˬ tiˬ ziˇ ziˇ lah ni Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ˗awˇ ngaˬ˗euˬ ziˇ˗ahˇ zmˬ poeˬ˗euˬ miˇ neh ma” lehˇ ehˇ˗eu meh.—Aˇdahˬbeh˗eu 25:8.

Maˬliˇlaiˬ: Yeˬhawˇbaˬ nga nyaꞈ˗ahˇ tiˬ jawˇ˗iˬ yuˆ maˆ maˬ maˆ haw˗euˬ gʼawˬ mya jeˬ bi mˇ laꞈ˗euˬ meh. Nga nyaꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ yaw muiˬ jeˬ tiˬ byah ni miˇ˗aˇ. Nga nyaꞈ Yeˬhawˇbaˬ nga nyaꞈ nehˬ˗ehˇ aˬ myah luꞈ jawˇ meh lehˇ jah˗eu ma. Aˇ maꞈ aˇ muˇ nga nyaꞈ˗ahˇ aˇ geu gaˇ bi jawˇ bi iˇ kʼawꞈ, nga nyaꞈ iˇ ma.

a Saˬ˗leˇnaˬtawˇkoꞈ dawˬ heu naˇ, Eˬgaˬlamˬ, Daˇ˗ciˬ, Pawˇtuˇgiˬ, hawˇ˗eu Ehˇpa˗li kaˆ paw zmˬ˗eu dawˬ deuˬ˗ahˇ neh laˇ˗awˇ, gaˇ hu˗euˬ zaˬ kʼaˆ deuˬ neh noeˬ doˆ˗euˬ meh.