Ukpo 1988 ẹre Jack kevbe Marie-Line ya suẹn gha winna iwinna arọndẹ zẹvbe ọdọ vbe amwẹ. Emwa ni muegbe ne iran ya winna iwinna ne otu e Jehova rhirhi waa iran re, ẹre iran khin. Iran ga vbe ako nibun vbe Guadeloupe kevbe French Guiana. Abotu nọ rre France ẹre ọ ghi siẹnro iwinna ugamwẹ nọ khian vbe ẹvbo eva na. Gi ima nọ iran ọta eso.

De emwi nọ ya uwa lae iwinna ugamwẹ ọghe ẹghẹ hia?

Marie-Line: Vbe I waan dee vbe Guadeloupe, ẹghẹ hia ẹre I ya gha lele iye mwẹ yo ikporhu. Te iye mwẹ wa gha zọghae vbe iwinna ikporhu iyẹn nọ maan. Rhunmwuda ahoẹmwọmwa ne I mwẹ daa emwa, I ghi ladian nẹ vbe owebe vbe ukpo 1985, I na wa suẹn iwinna arọndẹ vbobọvbobọ.

Jack: Etẹn ni rre ugamwẹ ọghe ẹghẹ hia wa gha bun vbe eke ne I na waan, te I wa gha gu iran muobọ vbe ẹghẹ hia. Ugbẹnso, ma gha rri ẹdẹ vbe owebe, I ghi rhie obọ ye arọndẹ ọghe ovbiẹghẹ kherhe. Vbe ufomwẹ uzọla, ma ghi la imọto ya deba avbe arọndẹ kporhu. Ma gha ghi kporhu fo nẹ, ma ghi gha rrie ọkpẹn ẹzẹ ya gbe ẹwẹ fua. Ẹghẹ nii rhiẹnrhiẹn gbe!

Vbe imẹ vbe Marie-Line da ru orọnmwẹ vbe ukpo 1988, I na ghi gha nọ egbe mwẹ wẹẹ, ‘De emwi nọ da mwẹ yi, ne I ma na sẹtin la iwinna arọndẹ?’ Ẹre I na ghi deba ọvbokhan mwẹ vbe iwinna arọndẹ ọghe ẹghẹ hia. Vbe ọ ghi rre ukpo ọkpa, ma na yo owebe ọghe arọndẹ, vbe iyeke ọni, ma na suẹn gha ga zẹvbe arọndẹ ne kpataki. Ma wa sọyẹnmwẹ ẹghẹ ne ima ya ga vbe Guadeloupe, otu ke gie ima gha rrie French Guiana.

Ẹi re avbiẹ ẹvbo otu he gie uwa gha rrie. De emwi nọ ru iyobọ ne uwa, ne uwa na sẹtin dia ehe ughughan ya?

Marie-Line: Etẹn ni rre Bẹtẹl vbe French Guiana rẹnrẹn wẹẹ, ako evbagbẹn nọhuanrẹn nọ yẹẹ ima sẹ ọre ebe Aizaia 6:8. Rhunmwuda ọni, iran gha ya efoni tie ima, iran ghi ya ọdẹn nọ ima wẹẹ, “De ako evbagbẹn nọhuanrẹn nọ sie yẹẹ uwa sẹ?” Ma gha wa họn inọta nii, ma ghi wa rẹn wẹẹ, te iran khian waa ima iwinna ọvbehe. Rhunmwuda ọni, ma ghi khama iran wẹẹ, “Ma gha yo! Gie ima!”

Emwi nọ ru iyobọ ne ima ọre wẹẹ, otu gha gie ima gha rrie ẹvbo ọvbehe, ma i ya ẹvbo ne ima te ka ye gie ọghe ọgbọn nọ rrọọ, ne ima mieke na sẹtin sọyẹnmwẹ iwinna ima vbe evba. Ma ghi vbe hia ne ima rẹn etẹn ni rre ẹvbo ọgbọn, na gie ima gha rrie.

 Jack: Otu gha gie ima gha rrie ẹvbo ọvbehe, etẹn eso ni rre ẹvbo ne ima khian ke kpa, i hoo ne ima kpa sẹ iran rae, rhunmwuda ọni, iran ghi gha tama ima wẹẹ, ne ima ghẹ kpa. Vbe ima ghi kpa hin Guadeloupe rre, ọtẹn nokpia ọkpa keghi ye ima ẹre rre, ẹmwẹ ne Jesu tae vbe ebe Matiu 13:38, ako nii gi ima rẹn wẹẹ, ugbo ne ima na rhọọ emwiokọ ọre agbọn na. Rhunmwuda ọni, ẹghẹ ke ẹghẹ ne otu ya gie ima gha rrie ẹvbo ọvbehe, ma keghi mwẹ ọnrẹn vbe orhiọn wẹẹ, uwu ugbo nii ẹre ima ye ye. Na miẹn emwa gha kporhu ma vbe ẹvbo ke ẹvbo ne ima rhirhi gha ye, ẹre ọ ru ekpataki ne ima sẹ!

Ma gha sẹ ẹvbo ọgbọn, ma na bẹghe ẹre wẹẹ, ẹkun sẹ emwa ni rre evba otọ, ma tobọ ima ghi vbe rẹn wẹẹ, ma gha sẹtin dia evba ya. Evbare na re vbe evba sẹtin lughaẹn, sokpan ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ, ọ gi emwa ni rre evba gha re, ma ghi vbe deba iran gha rri ọre. Vbene ọ rhirhi gha ye hẹ, ma keghi loo ẹwaẹn ne ima ghẹ ya mu emianmwẹ. Ma keghi hia ne ima ghẹ gha ye unu zaan ẹvbo na rhirhi gie ima rrie.

Marie-Line: Ẹi re avbiẹ emwi ẹre ima ruẹ vbe obọ etẹn ni rre ẹvbo na rhirhi gie ima gha rrie. I ye yerre emwi nọ sunu vbe ẹdẹ ọkpa vbe ima da sẹ e French Guiana. Amẹ na wa gha da vbe ẹdẹrriọ, rhunmwuda ọni, ma na gha roro ẹre wẹẹ, te ima khian mudia ne amẹ nii ka dobọ yi nẹ, ma ke sẹtin ladian vbe ikporhu. Ẹre ọtẹn nokhuo ọkpa na ghi nọ mwẹ wẹẹ, “Ma i ghi do gha khian?” Inọta nii, na wa kpa mwẹ odin, ẹre I na ghi nọ rẹn wẹẹ, “Vbe ima khian ya sẹtin la uwu amẹ na hẹ?” Ẹre ọ na ghi kha wẹẹ, “Fi ekharha ruẹ, ne ima mu ikẹkẹ laọ.” Erriọ ẹre I ya ruẹ vbene a ya ya obọ ọkpa da ekharha yi, vbene I na ya obọ nọkpa fi ikẹkẹ khian. Akpawẹ I ma ruẹ ọre vbe ẹdẹrriọ, I i ghẹ te sẹtin gha ladian vbe ikporhu vbe amẹ ghaa rhọọ!

Ọ gha sẹ odẹ igba 15 ne otu he tama uwa wẹẹ ne uwa kun kpa gha rrie ẹvbo ọvbehe. De ibude ne uwa gha hoo ne uwa rhie ne emwa ni khian ya ga vbe ẹvbo ọvbehe?

Marie-Line: Na kun kpa gha rrie ẹvbo ọvbehe i re emwi nọ khuẹrhẹ. Ọrheyerriọ, ọ khẹke ne u gualọ owa nọ gha fu ruẹ egbe rre, ne u gha na sẹtin gbe ẹkun sotọ vbe u gha ke ikporhu rre.

Jack: Emwi ne I mobọ ru vbe I gha sẹ owa ọgbọn ọre wẹẹ, I ghi dọlegbe pẹnt (paint) uwu owa. Ugbẹnso etẹn ni rre abotu gha rẹn wẹẹ ima i khian kpẹẹ vbe ẹvbo ne iran gie ima gha rrie, iran ghi tama mwẹ wẹẹ, “Jack, esa i rrọọ ne u khian ya pẹnt ughugha ruẹ, rhunmwuda uwa i khian kpẹẹ vba!”

Ọvbokhan mwẹ wa gua mwamwa ihẹ! Ẹghẹ ke ẹghẹ ne ima khian ya kun kpa, ọ ghi wa mwamwa ihẹ ima ẹsẹsẹmwẹse, ọ ghi viọ emwi na loo vbe ukoni ye  efẹn ọkpa, ọ ghi mwamwa ọghe ughugha ye ihe ọvbehe, emwi na loo vbe isi akhuẹ ghi vbe gha rre efẹn ọkpa. Rhunmwuda ọni, ma gha ghi sẹ owa ọgbọn, ẹi ghi lọghọ ne ima ya dọlegbe mwamwa emwi ye ehe nọ khẹke. Ọ mwẹ ebe nọ gbẹnnẹ ọnrẹn yi, emwi ughughan ni rre dọmwadẹ ẹkpo ra ẹkpẹti ne ima viọ emwi yi, ai rẹn deghẹ ima na gha gualọ emwi rhọkpa.

Marie-Line: Rhunmwuda ne ima na mwamwa emwi ima ẹse, ẹi ghi lọghọ ne ima ya rherhe suẹn iwinna ikporhu iyẹn nọ maan vbe ima gha sẹ ẹvbo ọgbọn.

De emwamwa ne uwa ru, ne uwa mieke na sẹtin musọe vbe iwinna ikporhu ọghe uwa?—2 Tim 4:5.

Marie-Line: Ẹdẹ e Mọnde ẹre ima ya hẹwẹ, ma ghi vbe muegbe iko yotọ vbe ẹdẹrriọ. Ke ẹdẹ e Tuizde kpa ẹre ima ya ladian vbe ikporhu.

Jack: Ẹmwata nọ wẹẹ, ọ mwẹ ughaẹdẹ nọ khẹke ne ima gha rhie ladian vbe uki uki, sokpan ẹi re ọni ẹre ima rhie aro tua. Iwinna ikporhu iyẹn nọ maan ẹre ọ ru ekpataki ne ima sẹ. Ma gha wa kpa hin owa rre, ma ghi gha hia ne ima kporhu ma ọmwa ne ima rhirhi miẹn, erriọ ima ru ẹre, ma te do sẹ owa.

Marie-Line: Ẹghẹ ke ẹghẹ ne ima ya ladian ya rọkhọ egbe, I keghi viọ avbe asobọrrie lele egbe. Ugbẹnso emwa ghi wa bu ima rre, iran ghi wẹẹ ne ima viọ ebe ima eso ne iran, agharhemiẹn wẹẹ ima ma te tama iran wẹẹ Osẹe Jehova ẹre ima khin. Nọnaghiyerriọ, ma keghi hia ne ima gha muegbe ẹse kevbe ne ima gha yin ẹse, rhunmwuda, aro emwa wa sotọ vbe egbe ima.

Jack: Ma keghi hia ne ima gha ru emwi esi ne emwa ni rre ẹdogbo ọghe ima. Te ima vbe kporhu ma iran vbe odẹ vbenian. I gha miẹn iku vbe otọ vbe ọkpẹn owa ima, I ghi rhọọ re, ebe gha vbe kharha lele ibare, I ghi kpolo ẹre. Aro emwa wa gha sotọ vbe egbe ima, rhunmwuda ọni, ugbẹnso, iran ghi nọ mwẹ wẹẹ, “U gha miẹn e Baibol ọkpa mu mẹ ra?”

Ẹi re avbiẹ inugba ẹre a he gie uwa gha rrie avbe ẹvbo ni ma rhan aro. Ọ mwẹ emwi eso nọ sunu vbuwe ẹghẹ ne uwa ya mu okhian yo avbe ako ni rree na ra, ne uwa gha hoo ne uwa tama ima?

Jack: Ako eso rrọọ vbe Guiana nọ lọghọ na yo. Ibiriki 370 ẹre ima mu okhian la, vbe ima ghaa rrie ẹvbo eso, ma ghi wa vbe gbe uzọla ọkpa vbe odẹ, ẹi re te nene odẹ vbe maan. Ma i khian sẹtin mianmian ẹghẹ ne ima ya mu okhian gha rrie St. Élie nọ rre ikinkin ọghe Amazon forest. Ma wa gbe ughaẹdẹ nibun vbe odẹ, imọto nọkhua na ya gbe oke ẹre ima la re, ma vbe la okọ vbe ima khian fian ẹzẹ rra. Emwa ni bun sẹ vbe ikinkin na kegha re emwa ni tọnnọ otọ khian gualọ igoru. Ma ghi rhie ebe ne iran, eso keghi ya ikpẹ igoru ru izọhẹ yọ! Vbe ọ ghi rre ẹghẹ ota, ma keghi kpee vidio ọkpa ma iran. Emwa nibun ni rre igue nii na wa gbẹbu gha ghee ẹre.

Marie-Line: Vbe ukpo eso nọ gberra, ọdafẹn mwẹ kegha mwẹ ọta ọghe Ugie Ayere nọ khian ya guan vbe ẹvbo na tiẹre Camopi. Ughaẹdẹ enẹ ẹre ima ya fian Ẹzẹ Oyapock gberra. I i khian sẹtin mianmian ẹdẹrriọ.

Jack: Ọ mwẹ ako eso vbe ẹzẹ nii nọ ma mobọ dinmwi, sokpan ogbigbi amẹ nọ rre evba i re nekherhe. A ghaa gua okọ la evba, ẹi zẹdẹ khuẹrhẹ, ohan ghi gha mu ọmwa ne okọ ghẹ ya dekun okuta. Ọrheyerriọ, u ghaa ke uwu okọ ghee ẹre, ọsughe ẹre nọ. Oziguẹ nọ ma fuẹro i sẹtin gua okọ la evba. Ọ ma zẹdẹ gha khuẹrhẹ, sokpan, ma wa ghọghọ wẹẹ ima yo. Odẹ orhunmwu 50 ẹre ọ gbẹbu vbe Ugie Ayere nii, orhunmwu 6 kẹkan ẹre ọ ghaa re Osẹe Jehova vbọ. Ivbi Amerind (Amerindians) eso vbe gha rre usun emwa ni rre!

Marie-Line: Avbe igbama ni hoo ne iran rhiegbe ye iwinna ugamwẹ ọghe Jehova sayọ gha vbe sẹtin miẹn avbe afiangbe vbenian. Ẹmwata nọ wẹẹ, ẹi khuẹrhẹ, sokpan odẹ ughughan ne Jehova he ya ru iyobọ ne ima, keghi ya ima mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe.

Uwa ruẹ vbene a ya zẹ urhuẹvbo ughughan nẹ, te ọna ghi rhiema wẹẹ, ẹi zẹdẹ lọghọ uwa na ruẹ ra?

Jack: Ẹi re te ẹi lọghọ. Sokpan, ma rẹnrẹn wẹẹ, ma gha sẹtin loo ẹre ya maa emwa ọvbehe emwi vbekpae Jehova. Agharhemiẹn wẹẹ, I ma he ka ya urhuẹvbo na tiẹre Sranantongo * tie Baibol vbe uhunmwu ogiukpo ẹdẹ, I na yae siẹnro Iruẹmwi Ebe Owa Ọkhẹ! Vbe I ghi nọ ọtẹn nokpia ọkpa, deghẹ I hia re, ọ na tama mwẹ wẹẹ, “U wa hia, sokpan ọ ghaa mwẹ ẹmwẹ eso ne u ta, ne ima ma rẹn otọre.” Avbe ibiẹka ni rre ẹvbo nii wa kakabọ ru iyobọ mẹ. Adeghẹ I ma na zẹ Sranantongo ẹse, avbe eniwanrẹn ghi hunwan gha ghee mwẹ, sokpan ibiẹka ni rrọọ ghi tama mwẹ. Ẹi re avbiẹ emwi ẹre I ruẹ re vbe obọ avbe ibiẹka na.

Marie-Line: Vbe ẹvbo ọkpa ne ima na ga, I ghaa mwẹ emwa eso ne I ghaa ya e French, Portuguese, kevbe Sranantongo maa re Baibol. Ọtẹn nokhuo ọkpa  keghi tama mwẹ wẹẹ, ne I ka gha gu emwa ne urhuẹvbo iran lọghọ mwẹ na zẹ ruẹ emwi nẹ, I ke ya gu emwa nikẹre ruẹ emwi. I ma te rẹn evbọzẹe nọ na rhie ibude na mẹ.

Ọ mwẹ ẹdẹ ọkpa ne I na ya gu orhunmwu eva ruẹ emwi, nokaro zẹ e Sranantongo, vbene nọkpa na zẹ e Portuguese. Vbe I ghi ya e Sranantongo maa nokaro emwi nẹ, I na ya maa nogieva emwi. Ọtẹn nokhuo ne ima gba winna na tama mwẹ wẹẹ, “Marie-Line mudia o, ọ yevbe ẹi họn emwi ne u ta!” Ẹghẹ nii, ẹre I ghi ya rẹn wẹẹ e Sranantongo ẹre I ghaa zẹ ne ọmwa nọ zẹ e Portuguese!

Etẹn ni rre dọmwadẹ ẹvbo ne uwa na ga i ya ẹmwẹ uwa ku. De vbene uwa ya si avbe etẹn na kẹ egbe hẹ?

Jack: Ebe Itan 11:25, NW khare wẹẹ: “Emwa ni zẹ emwi obọ gha miẹn adogbannọ.” Ekhọe hia ẹre ima ya ru iyobọ ne etẹn. Vbe a gha khian ru iwinna akpehuan vbe Ọgua Arriọba, etẹn eso ghi gha tama mwẹ wẹẹ, “Sẹ ọni rae ne etẹn nikẹre ni ya iyẹn wewe.” Sokpan I ghi tama iran wẹẹ: “Ọtẹn nọ ya iyẹn wewe ẹre imẹ vbe khin. Adeghẹ iwinna rrọọ na gha ru, ọ khẹke ne imẹ vbe gha rre evba.” Ẹmwata nọ wẹẹ, ugbẹnso, ma ghi gha hoo ne ima vbe gha mwẹ ẹghẹ ne egbe ima, sokpan ma i gi ọni da ima obọ yi, ne ima ghẹ ru iyobọ ne etẹn ima.

Marie-Line: Ma wa hia ne ima gha mwẹ ẹghẹ ne etẹn ima. Ọna ẹre ọ si ẹre ne ima na rẹn vbe iran ghaa gualọ iyobọ ima. Vbe igiemwi, iran sẹtin gha hoo ne ima gu iran gbaroghe ivbi iran, ra ne ima gu iran viọ ivbi iran ke esuku gha die owa. Ọ ghaa yerriọ, ma ghi hia vbe odẹ ke odẹ ne ima ru iyobọ ne iran. Ena hia ẹre ọ si ẹre ne ima vbe etẹn na kakabọ guobọ egbe.

De afiangbe ne uwa he miẹn rhunmwuda ne uwa na ya ga vbe ako ne a na gualọ iyobọ?

Jack: Afiangbe wa bun ne ima he miẹn vbe ugamwẹ ọghe ẹghẹ hia. Rhunmwuda ne ima na ga vbe avbe ẹvbo ni ma rhan aro, te ẹkpotọ wa kie ne ima, ne ima ya gha gbọyẹmwẹ ye emwi ughughan ne Osanobua yi ni lẹga ima. Ẹmwata nọ wẹẹ, ma werriẹ aro daa isievẹn nibun, sokpan ne ima na rẹn wẹẹ, etẹn ne ima gba ga rre ima iyeke keghi ya orhiọn ima sotọ.

Vbe ẹghẹ ne I na gha rre igbama, arriọba na mu mwẹ ye eghan vbe French Guiana rhunmwuda ne I ma na hoo ne I deba ivbiyokuo. A te kha wẹẹ, I gha werriegbe gha die ẹvbo na, zẹvbe arọndẹ na gie yo isi, amaiwẹ te I khian gha kporhu ma avbe oleghan? Ọghe ne ẹmwata, e Jehova maan gbe!

Marie-Line: Emwi nọ ghi ya mwẹ ghọghọ sẹ, ọre ne I gha ru iyobọ ne emwa ọvbehe. Ugamwẹ e Jehova ya ima sọyẹnmwẹ. Ọ vbe ya ahoẹmwọmwa ne imẹ vbe ọdafẹn mwẹ mwẹ daa egbe wegbe sayọ. Ugbẹnso, ọdafẹn mwẹ gha nọ mwẹ deghẹ ima gha sẹtin tie ọdọ vbe amwẹ ọkpa gha die owa ima, ne ima rhie igiọdu ne iran, I ghi nọ rẹn wẹẹ, “Vbua ya rẹn emwi nọ rrọọ mwẹ ekhọe hẹ?” Ẹi re avbiẹ inugba ẹre egbe emwi vbenian he sunu.

Jack: Vbọ ma he kpẹẹ gbe na, ọbo ebo na tama mwẹ wẹẹ I mwẹ emianmwẹ na tiẹre prostate cancer. Ọ mwẹ emwi eso ne I zẹdia tama ọvbokhan mwẹ nẹi ghọghọ yi, I ghi wẹẹ: “Ọvbokhan mwẹ, I rẹnrẹn wẹẹ I ma he khian ọmaẹn vberriọ, sokpan I gha dobọ wu vbe akhuẹ, I gha sẹtin kha wẹẹ, I loo arrọọ mwẹ vbe odẹ nọ ghi maan sẹ, rhunmwuda te I yae ga e Jehova.”—Gẹn 25:8.

Marie-Line: E Jehova wa loo ima vbe odẹ ne ima ma te yaro yi vbe ugamwẹ ọghẹe. Afiangbe ne ima he miẹn vbe arrọọ ọghe ima i re nekherhe. Ma ya ekhọe hia mu ẹtin yan e Jehova, rhunmwuda ọni, ehe ke ehe ne otu ọghẹe gie ima gha rrie, ma gha yo!