Jack na Marie-Line methĩĩtwe ũthũkũminĩ wa ĩvinda yonthe me ĩmwe kuma mwaka wa 1988. Ũndũ ũmwe mesĩkĩe naw’o mũno nĩ kwĩthĩwa matonya kwĩka moalyũku na mĩtũkĩ mamanyĩe maũndũ meũ, na nũndũ wa ũu, nĩmakwatĩte ianda mbingĩ nthĩ ya Guadeloupe na French Guiana. Nthĩ isu yu syĩ ungu wa ovisi wa ũvonge wa France. Ekai tũkũlye Jack na Marie-Line makũlyo kauta.

Nĩ kyaũ kyatumie mwenda ũthũkũmi wa ĩvinda yonthe?

Marie-Line: Neanĩie Guadeloupe, na mavinda maingĩ natavanasya mũthenya mũima nĩ na inyia wakwa, ũla waĩ mũtavany’a wĩ kĩthito. Nĩnendete andũ mũno, na kwoou namina sukulu oou mwaka wa 1985, nĩnambĩĩie ũvainia.

Jack: Yĩla naĩ wa mũika, natindanasya na athũkũmi ma ĩvinda yonthe mendete kũtavany’a mũno. Nĩnoosaa ũvainia mũtetheesya twavinga sukulu. Wikendi nĩtwoosaa mbasi mavinda amwe tũkathi kĩsio kĩla mavainia asu meũtavany’a. Twavika ku twatavanasya mũthenya mũima, na ĩndĩ tũithi kũthyũmũa ũtee wa ũkanga. Ĩvinda yĩu maũndũ maĩ maseo mũno!

Ĩvinda ĩkuvĩ kuma natwaa Marie-Line mwaka wa 1988, neetavisye ũũ, ‘Nũndũ yu tũikwatene, nĩ kyaũ kĩũtuma tũtongelanga ũthũkũmi witũ?’ Nĩnoosie ũvainia o ta Marie-Line. Ĩtina wa mwaka ũmwe nĩtwaendie sukulu ya mavainia, na twatw’ĩkĩthw’a mavainia ma mwanya. Nĩtwatanĩie ianda kauta nthĩ ya Guadeloupe, na ĩndĩ twatũmwa French Guiana.

Nĩmwĩthĩĩtwe mũinengwa ianda kũndũ kwĩ kĩvathũkany’o. Nĩ kyaũ kĩmũtetheetye kũmanyĩa maũndũ meũ?

Marie-Line: Ana-a-asa ala me Mbetheli ya French Guiana nĩmeesĩ kana twendete mũno ĩandĩko ya Isaia 6:8. Kwoou yĩla meũtũkũnĩa simũ matũtavasya ũũ mavũĩte ngũĩ, “Tyo mũũlilikana ĩandĩko yĩla mwendete?” Kĩu kyatumaa tũmanya kana meenda kũtũnenga kĩanda kyeũ. Naitũ twaasya, “Nithyĩ aa; Tũtũmei!”

Tũyĩtĩkĩlaa kũelekany’a kĩanda kĩla twanengwa na ila ingĩ twaanengwa, nũndũ kwĩka ũu no kũtume  tũtakĩtanĩa. O na nĩtwĩkĩaa kĩthito tũtume ndũũ na ana-a-asa na eĩtu-a-asa.

Jack: Navu mbeenĩ, anyanya amwe maitũ mate na ũthũku nĩmatataa kũtũtũla ngoo tũikathame nũndũ mendaa twĩthĩwe vakuvĩ namo. Ĩndĩ yĩla twathamie Guadeloupe, mwana-a-asa ũmwe atũlilikanilye ndeto ii sya Yesũ syĩ ĩandĩkonĩ ya Mathayo 13:38: “Mũũnda nĩ nthĩ.” Kwoou yĩla twatũmwa kũndũ kũngĩ, nĩtwĩlilikanasya kana ithyonthe twĩthũkũma mũũndanĩ o ũmwe o na ethĩwa twĩ va. Na nengĩ kĩla twonaa kĩ kya vata nĩ kũnengwa kĩsio kĩ na andũ!

Twavika kĩsionĩ kĩla tũtũmĩtwe, nĩtwonaa ũndũ andũ ma kĩsio kĩu meũtanĩa kwĩkala kũu. Nũndũ wa ũu, nĩtũtataa twĩkale o tamo. O na kau nĩmatonya kwĩthĩwa na malĩu me kĩvathũkany’o na ala twĩsĩ, tũĩsaa o kĩla meũya na tũnyusaa o kĩla meũnyw’a, ĩndĩ twĩkaa ũu tũsũvĩĩte ũima witũ wa mwĩĩ. Na nĩtũtataa tũwete maũndũ maseo ĩũlũ wa kĩanda kĩla twakwata.

Marie-Line: O na ĩngĩ, nĩtwĩmanyĩasya maũndũ meũ kuma kwa ana-a-asa ma kĩsio kĩla twatũmwa. Nĩlilikana ũndũ weekĩkie mũthenya ũmwe twathi French Guiana oou. Kwauĩte mũno, na twoonaa twĩamba kweteela mbua ĩkye nĩ kana tũthi ũtavany’a. Ĩndĩ mwĩĩtu-a-asa ũmwe angũlilye, “No tũthi yu?” Namũsũngĩie ũũ nzeng’ete, “Twĩendanga ata?” Ambĩie, “Osa mwavulĩ waku, nĩtũũthi na isululu.” Ũu nĩw’o namanyie kũtwaa kĩsululu nĩkwatĩĩe mwavulĩ. Keka ndyaaĩmanyĩsya, nditavany’a ĩvinda ya mbua!

Mũthamĩte mavinda ta 15. Nĩ maũndũ meva mũtonya kũtavya mũndũ aithama?

Marie-Line: Kũthama nĩ wĩa. Ĩndĩ o na vailye ũu, wathama nĩwaĩle kũmantha vandũ ũkew’aa wĩ mwĩanĩe wenũka umĩte ũtavany’a.

Jack: Mavinda maingĩ twathamĩĩa vandũ, nĩnĩvakaa langi ngũta sya nthĩnĩ sya nyũmba yitũ. Ana-a-asa ala me ovisinĩ wa ũvonge mamanya kana tũyĩĩkala vau twathamĩĩa ĩvinda yĩasa, mambĩĩaa, “Jack, ndũkanange saa ũivaka nyũmba langi!”

Marie-Line nĩwĩsĩ kwova mĩio nesa mũno! Ekĩaa syĩndũ syonthe makotoninĩ na aimaandĩka masyĩtwa ta “mbavu,” “wĩĩ,” “ikonĩ,” na masyĩtwa angĩ ta asu. Kwoou twathama twĩthĩawa tũtonya kwia kĩla ĩkotoni vala yaĩle. O na nũandĩkaa syĩndũ ila syĩ kĩla ĩkotoninĩ nĩ kana tũikaimanthe mũno.

 Marie-Line: Nũndũ nĩtwĩsĩ kwĩvanga nesa, tũyĩkalaa mũno tũtambĩĩe ũtavany’a.

Mwĩvangaa ata nĩ kana mũkwate mwanya wa ‘kwĩanĩsya ũthũkũmi wenyu’?—2 Tim. 4:5.

Marie-Line: Wakwambĩlĩlya nĩw’o tũthũmũaa na tũyũmbany’a maũmbano. Na ĩndĩ tũendaa ũtavany’a kwambĩĩa Wakelĩ.

Jack: O na kau ve masaa ala twendekaa kwĩanĩsya kĩla mwei, tũitũngaa ilĩko sitũ vau. Wĩa wa kũtavany’a nĩw’o wa vata vyũ kwitũ. Nũndũ wa ũu, tũtataa tũneene na andũ onthe ala twakomana namo kuma twakinya nza oou nginya yĩla tũkenũka.

Marie-Line: Kwa ngelekany’o, yĩla twathi ndembea nĩnguaa tulakiti. Andũ amwe nĩmokaa vala tũĩ na maitũkũlya tũmanenge mavuku maitũ o na tũtamatavĩtye kana twĩ Ngũsĩ sya Yeova. Na nũndũ wa ũu, nĩtwĩthĩawa twĩ metho mũno na mwĩkĩĩle witũ na ũndũ tũkwĩkua. Andũ maivĩtawa nĩ maũndũ asu.

Jack: O na ĩngĩ, nĩtumasya ũkũsĩ yĩla tweeka atũi maitũ maũndũ maseo. Nĩnĩkolanasya mathangũ, ngekya takataka, na ndituta matũ ala metĩkangĩte nza kwitũ. Atũi maitũ moona kĩu mavinda amwe mangũlasya, “Nĩwĩthĩwa na Mbivilia ũtonya kũnenga?”

Nĩmũtavanĩtye mũno isionĩ sya vaasa. Ve ũndũ wa mwanya mũũlilikana ĩũlũ wa syalo sya kũthi kũu?

Jack: Guiana kwĩ isio imwe syĩ vaasa ũkethĩa nĩ vinya mũno kũvika kw’o. Mavinda maingĩ tũendaa maili 370 (kĩlomita 600) kwa ĩvinda ya kyumwa kĩmwe twĩsĩle malelũnĩ mathũku. Ve ĩvinda twaendie ũtũinĩ ũmwe tũtakolwa wĩtawa St. Élie, ũla wĩ mũtitũnĩ wa Amazon. Twakuie masaa kauta tũtũmĩĩte ngalĩ ila syĩsĩlaa lelũnĩ ũte mũseo na tũtũmĩĩte ĩsiwa. Andũ aingĩ ala mekalaa kũu ĩvinda yĩu menzaa thaavu. Kwasũanĩa andũ asu maitũnenga tũvila twa thaavu ta mĩvothi nũndũ wa mavuku ala twamanengie! Ĩ ya wĩoo nĩtwamonisye vitio ĩmwe ya ũseũvyo witũ. Andũ aingĩ ma kĩsio kĩu nĩmookie kwĩloela.

Marie-Line: Myaka mĩnini mĩvĩtu, Jack nĩwakũlilw’e aumye ũvoo ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkw’ũ kya Yesũ ũtũinĩ wa Camopi. Nĩ kana tũvike ku, twaendie na ĩsiwa masaa ana twĩsĩle Ũsĩ wa Oyapock. Savalĩ ĩsu ndĩsa kũmbũla.

Jack: Ve kũndũ kũmwe ũtaĩ wĩsa kwĩyĩelela nũndũ kĩw’ũ kyeethĩawa kĩ kĩnini na kĩsembete mũno kĩsĩle mavianĩ. Ĩndĩ mwa eka ngũtavye, kwĩloela kĩw’ũ kĩu mũthengeee vandũ vailye ũu nĩ kwa kũsengy’a mũno! Mũndũ ũla ũtwaĩte ĩsiwa yĩu no nginya ethĩwe na ũtũĩka mũnene. Ĩndĩ nĩtwatanĩie kyalo kĩu. O na kau kwaĩ o na Ngũsĩ 6 kĩsionĩ kĩu, vakuvĩ andũ 50 nĩmookie ũmbanonĩ ũsu wa kũlilikana kĩkw’ũ kya Yesũ, na amwe maĩ nzyawa imwe sya kũu syĩtawa Amerindians.

Marie-Line: Andũ ma mũika ala mekwenda kwongelanga ũthũkũmi woo, no matanĩe maũndũ maseo ta asu. Mavindanĩ ta asu wĩthĩaa no nginya ũmwĩkwatye Yeova, na kĩu nĩkĩlũlũmĩlasya mũĩkĩĩo waku. Mavinda maingĩ nĩtwonaa ũndũ Yeova ũtũtetheeasya.

Nĩmwĩmanyĩĩtye ithyomo kauta. Kwani ko kĩnengo?

Jack: Eka mwa. Neemanyĩisye ithyomo isu nĩ kana nĩtavany’e na nditetheesya kĩkundi. Nambĩĩe kũtongoesya Ĩsomo ya Mũsyaĩĩsya na kĩthyomo kya Sranantongo, * o na ndambĩte kũnengwa kĩlungu kya kũsoma Mbivilia kĩkundinĩ! Namina nakũlilye mwana-a-asa ũmwe neekanga ata. Aĩ na ambĩa atĩĩ, “Mavinda amwe tũikũeleawa ũndũ ũkwasya, ĩndĩ weeka nesa mũno.” Syana sya kũu nĩsyandetheeisye mũno. Yĩla navĩtany’a, nĩsyandavasya, ĩndĩ andũ aima mayandavasya. Neemanyĩisye maũndũ maingĩ mũno kuma kwasyo.

Marie-Line: Kĩsionĩ kĩmwe naĩ na amanyĩw’a ma Mbivilia tweemanyĩasya tũtũmĩĩte kĩthyomo kya French, Portuguese, na Sranantongo. Mwĩĩtu-a-asa ũmwe ambĩie nambĩĩae na mũmanyĩw’a ũla ũtũmĩaa kĩthyomo kya Portuguese nũndũ nĩkyo neew’aa kĩ vinya, na ndiminĩĩa na ũla wa kĩthyomo kĩla nĩsĩ vyũ. Ĩtina wa ĩvinda, nĩnaeleiwe nĩkĩ wandavisye ũu.

Mũthenya ũmwe naĩ na amanyĩw’a elĩ ma Mbivilia,  wa mbee naaĩle kũmũmanyĩsya na kĩthyomo kya Sranantongo na ũla ũngĩ Portuguese. Yĩla nambĩĩe kwĩmanyĩsya na mũmanyĩw’a ũsu wa kelĩ, mwĩĩtu-a-asa ũla naĩ nake ambĩie, “Marie-Line, nĩ ta ve vandũ wavĩtany’a!” Nalilikanile kaĩ naneenaa na mũndũ mũka umĩte Brazil nĩtũmĩĩte kĩthyomo kya Sranantongo vandũ va Portuguese!

Ana-a-asa ma kũla mwĩthĩĩtwe nĩmamwendete mũno. Nĩ kyaũ kĩmũtetheeasya kũtuma ndũũ ĩkamĩte ũu namo?

Jack: Nthimo 11:25 yaĩtye: “Mũndũ mũlau akeethĩwa mũnou.” Tũyĩvataa kũtindany’a na angĩ kana kwĩka maũndũ vamwe namo. Yĩla ve na wĩa wa kũtũngĩĩa Nyũmba ya Ũsumbĩ, amwe mambĩaa: “Eka atavany’a matethye wĩa ũsu.” Ĩndĩ nĩmasũngĩaa atĩĩ: “O nakwa nĩ mũtavany’a. Kwoou ethĩwa ve na wĩa, o nakwa nĩngwenda kũũtethya.” O na kau kĩla mũndũ nĩwendaa kwĩthĩwa na mwanya wa kwĩka maũndũ make, nĩtwĩlilikanasya kana tũyaĩle kwĩtĩkĩlya ũndũ ũsu ũtũsiĩĩe kwĩka angĩ nesa.

Marie-Line: Nĩtwĩkĩaa kĩthito twony’e ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ kana nĩtũkwendeew’a nĩmo. Nũndũ wa ũu, nĩtũmanyaa yĩla mekwenda mũndũ wa kũsũvĩa syana syoo yĩla mate vo kana kũilatya sukulu. Twamanya ũu, nĩtũvangaa maũndũ maitũ nesa nĩ kana tũmatetheesye. Yĩla tweethĩwa twĩyũmbanĩtye kũmatetheesya, kĩu nĩkĩtumaa tũtw’ĩka anyanya aseango.

Mũkwatĩte moathimo meva nũndũ wa kũtavany’a isionĩ ila syĩ na vata mũnene wa atavany’a?

Jack: Nĩtũkwatĩte moathimo maingĩ nũndũ wa kwĩthĩwa twĩ ũthũkũminĩ wa ĩvinda yonthe. Mavinda maingĩ nĩtwĩthĩawa na mwanya wa kũtanĩa wũmbi wa Yeova. O na kau no tũkwatĩtwe nĩ mawetu, nĩtwĩthĩawa na mũuo wa kĩlĩko nũndũ nĩtwĩsĩ kana andũ ma Ngai nĩmatũkwete mbau o na ethĩwa twĩ va.

Yĩla naĩ wa mũika, nĩnekiw’e yela nĩ French Guiana nũndũ ndyendaa kũtw’ĩka mũsikalĩ. Ndyasũanĩaa kana ngesa kũsyoka kũu mũthenya ũmwe nĩ misonalĩ na ndyĩtĩkĩlw’a kũthi kũtavya avungwa ũvoo mũseo. Vate nzika, Yeova ethĩawa e mũlau na nũtũathimĩte mũno!

Marie-Line: Kĩla kĩndanĩthasya vyũ nĩ kwĩyumya nĩtetheesye angĩ. O na nĩtũtanĩaa kũmũthũkũma Yeova twĩ vamwe. Kũmũthũkũma Yeova nĩkũtumĩte mũtwaano witũ ũlũlũmĩla. Mavinda amwe Jack angũlasya ethĩwa no tũthokye mwana-a-asa ũngĩ na mũka ala mekwenda kwĩkĩwa vinya nĩ kana tũĩsanĩe. Mavinda maingĩ nĩmũsũngĩaa ngamwĩa, “Aĩ o nakwa nĩĩsũanĩĩte oou!” Kaingĩ wĩthĩaa twĩsũanĩa o ũndũ ũmwe.

Jack: Myaka o mĩnini mĩvĩtu nĩnĩneethĩiwe na kanza. O na kau Marie-Line ndendaa kwĩw’a ndiweta ndeto ii, nĩmwĩaa atĩĩ: “Mwendwa, nĩnĩsĩ ngatw’ĩka nĩkw’a ũnĩ ndyĩthĩwa nakw’a ‘ũkũũnĩ mũseo.’ Ĩndĩ nĩkw’a nĩ mwĩanĩe, nĩsĩ kana nĩnĩtũmĩĩte thayũ wakwa kũmũthũkũma Yeova, nũndũ vai ũndũ ũngĩ wa vata kwĩ ũsu.”—Mwa. 25:8.

Marie-Line: Yeova nũtumĩte tũkwata ianda o na tũtasũanĩaa kana no tũikwate. Nĩtũtanĩĩte maũndũ maseo mũno thayũnĩ witũ. O na twatũmwa va nĩ ũseũvyo wa Ngai, tũkaendaa nũndũ nĩtwĩsĩ nesa ki kana we ndalea kũtũtetheesya.