Mpangi Jack ti nkento na yandi Marie-Line kele na kisalu ya ntangu yonso banda na 1988. Bo vandaka kuyikana nswalu ti luzingu ya mpa, yo yina bo ndimaka kusala bisalu mingi na Guadeloupe mpi na Guyane Française yina kele bubu yai na lutwadisu ya Betele ya France. Bika beto yula bo mwa bangiufula.

Inki pusaka beno na kusala kisalu ya ntangu yonso?

Marie-Line: Mono butukaka na Guadeloupe, mbala mingi mono vandaka kusamuna ti mama, yandi vandaka kikesa na kisalu ya kusamuna. Mono vandaka kuzola bantu mingi, yo yina na 1985 ntangu mono manisaka nzo-nkanda, mono yantikaka kisalu ya kimupasudi-nzila ya ntangu yonso.

Jack: Ntangu mono vandaka leke, mono vandaka kuzinga ti bampangi mingi yina vandaka na kisalu ya ntangu yonso. Na bakonzie, mono vandaka kusala kisalu ya kimupasudi-nzila nsadisi. Na bawikendi, beto vandaka kukota na babisi sambu na kulanda bapasudi-nzila na bisika yina bo vandaka kusamuna. Beto vandaka kusamuna kilumbu ya mvimba mpi na nima beto vandaka kukwenda na lweka ya nzadi. Yo vandaka kitoko mingi.

Na nima ya makwela na beto ti Marie-Line na 1988, mono kudiyulaka nde: ‘beto kele ve ti bana, sambu na nki ve kudipesa mingi na kisalu ya kusamuna?’ Yo yina, mono kumaka mpi mupasudi-nzila bonso Marie-Line. Na mvula yina landaka, beto kotaka nzo-nkanda ya bapasudi-nzila mpi na nima beto kumaka bapasudi-nzila ya nene. Na Guadeloupe beto bakaka mikumba mingi na ntwala nde bo tinda beto na Guyane Française.

Na nsungi ya bamvula, bo sobaka beno bisalu mingi. Inki sadisaka beno na kuyikana ti bansoba yina? 

Marie-Line: Bampangi ya Betele ya Guyane Française vandaka kuzaba nde beto ke zolaka mingi Yezaya 6:8. Yo yina ntangu bo vandaka kubinga beto na telefone, mbala mingi bo vandaka kuyantika kusekisa beto nde: “Beno ke yibuka verse yina beno ke zolaka mingi?” Beto vandaka kuzaba nde bo ke zola kutinda beto kisika ya nkaka. Yo yina, beto vandaka kutuba nde: “Beto bo yai! Tinda beto!”

 Beto vandaka kuzola ve kufwanisa kisika ya mpa yina bo me tinda beto ti bisika yina beto vandaka ntete sambu yo kanga beto ve nzila ya kusepela ti teritware yina ya mpa. Beto vandaka kusala mpi bikesa ya kuzaba bampangi yina beto ta kuta kuna.

Jack: Na luyantiku, ntangu bo vandaka kutinda beto na kisika ya nkaka, banduku na beto vandaka kupesa beto boma. Bo vandaka kuzola nde beto kwenda ve sambu beto vanda kaka kisika mosi ti bo. Kansi ntangu beto katukaka na Guadeloupe, mpangi-bakala mosi yibusaka beto mambu yina Yezu tubaka na Matayo 13:38 nde: “Kilanga kele nsi-ntoto.” Yo yina, ntangu bo vandaka kutinda beto na bisika ya nkaka, beto vandaka kuzaba nde na konso kisika yina beto kele, beto ke sala kaka na kilanga mosi. Nkutu kima ya kuluta mfunu kele bantu mpi teritware yina beto ke samuna.

Kana beto me kuma na teritware na beto ya mpa, beto vandaka kumona bantu ke zinga kibeni na kiese. Yo yina beto vandaka kusala bikesa ya kuzinga bonso bo. Madia na bo yonso vandaka ve kaka kiteso mosi ti yina beto vandaka kudia kansi beto vandaka kudia bima yina bo vandaka kudia mpi kunwa yina bo vandaka kunwa. Kansi beto vandaka kutanina sante na beto. Beto vandaka kusala bikesa ya kutuba mambu ya mbote sambu na konso kisika yina bo vandaka kutinda beto.

Marie-Line: Beto vandaka kulonguka mambu mingi na bampangi ya bwala yina. Mono ke yibuka diaka mbala ya ntete yina beto kumaka na Guyane Française, mvula vandaka kunoka mingi, yo yina beto tubaka nde beto vingila tii ntangu yo ta mana sambu beto kwenda kusamuna. Mpangi-nkento mosi yulaka mono nde: “Beto ke kwenda?” Mono yitukaka, mono yulaka yandi nde: “Inki mutindu?” Yandi songaka mono nde: “Baka mumvudi na nge, beto ta kwenda na bamoto.” Mono longukaka mutindu ya kusimba mumvudi na ntangu mono ke nata moto. Kana mono longukaka yo ve, mono zolaka ve kusamuna na nsungi ya mvula.

Bo me sobaka beno kisalu mbala kiteso ya 15, keti beno kele ti ndongisila yina beno lenda pesa bampangi na yina me tala kukwenda kusala na kisika ya nkaka?

Marie-Line: Kukwenda na bwala ya nzenza ke vandaka mpasi. Kansi kima ya mfunu kele kuzwa kisika ya mbote yina nge ta vanda ntangu nge ta katukaka na kisalu ya kusamuna.

Jack: Mbala mingi mono vandaka kusoba mukubu na nzo na beto ya mpa. Bampangi ya Betele vandaka kuzaba nde beto ta vanda ve kisika yina bantangu mingi, yo yina bo vandaka kusonga mono nde: “Kudiyangisa ve na kutula nzo yai mukubu.”

Marie-Line ke zabaka mbote kukanga bima. Yandi ke zabaka kutula konso kima na carton na yo, yandi ke sonikaka na zulu ya konso carton nde “bima ya  kuyobidila” “bima ya shambre” “bima ya kulambila” mpi buna na buna. Yo yina kana beto me kuma na nzo ya mpa, beto lenda tula konso kima na kisika na yo kukonda mpasi. Yandi ke sonikaka bima yina yandi me tula na konso carton sambu beto zwa yo nswalu ntangu ya beto kele na mfunu na yo.

Marie-Line: Sambu beto ke tulaka bima na beto na ndonga, yo ke sadisaka beto na kuyantika nswalu kisalu ya kusamuna.

Inki mutindu beno ke yidikaka ntangu na beno sambu beno “lungisa mbote-mbote kisalu” na beno?—2 Tim. 4:5.

Marie-Line: Na Kintete, beto ke pemaka mpi ke yidikaka balukutakanu. Banda na Kizole, beto ke kwendaka na kisalu ya kusamuna.

Jack: Ata beto ke vandaka ti ntalu ya bangunga yina beto fwete pesa konso ngonda, beto ke tudilaka yo mpenza ve dikebi. Kisalu ya kusamuna kele diambu ya mfunu mingi sambu na beto. Banda beto ke katukaka na nzo ti ntangu ya beto ke vutukaka beto ke salaka kikesa sambu na kusolula ti bantu yonso yina beto ke kutanaka ti bo.

Marie-Line: Ntangu beto ke kwendaka kulutisa ntangu, mono ke vandaka ti batrakiti. Bantu mingi ke pusanaka pene-pene na mono mpi ke lombaka mono mikanda, ata beto me songa bo ve nde beto kele Bambangi ya Yehowa. Yo yina, ntangu yonso beto ke lwataka mbote mpi ke monisaka bikalulu ya mbote. Bantu ke tulaka dikebi na mambu yai.

Jack: Beto ke sadilaka mpi bantu yina ke zingaka pene-pene na beto mambu ya mbote. Mu mbandu, mono ke lokutaka bamvindu, ke losaka bamvindu ya poubele mpi ke yidikaka pelouse na lupangu na beto. Bantu yina ke zingaka pene-pene na beto ke monaka mambu yai mpi bantangu ya nkaka bo ke songaka beto nde: “Keti beno lenda pesa beto Biblia?”

Mbala mingi beno ke samunaka na babwala ya ntama. Keti beno ke yibuka ata diambu mosi ya mbote na nzietelo mosi yina beno me salaka?

Jack: Na Guyane, yo vandaka mpasi na kukuma na bateritware ya nkaka. Mbala mingi beto vandaka kusala bakilometre 600 na mposo mosi na banzila ya mbi. Beto ke vilaka ve nzietelo yina beto salaka na St. Élie, na mfinda ya Amazone. Beto salaka bantangu mingi na kamio mpi na bwatu ya motere sambu na kukuma kuna. Bantu mingi ya bwala yina vandaka kudipesa na kisalu ya kusosa wolo. Bo vandaka kusepela mingi ti mikanda yina beto vandaka kupesa bo, bankaka vandaka kupesa beto matadi ya fioti ya wolo sambu na makabu. Na nkokila, beto songaka bo bavideo. Bantu mingi ya bwala yina kwisaka kutala.

Marie-Line: Ntama mingi ve, bo lombaka Jack na kusala diskure na Camopi (Guyane Française). Sambu na kukuma kuna, beto salaka nzietelo ya bangunga iya na bwatu ya motere na nzadi Oyapock. Yo vandaka diambu mosi ya kiese mingi.

Jack: Kisika yina masa vandaka ve mudindu, masa vandaka kuluta nswalu mpi yo vandaka kigonsa. Yo vandaka kuyitukisa na kumona mutindu masa vandaka kuluta nswalu kibeni. Muntu yina ke nata bwatu fwete zaba mbote mutindu ya kuluta na bisika yina. Ata mpidina yo vandaka nzietelo ya kitoko. Bambangi ya Yehowa vandaka 6 mpamba kansi bantu yina kwisaka na Lusungiminu vandaka 50; bankaka vandaka Ba amérindien.

Marie-Line: Baleke yina ke kudipesaka mingi na kisalu ya Yehowa ta baka mambote ya mutindu yai. Luzingu ya mutindu yai ke lombaka kutudila Yehowa ntima mpi yo ke kumisaka lukwikilu ngolo. Yehowa ke sadisaka beto mingi.

Beno ke zabaka bandinga mingi. Keti yo vandaka pete sambu na kulonguka yo?

Jack: Ve. Mono longukaka bandinga yina sambu mpusa vandaka mingi. Mono twadisaka kulonguka ya Nzozulu ya Nkengi na ndinga Sranantongo * na ntwala nkutu nde mono sala lutangu ya Biblia. Mono yulaka mpangi mosi sambu na kuzaba kana bo bakisaka mono. Yandi tubaka nde: “Beto vandaka ve kubakisa bangogo ya nkaka kansi nge twadisaka mbote.” Bana-fioti sadisaka mono mingi. Kana mono me sala kifu bo vandaka kusadisa mono na kutuba mbote kansi bambuta ve. Bana-fioti sadisaka mono na kuzaba bangogo mingi.

Marie-Line: Na teritware mosi, mono vandaka kulonguka Biblia ti bantu na Kifalansa, Kiportige mpi na Sranantongo. Mpangi-nkento mosi songaka mono na kuyantika kulonguka ti bantu na ndinga ya mpasi mpi na kusukisa na ndinga yina mono zabaka mbote. Ntete mono bakisaka ve sambu na nki yandi pesaka mono ndongisila yina kansi na nima, mono monaka mfunu na yo.

 Kilumbu mosi, mono yantikaka kulonguka Biblia ti muntu ya ntete na Sranantongo mpi ya zole na Kiportige. Ntangu mono yantikaka ti muntu ya zole, mpangi-nkento yina vandaka ti mono yulaka mono nde: “Marie-Line, nki ke kwendila ve?” Mono bakisaka nde mono vandaka kutubila nkento ya Brésil yina mono vandaka kulonguka ti yandi na Sranantongo na kisika ya kutubila yandi na Kiportige.

Na bisika yina beno me salaka, bampangi ke zolaka beno mingi. Inki sadisaka beno na kusala kinduku ya ngolo ti bo?

Jack: Bingana 11:25 ke tuba nde: “Muntu yina ke kabaka ta toma.” Beto ke lutisaka ntangu ti bo mpi ke sadisaka bo. Ntangu beto ke salaka bisalu ya kutanina nzo ya Kimfumu, bampangi ya nkaka ke songaka mono nde: “Bika bansamuni kusala.” Kansi, mono ke songaka bo nde: “Mono mpi kele nsamuni. Yo yina, kana kisalu kele mono mpi fwete sala yo.” Ata beto yonso ke zolaka kuvanda ti ntangu yina beto lenda sala mambu na beto, mbala mingi beto ke tubaka nde beto fwete bika ve nde mambu yina kukanga beto nzila ya kusadila bantu ya nkaka mambu ya mbote.

Marie-Line: Beto ke salaka ngolo sambu na kuzola bampangi. Yo ke sadisaka beto na kuzaba kana bo kele na mfunu ya muntu yina lenda bikala ti bana na bo to kukwenda kubaka bana na bo na nzo-nkanda. Beto ke yidikaka manaka na beto sambu na kusadisa bo. Kusala mutindu yina ke salaka nde kinduku na beto ti bantu kukuma ngolo mpi beto ke zolaka mingi kusadisa bantu ntangu bo kele na mfunu ya lusadisu.

Kukwenda kusamuna na bisika yina mpusa kele mingi me natilaka beno nki mambote?

Jack: Kisalu ya ntangu yonso me natilaka beto mambote mingi. Mbala mingi, beto ke bakaka mabaku ya kumona bima ya kitoko mpi ya mitindu mingi yina Yehowa me gangaka. Ata beto ke kutana ti mambu ya mpasi, beto ke vandaka na kiese sambu beto ke zaba nde bansadi ya Nzambi ke sadisaka beto konso kisika yina beto kele.

Ntangu mono vandaka leke, bo tulaka mono na boloko na Guyane Française sambu mono buyaka kukota na mambu ya politiki. Mono yindulaka ve nde kilumbu mosi mono ta vutuka kuna na kisalu ya kimisionere mpi ta kota na boloko sambu na kulonga bantu ya boloko. Ya kieleka, Yehowa ke sadilaka beto mambu mingi ya mbote.

Marie-Line: Mono ke waka kiese mingi ntangu mono ke sadisaka bantu ya nkaka. Beto kele na kiese ya kusadila Yehowa na kisalu ya ntangu yonso. Yo ke kumisaka makwela na beto ngolo. Bantangu ya nkaka Jack ke yulaka mono kana beto lenda bingisa bankwelani yina me lemba nitu na kudia ti beto. Mbala mingi mono ke vutulaka nde: “Mono vandaka mpi kuyindula diambu yango.” Mbala mingi beto zole vandaka kuyindula diambu ya mutindu mosi na mbala mosi.

Jack: Ntama mingi ve munganga songaka mono nde mono kele ti maladi ya kansere ya prostate. Ata yo ke salaka Marie-Line mpasi, mono ke songaka yandi nde: “Sheri kana yo ke lomba nde mono fwa mbasi, mono ta fwa, ata mono me nuna ntete ve. Kansi mono ta vandaka na kiese sambu mono me sadila Nzambi na luzingu na mono mpi mono me sala mambu ya mfunu.”—Kuy. 25:8.

Marie-Line: Yehowa me pesaka beto dibaku ya kusala bisalu mingi yina beto yindulaka ve. Beto me salaka mambu mingi ya mfunu na luzingu na beto. Beto ke tudilaka Nzambi ntima mingi mpi beto ke kwendaka konso kisika yina dibundu na yandi ke tindaka beto.