Bo Jack ni bo Marie-Line sebabile hamoho mwa sebelezo ya nako kaufela kuzwa feela ka 1988. Bo mutu ni musalaa hae bao bazibahala hahulu kuba batu babaamuhela kapili licinceho mi sebaezize misebezi yeshutana-shutana mwa naha ya Guadeloupe ni ya French Guiana. Mutai wa France ki ona cwale ose uokamela musebezi wa kukutaza mwa linaha zepeli zeo. Halubuzeñi bo Jack ni bo Marie-Line lipuzo lisikai.

Ki nto mañi yene misusuelize kuba mwa sebelezo ya nako kaufela?

Bo Marie-Line: Nenihulezi mwa Guadeloupe, mi hañata neniyanga mwa bukombwa ni bo ma lizazi kaufela, mi bo ma neli Lipaki babatukufalezwi. Nalata batu; kacwalo, hase nifelize sikolo ka 1985, nakala kueza bupaina.

Bo Jack: Hane nisali mwanana, nenitandanga nako yeñata ni mizwale ni likaizeli bane bali mwa sebelezo ya nako kaufela, bane balata hahulu bukombwa. Neniezanga bupaina bwa kutusa ka nako yene sikwalanga sikolo. Fokuñwi la Mukibelo ni la Sunda, neluyanga ka mbasi kwa sibaka kone bakutaleza mapaina. Nelukutazanga lizazi kaufela, mi hasamulaho neluyanga kwa likamba kuli luyo ikatulusa. Kaniti, linako zeo nelitabisanga luli!

Nakonyana kuzwa foninyalela bo Marie-Line ka 1988, naipulelisa nali, ‘Hakuna zeñata zelupatehisize, nibona kuli lwakona kuekeza kwa bukombwa bwaluna.’ Nakala kueza bupaina sina bo Marie-Line. Hamulaho wa silimo silisiñwi kuzwa folukenela sikolo sa bupaina, lwakupiwa kusebeza sina mapaina babaipitezi. Neluikozi kueza misebezi yeshutana-shutana mwa Guadeloupe pili lusika kupiwa kale kuyo sebeleza kwa French Guiana.

Mwahalaa lilimo zefelile, nemukupilwe kueza misebezi yeshutana-shutana. Ki lika mañi zene mitusize kuamuhela licinceho zeo?

Bo Marie-Line: Mizwale ba fa Mutai wa French Guiana nebaziba kuli liñolo lene lulata hahulu ki Isaya 6:8. Kacwalo, hane balulizezanga, hañata nebakalanga pili kueza lisheha ni luna ka kulubuza kuli, “Kana mwahupula liñolo lemutabela hahulu?” Lusautwa feela cwalo, neluzibanga kuli nelutuha lufiwa musebezi omunca, mi nelualabanga kuli, “Ki luna ba! Hamu lulume!”

 Halufiwa musebezi omunca, halu ubapanyangi kwa misebezi yene luezanga kwamulaho, kakuli kueza cwalo kukatahisa kuli lusike lwaitebuha musebezi olufilwe. Mi hape lulikanga molukonela kaufela kuzibana hande ni mizwale ni likaizeli ba kwa sibaka seluyo sebeleza ku sona.

Bo Jack: Mizwale ni likaizeli babañwi nebasa lati kuli lutute kakuli nebabata kuli lupile bukaufi ni bona. Kono hane lututile kuzwa mwa Guadeloupe, muzwale yomuñwi naaluhupulisize manzwi anaabulezi Jesu a kwa Mateu 13:38, aali: “Simu ki lifasi.” Kacwalo, halukupiwanga kueza misebezi isili, luikupulisanga manzwi ao abonisa kuli lusasebeleza mwa simu yeswana, kusina taba ni kolukupilwe kuyo sebeleza. Sa butokwa nikufita ki batu bolukutaza ku bona ni kolukutaleza!

Halufitanga kwa sibaka sesinca, lulemuhanga kuli batu babapila mwa sibaka seo batabile. Kacwalo, lulikanga kupila sina mobapilela. Lucanga lico zebaca, kunwa mezi abanwa, mi lwaipabalelanga kwa mubili, nihaike kuli lika zeo lishutana ni zene lutwaezi koluzwa. Luezanga molukonela kaufela kubulela litaba zende ka za musebezi kaufela olufiwa.

Bo Marie-Line: Hape luitutanga zeñata kwa mizwale ba mwa libaka zelusebelezanga ku zona. Nisahupula zeneezahezi halupunya mwa French Guiana. Pula neisuluhile luli; kacwalo, nelunahana kuli neluka libelela pili kuli pula ikale kihona lukaya mwa bukombwa. Kono kaizeli yomuñwi anitaluseza kuli, “Kuli lwakona kukala kwateñi?” Nakomoka hahulu mi nali, “Lukaya cwañi ni pula ye?” Anialaba, ali: “Hamuunge sikuku samina mi lukaitusisa linjinga zaluna.” Taba yeo nei nitusize kuziba mwakuswalela sikuku inze nicoba njinga. Kambe nenisika ituta mwakuezeza cwalo, nenisike nakona kukutazanga ka nako ya litabula!

Semututile ibato ba ha 15 kuya kwa libaka lisili. Kana munani liakalezo zekona kutusa babañwi bababata kututela kwa sibaka sisili?

Bo Marie-Line: Kututa haki nto yebunolo. Kono ki kwa butokwa kulukisa hande ndu yemufitezi ku yona kuli mukone kuikutwa kukatuluha hamuzwa mwa bukombwa.

Bo Jack: Hañata napentanga sinca ndu yelufitela ku yona mwahali. Mizwale ba fa mutai hane balemuhanga kuli nelusike lwaina nako yetelele kwa sibaka seo, neba nitalusezanga kuli, “Bo Jack musike mwaipulaisa kupenta ndu yeo!”

Bo Marie-Line balonganga lika ka bukwala! Balonganga lika kaufela mwa mambokisi ni kuñola fateñi kuli “za mwa litapelo,” “za kwa musiyo,” “za liapehelo,” ni zeñwi cwalo. Kacwalo, halufitanga mwa ndu yenca, kulubelanga bunolo kuisa mbokisi ni mbokisi mwa muzuzu oswanela.  Bañolanga mabizo a lika zebeilwe mwa mbokisi ni mbokisi ilikuli kulubele bunolo kufumana lika zelubata.

Bo Marie-Line: Bakeñisa kuli luitutile kulukisa hande lika, lukalanga kukutaza lusafita feela mwa sibaka sesinca.

Mutomahanyanga cwañi nako yamina kuli ‘mupete bukombwa bwamina ka kutala’?—2 Tim. 4:5.

Bo Marie-Line: La Mubulo ni la Mubulo lwapumulanga ni kuitukiseza mikopano ya puteho. Kono kukala feela la Bubeli kuisa la Sunda, luyanga mwa bukombwa.

Bo Jack: Nihaike kuli lutomezwi lihora zeluswanela kukwanisa ka kweli mwa bukombwa, haluisangi hahulu mamelelo kwa taba yeo. Lutandanga nako yeñata mwa bukombwa. Lusazwa feela kwa ndu, lulikanga kukutaza kwa batu kaufela bolukopana ni bona mwa nzila, mi luezanga nto yeswana ni halukuta kwa ndu.

Bo Marie-Line: Haluyanga kwa sibaka sesiñwi kuyo itabisa, nishimbanga matrakiti. Batu babañwi baluatumelanga ni kulukupa lihatiso, niha lusika bataluseza kuli lu Lipaki za Jehova. Ki lona libaka haluapalanga hande nako kaufela ni kutokomela zelueza. Batu balemuhanga lika zeo.

Bo Jack: Hape lufanga bupaki ka kuezeza batu bolupila ni bona lika zende. Ninopanga mapepa, kuyumba manyalala, ni kufiyela matali fa sibaka saluna. Batu bolupila ni bona balemuhanga mi fokuñwi balukupanga Libibele.

Semukutalize mwa libaka za matakanyani hañata. Kana kunani nto yeñwi yende hahulu yemuhupula hane munze mukutaleza mwa libaka zeo?

Bo Jack: Mwa Guiana, kulubelanga taata kuyo fita kwa libaka zeñwi. Hañata, lutamanga musipili oeza likilomita ze 600 sunda ni sunda, mi mikwakwa ya kwateñi isinyehile. Lusahupula nako yeñwi hane luyo kutaleza mwa munzi obizwa St. Élie, ofumaneha mwa mushitu wa Amazon. Nelutandile lihora zeñata kuli luyo fita kwa sibaka seo ka mota ni lonji. Buñata bwa batu bane bapila mwa sibaka seo nebaezanga misebezi ya kuyepa gauda. Babañwi ku bona neba lufile tucwe twa gauda kuli babonise buitumelo kwa lihatiso zene lubafile! Manzibwana nelubuhisize yeñwi ya mavidio aluna. Batu babañata nebatile kuto buha vidio yeo.

Bo Marie-Line: Cwanoñu fa, bo Jack nebakupilwe kuyo fa ngambolo ya Kupuzo mwa munzi wa Camopi. Kuli luyo fita kwateñi, nelunani kuzamaya musipili oeza lihora zeene ka lonji, mwa Nuka ya Oyapock. Wo neli musipili otabisa luli.

Bo Jack: Fokuñwi nelutokwa kufita mwa libaka za nuka zenani macwe, ili fone kusika tunga, mi nekusabisa luli! Kono nekutabisa kubona mwanaabubela mezi a mwa libaka zeo halunze luliatumela. Muzamaisi wa lonji naatokwa kuziba hande mwakufitela mwa libaka zeo. Kono neluikozi hahulu musipili wo. Nihaike kuli neluli feela Lipaki ba 6, batu bababato eza 50 nebafumanehile kwa Kupuzo, mi babañwi ku bona neli Maindia ba kwa America!

Bo Marie-Line: Babanca bakona kuikola limbuyoti zeswana haiba batabela kueza zeñata mwa sebelezo yabona ku Jehova. Luswanela kusepa Jehova mwa miinelo yecwalo, mi tumelo yaluna ikatiya. Hañata lwaiponelanga mwalutuseza Jehova mwa bupilo bwaluna.

Muziba lipuo zeñata. Kana kumibelanga bunolo kuituta puo yenca?

Bo Jack: Batili. Neniitutile lipuo zeo kuli nikone kukutaza ni kutusa puteho. Mane nenizamaisize tuto ya Tawala ya Mulibeleli mwa puo ya Sisranantongo * pili nisikafa kale ngambolo ya kubala Bibele! Nenikupile muzwale yomuñwi kunitaluseza mone nizamaiselize tuto yeo. Muzwale yo anialaba ali, “Fokuñwi nelusa utwisisi hande zene mubulela, kono muezize hande hahulu.” Banana neba nitusize hahulu. Hane niezanga mafosisa, neba nitalusezanga, kono babahulu bona nebasa ezangi cwalo. Banana neba nitusize kuziba zeñata.

Bo Marie-Line: Mwa sibaka sesiñwi sene lukutaleza ku sona, neninani lituto za Bibele mwa puo ya Sifura, Siputukisi, ni Sisranantongo. Kaizeli yomuñwi naaakalelize kuli nikale kuituta Bible ni batu mwa puo yenisa zibi hande, mi nifeze ka puo yene niziba hahulu. Hamulaho wa nakonyana kuzwa fo, nautwisisa libaka kaizeli yo haana nitaluselize kueza cwalo.

 Zazi leliñwi nenikalile kuituta Bibele ni mutu yabulela Sisranantongo mi hasamulaho naituta ni mutu yabulela Siputukisi. Hane nikalile kuzamaisa tuto yabubeli, kaizeli yene nizamaya ni yena anitaluseza kuli, “Bo Marie-Line, habautwisisi zemubulela!” Nalemuha kuli nenizamaisa tuto ku musali wa kwa Brazil mwa Sisranantongo kufita kuizamaisa mwa Siputukisi!

Mizwale ni likaizeli ba mwa libaka zemusebelelize ku zona bamilata hahulu. Ki lika mañi zemitusize kuba ni silikani sesinde ni mizwale?

Bo Jack: Liñolo la Liproverbia 11:25 libulela kuli: “Mutu yafana ukakondisa zahae.” Lutandanga nako ni mizwale ni likaizeli baluna mi lulikanga molukonela kaufela kubatusa. Mi halubanga ni misebezi ya kulukisa Ndu ya Mubuso, mizwale babañwi banitalusezanga kuli: “Bahasanyi bakona kueza musebezi wo.” Kono nialabanga kuli: “Ni na ni muhasanyi. Kacwalo, haiba kunani musebezi otokwa kuezwa, ni na nibata kutusa.” Nihaike kuli kaufelaa luna lutokwa kubanga ni nako ya kueza lika za ka butu, luikupulisanga kuli taba yeo haiswaneli kulupaleliswa kuezeza babañwi lika zende.

Bo Marie-Line: Luezanga molukonela kaufela kubonisa kuli luisa pilu mizwale ni likaizeli baluna. Kueza cwalo kulutusa kuziba haiba muzwale kamba kaizeli utokwa mutu yakababalela bana bahae kamba kuyo baanga kwa sikolo. Cwale kihona lukalukisa miinelo yaluna kuli lubatuse. Kueza cwalo kutahisanga kuli lube ni silikani sesinde ni bona, mi nako kaufela luitukiselize kubafa tuso yebatokwa.

Ki limbuyoti mañi zemubile ni zona ka kusebeleza kwa sibaka kokutokwahala hahulu bakutazi?

Bo Jack: Kuba mwa sebelezo ya nako kaufela, kulutahiselize limbuyoti zeñata. Lusebelelize mwa libaka zeñata zelukonisize kuikola kubuha pupo ya Jehova yemakaza. Nihaike kuli nelukopani ni miinelo yetaata, lunani kozo ya mwa munahano bakeñisa kuli lwaziba kuli kolukaya kaufela lukatusiwa ki batanga ba Mulimu.

Hane nisali mutangana, nenilengilwe mwa tolongo mwa French Guiana kabakala kuhana kukena busole. Nenisa zibi kuli zazi leliñwi nenika kutela mwa naha yeo sina mulumiwa ni kuli nenika lumelezwa kupotela mapantiti ni kukutaza ku bona. Kaniti luli, Jehova ulufuyauzi hahulu!

Bo Marie-Line: Kutusa babañwi kunitahiselize tabo yetuna luli. Lunani tabo bakeñisa kuli lusebeleza Jehova. Kusebeleza Jehova hape kulutusize kutiisa linyalo laluna. Fokuñwi bo Jack baakalezanga kuli lumeme bo mutu ni musalaa hae babazwafile kuli luto ca ni bona sico. Mi nialabanga kuli, “Ni na neninahana nto yeswana!” Mi hañata lulelanga kueza lika zeswana.

Bo Jack: Cwanoñu fa, nenifumanwi kuli ninani kansa. Nihaike kuli bo Marie-Line habatabelangi kuutwa kuli nituha nishwa, nibabulelelanga kuli: “Mulatiwa, haiba nishwa kamuso, hanikoni kubulela kuli ‘nipilile nako yetelele.’ Kono nikashwa inze niikozi bupilo, kakuli naziba kuli niezize lika za butokwa hahulu, ili kusebeleza Jehova mwa bupilo bwaka kaufela.”—Gen. 25:8.

Bo Marie-Line: Jehova ulutusize kueza misebezi yene lusika libelela, ili yene lusazibi kuli lwakona kueza. Kaniti luli, luikozi limbuyoti zeñata mwa bupilo. Lukaya koluka kupiwa kuya kaufela ki kopano ya Jehova, kakuli lunani buikolwiso bwa kuli Mulimu uka lutusa!