Jack le Marie-Line bee gbaa le bu esiatam mmɛɛ̄ sɔ̄ aā bu zua 1988. Ba lu pya ba wee dap nyaana wa kɛ̄tɔɔ̄, e lo ama edora kɔ ba a ɛrɛ gbɛnɛ-edo keekee tam esi bu buɛ̄ Guadeloupe le French Guiana. Baɛ kɛ̄ ama le barasī kɛ̄ tɔ naa tam a le France gaa kuūdɛɛ̄loo. Doo i bip pio ebip Jack le Marie-Line.

E na a bee a zū kɔ o yii bu esiatam mmɛɛ̄ sɔ̄ a?

Marie-Line: Doodoo nwiī a gaa bee nyim aakɛ̄ bu buɛ̄ Guadeloupe, m wee nyɔɔnɛ na ka alu nɛɛ Ekeebee a wee su mɛm siātam zue ue, si uwe zue ue gbɛnɛ-edo sɔ̄. Bu mɛ wee ɛɛ loo pya nɛɛ, nyɔɔwo aba sɔ̄ m bee sah tɔkpa bu zua 1985, m bee bɔātɛ̄ sɛmdee.

Jack: Doodoo zege nɛɛ, m wee le kpaɛ̄ gbɛnɛ-edo pya nɛɛdam le nɛɛwa ba wereloo esiatam zue ue, sa gaa sitam mmɛɛ̄ sɔ̄. Sɔ̄ alu ekpaɛ̄ tɔkpa m wee sɛmdee nwī-kere sɔ̄. E siga sɔ̄, tah kaɛ i wee gbaa yii fah kii kɛ̄ pya sɛmdee wee zue ue sa wa gbaaloo. I wee zue ue yube lo biradee, lɛɛ i kii nu maā. Pya dee ama i wee ɛrɛ ɛɛbu.

Nwīgbagbara sɔ̄ aā sɔ̄ m bee ii Marie-Line bu zua 1988, m bee kɔ nɛ aba mm kɔ, ‛I lu puɛ anyaawo, e na anua ii nyimɛ i esiatam zue ue yereloo a?’ M bee nyɔɔnɛ Marie-Line gbaa sɛmdee. Sɔ̄ ziī zua etɛ̄na aā sɔ̄ i bee aa tɔkpa pya sɛmdee, bee lu etubo i baloo nua pya sɛmdee bu keebee sīdee. I bee si gbɛnɛ-edo tam a bee i kpeloo bie Guadeloupe lɛɛ a gae lu ekue i kuma French Guiana.

Elua enyania bui esiatam bu pio zua lo. E na a eyerebah i nɛ kɔ bui dap nyaana bui kɛ̄tɔɔ̄ sueloo bui aā esiatam a? 

Marie-Line: Pya wuga a le Bɛtɛl li French Guiana bee suā kɔ dɔ kpa kaɛ a wee i nia gbɛnɛ na Aisaia 6:8. Nyɔɔwo, sɔ̄ ba wee i kue nyɔɔ fon, ba wee su biibii i bipma kɔ, “O nyɛŋiage bu dɔ kpa kaɛ a wee a nia gbɛnɛ ani?” I wee suā kɔ esaa elu enɛ  i aā esiatam, nyɔɔwo, i wee kɔ, “I le akɛāma! Lɛɛra i!”

Ii wee su i aā esiatam dooreloo lo nama i gaa bee si, nyɔɔbee dodoo wo edoo kɔ i aā esiatam aa i nia. I wee piiga nage lo eyii gbo pya wuga nɛɛdam le nɛɛwa ba le i kɛ̄ esiatam.

Jack: Bu pya sɔ̄ akii adumɛ, pya i gbo a i bura wee gbī e’ɔɛ i loo lɛɛloo ekii dɔɔ̄na barasī nyɔɔbee ba gbī kɔ i tɔɔ̄ wa kpaɛ̄. Mɛ sɔ̄ i bee aa Guadeloupe, ziī wuga nɛɛdam bee i nyɛŋiabu ue Jizɔs alu e’ɛm bu kpa Matiu 13:38 lo a kɔ: “Uwe a na nyɔuwe.” Nyɔɔwo, sɔ̄ i esiatam nyaa, i wee nyɛŋiabu aba ii kɔ i lege gaa sitam bu lo uwe kaɛlɛɛ ɛrɛgeba kɛ i le. Kɛādoo, pya nɛɛ a le i kɛ̄ zue ue na a kuī a.

Sɔ̄ i ina aā kɛ̄ esiatam, i gbī muɛ̄ kɔ pya nɛɛ gaa sunage ɛɛbu tɔ̄ma lo kɛ̄. Nyɔɔwo, i wee piiga lo etɔɔ̄ dookɛ̄ pya lo kɛ̄buɛ̄ tɔɔ̄ doo. Wa nuede dap lu kee, mɛ i wee de nu ba de, ɔ̄ nu ba ɔ̄, dookɛ̄ alaba de sa ɔ̄ doo sa a naa yɔ wa. I wee piiga lo ekɔ le kumaloo ɛrɛgeba esiatam alu enɛ i.

Marie-Line: I wee nɔnage gbɛnɛ-edo nu aābah pya wuga. M nyɛŋiabu tua sɔ̄ i bee ina French Guiana. Boo gaa bee dɔɔ kaāna, nyɔɔwo i bee kɛɛrɛ kɔ i dasī yira kɔ boo a ɔp lɛɛ i bɔātɛ̄ zue ue. Mɛ ziī wuga nɛɛwa bee mɛ bip kɔ, “O esaage ekii uwe zue ue?” A bee mɛ lu ziī dua loo sa m agara kɔ, “Doodoo wa?” A bee ture kɔ, “Su o kaɛ-boo, mɛ i aara kpe.” Wo bee doo kɔ m nɔ kɛ̄ e’aara kaɛ-boo ɔma kpe doo. Lo mm bee nɔ aabaloo kaɛ-boo ɔma kpe, mm le ebee dap zue ue sɔ̄ boo.

Bui e’aara ziī barasī kii ziī nu alu 15 sɔ̄ lo. Bui ɛrɛ ziī nu ekɔ nɛ pya dɔɔ̄na akiiloo aa ziī kɛ̄ yii ziī ni?

Marie-Line: Aa ziī kɛ̄ yii ziī dap aga. Kerewo, ɛrɛ kɛ̄ etɔɔ̄ sa loo a sukɛ̄ sɔ̄ o aa uwe zue ue lu nu a kuī.

Jack: M wee sikɛ̄ tɛrɛ egba bu i aā tɔ. Pya wuga a le tɔ naa tam ba suā kɔ ii le ebiɛ̄ kɛ̄ i gaa kii ama wee mɛ kɔ nɛ kɔ, “Jack, waa tɛrɛ egba bu o aā tɔ ama e!”

Marie-Line wee para nɔɔ nu! A wee nɔɔ dɛ̄dɛɛ̄ nu yeege bu ekpo sa wa ɛm bee ka  loo doodoo, “tɔ maā,” “tɛm,” “ka tɔ,” le pya lo dɔɔ̄na. Nyɔɔwo sɔ̄ i wee ina i aā be, a wee i waɛbah esere pya lo ekpo bu lo tɛm a wa bɔloo. Sa a wee ɛm kpa a tɔgɛ pya nu a le bu ziī ziī pya lo ekpo lokwa a i waɛbah lo emuɛ̄ nu i gaa gbī.

Marie-Line: Nyɔɔbee i wee nɔɔ nu leere a, wee doo kɔ i dap bɔātɛ̄ tam aba sɔ̄ i ina kɛ̄.

Bui wee nɔɔ bui sɔ̄ doodoo wa lokwa bui dap “si [bui] tam mmɛ” ni?—2 Tim 4:5.

Marie-Line: I wee seea dɛ̄dɛɛ̄ Monday, sa kpɛ̄naloo loo enɔānu. Aā Baɛ deelookaɛ kiisī i wee le uwe zue ue.

Jack: Kere adoo a ɛrɛ buā awa alu egbī i aābah, ii wee sere nyiɛ nyɔɔ nu alu egbī i aābah ama. Si uwe zue ue na a i kuī loo bu dum a. Aā sɔ̄ i bee aa tɔ mmɛ sɔ̄ i obia kii, i wee gbī ekɔ ue nɛ ɛrɛgeba nɛɛ i zɔ̄ŋia.

Marie-Line: Bu edoba, sɔ̄ i si wee ɛrɛ ekpeloo, m wee aara pya i nwīepɛɛ kpa. Pio nɛɛ wee bip pya i kpa i aā bah, kere i sii kuea loo i kɔ ii Pya Ekeebee Jɛhova. Nyɔɔwo, i wee nwaɛdɛɛ̄ loo kɛ̄ i yaa nu sa doo dogo doo. Pya nɛɛ yere nukuadɛɛ̄ loo nu a le doo wo.

Jack: I yira nage ekeebee sɔ̄ i lu fɛgɛ loo pya dɔɔ̄na. M wee lap epɛɛ epɛɛ kpa lɛɛ kɛ̄, kwa kɛ̄ i wee top nu bie, sa kpaɛ i kɛ̄ ee. Pya le ii gbaa tɔɔ̄ wee yere nukuādɛɛ̄ loo pya nu ama sa siga sɔ̄ ba wee bip kɔ, “M dapge ɛrɛ ziī ekpo Baibol a aābah ni?”

Gbɛnɛ-edo sɔ̄ bui ezuera ue pya kɛ̄ a binia. Ɛrɛge ziī nu a bee sira bui dap nyɛŋia bu ni?

Jack: Bie Guiana, pio i kɛ̄ zue ue wee aga e’ina. Gbɛnɛ-edo sɔ̄ i wee kiā nu alu 370 maɛl (600 km) bu ziī kaɛ, nyɔɔ pya dee a naa lu ekwa. I sisi St. Élie, bu barasī kuɛ Amazon naale e’ibere mɛ. I wee yii bu fah nyɔɔ dee ale fah nyɔɔ maā a para tee gbɛnɛ, e a wee i su gbɛnɛ-edo awa bah lo e’ina lo kɛ̄. Gbɛnɛ-edo pya a le lo kɛ̄ bee le pya kwa gold. Aāloo kɛ̄ pya i kpa wa nia doo, pio aba wee i nɛ nwīgbagbara ekpo gold nua nu ba tura. E sɔ̄ elua loo uunɛ, i wee tɔgɛ ziī pya i vidio, sa gbɛnɛ-edo pya lo kɛ̄ buɛ̄ wee si ee.

Marie-Line: Sii binia sɔ̄ a bee lu ekɔ Jack a nɛ ekɔaue bie Doonu Nyɛŋiabu Loo Luh Jizɔs li Camopi. I bee su nia awa yima bu fah maā tɛɛ̄ Oyapock River mmɛ lo kɛ̄. A bee i ɛɛrɛbu gbɛnɛ.

Jack: Sɔ̄ lo maā kiikɛ̄, pya kɛ̄ a dɔɔ aa nyɔɔ egu wee yere bɔɔ. Bee mɛ nia kaāna sɔ̄ a gaa dɔɔ aa nyɔɔ pya lo egu. Pya epara ɔp fah na a wee dap tɛɛ̄ lo kɛ̄ a. Kerewo, a bee lee kaāna. Nu alu 50 nɛɛ gbaanage loo pio pya Amerindia bee si lo Doonu Nyɛŋiabu Loo Luh Jizɔs, kere adoo aba 6 Nɛɛ Ekeebee a bee le kɛ̄.

Marie-Line: Pya le nu ama gaa tɔɔ̄ baɛ pya zege ba gbī enyimɛ wa esiatam nɛ Jɛhova. Bɔloo kɔ o dɛrɛ nyiɛ nyɔɔ Jɛhova bu pya kɛ̄tɔɔ̄ ama, e o yira e’agaloo. Gbɛnɛ-edo sɔ̄ i wee muɛ̄ kɔ Jɛhova gaa i yerebah nɛ.

O enɔā gbɛnɛ-edo muɛ̄ ue. Wee waɛge enɔ pya lo muɛ̄ ue ni?

Jack: Eeye. M bee nɔ pya muɛ̄ ue ama nyɔɔbee ba lu ebɛɛ̄. M wee sere Enɔānu Tɔ Baɛloo bu muɛ̄ ue Sranantongo * lɛɛ m gae aanage baloo bubuū Baibol. M bee bip ziī wuga nɛɛdam sɛh ba bee dāge bee loo nu m kɔ. A bee ture kɔ, “O doo leere, mɛ siga sɔ̄ ii wee dābeeloo nu o gaa kɔ.” Pya miɔŋɔ bee yerebah kaāna. Kɛ̄ m tɛɛ̄ ekwɔ ba wee mɛ kɔ nɛ, mɛ pya gbɛnɛ nɛɛ naa wee kɔ. M bee nɔnage gbɛnɛ-edo nu aābah pya zege.

Marie-Line: Bu ziī i kɛ̄ zue ue, m wee sere enɔānu Baibol bu muɛ̄ ue French, Portugal, le Sranantongo. Ziī wuga nɛɛwa bee kɔ m wee bɔātɛ̄ aāloo pya lo muɛ̄ ue a aga sa m su pya lo muɛ̄ ue a waɛ kpaɛ̄ma. Sɔ̄ esaa na m bee muɛ̄ suānu a le bu lo zuurabahtɔ̄ a.

Ziī dee m bee sere na tua enɔānu Baibol bu muɛ̄ ue Sranantongo e lo eree baɛ bu  muɛ̄ ue Portugal. Sɔ̄ m bee bɔātɛ̄ lo eree baɛ enɔānu, wuga nɛɛwa a bee mɛ le loo bee kɔ, “Marie-Line, m kɛɛrɛ kɔ a ɛrɛ nu alu taāŋa.” M bee muɛ̄ kɔ m gaa bee su muɛ̄ ue Sranantongo kɔā ue nɛ wa alu Brazil taā m ye su Portugal kɔā ue nɛ.

Pya bui gaa bee nyɔɔnɛ si tam were i loo kaāna. Bui wee wa dap yiiloo doodoo wa?

Jack: Kpa Kam 11:25 kɔ: “Nɛɛ a nɛ bu ɛɛ beenyiɛ gaa le lu mɛnɛ.” I wee gbaaloo pya dɔɔ̄na sa wa si tam nɛ. Kiiloo sere i Tɔ Nɔnu Buɛ̄-mɛnɛ leere, pio wuga nɛɛdam wee mɛ kɔ nɛ kɔ: “Lɛɛbaloo pya dɔɔ̄na nɛɛ zue ue a doo lo ama.” Mɛ m wee ture kɔ: “Lee, mda mm nɛɛ zue ue nage. Nyɔɔwo lo a ɛrɛ tam a le kɛ̄, m gbī nage esi.” Kere dɛ̄dɛɛ̄ ii gbī e’ɛrɛ sɔ̄ nɛ i loo, i wee nyɛŋiabu aba ii kɔ ii gbīe kɔ lo ama a kpaɛ̄ i lɛɛloo edoo le nu nɛ pya dɔɔ̄na.

Marie-Line: I wee piiga lo e’ɛrɛ taɛ bu pya i wuga nɛɛdam le nɛɛwa. Bu lo sīdee, i wee suā sɔ̄ alu ebɛɛ̄ kɔ alu etɔɔ̄loo pya wa miɔ̄ŋɔ le sɔ̄ elu esu wa aā tɔkpa. Lo sɔ̄ i wee dap kwabaloo kɛ̄ i kiā doo lokwa i wa dap yerebah nɛ. Wo wee doo kɔ i lu wa kaāna gbo a wee wa yerebah nɛ sɔ̄ alu ebɛɛ̄ edoo wo.

Pya amunu leelee na bui e’ɛrɛ aāloo sitam kɛ̄ ebɛɛ̄ le a?

Jack: Esiatam mmɛɛ̄ sɔ̄ enɛa i gbɛnɛ-edo leelee. I muɛ̄ keekee nu alu edɛm, sa ɛrɛ ekpeloo aāloo pya nu Jɛhova dɛm. Kere a aga, i ɛrɛ efɛɛloo bu beenyiɛ nyɔnɛbee i suā kɔ pya nɛɛ Bari gaa i yerekpotɛ̄ ɛrɛgeba kɛ̄ i le.

Sɔ̄ m bee le zege, a bee lu eyere mɛ kpɔgɔrɔ bie French Guiana nyɔɔ na tɔɔ̄ kee doodoo Nɛɛ Kraist. Mm bee kɛɛrɛ kɔ m obiae kii lo kɛ̄ doodoo nɛɛ zue ue aā ziī edo yii ziī sa dap si loo pya a le tɔ kpɔgɔrɔ doodoo nɛɛ zue ue. Bu kaka, Jɛhova nɛ leelee bu yaari bah!

Marie-Line: Nu a wee mɛ nɛ ɛɛbu gbɛnɛ na sitam nɛ pya dɔɔ̄na. Bu i ɛɛ kɔ i le bu esiatam Jɛhova. A doo nage kɔ i tɔɔ̄ waɛloo ziī doodoo dam le wa. Pio sɔ̄ Jack wee mɛ bip lo i dapge kue ziī dam le wa a gbī yere mɛm loo nua i be loo nuede. Gbɛnɛ-edo sɔ̄ m wee ture kɔ, “Taɛ nu m gaa bee kɛɛrɛ nage lo!” Wee sira kɔ i gaa bee kɛɛrɛ aba nu.

Jack: Sɔ̄ sɔ̄ naa binia, dumɛnu a kura prostate cancer bee mɛ yɔ. Kere adoo Marie-Line naa bee gbī edā, m ebee ye kɔ nɛ kɔ: “Nale, lo a le m u li nyɔɔ’ee, ‘mm le e’u bu ana.’ Mɛ m u bu ɛɛbu, sa suā kɔ na dum bee dɛɛa nyɔɔ nu bu edɔɔ̄ lo esitam nɛ Jɛhova.”—Jɛn 25:8.

Marie-Line: Jɛhova enɛa i pya tam ii bee ɛmadɛɛ̄, sa doo kɔ i dap doo pya nu ii le ebee dap doo. Bu kaka, i esua i dum daā pya nu a lee. Tɛ̄maloo edɛrɛ nyiɛ nyɔɔ Bari bu mmɛɛ̄ sīdee, ɛrɛgeba kɛ̄ ye bɔŋanaloo kɔ i kii, kɛ̄ a na i gaa le kii a!